Oksel: bruine of rode vlekken, bult, bultjes, jeuk & uitslag

Last van bruine of rode vlekken, een bult, meerdere bultjes, jeuk of uitslag onder de oksel? De oksel is de holte onder de arm. Onderhuids bevinden zich lymfeklieren, welke een belangrijke rol spelen in het afweersysteem. In de haarzakjes onder de oksels zijn zweetklieren aanwezig. Zweet heeft normaal gesproken weinig of geen geur. Okselgeur ontstaat als gevolg van de aldaar aanwezige huidbacteriën. Jeuk onder de oksels is zeer onaangenaam, maar kan gemakkelijk ontstaan doordat het warme en vochtige plek is en kan schuren tegen de binnenzijde van de arm. Jeuk kan ook ontstaan door bepaalde huidaandoeningen. We bespreken een aantal huidaandoeningen die zich kunnen voordoen onder de oksel: acanthosis nigricans, hidradenitis suppurativa (acne ectopica, acne inversa), fibroma pendulans (steelwratjes), fibroma pendulans (steelwratjes), pseudoxanthoma elasticum, psoriasis inversa, seborroïsch eczeem, intertrigo (smetplekken), erythrasma en de ziekte van Hailey-Hailey.

Huidaandoeningen oksel

• Acanthosis nigricans: donkere huidverkleuringen onder oksel
• Hidradenitis suppurativa: abcessen in lies en oksel
• Fibroma pendulans (steelwratjes): bruin gesteelde zwelling onder oksel
• Ortho-ergisch contacteczeem: felrode vlekken in oksel
• Pseudoxanthoma elasticum: rijtjes met gelige of huidkleurige bultjes
• Psoriasis inversa: vochtige, helderrode, niet schilferige uitslag onder oksel
• Seborroïsch eczeem: rode of rood-gelige jeukende plekken
• Intertrigo (smetplekken): roodheid of roodbruine vlekken onder oksel
• Erythrasma: oppervlakkige roodbruine verkleuring van de huid
• Hailey-Hailey (ziekte van): rode vlekken met kleine oppervlakkige wondjes
• Ziekte van Fox-Fordyce: kleine bultjes oksel, liesstreek en schaamgebied
• Ziekte van Sneddon-Wilkinson: talloze puistjes op het huidoppervlak
• Andere oorzaken van huiduitslag en vlekken onder de oksel
• Acne
• Beten en steken van insecten
• Cellulitis
• Ziekte van Lyme
• Folliculitis
• Gordelroos
• Slechte persoonlijke hygiëne
• Zwangerschap
• Impetigo of krentenbaard
• Netelroos
• Overmatig transpireren (axillaire hyperhidrosis)
• Pityriasis rosea
• Ringworm
• Granuloma annulare

Acanthosis nigricans: donkere huidverkleuringen onder oksel

Acanthosis nigricans (AN) is een zeldzame huidafwijking, die wordt gekenmerkt door hyperpigmentatie en hyperkeratose (verdikking) van de huid. Deze aandoening is niet een ziekte op zich, maar een aanwijzing voor een onderliggende aandoening. De oorzaak is nog niet volledig opgehelderd, maar het wordt geassocieerd met obesitas en insulineresistentie. Wat opvalt zijn de donkere huidverkleuringen en een dikke, fluweelachtige huiduitslag in de flexuren (huidplooien) van oksels, nek en het gebied van anus, geslachtsdelen, onder de borsten en lies.

Hidradenitis suppurativa: abcessen in lies en oksel

Hidradenitis suppurativa is een chronische inflammatoire huidaandoening, waarbij de haarzakjes in vooral de liezen en/of de oksels ontstoken zijn. Hidradenitis suppurativa is eigenlijk een verkeerde benaming, omdat hierbij ten onrechte van een zweetklieraandoening uitgegaan wordt terwijl de ontsteking uitgaat van de haarzakjes. Kenmerkend zijn de infiltraten (vast aanvoelende ontstekingen) die via fistelgangen (kanaaltjes die door verzwering zijn ontstaan) met elkaar in verbinding staan. Tevens zijn er cysten die geregeld opnieuw kunnen ontsteken. De oorzaak is onbekend, maar risicofactoren zijn (fors) roken, scheren van de oksels en/of de bikinilijn of schaamstreek, en strakke, in huidplooien snijdende (onder)kleding.

Fibroma pendulans (steelwratjes): bruin gesteelde zwelling onder oksel

Fibroma pendulans worden ook wel steelwratten genoemd. Een steelwratje is een zachte, elastische, huidkleurig tot bruin gesteelde zwelling, van enkele millimeters tot meerdere centimeters groot. Het betreft goedaardige bindweefselvermeerdering. Een steelwratje of fibroom is een vrij klein gesteeld, rubberachtig aangroeisel op de huid, een goedaardig huidflapje. Meestal zijn ze huidkleurig, soms licht gepigmenteerd. Vaak enkele millimeters groot, soms enkele centimeters. Ze geven verder geen klachten als jeuk of pijn. Komt bij ongeveer 46% van de populatie voor. Voorkeurslokalisaties: vooral in de hals en oksels, soms de liezen, en op het ooglid. De huisarts kan ze desgewenst wegknippen met een steriel instrument.

Ortho-ergisch contacteczeem: felrode vlekken in oksel

Ortho-ergisch of irritatief contacteczeem onder de oksels ontstaat meestal door een deodorant of zepen. Deze aandoening is namelijk het gevolg van de huidbeschadigende werking van stoffen. In de oksels ziet het er fel rood, deels vlekkerig uit. De huidafwijking is vrij scherp begrensd van de omliggende, gezonde huid. Soms ervaart de patiënt een branderig gevoel.

Pseudoxanthoma elasticum: rijtjes met gelige of huidkleurige bultjes

Pseudoxanthoma elasticum (PXE) is een erfelijke bindweefselaandoening, welke het elastische weefsel van huid, hart, bloedvaten en ogen kan aantasten, doordat calcium en andere mineralen in het weefsel wordt afgezet. Het ziet eruit als rijtjes met gelige of huidkleurige papels of bultjes, soms confluerend tot plaques ('geplukte kip'). Het verschijnt vaak eerst op de achterzijde van de nek, maar kan zich ook manifesteren in oksels, elleboogsplooien, knieholtes, liezen, mondhoeken en rondom de navel.

Psoriasis inversa: vochtige, helderrode, niet schilferige uitslag onder oksel

Psoriasis inversa is een psoriasismanifestatie die vooral ouderen treft. De psoriasisplekken kunnen optreden in lichaamsplooien en zijn vochtig, helderrood, niet schilferig en vaak scherp begrensd. Voorkeurslocaties zijn onder de borsten, in de oksels, in de buurt van de genitaliën, in de bilspleet of in de plooien van de buik, de navelregio. Psoriasis inversa kan spontaan ontstaan bij een patiënt met reeds bestaande psoriasis, maar kan ook geïsoleerd voorkomen.

Seborroïsch eczeem: rode of rood-gelige jeukende plekken

Seborroïsch eczeem is een onschuldige, niet besmettelijke chronisch-recidiverende aandoening, die schilfering van de huid veroorzaakt en rode of rood-gelige jeukende plekken, meestal scherp begrensde erupties, vooral op plaatsen waar veel talgklieren aanwezig zijn, zoals op de hoofdhuid, het gezicht en de borst. De oksels kunnen ook aangedaan zijn. De aandoening treft zowel kinderen als volwassenen.

Intertrigo (smetplekken): roodheid of roodbruine vlekken onder oksel

Intertrigo of smetplekken is de algemene term voor roodheid of roodbruine vlekken, soms vlekjes, zonder duidelijke schilfering, in de lichaamsplooien van de huid waar het warm en vochtig is. Vaak voorkomende plekken zijn de liezen, de oksels en de huid onder de borsten. De plek is felrood, scherp begrensd, vochtig of nattend met schilferende randen, soms ontstaan er zelfs korstjes. Het kan klachten als jeuk en pijn geven. De irritatie in de lichaamsplooien ontstaat vooral bij mensen met overgewicht, omdat de plooien bij hen dieper zijn. Ook patiënten met suikerziekte en bedlegerige patiënten zijn gevoelig voor intertrigo klachten. Naast overgewicht, kunnen transpiratie, wrijving en incontinentie voor urine een rol spelen bij het ontstaan van de klachten. Zweet en urine hopen zich op en als gevolg van wrijving wordt de beschermlaag van de huid aangetast, waardoor deze gemakkelijk geïrriteerd raakt en roodheid ontstaat. Door de warmte, broeierigheid en de aantasting van de huidbarrière krijgen bacteriën en schimmels vrij spel. Een eventuele 'secundaire infecties' kunnen de klachten doen verergeren.

Erythrasma: oppervlakkige roodbruine verkleuring van de huid

Erythrasma is een milde, oppervlakkige roodbruine verkleuring van de huid, die ontstaat door een overgroei van de bacterie Corynebacterium minutissimum. Het manifesteert zich alleen in de lichaamsplooien; de liezen en de oksels. Dat zijn plekken daar waar de huid vochtig en warm is. Het is een courante en onschuldige aandoening, die gemakkelijk te behandelen is met crèmes of met antibiotica.

Hailey-Hailey (ziekte van): rode vlekken met kleine oppervlakkige wondjes

De ziekte van Hailey-Hailey is een zeldzame genetische aandoening waarbij rode vlekken met kleine oppervlakkige wondjes ontstaan in lichaamsplooien zoals de oksels, de liezen, de bilplooi en onder de borsten.

Ziekte van Fox-Fordyce: kleine bultjes oksel, liesstreek en schaamgebied

De ziekte van Fox-Fordyce is een zeldzame chronische huidaandoening, die vooral wordt gezien bij vrouwen tussen de 13 en 35 jaar. Er ontstaan bij deze aandoening kleine bobbeltjes, die soms kunnen jeuken, op plekken waar zich apocriene zweetklieren bevinden, zoals de oksels, maar ook in de liezen en het schaamgebied. Deze huidafwijkingen ontstaat door afsluiting van de apocriene zweetklieren.

Ziekte van Sneddon-Wilkinson: talloze puistjes op het huidoppervlak

De ziekte van Sneddon-Wilkinson, ook wel bekend als 'subcorneale pustuleuze dermatose', is een zeldzame, chronisch recidiverende huidziekte. De ziekte manifesteert zich vooral voor bij vrouwen in de leeftijd van 40 tot 50 jaar. Bij mannen komt het minder vaak voor en bij kinderen is de huidziekte al helemaal een zeldzaamheid. De ziekte van Sneddon-Wilkinson wordt gekenmerkt door talloze zachte puistjes op het huidoppervlak. Ze verschijnen meestal op de romp, armen en benen en de lichaamsplooien, zoals de oksels en liezen. Het gelaat en de slijmvliezen zijn meestal niet aangedaan. Bij de ziekte van Sneddon-Wilkinson verschijnen grote vlakke en slappe puistjes of pustels, soms gepaard met roodheid. De puistjes kunnen in korte tijd ontstaan, vaak voorafgegaan door jeuk. De oorzaak van de ziekte van Sneddon-Wilkinson is onbekend. Behandeling is primair gericht op het voorkomen van complicaties.

Andere oorzaken van huiduitslag en vlekken onder de oksel

Andere oorzaken van uitslag onder de oksel zijn:

Acne

Acne (jeugdpuistjes) is een ontstekingsziekte van de talgklieren van de huid. Niet alleen in je gezicht, maar ook op andere plekken van je lichaam kun je jeugdpuistjes krijgen, zoals op je rug of schouders. Maar ook onder je oksels kan acne zich openbaren.

Beten en steken van insecten

Insectenbeten onder de oksel of elders op je lichaam, kunnen jeuk, pijn en zwelling geven.

Cellulitis

Cellulitis duidt op een zich plotseling uitbreidende infectie van de huid en het onderhuidse vet. Er ontstaat plaatselijkje pijn en roodheid, die snel verergert. Het aangedane gebied kan zeer uitgebreid in omvang zijn. Daarnaast is het rood, warm en gezwollen.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de Borrelia bacterie die wordt overgedragen door de teek en gepaard gaat met vermoeidheid, rillingen, koorts, hoofdpijn, gezwollen lymfeklieren, spierpijn en gewrichtspijn. Lyme begint met een lokale huidinfectie begint met erythema migrans. Deze rode kring of vlek na een tekenbeet is vaak het eerste signaal van de ziekte van Lyme. De plek is doorgaans pijnloos, jeukt meestal niet, en is niet verheven. Voorkeursplekken zijn de romp, benen, oksels en liezen.

Folliculitis

Folliculitis is een ontsteking van het bovenste deel van het haarzakje of haarfollikel en is vaak het gevolg van een infectie met een bacterie, een schimmel, een virus of een gist. Onder de oksel wordt folliculitis vaak veroorzaakt door de lastpak 'Staphylococcus aureus', vooral bij scheren.

Gordelroos

Gordelroos of herpes zoster wordt veroorzaakt door een reactivatie van het waterpokkenvirus. Het is een zeer pijnlijke, plotseling optredende huidreactie, welkegepaard gaat met kleine blaasjes.

Slechte persoonlijke hygiëne

Het gebruik van vieze scheermesjes en slechte persoonlijke hygiëne, kan jeuk en andere klachten veroorzaken onder je oksels.

Zwangerschap

Onder invloed van allerlei hormonale veranderingen, kunnen de oksels enigszins opzwellen tijdens de zwangerschap. Ook kunnen de oksels van een zwangere vrouw meer jeuken.

Impetigo of krentenbaard

Impetigo (krentenbaard) is een besmettelijke infectie van de huid, meestal gelokaliseerd rond de neus of mond, maar kan op het hele lichaam voorkomen.

Netelroos

Netelroos wordt vaak veroorzaakt door een overgevoeligheidsreactie. Je krijgt hierbij plotseling een jeukende huiduitslag met bleekroze licht gezwollen vlekken. Dit worden ook wel 'galbulten' genoemd.

Overmatig transpireren (axillaire hyperhidrosis)

Naar schatting lijdt 2-3% van de mensen aan overmatig zweten van de oksels of van de handpalmen en de voetzolen.

Pityriasis rosea

Pityriasis rosea (PR), ook wel ziekte van Gibert genoemd, is een acuut optredende en karakteristiek huidafwijking, bestaande uit rozerode schilferende plekjes, die licht kunnen jeuken.

Ringworm

Ringworm of tinea corporis is een oppervlakkige schimmelziekte van de gladde onbehaarde huid, met een karakteristieke ringvormige verschijningsvorm.

Granuloma annulare

Granuloma annulare is een onschuldige, chronische huidaandoening, welke wordt gekenmerkt door huidkleurige bultjes die een cirkel of ring vormen.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Jeuk onder oksels: oorzaken jeukende oksels en irritatie
• Eczeem (soorten eczeem): symptomen, oorzaak en behandeling
• Jeuk en/of pijn onder oksel: met uitslag, plekjes en vlekken
• Knobbeltje onder oksel: oorzaken knobbel of zwelling oksel