Bultje onder oksel: oorzaken bult of zwelling onder oksel

Een bultje onder de oksel is een courante klacht. Een onderhuids bultje onder de oksel wijst meestal op een vergrote lymfeklier door een plaatselijke ontsteking, bijvoorbeeld een borstontsteking of een huidinfectie aan de arm. Als onderdeel van het lymfestelsel zijn lymfeklieren verantwoordelijk voor het afweren van infecties en bacteriën, of het wegfilteren van kankercellen. Ze zorgen ervoor dat de ontsteking niet verder gaat naar de rest van je lichaam. Onder normale omstandigheden verdwijnt de vergrote klier vanzelf, zodra de ontsteking voorbij is. Een bultje onder de oksel kan ook wijzen op een lipoom of vetbultje.

• Oorzaken en oplossingen van een bultje onder de oksel
• Bacteriële infecties
• Chronische ontsteking van de haarzakjes
• Huidinfectie
• Kattenkrabziekte
• Virale infecties
• Ingegroeide okselhaartjes door scheren
• Antitranspirant of deodorant
• Geneesmiddelenreacties
• Lipoom of vetbult onder de oksel
• Kanker gaat vaak gepaard met andere symptomen
• Andere mogelijke oorzaken van een bultje onder de oksel
• Allergische reactie
• Auto-immuunziekten
• Virale infecties zoals HIV
• Zweetklierontsteking
• Cysten
• Hormonale veranderingen
• Reactie op vaccinatie
• Wanneer een arts raadplegen bij een bultje onder de oksel?
• Onderzoek en diagnose
• Fysiek onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Bloedonderzoek
• Biopsie
• Fijne naald aspiratie (FNA)
• Huid- en allergietests
• Behandeling van een zwelling of bultje onder de oksel
• Prognose
• Comlicaties
• Preventie van een bultje onder de oksel

Oorzaken en oplossingen van een bultje onder de oksel

Er zijn verschillende oorzaken voor een bultje of knobbel onder de oksel, waarvan sommige relatief onschuldig zijn. Hoewel het herkennen van de oorzaken van belang is, moet je moet ook rekening houden met de klachten om te weten wanneer je de huisarts moet inschakelen.

Bacteriële infecties

Chronische ontsteking van de haarzakjes

Een chronische ontsteking van de haarzakjes doet zich vooral in de liezen en/of de oksels voor en staat bekend als hidradenitis suppurativa, een aandoening die vooral vrouwen treft maar ook mannen kunnen er last van krijgen. Bij deze aandoening raakt de opening van de haarzakjes verstopt. Dit veroorzaakt een ontsteking en onder de huid kunnen met pus gevulde holten (abcessen) ontstaan. Het begint vaak met een klein knobbeltje dat steeds groter wordt.

Huidinfectie

Een bacteriële huidinfectie van de arm kan vergrote lymfeklieren in de oksel veroorzaken. Een huidinfecties wordt gekenmerkt door roodheid, pijn, zwelling, zweertjes, puistjes of pusvorming. Soms heb je ook koorts. Vaak gaat dit vanzelf weer over, maar als de klachten verergeren is het verstandig om je huisarts in te schakelen.

Kattenkrabziekte

Kattenkrabziekte is een zoönose, dat wil zeggen dat het een infectieziekte is die kan worden overgedragen van dieren op mensen. De ziekteverwekker is de bacterie Bartonella henselae, die via een krab of beet van een besmette kat op mensen wordt overgedragen. Het voornaamste kenmerk van kattenkrabziekte is een lokale lymfeklierzwelling. Dus een krab in je hand of arm, kan een zwelling geven van de lymfeklieren in de oksel.

Virale infecties

Aandoeningen als gordelroos of waterpokken kunnen ook lymfeklierzwelling veroorzaken. Deze lymfeklieren filteren besmettelijke virussen, zodat ze niet andere delen van het lichaam bereiken. Zo kunnen de lymfeklieren in de buurt van de gordelroos pijnlijk en opgezwollen zijn. Zodra het lichaam het virus heeft opgeruimd, zal de lymfeklier spoedig terugkeren naar zijn normale omvang.

Ingegroeide okselhaartjes door scheren

Scheren kan zorgen voor ingegroeide haartjes, die soms zichtbaar zijn als onschuldig knobbeltjes onder je oksel. Dit komt het meest voor bij jonge meisjes, hoewel, omdat ze niet zo ervaren zijn met het scheren van hun oksels. Je kunt dit euvel voorkomen door je oksels niet te scheren en lak te hebben aan heersende schoonheidsopvattingen.

Antitranspirant of deodorant

Een antitranspirant of deodorant wordt gebruikt om vieze zweetgeurtjes onder de oksel te camoufleren. Je kunt echter een overgevoeligheidsreactie krijgen voor één van de ingrediënten in het middel, waardoor de huid plaatselijk wat gaat irriteren en er een zwellinkje of bultjes kunnen ontstaan. Als je denkt dat antitranspirant of deodorant bij jou klachten veroorzaakt, kun je het beste overschakelen naar een ander merk totdat je er één hebt gevonden die geen klachten veroorzaakt. Je hebt speciale deo's voor mensen met een gevoelige okselhuid.

Geneesmiddelenreacties

Roodheid of een lymfeklierzwelling in de oksels kan komen door een geneesmiddelenreactie. Het nemen van het betreffende geneesmiddel triggert je immuunsysteem om te reageren. De symptomen van deze reacties verschillen van andere bijwerkingen van het geneesmiddel. Ze variëren van mild tot ernstig. Vaak treedt de reactie pas op nadat je het geneesmiddel een paar keer hebt ingenomen. Neem contact op met je huisarts als je een geneesmiddelenreactie vermoedt.

Lipoom of vetbult onder de oksel

Een lipoom is een langzaam groeiend vetbultje, vaak gelegen tussen de huid en de onderliggende spierlaag. Een lipoom, die deegachtig aanvoelt en meestal geen pijn veroorzaakt, kun je gemakkelijk met een lichte vingerdruk bewegen. Lipomen worden meestal aangetroffen bij mannen en vrouwen van middelbare leeftijd. Sommige mensen hebben meer dan één lipoom. Een lipoom is geen kanker en meestal kan het geen kwaad. Behandeling is over het algemeen niet nodig, maar als het lipoom je dwars zit, pijnlijk is en steeds groter wordt, kun je het laten verwijderen.

Kanker gaat vaak gepaard met andere symptomen

Bij zowel mannen als vrouwen, is borstkanker een zeer ernstig probleem. Als je een knobbeltje onder je oksel voelt en er is sprake van een familiegeschiedenis van borstkanker, is het belangrijk om je arts onmiddellijk te raadplegen. Ook kan er lymfeklierkanker onder de oksel aanwezig zijn. Kanker kan gepaard gaan met andere symptomen. Borstkanker kan klachten geven als een knobbeltje in borst of deukjes, en rode, gevoelige, warme borsten. Lymfeklierkanker kan gepaard gaan met gewichtsverlies, koorts en nachtzweten.

Andere mogelijke oorzaken van een bultje onder de oksel

Hier zijn enkele andere mogelijke oorzaken van een bultje onder de oksel:

Allergische reactie

Een allergische reactie op voedsel, medicijnen, of andere stoffen kan zwelling van de lymfeklieren veroorzaken, waaronder in de oksel.

Auto-immuunziekten

Ziekten zoals systemische lupus erythematosus (SLE) of reumatoïde artritis (RA) kunnen ervoor zorgen dat de lymfeklieren opzwellen en pijnlijk worden.

Virale infecties zoals HIV

Bij sommige virale infecties, zoals hiv, kan een van de vroege symptomen zwelling van de lymfeklieren zijn, waaronder in de oksel.

Zweetklierontsteking

Zweetklieren in de oksel kunnen ontstoken raken, wat leidt tot de vorming van bultjes of knobbels die pijnlijk kunnen zijn.

Cysten

Een cyste is een met vloeistof gevulde zak die kan ontstaan onder de huid, ook onder de oksel. Cysten zijn meestal goedaardig, maar kunnen ontstoken raken en pijnlijk worden.

Hormonale veranderingen

Hormonale schommelingen tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze kunnen leiden tot tijdelijke zwelling van de lymfeklieren in de oksel.

Reactie op vaccinatie

Sommige vaccinaties kunnen tijdelijk zwelling van de lymfeklieren in de oksel veroorzaken, vooral als de injectie in de arm wordt gegeven.

Wanneer een arts raadplegen bij een bultje onder de oksel?

Bij één of meer van de volgende symptomen, doe je er verstandig aan om je huisarts te raadplegen:

• lymfeklier(en) die langer dan twee weken dik blijven;
• vergrote lymfeklieren onder de oksel zonder dat je het kunt herleiden tot een ziekte of een ontsteking;
• als vergrote lymfeklier(en) onder de oksel gepaard gaan met onverklaarbaar gewichtsverlies, nachtzweten, aanhoudende koorts, steeds zieker worden en forse vermoeidheid die niet wegtrekt.
• een vergrote lymfeklier die hard aanvoelt;
• op meerdere plekken in het lichaam opgezette klieren.

Onderzoek en diagnose

Anamnese
De arts begint met een vraaggesprek waarin je wordt gevraagd naar je symptomen, zoals hoe lang het bultje aanwezig is, of het pijnlijk is, of er andere symptomen zijn zoals koorts, gewichtsverlies of nachtzweten. Ze willen ook weten of je recentelijk een infectie hebt gehad, of er sprake is van een familiegeschiedenis van borstkanker, of je medicijnen gebruikt, en of je last hebt van huidirritatie of allergieën.

Fysiek onderzoek

De arts zal het bultje onderzoeken en controleren op grootte, beweeglijkheid, gevoeligheid en textuur. Ze zullen ook letten op andere bultjes of zwellingen in het lichaam en de nabijgelegen lymfeklieren onderzoeken.

Beeldvormend onderzoek

Als er een vermoeden is van een onderliggende ernstige aandoening, zoals kanker, kan de arts een echografie, röntgenfoto of MRI aanvragen om de grootte en aard van het bultje verder te beoordelen. Dit helpt om te bepalen of het bultje solide, vloeistof gevuld of verkalkt is.

Bloedonderzoek

Een bloedtest kan worden uitgevoerd om te controleren op tekenen van infectie, zoals verhoogde witte bloedcellen, of om te kijken naar markers voor auto-immuunziekten of kanker.

Biopsie

Als het bultje verdacht is, kan de arts besluiten om een biopsie uit te voeren. Hierbij wordt een klein stukje weefsel uit het bultje verwijderd en microscopisch onderzocht om te bepalen of het goedaardig of kwaadaardig is.

Fijne naald aspiratie (FNA)

In sommige gevallen kan de arts een fijne naald gebruiken om een klein monster van het bultje af te nemen voor verder onderzoek, vooral als er sprake is van een vloeistofgevulde cyste of een abces.

Huid- en allergietests

Als het bultje mogelijk het gevolg is van een allergische reactie of een huidirritatie, kan de arts huidtesten uitvoeren om de oorzaak van de reactie te identificeren.

Behandeling van een zwelling of bultje onder de oksel

Hier is een overzicht van mogelijke behandelingen voor de genoemde oorzaken van een bultje onder de oksel:

• Bacteriële infecties: Antibiotica worden voorgeschreven om de infectie te behandelen. Goede hygiëne helpt verdere verspreiding te voorkomen.
• Hidradenitis suppurativa: Behandeling omvat meestal antibiotica, ontstekingsremmers, of in ernstige gevallen chirurgische verwijdering van de aangetaste huid.
• Huidinfectie: Antibiotica of antiseptische crèmes kunnen helpen bij het behandelen van een bacteriële huidinfectie. Bij abcessen kan drainage nodig zijn.
• Kattenkrabziekte: Antibiotica worden voorgeschreven om de bacteriële infectie te behandelen. De zwelling van de lymfeklieren verdwijnt meestal na verloop van tijd.
• Virale infecties (gordelroos, waterpokken): Behandeling kan antivirale medicatie omvatten om de infectie te beheersen, evenals pijnstillers om de symptomen te verlichten.
• Ingegroeide okselhaartjes door scheren: Gebruik warme compressen en antiseptische crèmes om het ingegroeide haartje te behandelen. Voorkom het door zachter te scheren of andere ontharingsmethoden te gebruiken.
• Antitranspirant of deodorant-reactie: Schakel over naar een geurloze of gevoelige huidvriendelijke deodorant om irritatie te voorkomen.
• Geneesmiddelenreacties: Stop met het gebruik van het medicijn en raadpleeg je arts. Zij kunnen het medicijn vervangen of verdere behandeling voorschrijven voor de bijwerkingen.
• Lipoom (vetbult): Behandeling is meestal niet nodig, tenzij het lipoom pijnlijk of hinderlijk is. In dat geval kan het chirurgisch worden verwijderd.
• Kanker: Behandeling kan variëren van chirurgie, chemotherapie, bestraling of een combinatie daarvan, afhankelijk van het type en de ernst van de kanker.
• Allergische reactie: Antihistaminica of corticosteroïden kunnen worden voorgeschreven om de allergische reactie en de zwelling te verminderen.
• Auto-immuunziekten (zoals lupus, reumatoïde artritis): Behandeling kan immunosuppressieve medicijnen of ontstekingsremmers omvatten om de zwelling van de lymfeklieren te verminderen.
• Hiv of andere virale infecties: Antivirale therapieën worden voorgeschreven om de infectie onder controle te houden en symptomen zoals lymfeklierzwelling te verminderen.
• Zweetklierontsteking: Topische antibiotica of antiseptica kunnen worden gebruikt. In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de ontstoken klieren te verwijderen.
• Cysten: Als de cyste ontstoken raakt, kan drainage of chirurgische verwijdering nodig zijn.
• Hormonale veranderingen: Zwelling als gevolg van hormonale veranderingen verdwijnt meestal vanzelf, maar kan worden beheerd met pijnstillers of hormonale behandelingen.
• Reactie op vaccinatie: Zwelling van de lymfeklieren na een vaccinatie verdwijnt meestal vanzelf binnen enkele dagen tot weken. Geen specifieke behandeling nodig, tenzij andere symptomen optreden.

Prognose

De prognose voor een bultje onder de oksel hangt sterk af van de onderliggende oorzaak, maar in de meeste gevallen is het niks om wakker van te liggen. De meeste bultjes, zoals die door infecties of ingegroeide haartjes, verdwijnen met de juiste behandeling of zelfs vanzelf na een tijdje.

Als de oorzaak serieuzer is, zoals kanker, zal de prognose afhangen van hoe snel het probleem wordt ontdekt en behandeld. Over het algemeen geldt: "Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd" – het is altijd beter om ook kleine veranderingen in je lichaam serieus te nemen en tijdig naar de dokter te gaan.

Met snelle actie en goede zorg is de kans op volledig herstel meestal groot, en je zult snel weer verder kunnen zonder zorgen.

Comlicaties

Complicaties van een bultje onder de oksel kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak. In veel gevallen, zoals bij een kleine infectie of ingegroeid haartje, zijn complicaties zeldzaam en geneest het vanzelf. Maar als je het te lang laat sudderen, kan "de emmer overlopen" en ontstaan er grotere problemen.

Bij een onbehandelde infectie kan het bultje bijvoorbeeld uitgroeien tot een abces dat moet worden gedraineerd. Als er sprake is van een ernstigere aandoening, zoals kanker of een auto-immuunziekte, kunnen complicaties ernstiger zijn, zoals uitzaaiingen of blijvende schade aan de lymfeklieren.

De les hier is duidelijk: "Voorkomen is beter dan genezen." Wacht niet te lang en neem bij aanhoudende klachten contact op met je arts om complicaties voor te zijn.

Preventie van een bultje onder de oksel

Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:

• Houd goede hygiëne: Was je oksels dagelijks met milde zeep om infecties te voorkomen.
• Scheer zorgvuldig: Gebruik scherpe, schone scheermesjes en scheer in de richting van de haargroei om ingegroeide haartjes te voorkomen.
• Gebruik hypoallergene producten: Kies voor deodorants en antitranspiranten die mild zijn en geschikt voor gevoelige huid.
• Vermijd strakke kleding: Draag ademende en loszittende kleding om wrijving en irritatie te voorkomen.
• Hydrateer je huid: Gebruik regelmatig een vochtinbrengende crème om droge huid te voorkomen, vooral na het scheren.
• Wees voorzichtig met nieuwe medicijnen: Let op bijwerkingen en raadpleeg een arts als je een zwelling opmerkt na het starten van nieuwe medicijnen.
• Houd huisdieren gezond: Vermijd kattenkrabben door je huisdieren regelmatig te controleren en hun nagels schoon te houden.
• Let op veranderingen in je lichaam: Voel regelmatig je oksels en borsten om eventuele veranderingen zoals bultjes vroegtijdig op te merken.

Lees verder

• Knobbeltje onder oksel: oorzaken knobbel of zwelling oksel
• Bult achter oor, in hals of knobbeltje in nek, lies of oksel
• Jeuk en/of pijn onder oksel: met uitslag, plekjes en vlekken
• Jeuk onder oksels: oorzaken jeukende oksels en irritatie