Gezwollen gehemelte: oorzaken zwelling van het gehemelte

Af en toe kan het gehemelte geïrriteerd raken. Een pijnlijk en gezwollen gehemelte kan diverse oorzaken hebben. Het dak van de mond of het gehemelte bestaat uit een hard gedeelte aan de voorkant en een zacht gedeelte aan de achterkant. Zwelling van het gehemelte kan te wijten zijn aan verschillende mogelijke oorzaken, waarvan de meeste met een simpele thuisbehandeling zullen verdwijnen. Minder vaak is de zwelling te wijten zijn aan een ernstiger aandoening. Een gezwollen gehemelte kan gepaard gaan met andere symptomen als blaasjes of zweertjes, een droge mond, spiertrekkingen en pijn of irritatie.

• Gezwollen gehemelte symptomen
• Pijn
• Droge mond
• Zweren of blaren
• Spiertrekkingen
• Oorzaken zwelling van het gehemelte
• Zweren in de mond
• Uitdroging
• Mucocele of slijmcyste
• Squameuze papilloma's
• Mondkanker
• Wanneer huisarts inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Medische geschiedenis
• Fysiek onderzoek
• Allergietest
• Beeldvormend onderzoek
• Laboratoriumonderzoek
• Behandeling en huismiddeltjes
• Prognose
• Verspreiding van infectie
• Ademhalingsproblemen
• Slikproblemen
• Chronische pijn of ongemak
• Tandheelkundige problemen
• Preventie

Gezwollen gehemelte symptomen

Een gezwollen gehemelte kan gepaard gaan met andere klachten en symptomen, afhankelijk van de oorzaak.

Pijn

In sommige gevallen zal een gezwollen gehemelte gepaard gaan met pijn aan je gehemelte. Sommige van de aandoeningen die een pijnlijk gehemelte kunnen veroorzaken zijn ernstig. Deze aandoeningen bestaan uit mondkanker, alcoholgerelateerde leveraandoeningen en hepatitis.

Droge mond

Een droge mond is een courante klacht die kan wijzen op verschillende problemen. Een droge mond kan in het bijzonder een symptoom zijn van een blokkade van je speekselklieren (een speekselklierontsteking), trauma of (oppervlakkige) brandwonden door heet voedsel of drinken. Het drinken van alcohol kan ervoor zorgen dat je uitgedroogd raakt, wat leidt tot een droge mond en zwelling van je gehemelte.

Zweren of blaren

Koortsblaasjes veroorzaken kleine oneffenheden of bultjes. Naarmate ze groter worden, kunnen deze plekken pijnlijk worden.

Spiertrekkingen

Uitdroging en elektrolytentekort kan leiden tot spierspasmen, spiertrekkingen of spierkrampen.

Oorzaken zwelling van het gehemelte

Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van een gezwollen gehemelte.

Zweren in de mond

De meest voorkomende zweertjes en blaasjes in de mond, zoals aften en koortslippen, verschijnen op het tandvlees, de wangen of de lippen. In sommige gevallen kunnen ze op je gehemelte verschijnen. Zweren kunnen pijn, blaren en zwelling veroorzaken. Sommige mensen kunnen last krijgen van pijn of zwelling voordat de pijnlijke plek verschijnt.

Letsel of trauma
Een van de meest voorkomende oorzaken van zwelling van het gehemelte is een letsel of trauma. Enkele van de meest voorkomende oorzaken van trauma zijn onder meer:

• het eten van hard of scherp voedsel eten
• je mond branden aan heet voedsel of drinken
• slecht passend kunstgebit

Uitdroging

Uitdroging kan zwelling van je gehemelte veroorzaken. Uitdroging kan een droge mond veroorzaken, wat kan resulteren in zwelling als je geen stappen onderneemt om uitdroging tegen te gaan.

Mucocele of slijmcyste

Een mucocele of slijmcyste is een opeenhoping van slijm die ontstaat doordat de afvoergang van een speekselklier geblokkeerd raakt. Deze cyste kan op je gehemelte verschijnen en is meestal pijnloos en komt vaak voor na een lichte verwonding, zoals een snee op het dak van de mond. Slijmcysten hebben meestal geen behandeling nodig en kunnen uit zichzelf opengaan. Als je een mucocele hebt die bijzonder groot is of terugkomt, dan kan een arts deze verwijderen.

Squameuze papilloma's

Het humaan papillomavirus (HPV) is verantwoordelijk voor de vorming van squameuze papilloma's. Squameuze papilloma's zijn goedaardige proliferaties die zich op je gehemelte kunnen vormen. Deze bultjes veroorzaken meestal geen pijn. Er bestaat echter een kans op kwaadaardige ontaarding, zodat de afwijkingen bij voorkeur preventief worden verwijderd door een arts.

Mondkanker

Slechts zelden is een gezwollen gehemelte te wijten aan mondkanker.

Wanneer huisarts inschakelen?

De meeste oorzaken van zwelling van het gehemelte vereist geen medische interventie, maar soms is het verstandig om je huisarts in te schakelen. Enkele redenen om een ​​arts te raadplegen zijn:

• pijn die niet weggaat met vrij verkrijgbare medicijnen
• onverklaarde zwelling of zwelling die langer dan een week aanhoudt
• zwelling die gepaard gaat met andere symptomen en klachten

Onderzoek en diagnose

Een gezwollen gehemelte kan meerdere oorzaken hebben, variërend van eenvoudige irritaties tot meer ernstige aandoeningen. De diagnose van een gezwollen gehemelte hangt af van verschillende factoren, waaronder de medische geschiedenis van de patiënt, bijkomende symptomen en fysieke onderzoeken. Hier is een overzicht van hoe de diagnose doorgaans wordt gesteld:

Medische geschiedenis

De arts zal je vragen naar je medische geschiedenis, zoals eerdere allergieën, recent ingenomen medicatie, recente tandheelkundige ingrepen, of andere symptomen die je ervaart, zoals pijn, koorts, of moeite met slikken. Ze zullen ook vragen naar omgevingsfactoren, zoals blootstelling aan allergenen of het eten van bepaald voedsel dat de zwelling kan hebben veroorzaakt.

Fysiek onderzoek

De arts zal een fysiek onderzoek uitvoeren door het gehemelte en de mondholte zorgvuldig te inspecteren. De mate van zwelling, kleurverandering, aanwezigheid van blaren, wondjes of roodheid kunnen belangrijke aanwijzingen zijn voor de oorzaak van de zwelling.

Allergietest

Als de arts vermoedt dat de zwelling wordt veroorzaakt door een allergie, zoals een voedselallergie of een reactie op pollen of dieren, kan een allergietest worden uitgevoerd. Dit kan een huidtest zijn of een bloedtest om allergische reacties op specifieke stoffen op te sporen.

Beeldvormend onderzoek

In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij vermoeden van een infectie die dieper in het gehemelte of aangrenzende structuren is doorgedrongen, kan beeldvormend onderzoek nodig zijn. Dit kan een röntgenfoto, CT-scan of MRI zijn om eventuele abcessen of ontstekingen beter te kunnen beoordelen.

Laboratoriumonderzoek

Als een infectie wordt vermoed, kan de arts een uitstrijkje nemen van de aangedane plek om te bepalen of er bacteriën of schimmels aanwezig zijn. Soms kan een bloedonderzoek worden gedaan om het algehele ontstekingsniveau of tekenen van een infectie te beoordelen.

Behandeling en huismiddeltjes

In de meeste gevallen kun je een gezwollen gehemelte heel goed thuis behandelen of je kunt gewoon wachten tot het vanzelf is genezen is. Veel voorkomende letsels, zoals een brandwond als gevolg van te heet voedsel of drinken, zal doorgaans binnen een paar dagen genezen. Koortsblaasjes of aften verdwijnen meestal vanzelf. In sommige gevallen kan je medicijnen gebruiken om de frequentie of ernst van koortslippen te verminderen. Bij milde uitdroging of verstoorde elektrolytenbalans, is het verstandig om meer te drinken en eventueel ORS (een mengsel van zouten en druivensuiker dat moet worden opgelost in water) te gebruiken. Bij ernstige uitdroging moet direct een arts ingeschakeld worden. Het is het beste om niet-alcoholische dranken te drinken, zoals water of kruidenthee. In gevallen waarin er sprake is van een ernstige onderliggende aandoening, is het verstandig direct een arts te raadplegen. Behandelingsopties voor kanker bestaan uit chirurgie, bestraling of chemotherapie.

Prognose

In de meeste gevallen is een gezwollen gehemelte geen reden tot bezorgdheid. Doorgaans kun je volledig herstel verwachten binnen enkele dagen tot een week.

Een gezwollen gehemelte kan in sommige gevallen complicaties veroorzaken, vooral als de onderliggende oorzaak niet wordt behandeld. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

Verspreiding van infectie

Als de zwelling wordt veroorzaakt door een infectie, zoals een bacteriële of schimmelinfectie, kan de infectie zich verspreiden naar omliggende weefsels, zoals de keel, amandelen of zelfs verder naar de luchtwegen en longen. Dit kan leiden tot ernstigere aandoeningen zoals een keelabces of longinfecties.

Ademhalingsproblemen

In ernstige gevallen kan de zwelling in het gehemelte de luchtwegen gedeeltelijk blokkeren, wat kan leiden tot ademhalingsmoeilijkheden. Dit is vooral zorgwekkend wanneer de zwelling snel toeneemt, zoals bij een ernstige allergische reactie (anafylaxie). Snelle medische interventie is dan noodzakelijk om de luchtweg open te houden.

Slikproblemen

Zwelling van het gehemelte kan slikproblemen veroorzaken, wat leidt tot ongemak bij het eten en drinken. Als deze slikproblemen aanhouden, kunnen ze leiden tot ondervoeding of uitdroging, vooral bij mensen die al kwetsbaar zijn, zoals ouderen of mensen met onderliggende gezondheidsproblemen.

Chronische pijn of ongemak

Als de zwelling aanhoudt, vooral wanneer het wordt veroorzaakt door chronische aandoeningen zoals allergieën of een auto-immuunziekte, kan dit leiden tot aanhoudende pijn of ongemak in de mond en keel, wat de kwaliteit van leven kan verminderen.

Tandheelkundige problemen

Langdurige zwelling kan de omliggende tanden en tandvlees beïnvloeden, wat kan leiden tot tandvleesontsteking, tandbederf of andere tandheelkundige problemen. Bacteriële infecties in het gehemelte kunnen zich ook verspreiden naar de tanden en kaak, wat aanvullende tandheelkundige behandeling vereist.

Preventie

Om een gezwollen gehemelte te voorkomen, kun je de volgende maatregelen nemen:

• Vermijd allergenen en irriterende stoffen die zwelling kunnen veroorzaken, zoals bepaalde voedingsmiddelen, stof of pollen.
• Handhaaf een goede mondhygiëne om infecties in de mond te voorkomen.
• Behandel allergieën tijdig met antihistaminica of andere voorgeschreven medicijnen.
• Vermijd roken en overmatig alcoholgebruik, omdat deze stoffen het mondslijmvlies kunnen irriteren.
• Drink voldoende water om uitdroging te voorkomen, wat kan bijdragen aan irritatie en zwelling.
• Raadpleeg een arts bij aanhoudende symptomen zoals mondpijn of zwelling, om complicaties te voorkomen.
• Gebruik vochtinbrengende mondspoelingen of sprays als je een droge mond hebt, om irritatie en infecties te voorkomen.

Lees verder

• Pijn gehemelte: oorzaken pijnlijk en gezwollen gehemelte
• Bultje gehemelte: oorzaken van knobbeltje op het gehemelte
• Parels van Epstein: wit bultje tandvlees/gehemelte bij baby