Okselpijn: Oorzaken en symptomen van pijn aan oksel(gebied)
Een oksel is één van de gevoeligste gebieden van het lichaam. Af en toe krijgt iemand te maken met okselpijn. Hierbij zijn één of beide oksels getroffen en de milde tot ernstige pijn komt plots of geleidelijk op. Diverse oorzaken zijn bekend van okselpijn. Meestal zijn deze goedaardig zoals angst, een huidinfectie of overbelasting. Maar af en toe is een pijnlijke oksel een symptoom van een ernstige aandoening. Diverse andere symptomen komen mogelijk tot stand bij het pijnlijke okselgebied. Soms zijn deze dermate ernstig, vervelend of pijnlijk dat het inschakelen van medische hulp noodzakelijk is. Meestal zijn enkele zelfzorgmaatregelen voldoende om okselpijn te voorkomen of behandelen, maar af en toe is medicatie of een andere medische behandeling toch noodzakelijk.
Oorzaken okselpijn
Meestal vormen milde aandoeningen of omgevingsfactoren zoals een
verkoudheid, de
griep, het gebruik van krukken,
spierpijn en bacteriële infecties
pijn in het okselgebied, maar af en toe is okselpijn een teken van ernstige infecties en immunologische aandoeningen, waaronder
kanker en
hiv. Bij ernstige pijn of okselpijn die interfereert met dagelijkse activiteiten, is het verstandig om een arts te raadplegen.
Allergenen en irriterende stoffen voor de huid
Veel deodoranten, antitranspiratiemiddelen, zepen, wasmiddelen en cosmetische producten bevatten allergenen. Dit zijn stoffen die de huid mogelijk irriteren waardoor een
allergische reactie tot stand komt. Sommige irriterende stoffen en allergenen leiden tot allergische
contactdermatitis, een aandoening waarbij roodheid en kleine
blaren verschijnen.
Irriterende contactdermatitis (
huidontsteking door blootstelling aan stoffen) heeft roodheid, pijn, zwelling en warmte tot gevolg. De haren en huidschilfers van huisdieren (bijvoorbeeld
huidschilfers van honden) en andere omgevingsfactoren brengen ook allergenen met zich mee die leiden tot een allergische reactie en soms ook pijn in de oksels.
Angst
Angst veroorzaakt bij een aantal mensen
onderarmpijn in combinatie met trillen, zweten, een verhoogde hartslag (
tachycardie) en irritatie. Soms is pijn onder rechteroksel hiervan het gevolg.
Borstvoeding
Het geven van
borstvoeding resulteert in pijn in de borst maar ook in de oksel. Sommige vrouwen melden 'schietpijn' in de oksel tijdens de borstvoeding. Dit vloeit voornamelijk voort uit:
- de aanwezigheid van een infectie is zoals mastitis (gebruikelijk tijdens de borstvoeding)
- de borstgevoeligheid bij het produceren van meer melk dan de vrouw afgeeft
- een slechte borstvoeding (de borst mag niet naar beneden worden getrokken)
Cysten
Wanneer lichaamsvloeistoffen zich ophopen in de oksels, ontstaat een zwelling en pijn.
Cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) geraken mogelijk besmet en dan vooral door
Staphylococcus-bacteriën, die meestal op de huid leven.
Gezwollen lymfeklieren
Lymfeklieren zijn essentieel voor een effectieve immuunrespons van het lichaam. Ze weren vreemde materialen af en stimuleren daarnaast de vrijlating van immuuncellen, die op hun beurt de vreemde lichamen vernietigen en verwijderen. Wanneer iemand lijdt aan een bacteriële, schimmel-, of virale infectie, vullen de lymfeklieren zich met de binnendringende cellen waardoor de lymfeklieren gaan zwellen. Deze zwelling, in medische termen gekend als "
lymfadenitis", veroorzaakt een
ontsteking en pijn.
Oorzaken van
gezwollen lymfeklieren zijn onder meer:
Gordelroos en het herpes zoster-virus
Gordelroos is een infectieziekte die het gevolg is van het herpes zoster-virus. De aandoening kenmerkt zich door een pijnlijke,
schilferende huiduitslag aan de oksels (okseluitslag) in combinatie met een brandend of
tintelend gevoel in de oksel. De
huiduitslag is meestal aanwezig op de borst, de rug en de onderarm.
Hidradenitis suppurativa
Hidradenitis suppurativa of acne inversa is een chronische huidaandoening waarbij een ontsteking van de zweetklieren en de haarfollikels ontstaat. Meestal heeft de patiënt eerst puistachtige
knobbeltjes of blaasjes onder de oksels die daarna omgevormd worden tot cysten en
puisten. Uiteindelijk barsten deze open waardoor tunnels onder de huid ontstaan. Een vroege medische verzorging en behandeling is nodig om lelijke
littekens en mogelijke besmetting van het gebied te voorkomen.
Intertrigo
Intertrigo is een aandoening waarbij de huid ontstoken is. De
huidziekte resulteert uit wrijving en vocht in de huidplooien. De patiënt presenteert zich bij deze aandoening met roodheid, pijn, een
branderig gevoel. Soms kenmerkt de ziekte zich door een onaangename geur.
Candida is een soort gist die mogelijk intertrigo tot stand brengt.
Kanker
De lymfeklieren in de oksel zwellen soms op of zijn pijnlijk wanneer een patiënt lijdt aan kanker of een
behandeling krijgt voor kanker. De lymfeklieren in de oksels werken hierbij erg hard, waardoor een overbelasting ontstaat. De patiënt ervaart hierdoor aanhoudende lymfeknooppijn. Dit gebeurt voornamelijk bij
borstkanker, lymfekanker,
longkanker en het
Pancoast-syndroom (vorm van longkanker met een longtoptumor). Lymfeknooppijn is vaak een bijwerking van kankerbehandelingen, zoals
chemotherapie en/of
radiotherapie (behandeling via bestraling) en/of chirurgie.
Kankers die vaak leiden tot okselpijn omvatten:
- een lymfoom of kanker van het lymfestelsel
- kanker die ontstaan is in een ander orgaan of lichaamsdeel en zich verspreid heeft naar de oksel
- leukemie en kanker van de bloedvormende weefsels, waaronder het lymfesysteem en beenmerg
Lipomen
Een goedaardig rubberachtig en beweeglijk gezwel van vetweefsel is gekend als een
lipoom. De meeste lipomen zijn niet pijnlijk. Lipomen die snel groeien, veroorzaken mogelijk wel pijn doordat ze zenuwen of bloedvaten aantasten. Patiënten moeten bijgevolg bij de aanwezigheid van deze goedaardige
okselgezwellen medische hulp inroepen.
Lupus
Systematische lupus erythematosus is een chronische auto-immuunaandoening. De ziekte veroorzaakt een ontsteking door het hele lichaam waaronder de lymfeklieren.

Scherpe pijn op de borst is een teken van brandend maagzuur; dit veroorzaakt soms ook pijnlijke oksels /
Bron: Pexels, PixabayMaagzuur
Indigestie (maagklachten na het eten of drinken) (
zure reflux), waarbij maagzuren terug naar de slokdarm vloeien, veroorzaakt mogelijk scherpe pijn op de borst die uitstraalt (uitstralingspijn) naar de oksel.
Ontstoken haarfollikel of ingegroeide haartjes
Wanneer enkele haarfollikels (haarzakjes) geïnfecteerd geraken, is sprake van
folliculitis. Hierbij vormen zich rode, gezwollen bultjes die erg gevoelig zijn bij aanraking. Wanneer naburige haarzakjes geïnfecteerd raken, ontstaat een pijnlijke ontsteking van het onderliggende weefsel.
Perifeer vaatlijden
Bij
perifeer vaatlijden (pijn en
kramp aan
been) vernauwen de kleine bloedvaten van de armen en
benen, waardoor de zuurstoftoevoer naar de omringende weefsels belemmerd is. Zuurstofarme spieren en cellen sterven hierdoor stilaan af, wat gepaard gaat met scherpe pijnscheuten.
Psoriasis
Psoriasis is een
auto-immuunziekte die ook de oksels aantast. Hierop verschijnen roodbruine huidplaques die bedekt zijn met een schilferende huiduitslag. De symptomen van psoriasis zijn voor de meeste patiënten doorgaans zeer vervelend en pijnlijk, vooral bij blootstelling aan wrijving en vocht.
Reumatoïde artritis
Reumatöide artritis is een chronische auto-immuunaandoening met een zwelling en ontsteking van inwendige weefsels van de gewrichten (
gewrichtszwelling) en andere organen waaronder mogelijk de oksels.
Spierpijn
Het overmatig gebruiken van of letsel aan de borst- of armspieren leidt tot pijn in de oksel. De pectoralis is één van de grote spieren van de
borstkas die loopt tot aan de schouders. Soms ontstaat schade aan deze spier door trek- of hefbewegingen of bij het sporten. Ook ontstaat mogelijk schade aan de coroacobrachialis (een spier in de bovenarm). Deze spier is nodig om gooi- en duwbewegingen te maken. De okselgebieden zijn hierdoor erg gevoelig.
Suikerziekte (diabetes)
Diabetes mellitus leidt tot neuropathie of zenuwbeschadiging als gevolg van brandende pijn in het getroffen lichaamsdeel.
Diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes met pijn aan vele lichaamsdelen) komt vaak tot stand door onbehandelde en chronische diabetes.
Tattoo
Tijdens en na het plaatsen van een
tattoo onder de oksel, heeft de patiënt mogelijk pijn. Deze pijn verdwijnt na verloop van tijd.
Tinea corporis (ringworm van het lichaam)
Tinea corporis (lichaamsschimmel) is een vaak voorkomende schimmelinfectie die de bovenste huidlaag voorziet van een rode, ringvormige huiduitslag. De oksel is vaak getroffen door dit type huiduitslag omdat de schimmel die de ziekte veroorzaakt, goed gedijt in warme gebieden. Ringwormschimmels gebruiken daarnaast de keratine in het okselhaar als voedsel. Ringwormuitslag is soms zeer pijnlijk. De schimmelinfectie leidt tot een ontstoken, jeukende (
okseljeuk) en schilferende huid.
Virale infecties
Enkele infecties leiden tot 'saaie pijn' in de oksel. Dit gebeurt bij bijvoorbeeld volgende virale infecties:
Deze pijn gaat mogelijk gepaard met andere symptomen zoals onder andere keelpijn, koorts en
lichaamspijn.
Zwangerschap
Tijdens de vroege zwangerschap ervaren sommige vrouwen okselpijn in combinatie met
borstpijn (gevoelige borsten). De okselpijn in de vroege zwangerschap is geassocieerd met
hormonale veranderingen.
Andere oorzaken
Af en toe is okselpijn een symptoom van een zeldzame, ernstige aandoening zoals:
Ernstige symptomen bij pijn aan oksels
Pijn aan de oksel gaat soms gepaard met ernstige symptomen. Deze klachten duiden vaak op een ernstigere aandoening. Ervaart de patiënt één of meer van deze tekenen, dan is het nodig om meteen een arts op te zoeken.
Behandeling van pijn aan oksel
Wanneer de oorzaak van okselpijn gevonden is, is een passende behandeling nodig. Deze bestaat meestal uit zelfzorgmaatregelen maar soms is het pijnlijk okselgebied enkel medisch te behandelen met behulp van medicatie of een andere medische procedure.

Slecht scheren veroorzaakt soms okselpijn /
Bron: Stevepb, PixabayZelfzorg
Door enkele zelfzorgmaatregelen te treffen, is het mogelijk om okselpijn te voorkomen of effectief te behandelen.
- De oksel schoon houden voorkomt een infectie
- Een scheermes niet gebruiken bij het scheren (dit leidt tot verdere irritatie en veroorzaakt wondjes en snijwonden)
- Een warm kompres toepassen op de lymfeklierzwelling om de pijn te verzachten
- IJs toepassen vermindert spierpijn
- Irriterende stoffen (zepen, detergenten) en andere allergenen vermijden
- Loszittende kleding dragen zodat schuurplekken niet tot stand komen
- Massage bevordert de bloedsomloop en vermindert de zwelling
- Overmatige blootstelling aan heet water of warm weer voorkomt zweten (zweten is namelijk niet goed bij geïrriteerde en pijnlijke oksels omdat bacteriën hierdoor verder gaan groeien)
- Persoonlijke voorwerpen niet delen om bacteriële infecties te voorkomen
- Snelle lauwe baden en douches nemen in plaats van warme baden
- Vet en kruidig voedsel vermijden
- Vette crèmes gebruiken om een extreme droge huid en verwante huidaandoeningen te voorkomen (producten met glycerine of andere hydraterende eigenschappen zijn aanbevolen omdat deze de huid binnendringen)
- Voldoende rust nemen bij een infectie of ziekte
- Vrij verkrijgbare medicijnen zoals ibuprofen verminderen de ontsteking en de bijbehorende pijn

Diverse medicijnen behandelen onderliggende ziektes die okselpijn veroorzaken /
Bron: Stevepb, PixabayProfessionele medische zorg
Enkele
medicijnen verminderen de pijn in het okselgebied. Via
topische (op de huid aangebrachte)
corticosteroïden (sterke ontstekingsremmende medicijnen),
antimycotica (geneesmiddelen tegen schimmelinfecties), antibiotica of medicinale crèmes behandelt de arts de onderliggende huidaandoening die okselpijn veroorzaakt. Okselpijn geassocieerd met kanker of kankerbehandelingen vereisen anti-inflammatoire geneesmiddelen (ontstekingsremmers) en
pijnstillers. Verder behandelt de arts auto-immuunaandoeningen, waaronder lupus en reumatoïde
artritis. Meestal vermindert de pijn aan het okselgebied wanneer de symptomen van deze ziekten onder controle zijn.
Prognose is meestal goed
De vooruitzichten van okselpijn zijn meestal goed, al treden bij een aantal ziekten die gepaard gaan met pijnlijke oksels, soms levensbedreigende complicaties op.
Complicaties van pijnlijk okselgebied
Vooral bij patiënten met een
zwak immuunsysteem geraken de lymfeklieren besmet. Onbehandeld ontstaan matige tot ernstige complicaties waaronder abcesvorming en bacteriëmie.
Abces
In een niet eerder bestaande zakvormige holte bevindt zich pus met bacteriën. Abcesvorming gebeurt voornamelijk bij een overbelasting van een lymfeklier.
Abcessen zijn mogelijk zeer pijnlijk. De arts zet een kuur met
antibiotica in en voert het pus weg (
drainage).
Bacteriëmie
Bij bacteriëmie ontstaat een infectie van de bloedbaan. Dit treedt voornamelijk op bij een onbehandelde bacteriële infectie van de lymfeklieren, waardoor
sepsis (bloedvergiftiging) tot stand komt. Sepsis is levensbedreigend en vereist een ziekenhuisopname. Zonder de juiste behandeling leidt sepsis tot orgaanfalen en uiteindelijk de dood.
Lees verder