Ontstoken tandvlees: Oorzaken, symptomen en behandelingen

Gezond tandvlees heeft een roze kleur en ligt strak om de tanden. Ontstoken tandvlees is daarentegen roder van kleur en bloedt sneller, bijvoorbeeld wanneer je je tanden poetst of stookt. Ook ligt het tandvlees dan losser om de tanden en kunnen er zwellingen optreden. Een langdurige tandvleesontsteking kan leiden tot het verlies van tanden. Wat zijn de oorzaken van ontstoken tandvlees en wat zijn de symptomen? Kun je ontstoken tandvlees voorkomen en welke behandelingen zijn er mogelijk wanneer het tandvlees eenmaal ontstoken is?

Ontstoken tandvlees: Gingivitis of parodontitis?

Bij ontstoken tandvlees wordt er een onderscheid gemaakt tussen meerdere stadia. Het eerste stadium, waarbij de ontsteking zich beperkt tot alleen de rand van het tandvlees, wordt gingivitis genoemd. Wanneer gingivitis onbehandeld blijft, dan kan de tandvleesontsteking over gaan tot een ernstigere vorm, waarbij ook het ondergelegen kaakbot wordt aangedaan. Het kaakbot kan dan worden opgelost, met het gevolg dat tanden en kiezen los gaan zitten en uiteindelijk zullen uitvallen. Dit verder gevorderde stadium van de ontsteking heet parodontitis.

De oorzaken van ontstoken tandvlees

Ontstoken tandvlees wordt vaak veroorzaakt door bacteriën die in de mond voorkomen. Tandplak ontstaat wanneer de mondhygiëne niet voldoende is en hierin kunnen de bacteriën zich ophopen en vermenigvuldigen. Het vormt een laagje over de tanden, dat bestaat uit bacteriemassa en speekseleiwitten. Deze schadelijke bacteriën veroorzaken op den duur tandvleesontstekingen en gaatjes. Dit gebeurt voornamelijk wanneer de bacteriën zich nestelen op moeilijker bereikbare plekken of langs de tandvleesrand. Tandplak kun je wegpoetsen, maar als je hier te lang mee wacht of niet goed poetst, dan verkalkt dit laagje en wordt het tandsteen. Tandsteen kun je niet wegpoetsen en op tandsteen kan weer een nieuwe laag tandplak ontstaan. De snelheid waarmee een tandvleesontsteking zich ontwikkelt, is afhankelijk van meerdere factoren. Denk bijvoorbeeld aan je eetgewoonten, je weerstand, of je rookt of niet en aan je mondhygiëne.

De symptomen van gingivitis en parodontitis

Ontstoken tandvlees is lang niet altijd duidelijk zichtbaar of merkbaar. Deze aandoening doet meestal geen pijn. Een aantal symptomen van gingivitis kan zijn:

• Losser tandvlees; het tandvlees ligt niet strak om de tanden en kiezen
• Roder tandvlees dan gebruikelijk
• Gevoeliger tandvlees bij aanrakingen of tijdens het eten
• Bloedend tandvlees bij het eten en poetsen
• Een onaangename smaak in de mond
• Een onaangenaam ruikende adem

Wanneer deze symptomen worden genegeerd, dan kan de ontsteking verergeren. Niet alleen het tandvlees raakt beschadigd, maar ook het onderliggende kaakbeen. Als en dan nog steeds geen behandeling plaatsvindt, dan raakt de parodontitis in een vergevorderd stadium en dan ontstaan er mogelijk andere verschijnselen dan bij gingivitis, namelijk:

• Ruimte tussen de tanden en kiezen, waar dit voorheen niet het geval was
• Teruggetrokken tandvlees
• Loszittende tanden en kiezen

Bij teruggetrokken tandvlees komen gedeelten van de tandwortels bloot te liggen. Dit kan zeer gevoelig zijn bij onder meer het nuttigen van koude en warme spijzen en dranken. Ook is het geen mooi gezicht. De loszittende tanden en kiezen worden veroorzaakt door het feit dat het kaakbeen gedeeltelijk is opgelost. Wanneer het kaakbeen eenmaal verdwenen is, kan dit niet meer worden hersteld. Daarom is het zaak dat je, wanneer je vermoedt dat je een tandvleesontsteking hebt, direct actie onderneemt.

Hoe kun je een tandvleesontsteking voorkomen?

Een goede mondhygiëne zorgt dat de bacteriën minder kans hebben. Poets twee a drie keer per dag je tanden en poets je tandvlees met masserende bewegingen mee. Gebruik ook tandenstokers en/of flosdraad en eventueel een tongschraper om de bacteriën die op je tong zijn achtergebleven ook te verwijderen. Spoel na met een antibacterieel mondwater. Wanneer je tandvlees bloedt, vermijd deze plek dan niet met poetsen. Bacteriën zijn de oorzaak van deze bloeding en deze dienen verwijderd te worden om een verdere ontsteking te voorkomen. Bezoek ook halfjaarlijks de tandarts en plan regelmatig een afspraak in bij een mondhygiënist, die het gebit grondiger kan reinigen dan jijzelf. Eventueel aanwezig tandsteen zal dan ook worden verwijderd.

Behandelingen bij ontstoken tandvlees

Door er een goede mondhygiëne op na te houden, kun je zelf al een grote bijdrage leveren aan het genezen van de ontsteking. De aan de oppervlakte, boven de tandvleesrand gelegen, tandplak kun je zelf verwijderen door goed te poetsen. Tandplak tussen tanden en kiezen kun je weghalen met tandenstokers en -ragers. Een tandarts of mondhygiënist kan tandplak in de verdiepte pockets (ruimte tussen het tandvlees en de tand) weghalen. Soms gebeurt het dat de pockets te diep zijn voor de tandarts of mondhygiënist om deze goed te kunnen bereiken en schoonmaken. In dat geval kan een flapoperatie nodig zijn om het gebit te behouden. Bij deze operatie wordt het tandvlees losgehaald en wat verplaatst, zodat de ontsteking wel goed te bereikbaar is. Het ontstoken weefsel wordt dan door de specialist weggehaald. Ook komen de wortels en het kaakbeen bij een flapoperatie bloot te liggen. Het aangetaste kaakbeen kan waar nodig worden bijgewerkt, maar helaas niet worden hersteld.