Pijn onder oksel: oorzaken pijn in oksel (schouder of borst)

Pijn onder de oksel of okselpijn kan worden veroorzaakt door spierpijn, een allergische reactie, of gordelroos. Okselpijn of irritatie kan ook worden veroorzaakt door een gezwollen lymfeklier of kanker. Het is verstandig je huisarts te raadplegen als de okselpijn langer duurt dan een paar dagen. Het kan bij pijn onder de oksel gaan om zeurende of juist stekende pijn. De pijn kan steeds aanwezig zijn of juist aanvalsgewijs voorkomen. Pijn onder één of beide oksels kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld spierpijn, huidirritatie als gevolg van scheren, gezwollen lymfeklieren als gevolg van een infectie, of borstkanker. Afhankelijk van de oorzaak, kan pijn onder de oksel gepaard gaan met andere klachten. Een lymfekierzwelling geeft bijvoorbeeld een zwelling in de arm of oksel. Je kunt daarnaast ook last hebben van pijn of zwelling in de hals of lies als andere lymfeklieren zijn aangetast. de behandeling van pijnlijke oksels is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

• Definitie van okselpijn
• Okselpijn links of rechts
• Bijkomende symptomen
• Pijn onder oksel door spierpijn
• Geblesseerde borstspier
• Spier in de bovenarm
• Pijn aan oksel door letsel
• Plexus brachialis letsel
• Okselkruk
• BH
• Zweetklierontsteking
• Allergische reactie
• Hidradenitis suppurativa
• Pijn onder de oksel door Intertrigo
• Tinea corporis (ringworm)
• Psoriasis
• Maagzuur
• Atheroomcyste (talgkliercyste)
• Lipoom
• Ingegroeide haarfollikel of ingegroeide haren
• Branderige pijn door gordelroos
• Gezwollen lymfeklieren onder de oksel
• Infectie
• Andere oorzaken
• Okselpijn en de borsten
• Borstontsteking
• Borstkanker
• Okselpijn tijdens zwangerschap
• Perifeer arterieel vaatlijden (PAD)
• Diabetes
• Lupus
• Pijn onder de oksel door angst en stress
• Tattoo onder de oksel
• Wanneer de huisarts inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van okselpijn
• Spierpijn
• Huidaandoeningen
• Gezwollen lymfeklieren
• Zelfzorg okselpijn
• Prognose

Definitie van okselpijn

Okselpijn kan worden gedefinieerd als een sensorisch ongemak of pijnlijke sensatie die zich manifesteert in het gebied van de axillaire fossa, vaak veroorzaakt door inflammatoire, neurologische of musculoskeletale aandoeningen.

Eenvoudig geformuleerd: Okselpijn is een pijnlijk gevoel dat je in je oksel ervaart en vaak veroorzaakt wordt door ontstekingen, zenuwproblemen of problemen met spieren en botten.

De axillaire fossa verwijst naar de anatomische term voor de okselholte, het gebied onder de oksel waar zich belangrijke structuren zoals bloedvaten, zenuwen en lymfeklieren bevinden. "Axillair" verwijst naar iets wat betrekking heeft op of zich bevindt in de oksel. Het is afgeleid van het Latijnse woord "axilla", wat oksel betekent. Een fossa is een anatomische kuil, groeve of holt. In dit geval verwijst "fossa" naar de okselholte als een anatomisch gebied.

Okselpijn links of rechts

Okselpijn kan zowel links of rechts gevoeld worden, dus in de linker oksel of rechter oksel. Het kan gaan om stekende pijn of juist zeurende pijn. De pijn kan steeds aanwezig zijn of alleen gevoeld worden bij (diep) inademen. De pijn kan continu aanwezig zijn of juist intermitterend. De pijn kan erger worden bij aanraking. De pijn kan kan heviger zijn bij bepaalde bewegingen of als je een bepaalde houding aanneemt, bijvoorbeeld als je ligt op de aangedane zijde. Onverklaarde pijn in de oksel kan stress of angst veroorzaken. De okselpijn kan ineens de kop opduiken of langzaamaan ontstaan.

De oksel wordt begrensd door de grote borstspier, de brede rugspier, de bovenarm en de borstkas. De okselhuid is bij volwassen mannen en vrouwen sterk behaard en bevat een groot aantal zweetkliertjes en talgkliertjes. De oksel bevat grote bloedvaten en zenuwen en daarnaast een groep lymfeklieren. Als je met je vingers wat druk uitoefent in de oksel, kun je je ribben voelen.

Bijkomende symptomen

Pijn in de oksel kan scherp en stekend of juist dof en zeurend zijn. De pijn kan steeds aanwezig zijn of juist komen en gaan. Pijn in de oksel kan ook voelbaar zijn in de binnenkant van de bovenarm met uitstraling naar de arm of schouder.

Afhankelijk van de oorzaak van de okselpijn, kunnen de symptomen aanzienlijk variëren. Huidaandoeningen zoals ontstoken haarfollikels of gordelroos, geeft duidelijke uitslag of andere zichtbare symptomen. Lymfekierzwelling geeft een zwelling in de arm of oksel. Je kunt ook last hebben van pijn of zwelling in de hals of lies als andere lymfeklieren zijn aangetast. Okselpijn kan gepaard gaan met een bult, maar vaak is er geen bult zichtbaar.

Symptomen van borstkanker kunnen bestaan uit veranderingen in de vorm en grootte van de borst. Een zogenaamde peau d'orange, waarbij de huid eruitziet als de huid van een sinaasappel, met kleine putjes, kan wijzen op borstkanker. Het uiterlijk van de tepel kan ook veranderen.

Een pijnlijke oksel kan uitstralen naar de arm, schouder of borst. Okselpijn kan verergeren door hoesten of niezen of door bepaalde bewegingen te maken. In rust kan de pijn afwezig zijn, afhankelijk van de oorzaak.

Pijn onder oksel door spierpijn

Er zijn verschillende spieren in de borst en de armen die bij overmatig gebruik of letsel okselpijn kunnen veroorzaken.

Geblesseerde borstspier

De musculus pectoralis major of grote borstspier loopt omhoog in de schouder. Deze kan worden geblesseerd tijdens sporten of gewichtheffen. Een geblesseerde of gescheurde borstspier, is bij fitness en bodybuilding de meest voorkomende blessure. Het veroorzaakt pijn in de borstregio, evenals zwelling, branderig gevoel en blauwe plekken. Daarnaast kun je last hebben van krachtverlies bij tillen en kun je moeite hebben om je arm voor de borst langs te bewegen.

Spier in de bovenarm

De musculus coracobrachialis of de ravenbek-armspier, is een spier in de bovenarm, die geblesseerd kan worden bij werpsporten zoals tennis, volleybal en honkbal. Als een van deze of andere spieren van de borst of bovenarm wordt verstuikt of ontstoken raakt, kan je onder meer last krijgen van pijn in de oksel.

Pijn aan oksel door letsel

Plexus brachialis letsel

Een van de meest voorkomende oorzaken van okselpijn is een plexus brachialis letsel. De plexus brachialis ontstaat uit vijf zenuwwortels uit het ruggenmerg. Dit gebied kan geblesseerd raken wanneer de schouder omlaag wordt geduwd en het hoofd van die schouder weggetrokken wordt, wat kan voorkomen bij contactsporten of na een val. Daarnaast kunnen problemen met de zenuwen van de arm, of plexus brachialis, zoals beschadiging van een enkele zenuwbaan (neuropathie) of disfunctie, pijn onder oksel veroorzaken.

Okselkruk

Een onderarmkruk wordt vooral gebruikt bij een acuut probleem dat van korte duur is. In andere gevallen wordt vaak geopteerd door een okselkruk. Deze is zeer stabiel en verlaagt de druk op je polsen en handen. Een nadeel van een okselkruk is dat je tijdens het stappen een grotere druk voelt op je schouder en in de zenuwvlecht van je oksel; dit kan pijnklachten geven.

BH

Als je beha onder je oksels of bij je borsten schuurt en irritatatie en pijn veroorzaakt, dan kan dit aan twee dingen liggen. Dit kan komen door de BH, vanwege scherpere randjes of omdat deze te klein is, of doordat je huid heel gevoelig is.

Zweetklierontsteking

De apocriene zweetklieren in de oksel kunnen ontstoken raken. Dit staat bekend als zweetklierontsteking of hidradenitis. Een zweetklierontsteking kan plotseling (acuut) ontstaan met abcesvorming. Het kan echter ook chronisch (aanhoudend) zijn met afwisselend meer en minder klachten. De ontsteking kan beperkt blijven tot een klein gebied of zich langzaam uitbreiden over een groter gebied in de oksel(s).

Allergische reactie

De okselhuid scheren kan de huid irriteren. Bepaalde deodorants of wasmiddelen kunnen een allergische reactie veroorzaken. Dat kan een uitslag veroorzaken, dat bekend staat als contacteczeem. Deze huidklachten zijn meestal van voorbijgaande aard.

Hidradenitis suppurativa

Huidproblemen kan ook het gevolg zijn van meer ernstige gezondheidsproblemen. Bijvoorbeeld hidradenitis suppurativa, een chronische inflammatoire huidziekte welke wordt gekenmerkt door een terugkerende ontsteking van de haarzakjes en talgklieren. Hidradenitis suppurativa, ook wel acne ectopica of acne inversa genoemd en in het kort HS, kan littekens veroorzaken. Het verloop van de ziekte is zeer variabel. Overgewicht en roken worden in verband gebracht met hevigere symptomen, maar ook mensen die slank zijn en niet roken, kunnen een ernstige vorm krijgen van HS.

Pijn onder de oksel door Intertrigo

Smetplekken, smetten of intertrigo is een inflammatoire huidaandoening die is gelokaliseerd in huidplooien, vooral de plooien onder de borsten, in de liezen en tussen de tenen, maar het ook voorkomen onder de oksels. Deze huidontsteking wordt veroorzaakt door wrijving en vocht in de plooien van de huid. Het resulteert in roodheid, pijn, brandend gevoel en het kan een onaangename geur hebben. Secundaire bacteriële infectie of schimmelinfecties kan optreden als het niet behandeld wordt.

Tinea corporis (ringworm)

Tinea corporis of ringworm is een oppervlakkige schimmelziekte van de gladde onbehaarde huid, wat gekarakteriseerd wordt met een ringvormige verschijningsvorm. Aangezien schimmels gedijen in warme, vochtige omgevingen, is de oksel een belangrijk doelwit voor schimmelinfecties. Ringwormuitslag kan pijnlijk zijn en leiden tot ontstoken, jeukende en schurende huid.

Psoriasis

Psoriasis is een auto-immuunziekte met dikke, rode, schilferige plekken die overal op de huid kunnen voorkomen, maar vooral aangetroffen worden op de knieën, ellebogen, hoofdhuid, romp en nagels. Psoriasis kan ook onder de oksels voorkomen. De plekken kunnen zeer vervelend en pijnlijk zijn, vooral bij blootstelling aan wrijving en vocht.

Maagzuur

Reflux waarbij maagzuur terugstroomt naar de slokdarm, kan scherpe pijn op de borst of achter het borstbeen veroorzaken die uitstraalt naar de oksel.

Atheroomcyste (talgkliercyste)

Een talgkliercyste kan overal op het lichaam voorkomen waar zich haren bevinden. Hierdoor komen deze vorm van cysten ook veel meer voor bij mannen dan bij vrouwen. Veelvoorkomende plaatsen waar talgkliercysten voorkomen zijn de oksels, rug, schouders en nek.

Lipoom

Een lipoom of vetbult is een onderhuidse lokale ophoping van vet in een cluster van vetcellen. Lipomen vormen zich vaak in het vetweefsel onder de huid en komen het meest voor op de schouders, de borst en de rug, maar kunnen ook elders op het lichaam onder de huid voorkomen.

Ingegroeide haarfollikel of ingegroeide haren

Wanneer enkele haarfollikels of haarzakjes geïnfecteerd geraken, is sprake van folliculitis. Vaak ontstaat de ontsteking als gevolg van een infectie met een bacterie, een schimmel, een virus of een gist. Hierbij vormen zich rode, gezwollen bultjes die erg gevoelig zijn bij aanraking. Wanneer nabijgelegen haarzakjes geïnfecteerd raken, ontstaat een pijnlijke ontsteking van het onderliggende weefsel.

Branderige pijn door gordelroos

Gordelroos is een andere huidgerelateerde aandoening die kan leiden tot okselpijn. Gordelroos is een infectie van de huid en zenuwen die veroorzaakt wordt door het varicellazostervirus, welke ook waterpokken veroorzaakt. Gordelroos veroorzaakt een schilferige huiduitslag aan één kant van je lichaam, waarbij jeukende of pijnlijke vlekjes en blaasjes verschijnen. Meestal manifesteert het zich op je rug, borst of onder je armen. Gordelroos kan ook een brandend of tintelend gevoel veroorzaken.

Gezwollen lymfeklieren onder de oksel

Infectie

De lymfeklieren onder de oksel kunnen onder meer opzwellen als gevolg van huidinfecties van de arm of borst of kattenkrabziekte, waarbij je via een kattenkrab besmet wordt met de bacterie Bartonella henselae. Het belangrijkste kenmerk is lymfeklierzwelling.

Andere oorzaken

Andere oorzaken van gezwollen lymfeklieren zijn onder meer:

• bovenste luchtweginfectie als verkoudheid of griep;
• keelontsteking;
• oorontsteking;
• tandontsteking;
• ziekte van Pfeiffer; en
• mazelen.

Okselpijn en de borsten

Borstontsteking

Een borstontsteking of mastitis komt vaak voor onder vrouwen die borstvoeding geven. De symptomen bestaan uit een pijnlijke harde plek in de borst, een rode huid en pijn. Ook kunnen de lymfeklieren in de oksel vergroot zijn.

Borstkanker

In een vroeg stadium is borstkanker meestal pijnloos, maar als je pijn opmerkt of een knobbeltje onder je arm of in je borst, moet je direct medische hulp inschakelen. De oorzaak van de pijn kan een goedaardige aandoening zijn, maar een kwaadaardige tumor moet worden uitgesloten.

Okselpijn tijdens zwangerschap

Tijdens de vroege zwangerschap ervaren sommige vrouwen pijn onder de oksel in combinatie met gevoelige borsten. De okselpijn in de vroege zwangerschap hangt samen met hormonale veranderingen.

Perifeer arterieel vaatlijden (PAD)

PAD is een vernauwing van de kleine slagaders in de armen en benen, waarbij minder zuurstofrijk bloed de spieren en het weefsel van de ledematen bereiken. Spieren die te weinig zuurstof krijgen doen pijn. Als je PAD hebt in een of beide armen, kan dat pijn in je oksel geven.

Diabetes

Diabetes kan neuropathie of zenuwschade veroorzaken, wat resulteert in brandende pijn in het aangetaste lichaamsdeel. Diabetische neuropathie wordt vaak geassocieerd met onbehandelde, langdurige gevallen van de ziekte.

Lupus

Systemische lupus erythematosus (SLE) is een chronische auto-immuunaandoening, die een ontsteking door het hele lichaam veroorzaakt waaronder de lymfeklieren.

Pijn onder de oksel door angst en stress

Angst veroorzaakt volgens Calm Clinic, welke is gespecialiseerd in angst, bij een aantal mensen pijn op de borst en okselpijn, wat gepaard kan gaan met trillen, zweten en een verhoogde hartslag (tachycardie). Ook hyperventilatie kan allerlei klachten geven, waaronder okselpijn. Dit geldt ook voor aanhoudende stress.

Tattoo onder de oksel

Tijdens en na het plaatsen van een tattoo onder de oksel, kan je pijn ervaren. Deze pijn verdwijnt vanzelf nadat de tattoo gezet is. Voor een tattoo in je okselholte moet een vrij hoge pijngrens hebben, aangezien het absoluut pijn doet. De pijngrens is weliswaar afhankelijk van persoon tot persoon, maar het is een feit dat de huid in de okselholte stukken gevoeliger is

Wanneer de huisarts inschakelen?

Sommige symptomen kúnnen duiden op een meer ernstige aandoening waarbij zo snel mogelijk medisch moet worden ingegrepen. Alarmsymptomen zijn onder meer:

• Gezwollen lymfeklieren die langer dan 1 of 2 weken duren zonder een bekende oorzaak;
• Extreem pijnlijk okselgebied of pijnlijke lymfeklieren;
• Zwelling van meerdere lymfeklieren in het lichaam, zoals in de lies en hals;
• Koorts en nachtzweten;
• Aanwezigheid van harde knobbeltjes in de oksel of lymfeklieren;
• Moeilijk ademen en moeite met slikken;
• Onverklaarbaar gewichtsverlies;
• Obstipatie of veranderde darmbewegingen;
• Onverklaarbare ernstige of aanhoudende moeheid.

Onderzoek en diagnose

De arts zal allerlei vragen stellen over je klachten en hij zal ook willen weten wanneer de okselpijn begon. Hij zal daarna lichamelijk onderzoek verrichten en je keel, oren en huid onderzoeken. Bij vermoeden van een lymfeklierstoornis of borstkanker, kan bloedonderzoek zinvol zijn, evenals een weefselbiopsie van een lymfeklier of, indien aanwezig, een knobbeltje. Soms is beeldvormend onderzoek nodig.

Behandeling van okselpijn

Spierpijn

Spierpijn gaat meestal over door het toepassen van relatieve rust gedurende een aantal dagen; dus we blijven bewegen, anders worden de spieren stijf. Koelen kan in principe toegepast worden bij elke verstuiking, kneuzing, of scheuring, behalve bij zichtbaar bloed of een botbreuk.

Huidaandoeningen

Gordelroos gaat meestal vanzelf over. Tegen de pijn kun je zo nodig paracetamol gebruiken. Soms worden virusremmers voorgeschreven. Hidradenitis suppurativa wordt behandeld met antibiotica. Als de aandoening niet reageert op medicijnen, kan een operatie nodig zijn. Smetplekken kunnen worden verzorgd door het aanbrengen van een verzorgende, indrogende zalf zoals zinkolie of zinkzalf. Gist- en schimmelinfecties worden behandeld met een antischimmelmiddel en een bacteriële infectie wordt bestreden met een lokaal antibioticum. Psoriasis kan meestal goed worden behandeld met een smeerseltje.

Gezwollen lymfeklieren

Behandeling van gezwollen lymfeklieren, is afhankelijk van de oorzaak. Bij een bacteriële infectie kan antibiotica nodig zijn, terwijl een virale infectie gewoonlijk vanzelf weggaat. Als de pijn een symptoom is van borstkanker, bestaat de behandeling uit een operatie om de tumor of aangetaste lymfeklieren te verwijderen, en chemotherapie of bestraling.

Zelfzorg okselpijn

Enkele maatregelen die kunnen helpen om okselpijn te verlichten of te voorkomen zijn:

• Gebruik ijskompressen om spierpijn te verminderen.
• Anti-inflammatoire medicijnen, waaronder ibuprofen, kunnen helpen om ontsteking en bijbehorende pijn te verminderen.
• Massage van de okselregio bevordert de bloedsomloop en kan zwelling verminderen.
• Gebruik van een warm kompres kan helpen om zwelling en pijn van lymfeklieren te verlichten.
• Houd de oksel schoon om infectie te voorkomen.
• Overmatige blootstelling aan heet water of warm weer voorkomt transpiratie. Zweten is namelijk niet goed bij geïrriteerde en pijnlijke oksels, omdat schimmels en bacteriën hierbij goed gedijen.
• Persoonlijke spullen (zoals handdoek en scheergerei) niet delen om bacteriële infecties te voorkomen.
• Kortdurende lauwe baden en douches nemen in plaats van warme baden.
• Vet en kruidig voedsel vermijden.
• Vette crèmes gebruiken om een extreme droge huid tegen te gaan.
• Voldoende rust nemen bij een infectie of ziekte
• Draag losse en luchtige kleding, bij voorkeur van katoen of linnen.
• Oksels bij voorkeur niet scheren, aangezien dit verdere irritatie kan veroorzaken.

Prognose

Veel aandoeningen die kunnen leiden tot pijn onder de oksel(s), zoals gordelroos of een overbelaste spier, zijn vaak tijdelijk van aard en binnen enkele dagen tot weken ben je klachtenvrij. Lymfeklierzwelling neemt af zodra de onderliggende aandoening is verdwenen. Borstkanker kan levensbedreigend zijn en vroegtijdige behandeling is daarbij belangrijk.

Lees verder

• Jeuk en/of pijn onder oksel: met uitslag, plekjes en vlekken
• Opgezette klieren in oksel: symptomen, oorzaak & behandeling
• Knobbeltje onder oksel: oorzaken knobbel of zwelling oksel
• Knobbeltje in borst, deukjes of kuiltje door borstkanker
• Lymfeklieren: functie, taken, ligging & ziekten lymfestelsel