Maatschappelijk blind (juridisch blind): Classificatie

Maatschappelijk blindheid, ook wel bekend als “wettelijke blindheid” of “juridische blindheid”, is een term die wordt gebruikt door zorgverleners en overheidsinstellingen om het niveau van visuele beperking te beschrijven dat in de wet is vastgelegd. Dit begrip verwijst niet naar volledige blindheid of naar mensen die met een bril of contactlenzen niet kunnen rijden. Juridische blindheid betreft een mate van visuele beperking die zo ernstig is dat deze de uitvoering van dagelijkse activiteiten belemmert, en leidt tot recht op financiële en/of sociale voordelen.

• Classificatie van wettelijke blindheid
• Juridisch blind als gevolg van verminderde gezichtsscherpte
• Snellen-Test
• Correctie en gezichtsscherpte
• Beide ogen
• Maatschappelijk blind als gevolg van beperkt gezichtsveld
• Definitie
• Tunnelzicht
• Voorbeelden van juridisch blinde personen
• Oorzaken van maatschappelijke blindheid
• Hulpmiddelen voor maatschappelijk blinden en slechtzienden
• Voorkoming en zorg

Classificatie van wettelijke blindheid

Om in aanmerking te komen voor het statuut van maatschappelijke blindheid volgens de Wereldgezondheidsorganisatie, moet iemand voldoen aan de volgende criteria:

• de gezichtsscherpte moet 0,05 (5%) (20/400) of minder zijn in het beste oog bij het dragen van een bril of contactlenzen om het gezichtsvermogen te corrigeren, of
• het gezichtsveld moet met het beste oog maximaal 10 graden zijn

Juridisch blind als gevolg van verminderde gezichtsscherpte

Snellen-Test

De gezichtsscherpte wordt vaak gemeten met behulp van de Snellen-test. Tijdens deze test moet de patiënt letters op een ooggrafiek identificeren. Wanneer de patiënt alleen de grootste letter kan lezen, heeft hij een gezichtsscherpte van 0,05 (5%). Voor maatschappelijke blindheid mag de patiënt de letters op de kleinere lijnen van de test niet meer kunnen onderscheiden.

Correctie en gezichtsscherpte

Bij wettelijke blindheid moet de gezichtsscherpte met correctie maximaal 5% zijn. Als een patiënt een gezichtsscherpte van 5% heeft die met bril of contactlenzen kan worden gecorrigeerd, wordt hij niet als maatschappelijk blind beschouwd. Diverse oogaandoeningen zoals bijziendheid (myopie), verziendheid (hypermetropie) en astigmatisme kunnen leiden tot slechter zicht, maar met correctie kan het gezichtsvermogen normaal zijn, waardoor de persoon geen beperkingen ondervindt in zijn dagelijkse activiteiten.

Beide ogen

Als het zicht in één oog slechter is dan 5% met correctie en het andere oog beter is dan 5% met correctie, wordt dit ook niet beschouwd als maatschappelijke blindheid. Het beste oog moet met correctie niet beter zien dan 5%.

Maatschappelijk blind als gevolg van beperkt gezichtsveld

Definitie

Sommige mensen kunnen wel kleine letters lezen, maar hebben een beperkt perifere gezichtsvermogen, wat hen bijvoorbeeld belemmerd bij het autorijden of oversteken. Het gezichtsveld wordt getest met een gezichtsveldonderzoek, waarbij ongewone vernauwingen of abnormale blinde vlekken (scotomen) worden vastgesteld.

Tunnelzicht

Een normaal gezichtsveld beslaat een hoek van bijna 180 graden zijwaarts en ongeveer 135 graden verticaal. Als het perifere gezichtsvermogen minder dan 10 graden is, wordt dit als tunnelzicht (kokerzicht) beschouwd. Patiënten met tunnelzicht worden als maatschappelijk blind beschouwd, zelfs als ze 20/20 (100%) scoren op de Snellen-test.

Voorbeelden van juridisch blinde personen

Wettelijke blindheid kan verwarrend zijn voor mensen zonder oogproblemen. Iemand met een slecht perifeer gezichtsvermogen kan bijvoorbeeld de krant lezen maar moeite hebben met het volgen van televisiebeelden. Een ander voorbeeld is dat iemand objecten voor hem kan zien, maar moeite heeft met het waarnemen van objecten aan de zijkanten. Mensen met wettelijke blindheid gebruiken vaak braille en spraaksoftware, maar sommige mensen vinden visuele hulpmiddelen ook nuttig. Het gebruik van een witte stok of een blindengeleidehond kan helpen bij mobiliteit en zelfstandigheid.

Oorzaken van maatschappelijke blindheid

Juridische blindheid kan verschillende oorzaken hebben, waarvan sommige aangeboren zijn en andere later in het leven ontstaan. De vier belangrijkste oorzaken zijn:

• Cataract (staar: vertroebeling van de ooglens)
• Diabetische retinopathie (netvliesaandoening door suikerziekte)
• Glaucoom (verhoogde oogboldruk met risico op schade aan de oogzenuw)
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (vervaging van het centrale gezichtsvermogen)

Andere mogelijke oorzaken zijn:

• Aangeboren cataract
• Oogzenuwontsteking
• Usher-syndroom (combinatie van auditieve en visuele beperking)
• Infantiel glaucoom
• Leber erfelijke optische neuropathie (LHON)
• Premature retinopathie (abnormale groei van de retinale bloedvaten)
• Retinitis pigmentosa (verlies van kegeltjes en staafjes in het oog)

Hulpmiddelen voor maatschappelijk blinden en slechtzienden

Low vision-specialisten helpen maatschappelijk blinden en slechtzienden met het gebruik van moderne optische hulpmiddelen zoals loepen, telescopen en digitale apparaten. Deze hulpmiddelen stellen patiënten in staat om zo veel mogelijk gebruik te maken van hun resterende gezichtsvermogen. Andere technologische hulpmiddelen omvatten een Daisy-speler voor gesproken lectuur, een kleurendetector, een sprekende labelpen, een smartphone, een beeldschermloep, en een computer met schermuitleesprogramma's en brailleleesregels. Revalidatietraining helpt bij het leren omgaan met de uitdagingen van maatschappelijke blindheid. Verder maken veel maatschappelijk blinden gebruik van een witte taststok of een blindengeleidehond voor mobiliteit en zelfstandigheid. Dankzij deze hulpmiddelen kunnen zij meer zelfstandig functioneren en genieten van activiteiten die vaak als vanzelfsprekend worden beschouwd door mensen met normaal zicht.

Voorkoming en zorg

Voorkoming van de oorzaken van maatschappelijke blindheid richt zich vaak op het beheer en de preventie van risicofactoren zoals diabetes en glaucoom door regelmatige controles en vroegtijdige behandeling. Het onderhouden van een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtig dieet en het vermijden van blootstelling aan schadelijke stoffen, kan ook bijdragen aan het behoud van het gezichtsvermogen. Het tijdig bezoeken van een oogarts voor periodieke controles is cruciaal voor het vroegtijdig opsporen van aandoeningen die tot visuele beperking kunnen leiden.

Lees verder

• Omgangstips met blinden en slechtzienden
• Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij de mobiliteit
• Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij het lezen
• Blind of slechtziend: Informatie over visuele handicap
• Plots blind of slechtziend. En wat nu?