Okselpijn: Oorzaken en symptomen van pijn aan oksel(gebied)

Een oksel is één van de gevoeligste gebieden van het lichaam. Af en toe kan iemand last krijgen van okselpijn. Dit kan één of beide oksels treffen, en de pijn kan mild tot ernstig zijn, en kan plotseling of geleidelijk ontstaan. Er zijn diverse oorzaken voor okselpijn. Meestal zijn deze oorzaken goedaardig, zoals angst, een huidinfectie of overbelasting. In sommige gevallen kan echter een pijnlijke oksel een symptoom zijn van een ernstige aandoening. Diverse andere symptomen kunnen zich voordoen bij een pijnlijke oksel, en soms zijn deze symptomen zodanig ernstig, vervelend of pijnlijk dat het noodzakelijk kan zijn om medische hulp in te schakelen. Meestal zijn enkele zelfzorgmaatregelen voldoende om okselpijn te voorkomen of te behandelen, maar in sommige gevallen is medicatie of een andere medische behandeling toch noodzakelijk.

• Anatomie van de oksels
• Botstructuren
• Zenuwen
• Vaten
• Lymfeklieren
• Spieren
• Huid en weefsels
• Epidemiologie van pijnlijke oksel
• Oorzaken van okselpijn
• Allergenen en irriterende stoffen voor de huid
• Angst
• Auto-immuunziekten
• Bacteriële infecties
• Borstvoeding
• Cysten
• Degeneratie van bindweefsel
• Gezwollen lymfeklieren
• Gordelroos en het herpes zoster-virus
• Hidradenitis suppurativa
• HIV
• Hormonale veranderingen
• Infecties van de borst
• Intertrigo
• Kanker
• Kattenkrabziekte
• Lipomen
• Lupus
• Maagzuur
• Mastitis
• Medicatie
• Musculoskeletale problemen
• Ontstoken haarfollikels of ingegroeide haartjes
• Perifeer vaatlijden
• Psoriasis
• Psychische aandoeningen
• Reumatoïde artritis
• Schildklieraandoeningen
• Schouderdislocatie
• Sporotrichose
• Spierpijn
• Suikerziekte (diabetes)
• Tattoo
• Tinea corporis (ringworm van het lichaam)
• Toxoplasmose
• Trauma of letsel
• Tuberculose
• Virale infecties
• Vitaminetekorten
• Zenuwpijn
• Zwangerschap
• Zweetklierproblemen
• Risicofactoren
• Risicogroepen voor okselpijn
• Geassocieerde klachten
• Ernstige symptomen bij pijn aan de oksels
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van pijn aan de oksel
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose is meestal goed
• Complicaties van een pijnlijk okselgebied
• Abces
• Bacteriëmie
• Impact van pijn aan de oksel op de levenskwaliteit
• Preventie van pijn aan okselgebied

Anatomie van de oksels

De oksels, ook wel axilla genoemd, zijn complexe structuren die verschillende belangrijke anatomische elementen bevatten. De oksel bevindt zich tussen de schouder en de borstkas en speelt een cruciale rol in de beweging van de bovenste extremiteit en de verbinding tussen de arm en het lichaam.

Botstructuren

De belangrijkste botstructuren in de oksel zijn de schouderbladen, het sleutelbeen en het bovenarmbeen. De oksel bevat de okselholte (axillaire ruimte), die is gevormd door deze botten.

• Sleutelbeen (Clavicula): Dit bot verbindt de arm met het lichaam en ligt aan de voorzijde van de oksel. Het speelt een belangrijke rol in de stabiliteit van de schoudergordel.
• Schouderblad (Scapula): Dit bot ligt aan de achterkant van de oksel en speelt een cruciale rol in de beweging van de schouder. Het bevat ook de glenoïd, het gewricht dat de arm met de schouder verbindt.
• Bovenarmbeen (Humerus): Dit bot is verbonden met de schouder en loopt naar beneden in de arm. De kop van de humerus past in de glenoïd van de scapula, wat zorgt voor een brede bewegingsvrijheid.

Zenuwen

De zenuwen in de oksel zijn essentieel voor de motorische en sensorische functie van de arm. De belangrijkste zenuw die de oksel passeert, is de plexus brachialis, een netwerk van zenuwen dat de arm van zenuwimpulsen voorziet. Belangrijke takken zijn onder andere:

• Axillaire zenuw: Deze zenuw innerveert de deltoïde spier en de huid boven de schouder. Het is essentieel voor de beweging van de schouder en het gevoel in het huidgebied boven de schouder.
• Radiale zenuw: Deze zenuw zorgt voor de motorische functie van de achterzijde van de arm en de hand. Het is betrokken bij het strekken van de pols en vingers, wat essentieel is voor grip en functie van de hand.

Vaten

De belangrijkste bloedvaten in de oksel zijn de axillaire arterie en de axillaire vene. Deze bloedvaten zijn verantwoordelijk voor de bloedtoevoer naar en afvoer van de arm en hand.

• Axillaire arterie: Dit is de voortzetting van de subclavia arterie en voorziet de arm van bloed. Het vertakt zich in verschillende takken die de spieren en huid van de arm van bloed voorzien.
• Axillaire vene: Deze vene verzamelt het bloed uit de arm en voert het terug naar het hart. Het is belangrijk voor het reguleren van de bloedcirculatie in de bovenste extremiteit.

Lymfeklieren

De oksel bevat ook een aantal lymfeklieren die belangrijk zijn voor het immuunsysteem. Deze lymfeklieren helpen bij het afvoeren van lymfevocht en het bestrijden van infecties. De belangrijkste groepen lymfeklieren in de oksel zijn:

• Centrale lymfeklieren: Deze zijn verantwoordelijk voor het filteren van lymfevocht van de armen en het borstgebied. Ze spelen een cruciale rol bij het immuunsysteem door ziekteverwekkers te bestrijden.
• Laterale lymfeklieren: Deze ontvangen lymfe van de arm en de hand. Ze helpen bij het afvoeren van overtollig vocht en het ondersteunen van het immuunsysteem in dit gebied.
• Mediale lymfeklieren: Deze ontvangen lymfe van de borstwand en de borstklier. Ze zijn belangrijk voor het bewaken van de gezondheid van de borst en kunnen betrokken zijn bij het detecteren van borstkanker.

Spieren

De spieren in de oksel spelen een cruciale rol in de beweging van de schouder en de arm. Belangrijke spieren zijn onder andere:

• Deltoïde spier: Deze spier bedekt de schouder en is verantwoordelijk voor de armbeweging, zoals heffen en draaien van de arm. Het is een belangrijke spier voor de schouderfunctie.
• Pectoralis major: Deze spier bevindt zich aan de voorzijde van de borst en helpt bij het bewegen van de arm naar het lichaam. Het speelt een rol bij het tillen en draaien van de arm.
• Subscapularis spier: Deze spier ligt onder het schouderblad en is betrokken bij de interne rotatie van de arm. Het is belangrijk voor de stabiliteit van de schouder.

Huid en weefsels

De huid in de oksel is dun en bevat zweetklieren en haarzakjes. Dit gebied is vaak bedekt met haar en is gevoelig voor irritatie en infectie.

• Zweetklieren: De oksels bevatten apocriene zweetklieren die bijdragen aan de thermoregulatie en het afscheiden van geurstoffen.
• Haarzakjes: De aanwezigheid van haarzakjes in de oksel kan bijdragen aan een verhoogde kans op huidirritatie en infecties.

De anatomie van de oksels is dus veelzijdig en omvat botten, spieren, zenuwen, bloedvaten en lymfeklieren. Dit complexe netwerk stelt de oksel in staat om een belangrijke rol te spelen in de beweging en functionaliteit van de bovenste extremiteit.

Epidemiologie van pijnlijke oksel

Okselpijn is een veelvoorkomende klacht die kan optreden bij een breed scala aan aandoeningen, variërend van goedaardige tot ernstigere medische problemen. De prevalentie van okselpijn kan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak. In de algemene bevolking komt okselpijn vaak voor als gevolg van spier- of peesproblemen, zoals spierverrekkingen of tendinitis. Infecties zoals bacteriële of virale infecties van de huid of klieren kunnen ook leiden tot okselpijn. Bij vrouwen kan okselpijn soms gerelateerd zijn aan hormonale veranderingen of borstproblemen. De incidentie van ernstigere aandoeningen zoals lymfoom of borsttumoren is relatief laag, maar deze moeten worden uitgesloten bij aanhoudende of ernstige klachten.

Oorzaken van okselpijn

Meestal worden milde aandoeningen of omgevingsfactoren zoals een verkoudheid, de griep, het gebruik van krukken, spierpijn en bacteriële infecties pijn in het okselgebied. Af en toe kan okselpijn echter wijzen op ernstige infecties en immunologische aandoeningen, waaronder kanker en hiv. Bij ernstige pijn of okselpijn die de dagelijkse activiteiten beïnvloedt, is het raadzaam om een arts te raadplegen.

Allergenen en irriterende stoffen voor de huid

Veel deodoranten, antitranspiratiemiddelen, zepen, wasmiddelen en cosmetische producten bevatten allergenen. Dit zijn stoffen die de huid mogelijk irriteren en een allergische reactie kunnen veroorzaken. Sommige irriterende stoffen en allergenen kunnen leiden tot allergische contactdermatitis, een aandoening waarbij roodheid en kleine blaren verschijnen. Irriterende contactdermatitis (huidontsteking door blootstelling aan stoffen) gaat gepaard met roodheid, pijn, zwelling en warmte. De haren en huidschilfers van huisdieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden) en andere omgevingsfactoren kunnen ook allergenen bevatten die een allergische reactie veroorzaken en soms ook pijn in de oksels.

Angst

Angst kan bij sommige mensen onderarmpijn veroorzaken, samen met symptomen zoals trillen, zweten, een verhoogde hartslag (tachycardie) en irritatie. Soms kan pijn onder de rechteroksel hiervan het gevolg zijn.

Auto-immuunziekten

Auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis en lupus kunnen ontsteking en pijn veroorzaken in verschillende gewrichten, waaronder die in de oksel. Bij reumatoïde artritis kunnen de ontstekingen zich uitbreiden naar de omliggende weefsels, wat resulteert in pijn en ongemak in de okselregio. Lupus kan ook leiden tot ontstekingen en pijn in de gewrichten, wat kan uitstralen naar de oksel.

Bacteriële infecties

Bacteriële infecties in de oksel kunnen optreden als gevolg van zweetklierinfecties of huidabcessen. Deze infecties kunnen leiden tot pijn, roodheid, zwelling en soms pusvorming in het getroffen gebied. Een veelvoorkomende bacteriële infectie is een infectie van de zweetklieren, zoals een hidradenitis suppurativa, die kan leiden tot pijnlijke knobbels en abcessen in de oksel.

Borstvoeding

Het geven van borstvoeding kan zowel pijn in de borst als in de oksel veroorzaken. Sommige vrouwen melden 'schietpijn' in de oksel tijdens de borstvoeding. Dit kan voornamelijk het gevolg zijn van:

• de aanwezigheid van een infectie zoals mastitis (een aandoening die vaak voorkomt tijdens de borstvoeding)
• de borstgevoeligheid bij het produceren van meer melk dan de vrouw afgiftig
• een slechte borstvoedingstechniek (de borst mag niet naar beneden worden getrokken)

Cysten

Wanneer lichaamsvloeistoffen zich ophopen in de oksels, kan er een zwelling en pijn ontstaan. Cysten (abnormaal gevormde holten in het lichaam) kunnen besmet raken, vaak door Staphylococcus-bacteriën, die normaal gesproken op de huid leven.

Degeneratie van bindweefsel

Degeneratie van bindweefsel, zoals bij bindweefselziekten of syndromen die invloed hebben op de elasticiteit en sterkte van het bindweefsel, kan leiden tot pijn in de oksel. Deze aandoeningen kunnen verzwakking en ontsteking van de omliggende structuren veroorzaken, wat kan resulteren in pijn en ongemak in de okselstreek.

Gezwollen lymfeklieren

Lymfeklieren zijn essentieel voor een effectieve immuunrespons van het lichaam. Ze weren vreemde materialen af en stimuleren de vrijlating van immuuncellen, die op hun beurt de vreemde lichamen vernietigen en verwijderen. Wanneer iemand lijdt aan een bacteriële, schimmel- of virale infectie, vullen de lymfeklieren zich met de binnendringende cellen, waardoor ze gaan zwellen. Deze zwelling, in medische termen aangeduid als "lymfadenitis", veroorzaakt een ontsteking en pijn.

Oorzaken van gezwollen lymfeklieren zijn onder meer:

• een bovenste luchtweginfectie
• een keelontsteking
• een oorontsteking
• een tandinfectie
• een verkoudheid
• wonden en huidinfecties

Gordelroos en het herpes zoster-virus

Gordelroos is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het herpes zoster-virus. De aandoening kenmerkt zich door een pijnlijke, schilferende huiduitslag aan de oksels (okseluitslag) in combinatie met een brandend of tintelend gevoel in de oksel. De huiduitslag is meestal aanwezig op de borst, de rug en de onderarm.

Hidradenitis suppurativa

Hidradenitis suppurativa of acne inversa is een chronische huidaandoening waarbij een ontsteking van de zweetklieren en de haarfollikels optreedt. Meestal begint de aandoening met puistachtige knobbeltjes of blaasjes onder de oksels, die later uitgroeien tot cysten en puisten. Uiteindelijk barsten deze open, waardoor tunnels onder de huid ontstaan. Vroege medische verzorging en behandeling zijn nodig om lelijke littekens en mogelijke besmetting van het gebied te voorkomen.

HIV

HIV (Human Immunodeficiency Virus) kan leiden tot een breed scala aan symptomen, waaronder lymfeklierzwelling en -pijn. Lymfeklieren in de oksel kunnen opgezwollen en pijnlijk worden als gevolg van een HIV-infectie. Dit kan optreden als onderdeel van de acute hiv-infectiefase of tijdens de voortgang van de ziekte wanneer het immuunsysteem verzwakt is.

Hormonale veranderingen

Hormonale veranderingen, zoals die tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze, kunnen leiden tot een verstoring van de normale weefselstructuur en pijn in de oksel. Deze veranderingen kunnen het gevoel van ongemak of pijn verhogen, vooral als er een toename is van vloeistofretentie of veranderingen in de borstweefsels die door de hormonen worden beïnvloed.

Infecties van de borst

Infecties van de borst, zoals mastitis, kunnen uitstralen naar de oksel en daar pijn veroorzaken. Mastitis is een ontsteking van het borstweefsel die vaak gepaard gaat met pijn, zwelling en soms koorts. Dit kan leiden tot pijnlijke knobbels en ongemak in de omliggende gebieden, inclusief de oksel.

Intertrigo

Intertrigo is een aandoening waarbij de huid ontstoken raakt door wrijving en vocht in de huidplooien. De patiënt kan symptomen ervaren zoals roodheid, pijn en een branderig gevoel. Soms gaat de aandoening gepaard met een onaangename geur. Candida, een soort gist, kan intertrigo veroorzaken.

Kanker

De lymfeklieren in de oksel kunnen opzwellen of pijnlijk aanvoelen wanneer een patiënt lijdt aan kanker of een behandeling krijgt voor kanker. De lymfeklieren in de oksels moeten hard werken, wat kan leiden tot overbelasting. Dit kan resulteren in aanhoudende lymfeknooppijn. Dit gebeurt voornamelijk bij borstkanker, lymfekanker, longkanker en het Pancoast-syndroom (een vorm van longkanker met een longtoptumor). Lymfeknooppijn kan ook een bijwerking zijn van kankerbehandelingen, zoals chemotherapie, radiotherapie (behandeling met bestraling) en/of chirurgie.

Kankers die vaak leiden tot okselpijn omvatten:

• een lymfoom of kanker van het lymfestelsel
• kanker die is ontstaan in een ander orgaan of lichaamsdeel en zich heeft verspreid naar de oksel
• leukemie en kanker van de bloedvormende weefsels, waaronder het lymfesysteem en het beenmerg

Kattenkrabziekte

Kattenkrabziekte, veroorzaakt door de bacterie Bartonella henselae, kan leiden tot huidletsels en gezwollen lymfeklieren, inclusief die in de oksel. Deze ziekte wordt vaak overgedragen door een kattenkrab of -beet en kan symptomen veroorzaken zoals pijn en zwelling in de lymfeklieren nabij de infectiebron.

Lipomen

Een goedaardig, vetachtig gezwel dat onder de huid groeit en meestal geen symptomen veroorzaakt. In sommige gevallen kan een lipoom onder de oksel optreden en kan het pijnlijk worden.

Lupus

Systematische lupus erythematosus is een chronische auto-immuunaandoening die ontstekingen door het hele lichaam kan veroorzaken, waaronder in de lymfeklieren.

Maagzuur

Indigestie (maagklachten na het eten of drinken) (zure reflux), waarbij maagzuren terug naar de slokdarm vloeien, kan scherpe pijn op de borst veroorzaken die uitstraalt (uitstralingspijn) naar de oksel.

Mastitis

Mastitis is een ontsteking van het borstweefsel die vaak voorkomt bij vrouwen die borstvoeding geven, maar kan ook andere oorzaken hebben. Het kan leiden tot pijn, roodheid, zwelling en afscheiding uit de tepel. In sommige gevallen kunnen de lymfeklieren in de oksel opgezwollen en pijnlijk worden als gevolg van de ontsteking.

Medicatie

Bepaalde medicijnen, zoals chemotherapie en antidepressiva, kunnen okselpijn als bijwerking hebben.

Musculoskeletale problemen

Spier- en peesproblemen in de schouder en borstkas kunnen uitstralende pijn naar de oksel veroorzaken. Problemen zoals spierverrekkingen, tendinitis, of overbelasting van de schouderspieren kunnen leiden tot pijn en ongemak in de okselregio. Deze problemen ontstaan vaak door overmatige fysieke activiteit of slechte lichaamshouding.

Ontstoken haarfollikels of ingegroeide haartjes

Wanneer enkele haarfollikels (haarzakjes) geïnfecteerd raken, spreekt men van folliculitis. Dit leidt tot de vorming van rode, gezwollen bultjes die zeer gevoelig zijn bij aanraking. Bij infectie van naburige haarzakjes ontstaat er een pijnlijke ontsteking van het onderliggende weefsel.

Perifeer vaatlijden

Bij perifeer vaatlijden (pijn en kramp in de benen) vernauwen de kleine bloedvaten in de armen en benen, waardoor de zuurstoftoevoer naar de omliggende weefsels wordt belemmerd. Zuurstofarme spieren en cellen sterven hierdoor langzaam af, wat leidt tot scherpe pijnscheuten.

Psoriasis

Psoriasis is een auto-immuunziekte die ook de oksels kan aantasten. Hierbij verschijnen roodbruine huidplaques bedekt met schilferige huiduitslag. De symptomen van psoriasis zijn voor de meeste patiënten vaak zeer vervelend en pijnlijk, vooral bij blootstelling aan wrijving en vocht.

Psychische aandoeningen

In zeldzame gevallen kan okselpijn een symptoom zijn van een psychische aandoening, zoals een paniekstoornis of hypochondrie.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een chronische auto-immuunaandoening die zwelling en ontsteking van de inwendige weefsels van de gewrichten (gewrichtszwelling) en andere organen, waaronder mogelijk de oksels, kan veroorzaken.

Schildklieraandoeningen

Schildklieraandoeningen kunnen soms bijdragen aan een gevoel van ongemak in de oksel, hoewel dit minder vaak voorkomt. Bijvoorbeeld, een vergrote schildklier (struma) kan druk uitoefenen op omliggende structuren en leiden tot ongemak dat voelbaar kan zijn in de oksels.

Schouderdislocatie

Een schouderdislocatie treedt op wanneer de schouderkop uit de schouderkom schuift, wat kan leiden tot hevige pijn in de schouder en mogelijk uitstralende pijn naar de oksel. Deze pijn wordt vaak veroorzaakt door schade aan de omliggende structuren, zoals spieren en pezen, die bijdragen aan de stabiliteit van het schoudergewricht.

Sporotrichose

Sporotrichose is een huidinfectie veroorzaakt door de schimmel Sporothrix schenckii. De infectie kan leiden tot rode tot paarse bultjes op de huid en soms ook tot zwelling en pijn in de nabijgelegen lymfeklieren, zoals die in de oksel. Deze infectie komt vaak voor bij mensen die werken met planten of aarde.

Spierpijn

Overmatig gebruik van of letsel aan de borst- of armspieren kan pijn in de oksel veroorzaken. De pectoralis is één van de grote spieren van de borstkas die tot aan de schouders reikt. Schade aan deze spier kan ontstaan door trek- of hefbewegingen of tijdens het sporten. Ook kan schade optreden aan de coroacobrachialis (een spier in de bovenarm), die nodig is voor gooi- en duwbewegingen. Dit kan de okselregio gevoelig maken.

Suikerziekte (diabetes)

Diabetes mellitus kan leiden tot neuropathie of zenuwbeschadiging, wat branderige pijn in het getroffen lichaamsdeel veroorzaakt. Diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes met pijn aan verschillende lichaamsdelen) ontstaat vaak door onbehandelde en chronische diabetes.

Tattoo

Tijdens en na het zetten van een tattoo onder de oksel kan pijn optreden. Deze pijn verdwijnt meestal na verloop van tijd.

Tinea corporis (ringworm van het lichaam)

Tinea corporis (lichaamsschimmel) is een veelvoorkomende schimmelinfectie die de bovenste huidlaag bedekt met een rode, ringvormige huiduitslag. De oksel is vaak getroffen door dit type huiduitslag omdat de schimmel goed gedijt in warme gebieden. Ringwormschimmels gebruiken bovendien de keratine in het okselhaar als voedsel. Ringwormuitslag kan soms zeer pijnlijk zijn en leidt tot een ontstoken, jeukende (okseljeuk) en schilferige huid.

Toxoplasmose

Toxoplasmose is een parasitaire infectie veroorzaakt door Toxoplasma gondii. Deze infectie kan zich verspreiden naar verschillende delen van het lichaam, inclusief de lymfeklieren. Toxoplasmose kan leiden tot gezwollen lymfeklieren en pijn in de oksel, vooral als de lymfeklieren in dit gebied zijn aangetast.

Trauma of letsel

Trauma of letsel aan de schouder of borstkas kan leiden tot okselpijn. Letsel door een val, een aanrijding of een krachtige schouderbeweging kan pijn veroorzaken die naar de oksel straalt. Dit kan variëren van een lichte kneuzing tot ernstigere schade zoals een breuk of verrekking.

Tuberculose

Tuberculose (TB) is een ernstige bacteriële infectie die meestal de longen aantast, maar kan ook andere delen van het lichaam beïnvloeden, inclusief de lymfeklieren. Wanneer de lymfeklieren in de oksel zijn aangetast, kan dit leiden tot pijn en ongemak in de okselregio. Symptomen van tuberculose kunnen ook koorts, nachtzweten en gewichtsverlies omvatten.

Virale infecties

Enkele virale infecties kunnen 'saaie pijn' in de oksel veroorzaken, zoals:

• aids
• klierkoorts (virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)
• mazelen (virale infectieziekte die gepaard gaat met symptomen aan de ogen (oogbindvliesontsteking) en huiduitslag)
• tyfus (bacteriële infectie door besmette insectenbeten)
• waterpokken (virale infectie met algemene symptomen en huiduitslag)

Deze pijn kan gepaard gaan met andere symptomen zoals keelpijn, koorts en lichaamspijn.

Vitaminetekorten

Een tekort aan bepaalde vitamines, zoals vitamine B12, kan leiden tot zenuwbeschadiging en pijn in verschillende delen van het lichaam, inclusief de oksel. Deze tekorten kunnen neuropathie en andere neurologische symptomen veroorzaken die pijn en ongemak in de oksel kunnen veroorzaken.

Zenuwpijn

Bepaalde aandoeningen, zoals het syndroom van thoracic outlet, kunnen druk uitoefenen op de zenuwen in de oksel, wat pijn, tintelingen en gevoelloosheid kan veroorzaken. Daarnaast kan schade aan de zenuwen in de oksel door letsel, infectie of andere aandoeningen pijn, zwakte en gevoelloosheid veroorzaken.

Zwangerschap

Tijdens de vroege zwangerschap ervaren sommige vrouwen okselpijn in combinatie met borstpijn (gevoelige borsten). Okselpijn in de vroege zwangerschap is vaak gerelateerd aan hormonale veranderingen.

Zweetklierproblemen

Problemen met de zweetklieren, zoals een verstopte of ontstoken zweetklier, kunnen pijn en ongemak in de oksel veroorzaken. Deze aandoeningen kunnen leiden tot zwelling en ontsteking, wat pijn en mogelijk een gevoel van druk in de oksel kan veroorzaken.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van okselpijn kunnen verhogen. Herhaaldelijke belasting of overmatig gebruik van de bovenste ledematen kan leiden tot spier- of peesproblemen in de oksel. Personen met een sedentaire levensstijl kunnen ook meer kans hebben op spierverrekkingen door plotselinge activiteiten. Infecties van de huid of klieren komen vaker voor bij personen met een verminderde immuniteit of slechte hygiëne. Hormonale veranderingen kunnen een rol spelen bij vrouwen, vooral tijdens periodes van zwangerschap of menstruatie. Personen met een familiegeschiedenis van borstkanker of lymfoom moeten extra alert zijn op okselpijn als mogelijk symptoom van een ernstigere aandoening.

Risicogroepen voor okselpijn

Okselpijn kan een symptoom zijn van verschillende aandoeningen en kan zich voordoen bij patiënten van alle leeftijden en achtergronden. Bepaalde risicogroepen hebben echter een verhoogde kans op het ontwikkelen van okselpijn, en het identificeren van deze groepen is van cruciaal belang voor tijdige diagnose en effectieve behandeling.

Ouderen en okselpijn
Ouderen vormen een belangrijke risicogroep voor okselpijn, vaak als gevolg van degeneratieve aandoeningen en veranderingen in de spieren en gewrichten. Aandoeningen zoals artritis en slijtage van de schoudergewrichten kunnen leiden tot pijn in de oksel. Bovendien kunnen ouderen ook kwetsbaarder zijn voor blessures, zoals een schouderdislocatie of peesontstekingen, die allemaal bijdragen aan okselpijn. Regelmatige medische controles en fysiotherapeutische begeleiding zijn essentieel om deze klachten te beheersen en te verlichten.

Vrouwen en okselpijn
Vrouwen hebben een hogere kans op het ontwikkelen van okselpijn, vooral tijdens de zwangerschap en de menopauze. Hormonale schommelingen kunnen bijdragen aan spier- en gewrichtspijn, en vrouwen ervaren vaak veranderingen in de borsten en omliggende weefsels die druk en pijn kunnen veroorzaken in de okselregio. Het is belangrijk voor vrouwen om bewust te zijn van deze symptomen en om eventuele veranderingen tijdig met een zorgverlener te bespreken voor opvolging.

Patiënten met onderliggende gezondheidsproblemen
Patiënten met onderliggende aandoeningen zoals diabetes, hart- en vaatziekten en schildklieraandoeningen hebben ook een verhoogd risico op het ervaren van okselpijn. Deze aandoeningen kunnen leiden tot nerveuze of circulatoire problemen die pijn in de oksel kunnen veroorzaken. Het is cruciaal voor deze patiënten om regelmatig medische controles te ondergaan en om alert te zijn op symptomen die kunnen wijzen op veranderingen in hun gezondheidstoestand.

Levensstijl en voedingspatroon
Een ongezonde levensstijl kan bijdragen aan het risico op okselpijn. Patiënten met een zittende levensstijl of die onvoldoende bewegen, kunnen spierzwakte en stijfheid ontwikkelen, wat kan leiden tot pijn in de oksel en schouderregio. Daarnaast kunnen voedingspatronen die rijk zijn aan verzadigde vetten en arm aan essentiële voedingsstoffen ontstekingen bevorderen, wat op zijn beurt kan bijdragen aan pijn. Het is belangrijk om gezonde voedingskeuzes te maken en regelmatig te sporten om het risico op okselpijn te verminderen.

Sporters en fysieke activiteit
Sporters en actieve patiënten kunnen ook een verhoogd risico lopen op okselpijn, vooral door overbelasting of blessures. Activiteiten die intensieve armbewegingen vereisen, zoals tennis of gewichtheffen, kunnen leiden tot peesontstekingen of spierscheuren die pijn in de oksel veroorzaken. Het is essentieel voor sporters om zich bewust te zijn van de juiste technieken en om hun lichaam te laten rusten en herstellen na intensieve trainingen.

Geassocieerde klachten

Pijn en zwelling in de oksel
Okselpijn kan gepaard gaan met pijn en zwelling in het gebied zelf. Deze symptomen kunnen variëren van mild ongemak tot hevige pijn die de dagelijkse activiteiten belemmert. Zwelling kan optreden als gevolg van ontsteking, infectie, of trauma en kan lokaal voelbaar zijn in de oksel.

Gezwollen lymfeklieren
Een veelvoorkomend symptoom dat kan optreden bij okselpijn is de zwelling van de lymfeklieren in de oksel. Gezwollen lymfeklieren kunnen pijnlijk zijn en kunnen duiden op een infectie of ontsteking in het gebied. Deze zwelling kan gepaard gaan met een voelbare verdikking en gevoeligheid in de oksel.

Huidveranderingen
Huidveranderingen zoals roodheid, warmte, en soms zelfs huiduitslag kunnen gepaard gaan met okselpijn. Deze veranderingen kunnen duiden op een ontsteking of infectie van de huid of het onderliggende weefsel. De huid kan pijnlijk en gevoelig zijn, en kan zichtbaar veranderd zijn van kleur of textuur.

Koorts en algemene malaise
Okselpijn kan soms gepaard gaan met algemene symptomen zoals koorts en malaise. Koorts kan optreden als een reactie op een infectie of ontsteking en kan gepaard gaan met gevoelens van vermoeidheid, zwakte, en een algemeen onwelzijn.

Beperkte bewegingsvrijheid
Okselpijn kan de bewegingsvrijheid van de schouder en arm beïnvloeden. Pijn in de oksel kan leiden tot een beperking in het vermogen om de arm te bewegen, vooral bij het optillen of draaien van de arm. Deze beperking kan het uitvoeren van dagelijkse activiteiten bemoeilijken.

Neuropathie en tintelingen
Sommige gevallen van okselpijn kunnen gepaard gaan met neuropathie, wat kan leiden tot tintelingen of gevoelloosheid in de oksel of de arm. Deze symptomen kunnen ontstaan door zenuwbeschadiging of irritatie en kunnen een gevoel van prikkeling of verlies van gevoel veroorzaken.

Koortsachtige symptomen en zweten
Koortsachtige symptomen zoals nachtzweten kunnen optreden bij okselpijn. Dit kan het gevolg zijn van een systemische reactie op een infectie of ontsteking. Nachtzweten kan leiden tot een gevoel van ongemak en kan de slaap verstoren.

Vermoeidheid en een algemeen ziek gevoel
Okselpijn kan gepaard gaan met algemene vermoeidheid en een algemeen ziek gevoel. Dit kan het gevolg zijn van de pijn zelf, evenals van de bijkomende symptomen zoals koorts of ontsteking die bijdragen aan een algemene uitputting en malaise.

Deze symptomen kunnen samen of afzonderlijk optreden en kunnen variëren in intensiteit afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de okselpijn. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als de symptomen ernstig zijn of aanhouden.

Ernstige symptomen bij pijn aan de oksels

Pijn aan de oksels kan soms gepaard gaan met ernstige symptomen, die vaak wijzen op een ernstigere aandoening. Als de patiënt één of meer van deze tekenen ervaart, is het belangrijk om onmiddellijk een arts te raadplegen.

• ademhalings- en slikproblemen
• constipatie of veranderde stoelgang
• een ernstig branderig gevoel
• een ongebruikelijke ontsteking van de huid
• een zwelling van meerdere lymfeklieren in het lichaam, zoals in de lies, het hoofd en de hals
• gevoelloosheid of een tintelend gevoel in de armen
• gezwollen lymfeklieren die minstens één of twee weken aanhouden zonder bekende oorzaak
• harde knobbels in de okselregio of in de lymfeklieren
• koorts en nachtelijk zweten
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• onverklaarbare ernstige vermoeidheid
• pijn onder de rechteroksel die naar de borst uitstraalt (mogelijk een teken van een hart- en vaataandoening)
• pijn op de borst
• problemen met het bewegingsbereik van de armen of vingers
• spierzwakte in de arm
• uiterst pijnlijk okselgebied of lymfeklieren die bij aanraking zeer gevoelig zijn

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen bij okselpijn die verdere medische evaluatie vereisen, omvatten aanhoudende of ernstige pijn die niet verbetert met rust of pijnstillers. Andere zorgwekkende symptomen zijn zwelling of knobbels in de oksel, onverklaarbare veranderingen in de huid zoals roodheid of zweren, en koorts die gepaard gaat met de pijn. Verlies van gewicht, algemene vermoeidheid, of andere systemische symptomen kunnen wijzen op een ernstigere aandoening zoals lymfoom of borsttumor. Als de pijn gepaard gaat met symptomen van kortademigheid of pijn op de borst, moet onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van okselpijn begint met een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts zal vragen naar de duur, aard en locatie van de pijn, evenals naar eventuele bijkomende symptomen of recente verwondingen. Onderzoek kan ook omvatten het palperen van de oksel om eventuele zwellingen of knobbels te identificeren. Afhankelijk van de bevindingen kunnen aanvullende onderzoeken zoals röntgenfoto's, echografie of MRI worden aangevraagd om eventuele structurele afwijkingen te evalueren. In gevallen waar een infectie wordt vermoed, kunnen bloedonderzoeken of microbiologische culturen noodzakelijk zijn. Bij verdenking van een ernstige aandoening zoals een borsttumor of lymfoom kunnen mammografieën of biopsieën worden uitgevoerd.

Behandeling van pijn aan de oksel

Wanneer de oorzaak van de okselpijn is vastgesteld, is een passende behandeling noodzakelijk. Deze bestaat meestal uit zelfzorgmaatregelen, maar in sommige gevallen kan medische behandeling met medicatie of andere medische procedures vereist zijn.

Zelfzorg

Door enkele zelfzorgmaatregelen te treffen, kan okselpijn worden voorkomen of effectief behandeld.

• De oksel schoon houden voorkomt infecties
• Gebruik geen scheermes bij het scheren (dit kan verdere irritatie en wondjes of snijwonden veroorzaken)
• Een warm kompres op de lymfeklierzwelling kan de pijn verlichten
• IJs toepassen vermindert spierpijn
• Vermijd irriterende stoffen (zoals zepen en detergenten) en andere allergenen
• Draag loszittende kleding om schuurplekken te voorkomen
• Massage bevordert de bloedsomloop en vermindert de zwelling
• Vermijd overmatige blootstelling aan heet water of warm weer om zweten te voorkomen (zweten is niet goed bij geïrriteerde en pijnlijke oksels omdat dit bacteriegroei bevordert)
• Deel geen persoonlijke voorwerpen om bacteriële infecties te voorkomen
• Neem korte, lauwe baden en douches in plaats van warme baden
• Vermijd vet en kruidig voedsel
• Gebruik vette crèmes om extreme droge huid en gerelateerde huidaandoeningen te voorkomen (producten met glycerine of andere hydraterende eigenschappen zijn aanbevolen omdat ze de huid binnendringen)
• Zorg voor voldoende rust bij een infectie of ziekte
• Vrij verkrijgbare medicijnen zoals ibuprofen kunnen ontsteking en bijbehorende pijn verminderen

Professionele medische zorg

Enkele medicijnen kunnen de pijn in de oksel verlichten. De arts kan via topische (op de huid aangebrachte) corticosteroïden (sterke ontstekingsremmers), antimycotica (medicijnen tegen schimmelinfecties), antibiotica of medicinale crèmes de onderliggende huidaandoening behandelen die de okselpijn veroorzaakt. Okselpijn die gepaard gaat met kanker of kankerbehandelingen vereist behandeling met anti-inflammatoire geneesmiddelen (ontstekingsremmers) en pijnstillers. Verder zal de arts auto-immuunaandoeningen, zoals lupus en reumatoïde artritis, behandelen. Meestal vermindert de pijn in de oksel wanneer de symptomen van deze ziekten onder controle zijn.

Prognose is meestal goed

De prognose voor okselpijn is sterk afhankelijk van de oorzaak. Voor de meeste goedaardige oorzaken zoals spierverrekkingen of lichte infecties, is de prognose doorgaans goed met een volledig herstel bij juiste behandeling en adequate rust. In gevallen van chronische aandoeningen zoals tendinitis kan de pijn soms aanhouden, maar verbetert meestal met langdurige therapie en aanpassing van activiteiten. Ernstige aandoeningen zoals borstkanker of lymfoom vereisen een uitgebreide behandeling en hebben een variabele prognose afhankelijk van het stadium en de respons op behandeling. Vroege detectie en behandeling zijn cruciaal voor een betere prognose bij ernstige aandoeningen.

Complicaties van een pijnlijk okselgebied

Vooral bij patiënten met een zwak immuunsysteem kunnen de lymfeklieren geïnfecteerd raken. Onbehandeld kunnen matige tot ernstige complicaties ontstaan, zoals abcesvorming en bacteriëmie.

Abces

In een niet eerder bestaande holte verzamelt zich pus met bacteriën. Abcesvorming komt vooral voor bij een overbelasting van een lymfeklier. Abcessen kunnen zeer pijnlijk zijn. De arts zal een kuur met antibiotica voorschrijven en het pus verwijderen door drainage.

Bacteriëmie

Bij bacteriëmie ontstaat een infectie van de bloedbaan, meestal door een onbehandelde bacteriële infectie van de lymfeklieren, wat kan leiden tot sepsis (bloedvergiftiging). Sepsis is levensbedreigend en vereist ziekenhuisopname. Zonder de juiste behandeling kan sepsis leiden tot orgaanfalen en uiteindelijk de dood.

Impact van pijn aan de oksel op de levenskwaliteit

Pijn in de oksel kan een aanzienlijke impact hebben op de levenskwaliteit van een patiënt. Deze pijn kan dagelijkse activiteiten belemmeren, zoals het optillen van de armen, het dragen van voorwerpen of het uitvoeren van huishoudelijke taken. Hierdoor kunnen mensen zich beperkt voelen in hun mobiliteit en functioneren, wat leidt tot frustratie en een gevoel van onvermogen. Dit ongemak kan niet alleen fysieke, maar ook psychologische gevolgen hebben, waaronder verhoogde niveaus van stress en angst, en zelfs symptomen van depressie. De voortdurende focus op pijn kan het leven van iemand aanzienlijk beïnvloeden, waardoor de algehele levenskwaliteit afneemt.

Beperking van lichamelijke activiteit
De aanwezigheid van okselpijn kan ervoor zorgen dat mensen hun lichamelijke activiteit verminderen, vaak uit angst voor verergering van de pijn. Dit kan resulteren in een sedentaire levensstijl die schadelijk is voor de algehele gezondheid. De afname van fysieke activiteit kan leiden tot gewichtstoename, wat het risico op verschillende chronische aandoeningen vergroot, zoals diabetes type 2 en hart- en vaatziekten. Bovendien kan het gebrek aan beweging leiden tot spieratrofie en een vermindering van de algehele kracht en flexibiliteit, wat het risico op verdere blessures verhoogt. Het is cruciaal voor mensen met okselpijn om manieren te vinden om hun mobiliteit te behouden, bijvoorbeeld door aangepaste oefeningen of fysiotherapie, om zo de negatieve gevolgen van een inactieve levensstijl te voorkomen.

Sociale interacties en mentale gezondheid
Pijn aan de oksel heeft ook een invloed op sociale interacties. Mensen kunnen zich ongemakkelijk voelen bij deelname aan sociale activiteiten, zoals sport of evenementen waar fysieke nabijheid vereist is. Dit kan leiden tot sociale isolatie, wat op zijn beurt kan resulteren in een vermindering van de sociale ondersteuning die essentieel is voor emotioneel welzijn. De afwezigheid van sociale interactie kan gevoelens van eenzaamheid en verdriet versterken, waardoor de mentale gezondheid verder kan verslechteren. Het is belangrijk om te beseffen dat de geestelijke gezondheid nauw verbonden is met lichamelijk ongemak, en dat steun van vrienden en familie cruciaal is voor het omgaan met pijn.

Relatie met andere gezondheidsproblemen
Pijn aan de oksel kan ook gerelateerd zijn aan andere gezondheidsproblemen. Mensen met een voorgeschiedenis van chronische pijn of andere aandoeningen, zoals fibromyalgie of artritis, kunnen een grotere kans hebben op het ontwikkelen van okselpijn. Deze comorbiditeit kan de pijnperceptie verhogen en de algehele behandeling bemoeilijken. Daarnaast kan pijn in de oksel de slaapkwaliteit beïnvloeden. Slechte slaap kan leiden tot vermoeidheid en concentratieproblemen, wat de dagelijkse functies verder kan belemmeren. Het is essentieel voor zorgverleners om deze onderlinge verbanden te erkennen en een holistische benadering te hanteren die zowel de fysieke als psychologische aspecten van de pijn aanpakt.

Impact op het dagelijkse leven
De impact van pijn aan de oksel strekt zich uit tot verschillende aspecten van het dagelijkse leven. Activiteiten zoals autorijden, het tillen van kinderen of zelfs het uitvoeren van eenvoudige huishoudelijke taken kunnen moeilijk of zelfs onmogelijk worden. Dit kan leiden tot frustratie en een gevoel van afhankelijkheid van anderen, wat het zelfbeeld van een persoon kan aantasten. De gevolgen van okselpijn kunnen ook doorwerken in de werkomgeving. Mensen kunnen moeite hebben om zich te concentreren of hun taken efficiënt uit te voeren, wat kan leiden tot verminderde productiviteit en mogelijk zelfs werkverzuim. Het is van belang dat zowel patiënten als zorgverleners zich bewust zijn van deze bredere impact en dat er adequate ondersteuning wordt geboden om de kwaliteit van leven te verbeteren.

Behoefte aan steun en behandeling
Gezien de veelzijdige impact van okselpijn op het leven van een patiënt, is het belangrijk dat mensen met deze symptomen steun zoeken. Professionele medische zorg kan essentieel zijn voor het identificeren van de onderliggende oorzaak van de pijn en het ontwikkelen van een behandelplan. Dit kan niet alleen fysieke therapieën omvatten, maar ook psychologische ondersteuning om te helpen bij het omgaan met de emotionele gevolgen van chronische pijn. Het delen van ervaringen met anderen die soortgelijke pijn ervaren, kan ook een waardevolle bron van steun zijn. Door het creëren van een netwerk van ondersteuning, kunnen patiënten zich gesteund en begrepen voelen in hun strijd tegen pijn, wat een positieve invloed kan hebben op hun algehele welzijn en levenskwaliteit.

Het is van cruciaal belang dat pijn aan de oksel serieus wordt genomen en dat er adequate maatregelen worden genomen om de impact op de levenskwaliteit te minimaliseren. Een proactieve benadering, gericht op zowel de fysieke als psychologische aspecten van de pijn, kan leiden tot betere resultaten en een verbeterde algehele kwaliteit van leven.

Preventie van pijn aan okselgebied

Okselpijn kan verschillende oorzaken hebben, zoals spierverrekkingen, overbelasting, of zelfs aandoeningen van de borstkas en schouder. Het is belangrijk om preventieve maatregelen te nemen om okselpijn te voorkomen. Hier zijn enkele effectieve strategieën:

Correcte houding en ergonomie

• Houd een rechte houding aan tijdens dagelijkse activiteiten en werk. Dit voorkomt overbelasting van de schouders en spieren rond de oksel.
• Zorg voor een ergonomisch verantwoorde werkplek, vooral als je veel tijd zittend doorbrengt. Dit kan helpen bij het voorkomen van spanning in de schouders en oksels.
• Gebruik ondersteunende kussens en stoelen die je rug en schouders goed ondersteunen, vooral bij langdurig zitten.

Regelmatige oefeningen en rekken

• Voer regelmatig rek- en strekoefeningen uit om de spieren rondom de schouders en oksels soepel te houden. Dit kan helpen bij het voorkomen van spierverrekkingen en overbelasting.
• Incorporeer krachttraining in je routine om de spieren rond de schouders te versterken. Sterke spieren kunnen beter weerstand bieden aan overbelasting en letsel.
• Doe specifieke oefeningen die de flexibiliteit van de schouders en oksels bevorderen, zoals armcirkelbewegingen en schouderrollen.

Juiste techniek bij lichaamsbewegingen

• Let op je techniek tijdens het tillen van zware voorwerpen. Gebruik je benen om te tillen in plaats van je rug en schouders, en vermijd abrupte bewegingen die de okselspieren kunnen belasten.
• Tijdens het sporten, zorg ervoor dat je de juiste techniek gebruikt om blessures te voorkomen. Overleg met een trainer of fysiotherapeut indien nodig.
• Warm altijd goed op voordat je begint met intensieve fysieke activiteiten en koelte daarna af om spierblessures te voorkomen.

Voorkom overbelasting

• Vermijd het tillen van te zware objecten of het uitvoeren van repetitieve bewegingen die de okselspieren kunnen overbelasten.
• Neem regelmatig pauzes tijdens activiteiten die veel belasting van de schouders en armen vereisen.
• Gebruik hulpmiddelen zoals tilhulpmiddelen of hefapparatuur om de belasting op je schouders en oksels te verminderen.

Gezonde levensstijl

• Zorg voor een gezond en evenwichtig voedingspatroon die de spierherstel en algehele gezondheid ondersteunt.
• Blijf gehydrateerd door voldoende water te drinken, wat helpt bij spierherstel en het verminderen van stijfheid.
• Ondersteun je algemene gezondheid door voldoende slaap te krijgen en stress te verminderen, wat kan bijdragen aan spierpijn en -stress.

Professionele zorg en advies

• Raadpleeg een fysiotherapeut of ergotherapeut voor een persoonlijk preventieplan, vooral als je al eerder last hebt gehad van okselpijn of blessures.
• Bij chronische of ernstige pijn, zoek medische hulp voor een grondige evaluatie en behandeling om verdere complicaties te voorkomen.
• Onderga regelmatig medische controles om eventuele vroegtijdige tekenen van aandoeningen die okselpijn kunnen veroorzaken, op te sporen.

Door bovenstaande preventieve maatregelen in je dagelijkse routine op te nemen, kun je het risico op okselpijn aanzienlijk verminderen en je algemene welzijn bevorderen.

Lees verder

• Tinea axillaris: Ringworm (schimmelinfectie) in oksels
• Okselgezwellen: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Uitslag op de oksel (huidirritatie): Oorzaken en symptomen
• Puistjes onder oksels: Oorzaken van bultjes onder onderarmen
• Gezwollen oksels: Oorzaken en behandeling van okselzwelling