Eczeem (soorten eczeem): symptomen, oorzaak en behandeling
Eczeem is een oppervlakkige, niet besmettelijke huidaandoening. Eczeem kenmerkt zich door rode, jeukende en met blaasjes bedekte plekken op de huid. Er zijn verschillende vormen van eczeem, met licht afwijkende verschillende oorzaken, symptomen en verschijnselen. In dit artikel bespreken we de volgende soorten eczeem: atopisch eczeem of constitutioneel eczeem; contacteczeem; seborrhoïsch eczeem; nummulair eczeem; asteatotisch eczeem; dyshidrotisch eczeem; spatadereczeem en handeczeem.
Eczeem is een oppervlakkige, niet besmettelijke huidaandoening, die soms ook dermatitis wordt genoemd. Eczeem kenmerkt zich door rode, jeukende en met blaasjes bedekte plekken op de huid. Er zijn verschillende vormen van eczeem, met licht afwijkende verschillende oorzaken en symptomen. De meeste vormen zijn gerelateerd aan allergieën of contact van de huid met irriterende stoffen. De verschillende soorten kunnen van elkaar variëren in ernst en aard van de symptomen. Er zijn kortdurende en chronische vormen. Er zijn een groot aantal typen eczeem. We bespreken de belangrijkste.
Atopisch eczeem bij een kind met krabeffecten / Bron: Eisfelder, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Atopisch eczeem of constitutioneel eczeem
Wat is het?
Atopisch eczeem of constitutioneel eczeem komt het vaakst voor. Atopisch eczeem is een sterk jeukende ontsteking van de huid, die af en toe kan opflakkeren; het heeft een wisselend beloop. Het begint meestal in de vroege kindertijd. Behandeling is gewoonlijk gericht op het onder controle krijgen van de symptomen en het verlichten van de klachten. Verzachtende middelen (vochtinbrengende middelen) en steroïde crèmes of zalven zijn de gangbare behandelingen. Bij ongeveer 2 op de 3 kinderen met atopisch eczeem verdwijnt het weer tegen de puberteit of zelfs eerder. De aandoening kan zich echter ook voortzetten tot na de puberteit of pas na de puberteit beginnen.
Voorkeursplekken
Voor de aandoening bestaat een aangeboren aanleg en het wordt geassocieerd met astma. In ongeveer 70% van de gevallen heeft de patiënt of een familielid astma, hooikoorts of een voedselallergie. Atopisch eczeem lijkt zich vroeg in het leven te manifesteren, meestal bij baby's tussen 2 en 18 maanden oud. Bij baby's en jonge peuters komt atopisch eczeem vaak voor in het gezicht en de strekzijden van de armen en benen. Ook scheurtjes in de oorlel komen regelmatig voor. In de leeftijd van 2 tot 10 jaar zijn vooral de elleboogsplooien, de knieholtes, de polsen, de enkels en de hals de voorkeurslocaties. Bij oudere kinderen zijn naast de huidplooien, ook de handen en de voeten favoriet. De huid is vaak erg droog en door de jeuk zijn er soms krabeffecten aanwezig.
Contacteczeem
Op elke leeftijd, bij zowel mannen als vrouwen, kan direct contact met een prikkelende stof of een allergische reactie van het lichaam op een stof, contacteczeem veroorzaken.
Seborroïsch eczeem is een onschuldige, niet-besmettelijke aandoening die zich vooral in het gezicht, op het behaarde hoofd en op de oren manifesteert. De aangedane huid wordt rood en er ontstaan gele, vettige schilfers. Deze plekken kunnen jeuken.
Gistcellen
Deze vorm van eczeem wordt geassocieerd met de aanwezigheid van grote aantallen gistcellen op de huid, hetgeen irritatie veroorzaakt. Het eczeem kan verergeren bij emotionele spanning, stress, kou en droogte. Ook het gebruik van veel zeep en het dragen van mutsen of petten kan deze vorm van eczeem uitlokken.
Dit type eczeem veroorzaakt muntvormige, rode en schilferende plekken op het lichaam. De plekken kunnen soms blaren vertonen. Het komt meestal voor bij volwassenen. Bij jongvolwassenen komt het vaker bij vrouwen voor en bij ouderen komt het vaker bij mannen voor. De oorzaak is onbekend.
Asteatotisch eczeem
Asteatotisch eczeem, ook wel craquelé-eczeem genoemd, is een droge vorm van eczeem, die vooral voorkomt aan de onderbenen van oudere patiënten. Het wordt veroorzaakt door uitdroging van de huid, hetgeen bij ouderen vaker het geval is doordat het vetgehalte van de hoornlaag van de huid vermindert bij het voortschrijden der jaren. Hierdoor is de huid extra gevoelig voor uitdroging. Het beeld is een schilferige uitslag met bleekrode barstjes.
Dyshidrotisch eczeem
Dyshidrotisch eczeem, ook wel acrovesiculair eczeem, dyshidrose of pompholyxis genoemd, is een huidontsteking die ontstaat op de dikste delen van de huid, zoals de vingers, de handpalmen en de voetzolen. Het wordt gekenmerkt door kleine, met vocht gevulde, dunwandige jeukende blaasjes die soms samen een grote vochtige plek vormen. De precieze oorzaak is niet bekend, maar emotionele stress en angst kunnen de verschijnselen verergeren.
Spatadereczeem is het gevolg van een slechte doorbloeding van de huid door bijvoorbeeld niet goed werkende kleppen in de aderen van de onderbenen, waardoor een ophoping van afvalstoffen dicht onder de huid ontstaat. Hierdoor zwellen de onderbenen op en dit is van invloed op de huid; een jeukende uitslag en zelfs pijnlijke zweren kunnen ontstaan. Ook wordt de huid dunner en vindt er verkleuring plaats. Effectieve behandeling bestaat niet alleen uit het behandelen van de huiduitslag, maar ook door de onderliggende oorzaak van de slechte bloedsomloop te verhelpen.
Handeczeem
Eczeem op de handen
Handeczeem komt zeer vaak voor; ongeveer 10% van de vrouwen en 4% van de mannen heeft er last van. Het begint meestal met droogheid en roodheid. Dit kan leiden tot zwelling, blaasjes en soms natte afscheiding, scheurvorming, schilfering en korstvorming. Getroffen delen van de huid kunnen erg jeuken.
Het is niet gemakkelijk om handeczeem effectief te behandelen. Het komt vooral voor bij mensen die beroepshalve in aanraking komen met irriterende stoffen en/of allergenen; het gaat hierbij voornamelijk om de 'natte beroepen': huishoudelijk werk, kappersvak, verzorgende sector, schoonmaak, horeca, bakkerij, voedingsindustrie, detailhandel, tuinderij en veeteelt, bloemisterij, metaalindustrie, enzovoort. In zeer ernstige gevallen kan deze aandoening invaliderend zijn en van invloed zijn op de prestaties op het werk en thuis.
Tylotisch eczeem
Tylotisch handeczeem, ook wel hyperkeratotisch rhagadiform eczeem of eczema hyperkeratoticum et rhagadiforme genoemd, is een vorm van handeczeem die wordt gekenmerkt door schilfering, abnormale verhoorning van de opperhuid (hyperkeratose), en kloven op de handpalm en de buigzijde van de vingers. Onder de voeten kan de huidafwijking ook voorkomen. De oorzaak van tylotisch eczeem is onbekend. Deze huidaandoening is moeilijk te behandelen en heeft een chronisch beloop.
Eczeem 'dermatitis'Eczeem is een ontstekingsreactie van de huid. Jonge kinderen hebben het vaak. Het kan vanaf de geboorte al ontstaan of op een late…
Eczeem: soorten en behandelingEczeem is een veel voorkomende huidaandoening. Kenmerkend is de grote hoeveelheid jeuk die deze huidaandoening met zich meebrengt.…
Eczeem: wat is het precies?Eczeem komt erg veel voor. De meeste mensen gaan even langs de huisarts, waar ze een zalfje voorgeschreven krijgen. Veel mensen de…
Eczeem, wat kun je er tegen doen?Eczeem is een ziekte in de genen die zich uit in de huid. Bij de meeste gevallen is het uitslag gepaard met jeuk. Is hier wat tege…
Voorkom vaginale klachtenDe meeste vrouwen krijgen vroeg of laat weleens te maken met vaginale klachten. Dit zijn zeer vervelende kwalen waar weinig over d…
Hartklep-operatie niet zonder risico'sHartklep-opraties zijn niet zonder risico's. Er is een risico op complicaties of zelfs op overlijden, afhankelijk van de toestand…
C. van Heycop ten Ham, H.J.C. Hendriks, J.H. in de Bosch, J.H.M. Schormans, J.W. van der Krans (redactie): Basisboek Pathologie, ThiemeMeulenhoff, Utrecht/Zutphen, eerste druk, tweede oplage, 2000.
Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006
Eczeem is een oppervlakkige, niet besmettelijke huidaandoening. Eczeem kenmerkt zich door rode, jeukende en met blaasjes bedekte plekken op de huid. Er zijn verschillende vormen van eczeem, met licht afwijkende verschillende oorzaken, symptomen en verschijnselen. In dit artikel bespreken we de volgende soorten eczeem: atopisch eczeem of constitutioneel eczeem; contacteczeem; seborrhoïsch eczeem; nummulair eczeem; asteatotisch eczeem; dyshidrotisch eczeem; spatadereczeem en handeczeem.
Atopisch eczeem bij een kind met krabeffecten / Bron: Eisfelder, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Seborroïsch eczeem / Bron: Mijane, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Nummulair eczeem / Bron: Topaz2, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Handeczeem / Bron: Haendels, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Handeczeem / Bron: Haendels, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
