Jeuk en/of pijn onder oksel: met uitslag, plekjes en vlekken

Jeuk onder oksel of jeukende oksels is een vervelende klacht. Pijn onder de oksel, jeuk onder de oksel, huiduitslag, schilfering of een bult(je), zijn klachten die door meerdere (huid)aandoeningen kunnen worden veroorzaakt. De oksel is de holte onder de schouder en is vrij kwetsbaar. De belangrijkste aandoeningen die zich onder de oksel kunnen manifesteren en voor klachten kunnen zorgen passeren de revue, waaronder steelwratjes, eczeem, steenpuisten, psoriasis en smetplekken. Vaak gaat het om relatief goedaardige huidaandoeningen, waar je met de juiste behandeling heel ver komt. Deze huidaandoeningen kunnen zich niet alleen voordoen onder de oksel en aldaar klachten veroorzaken als pijn (zeurende of juiste stekende okselpijn) en jeuk, maar ook elders op het lichaam.

• De puzzel van okselpijn en okseljeuk: waarom voel je wat je voelt?
• Oksel en okselaandoeningen met pijn of jeuk
• Hyperhidrosis: overmatig zweten onder de oksel
• Jeuk onder oksel en huiduitslag door contactallergisch eczeem
• Acanthosis nigricans
• Psoriasis: jeukende plekjes on de oksel
• Candidiasis (schimmelinfectie)
• Tinea corporis (ringworm)
• Intertrigo: smetplekken onder de oksel
• Zweetklierontsteking
• Abces in oksel
• Pijn onder de oksels door hidradenitis suppurativa
• Huidinfectie door erythrasma
• Steenpuist onder oksel
• Lymfeklierzwelling: opgezette lymfeklieren onder de oksel
• Steelwratjes (fibroma pendulans) onder oksels
• Atheroomcyste (talgkliercyste, epidermoidcyste)
• Rode vlekken en wondjes door ziekte van Hailey-Hailey
• Ontstoken en rode huid door seborrhoïsch eczeem
• Bultjes en jeuk door ziekte van Fox-Fordyce
• Jeuk onder de oksels tijdens zwangerschap

De puzzel van okselpijn en okseljeuk: waarom voel je wat je voelt?

Okselklachten. Ze zijn klein maar intens, en wie ze ooit heeft gehad, weet dat ze je dag behoorlijk kunnen verpesten. Misschien was het een branderig gevoel tijdens een feestje, terwijl je net je favoriete deodorant had opgespoten. Of je zat op je werk en dacht: “Waarom voelt het alsof er een klein kampvuurtje onder mijn arm brandt?” Wat het ook is, okselpijn en okseljeuk zijn een fascinerend stukje lichaamstaal. Laten we samen in deze mysterieuze wereld duiken en ontdekken wat er écht gebeurt onder die oh-zo-gevoelige huid.

De huid van je oksel: een VIP-zone vol activiteit
Je oksel is niet zomaar een stukje huid. Het is een complex en hypergevoelig gebied met een unieke combinatie van ingrediënten.

• Zweetklieren in overdrive: Je oksels zitten vol eccriene en apocriene klieren, die niet alleen zweet produceren, maar ook geurstoffen. Dit maakt de huid een perfecte speeltuin voor bacteriën.
• Dunne huid: De huid in je oksel is dun en gevoelig, wat betekent dat het sneller reageert op externe factoren, zoals scheren, deodorant of wrijving van kleding.
• Zenuwen all over the place: Onder die tere huid liggen talloze zenuwen. Elk signaaltje – van een klein wondje tot irritatie – wordt onmiddellijk doorgegeven aan je hersenen, wat die vervelende jeuk of pijn verklaart.

Kortom, je oksel is een beetje het VIP-gebied van je lichaam. Alles wat er gebeurt, wordt groot aangekondigd.

Irritatie of infectie: als je huid protesteert
Een van de meest voorkomende oorzaken van okselpijn of jeuk is irritatie. Dat klinkt simpel, maar het mechanisme erachter is best slim – of irritant, afhankelijk van hoe je het bekijkt.

• Scheermesjes en kleine wondjes: Als je je oksels scheert, ontstaan er vaak microscopische sneetjes in de huid. Bacteriën denken dan: “Feest!” en je lichaam reageert met een ontstekingsreactie. Het resultaat? Roodheid, jeuk, en soms pijn.
• Allergische reacties: Je favoriete deodorant of wasmiddel kan een boosdoener zijn. Chemische stoffen in deze producten irriteren je huid, wat leidt tot jeuk en een branderig gevoel.
• Huidinfecties: Denk aan schimmels of bacteriën die een feestje bouwen in een warme, vochtige oksel. Ze veroorzaken ontstekingen en – als bonus – een vieze geur. Niet echt wat je wilt.

Het is alsof je huid probeert te zeggen: “Hé, dit gaat niet goed, help me!”

Lymfeklieren: je geheime waarschuwingssysteem
Wist je dat je oksels vol zitten met lymfeklieren? Deze kleine, boonvormige soldaatjes filteren afvalstoffen en helpen je lichaam infecties te bestrijden. Maar soms raken ze overbelast of geïrriteerd.

• Ontstekingen: Bij infecties, zoals een verkoudheid of een wondje, zwellen de lymfeklieren op en kunnen ze pijn doen.
• Systemische problemen: Ernstigere aandoeningen, zoals een auto-immuunziekte of zelfs kanker, kunnen pijnlijke of gezwollen lymfeklieren veroorzaken. Maar maak je niet meteen zorgen – in de meeste gevallen is het iets onschuldigs.
• Je lichaam aan het werk: Wanneer je lymfeklieren pijn doen, is dat eigenlijk een goed teken. Het betekent dat je immuunsysteem zijn werk doet. Denk aan het als een interne schoonmaakploeg die net iets te hard moet werken.

De pijn die je voelt, is dus eigenlijk een soort live-update van je immuunsysteem.

Spieren en pezen: meer dan alleen huidproblemen
Okselpijn komt niet alleen van de huid of lymfeklieren. Het kan ook dieper liggen.

• Overbelaste spieren: Misschien heb je die zware boodschappentas te lang gedragen of een intense workout gedaan. De spieren in je oksel, zoals de pectoralis major of serratus anterior, kunnen overbelast raken en pijn veroorzaken.
• Peesontsteking: Als een pees in je schouder of borst ontstoken raakt, kan die pijn uitstralen naar je oksel. Dit gebeurt vaak bij overmatig gebruik van je armen, zoals bij tennissen of schilderen.
• Zenuwproblemen: Okselzenuwen die vastzitten door spanning of een verkeerde houding kunnen tintelingen, jeuk of zelfs pijn veroorzaken. Het voelt misschien alsof je huid het probleem is, maar eigenlijk komt het dieper vandaan.

Je oksel is dus meer dan een kwetsbare huid; het is een kruispunt van spieren, zenuwen en bloedvaten.

Zeldzamere oorzaken: soms is het iets onverwachts
En dan zijn er die zeldzamere oorzaken, die je misschien niet meteen associeert met okselpijn of jeuk:

• Hidradenitis suppurativa: Dit is een chronische ontsteking van de zweetklieren, die pijnlijke knobbels en abcessen kan veroorzaken. Het is een serieuze aandoening die medische aandacht vereist.
• Allergieën en eczeem: Sommige mensen ontwikkelen eczeem in hun oksels door hitte, zweet of chemische producten. Het kan jeuk veroorzaken die je tot waanzin drijft.
• Neurologische aandoeningen: Aandoeningen zoals een beknelde zenuw in je nek of rug kunnen pijn uitstralen naar je oksel, zonder dat er lokaal iets aan de hand is.

Soms is okselpijn dus een aanwijzing voor een groter onderliggend probleem.

Een voorbeeld: Sam’s deodorantdilemma
Sam, een 28-jarige sportinstructeur, begon een nieuwe deodorant te gebruiken die lekker rook. Maar na een paar dagen voelde hij een branderig gevoel onder zijn armen, en zijn oksels werden rood en schilferig. Hij dacht dat het misschien kwam door het vele zweten tijdens het sporten, maar het bleek een allergische reactie te zijn op de geurstoffen in de deodorant. Door over te schakelen naar een milde, ongeparfumeerde deodorant verdween het probleem binnen een week. Sam leerde dat je huid je beste raadgever is als iets niet klopt.

Oksel en okselaandoeningen met pijn of jeuk

De oksel is de holte onder de schouder. De oksel wordt begrensd door de grote borstspier, de brede rugspier, de bovenarm en de borstkas. Onder de huid bij de oksel zijn lymfeklieren aanwezig, welke een belangrijke rol spelen in het afweersysteem. In de puberteit gaan er haren in de oksels groeien. De oksel bevat een groot aantal zweet en talgkliertjes. Het zweet of transpiratievocht (bestaande uit water, zout, kalium en afvalstoffen) heeft weinig tot geen geur. De okselgeur wordt voortgebracht door de huidbacteriën, die zich onder de oksel ophouden. Om deze geur te camoufleren wordt vaak een deodorant gebruikt. De volgende (huid)aandoeningen kunnen zich onder de oksel voordoen.

Hyperhidrosis: overmatig zweten onder de oksel

Hyperhidrosis of overmatig zweten is een courante die veel schaamte teweeg kan brengen. Men schat dat ongeveer 2-3% van de mensen lijdt aan overmatig zweten van de oksels of van de handpalmen en de voetzolen. Het begint vaak rond de puberteit en zonder behandeling kan iemand er zijn hele leven last van blijven houden. In de meerderheid van de gevallen kan er geen oorzaak worden gevonden. Men vermoedt dat een erfelijke aanleg een rol speelt. Angst of stress heeft er niets mee te maken.

Jeuk onder oksel en huiduitslag door contactallergisch eczeem

Bij allergisch contacteczeem brengt een bepaalde stof in de huid een allergische reactie teweeg, een zogeheten overgevoeligheidsreactie van het lichaam. Hierbij spelen specifieke afweercellen een rol. De stof die een allergische reactie teweegbrengt, wordt een allergeen genoemd. Bij contactallergisch eczeem in de oksels is er veelal sprake van contactallergie voor parfum in deodaorants. Je kunt last krijgen van hevig jeukende eczeemreacties. Door allergologisch onderzoek kan de precieze oorzaak worden opgespoord. Als bekend is voor welke stof je overgevoelig bent, kun je deze vermijden. Het eczeem onder de oksel kan behandeld worden met een corticosteroïd-houdende zalf of crème.

Acanthosis nigricans

Deze huidaandoening veroorzaakt dikke fluweelachtige, lichtbruine tot zwarte markeringen op de huid van de oksels, nek, lies en/of onder de borsten. Acanthosis nigricans betreft een huidaandoening welke gekenmerkt wordt door hyperpigmentatie en hyperkeratose (verdikking) van de huid. De oorzaak van deze aandoening is nog niet volledig opgehelderd. Er lijkt een relatie te zijn met insulineresistentie. Deze aandoening lijkt een verband te hebben met diverse aandoeningen en afwijkingen, zoals bepaalde endocriene (glandulaire) stoornissen, zoals diabetes en hormonale afwijkingen.

Psoriasis: jeukende plekjes on de oksel

De oksels kunnen ook worden getroffen door psoriasis (psoriasis vulgaris), een aandoening waarbij dikke, rode en schilferige plaques op de huid verschijnen. Het kan gepaard gaan met jeuk en krabeffecten. Psoriasis is een chronische auto-immuunziekte, gekenmerkt door een versnelde deling en verminderde rijping van hoorncellen in de opperhuid.

Candidiasis (schimmelinfectie)

Een huidinfectie die veroorzaakt wordt door de gist Candida. Deze schimmel gedijt het best op warme, vochtige, verweekte huid, en vooral in huidplooien zoals in de liezen, onder de borsten of onder de oksels. Een infectie met Candida albicans kan vaak goed bestreden worden met anti-schimmel medicijnen in de vorm van een zalf die je onder je oksel smeert.

Tinea corporis (ringworm)

Tinea corporis of ringworm is een oppervlakkige schimmelinfectie van de bovenste laag van de huid (epidermis). Ringworm creëert vaak een ringvormige uitslag, die langzaam groter wordt. De rand van de plek kenmerkt zich door roodheid en schilfering. De naam ringworm verwijst naar het feit dat de plek eruitziet als een ring.

Intertrigo: smetplekken onder de oksel

Smetplekken staat voor roodheid in de lichaamsplooien, zoals de liezen, onder de borsten en oksels. Vooral mensen met overgewicht, diabetici en langdurig bedlegerige patiënten kunnen erdoor getroffen worden. Smetplekken bij baby’s wordt luiereczeem genoemd. Door langdurige inwerking van vocht door urine of transpiratie ontstaat verweking van de huid en wanneer de huid beschadigd raakt, krijgen bacteriën en schimmels vrij spel.

Zweetklierontsteking

Bekende klachten van een zweetklierontsteking in je oksel zijn: rode zwellingen en pijnlijke abcessen (zie onder). Bij een acute ontsteking vormt zich plotseling een abces, dat na enkele dagen verdwijnt. Bij een chronische ontsteking zijn de klachten wisselend van aard. De ontsteking kan zich langzaam uitbreiden in het okselgebied. Hierdoor kunnen de klachten steeds heftiger worden.

Abces in oksel

Een abces is met pus gevulde zwelling in een niet eerder bestaande holte. Een abces kan zich op elke plaats van het lichaam ontwikkelen. De bacterie Staphylococcus is vaak de boosdoener. Voorkeurslocaties zijn rondom de oksels, gebieden rond de anus en de vagina (Bartholin klier abces), de basis van je wervelkolom, rond een tand en rondom de lies.

Pijn onder de oksels door hidradenitis suppurativa

Hidradenitis suppurativa is een chronische, inflammatoire aandoening die wordt gekenmerkt door terugkerende ontstekingen van de haarzakjes en talgklieren, waarbij zich tal van pijnlijke en zeer hinderlijke abcessen vormen, sommige zo groot als een pingpongballetje. Deze abcessen treden vooral op in de oksels, liezen, genitaliën, bilspleet, nek, oren, hals, tepels, onder de borsten en in buikplooien. Deze abcessen kunnen mettertijd leiden tot littekenvorming.

Huidinfectie door erythrasma

Een chronische, oppervlakkige infectie van de huid veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium, die vaak op de normale huid aanwezig is en alleen in bepaalde omstandigheden huidafwijkingen geeft. De infectie veroorzaakt roodbruine, geïrriteerde plekken op de huid in de oksels of andere vochtige gebieden van de huid. Erythrasma betreft een volstrekt onschuldige huidinfectie, welke goed behandelbaar is. De klachten kunnen na de behandeling wel weer terugkomen.

Steenpuist onder oksel

Een steenpuist is een rode zwelling met een puskop en het wordt veroorzaakt door een ontsteking van een haarzakje in de huid. Steenpuisten komen vooral voor in de oksel of de lies, op de bil, in de nek of in het gezicht en soms in de neus.

Lymfeklierzwelling: opgezette lymfeklieren onder de oksel

Kleine lymfeklieren komen in het hele lichaam voor. Lymfeklieren die bij elkaar in de buurt zitten, zoals aan de zijkanten van de hals, de oksels en de liezen, vormen vaak groepen of ketens. Lymfeklieren kunnen opgezwollen raken door verschillende factoren. Een infectie is de meestvoorkomende oorzaak. Kanker, lymfomen en leukemie zijn minder vaak voorkomende oorzaken van opgezwollen lymfeklieren.

Steelwratjes (fibroma pendulans) onder oksels

Steelwratjes zijn onschadelijke, kleine flappen van de huid die vaak voorkomen op de hals of oksels. Ze worden vaker gezien met het voortschrijden der jaren.

Atheroomcyste (talgkliercyste, epidermoidcyste)

Een talgkliercyste is een volkomen onschuldige aandoening. Je kunt het herkennen als een onderhuids knobbeltje en het ontstaat wanneer een talgkliertje verstopt raakt. Een talgkliercyste is eigenlijk een holte waarin zich dode huidcellen, talg en zweet ophoopt. Veelal verschijnt een talgkliercyste op behaarde delen van het lichaam, zoals hoofd, nek, oksels of op de rug en schouders. Je moet ze niet zelf uitknijpen. Ze kunnen operatief verwijderd worden.

Rode vlekken en wondjes door ziekte van Hailey-Hailey

De ziekte van Hailey-Hailey is een zeldzame, erfelijke huidaandoening die zich vooral in de plooien van het lichaam manifesteert, zoals de oksels, de liezen, de bilplooi en onder de borsten. Het begin meestal als rode vlekken met kleine oppervlakkige wondjes.

Ontstoken en rode huid door seborrhoïsch eczeem

Seborrhoïsch eczeem is een ontsteking van de huid, waarvan de exacte oorzaak niet bekend is. Wel is het zo dat bij mensen met deze aandoening de samenstelling van het huidvet anders is dan bij mensen zonder seborrhoïsch eczeem. Hierdoor krijgen gistcellen de gelegenheid om in aantal toe te nemen. Het is niet besmettelijk.

Bultjes en jeuk door ziekte van Fox-Fordyce

De ziekte van Fox-Fordyce is een zeldzame chronische huidaandoening, die vooral gezien wordt bij vrouwen tussen de 13 en 35 jaar. Er ontstaan bij deze aandoening kleine bobbeltjes of bultjes, die soms kunnen jeuken, op plekken waar zich apocriene zweetklieren bevinden, zoals de oksels, maar ook in de liezen en het schaamgebied. Deze huidafwijkingen ontstaat door afsluiting van de apocriene zweetklieren.

Jeuk onder de oksels tijdens zwangerschap

Sommige zwangere vrouwen hebben last van jeukende oksels, wat kan worden toegeschreven aan hormonale veranderingen. Huidaandoeningen tijdens de zwangerschap kunnen ook leiden tot jeukende oksels.

Lees verder

• Oksel: bruine of rode vlekken, bult, bultjes, jeuk & uitslag
• Pijn onder oksel: oorzaken pijn in oksel (schouder of borst)
• Abces in huid of lichaam: met pus gevulde zwelling in holte
• Knobbeltje onder oksel: oorzaken knobbel of zwelling oksel
• Jeuk onder oksels: oorzaken jeukende oksels en irritatie