Opgezette klieren in oksel: symptomen, oorzaak & behandeling
Opgezette klieren in de oksel? Gezwollen oksels door lymfeklierzwelling? Deze klacht komt relatief vaak voor. Overal in het lichaam bevinden zich kleine lymfeklieren. Deze hebben het formaat van een erwt. Lymfeklieren in oksel, hals en lies liggen vlak onder de huid. Veel mensen vinden het verontrustend als de lymfeklieren in de oksel zwellen. Opgezette klieren in de oksel kunnen onder meer worden veroorzaakt door een huidinfectie van de arm, reacties op bepaalde medicijnen en virusinfecties zoals klierkoorts. Soms is er een ernstige oorzaak, zoals borstkanker die zich heeft uitgebreid naar de lymfeklieren in de oksel. Als er geen duidelijke reden is voor de zwelling, is het raadzaam je huisarts te raadplegen. Bijvoorbeeld als je geen huidinfectie hebt die de zwelling veroorzaakt. Maak ook een afspraak met de huisarts als gezwollen lymfeklieren als gevolg van een infectie niet binnen twee weken zijn geslonken.- Oorzaak van opgezette klieren in de oksel
- Meerdere mogelijke oorzaken
- Andere oorzaken van een knobbel of bult onder de oksel
- Oorzaak is vaak onschadelijk
- Vergrote lymfeklieren door huidinfectie
- Kattenkrabziekte
- Letsel
- Gezwollen oksels door kanker
- Brucellose
- Siliconenimplantaten
- Allergische reactie
- Opgezette klieren door virussen
- Opgezette okselklieren bij vrouwen
- Borstkanker
- Menstruatie
- Wanneer huisarts raadplegen?
- Diagnose van vergrote lymfeklieren onder de oksel
- Anamnese en lichamelijk onderzoek
- Vervolgonderzoek
- Behandeling van vergrote okselklieren
- Zelfzorgmaatregelen
- Massage
- Toepassen van warmte
- Knoflook
- Appelazijn
- Honing
Oorzaak van opgezette klieren in de oksel
Meerdere mogelijke oorzaken
Lymfeklieren werken als filters die beschadigde cellen, kankercellen en lichaamsvreemde deeltje (ziekmakende micro-organismen) weg kunnen vangen. Hierbij kunnen lymfeklieren (tijdelijk) in omvang toenemen en kunnen ze gemakkelijk worden gevoeld als knobbeltjes in de oksel. Meerdere oorzaken kunnen ervoor zorgen dat lymfeklieren in de oksel vergroot zijn:- Huidinfecties van de arm of borst;
- Kattenkrabziekte, waarbij via een kattenkrab je besmet wordt met de bacterie Bartonella henselae met als belangrijkste kenmerk lymfeklierzwelling;
- Borstontsteking;
- Virusinfecties zoals klierkoorts (ziekte van Pfeiffer), hiv of herpes;
- Menstruatie: klieren kunnen heel hard en pijnlijk aanvoelen tijdens de menstruatie;
- Reacties op bepaalde medicijnen: ontstoken lymfeklieren door medicijnen (bijvoorbeeld co-trimoxazol);
- Na vaccinatie (bijvoorbeeld griepvaccin of coronabooster) doordat de immuuncellen in de lymfeklieren worden geactiveerd;
- Kankers, zoals lymfomen (lymfeklierkanker) of borstkanker.
Virusinfecties zoals de ziekte van Pfeiffer zijn van invloed op het hele lichaam, waardoor je in verschillende delen van het lichaam gezwollen lymfeklieren kunt ontwikkelen. Bijvoorbeeld in de hals, oksel en liezen.
Andere oorzaken van een knobbel of bult onder de oksel
Er zijn ook andere oorzaken van (pijnlijke) knobbels in de oksel. Deze kunnen worden veroorzaakt door een ontstoken zweetklier, folliculitis (een ontsteking van een haarzakje), een abces onder de oksel, een steenpuist, een talgkliercyste, etc.Oorzaak is vaak onschadelijk
De meeste knobbeltjes zijn onschadelijk en zijn gewoonlijk het resultaat van abnormale weefselgroei. Soms kan een zwelling onder de oksel echter ontstaan als gevolg van een ernstig onderliggende gezondheidsprobleem.Vergrote lymfeklieren door huidinfectie
Bij opgezette lymfeklieren in je oksel is er vaak sprake van een (huid)infectie van je armen of handen. Vergrote lymfeklieren ontstaan als reactie op ontstekingen in hun drainagegebied en daardoor kunnen veel lymfocyten gevormd worden, wat leidt tot toename inomvang van de klier.
Kattenkrabziekte: besmetting vindt plaats via een krab van een kat / Bron: Mydegage/Shutterstock.comKattenkrabziekte
Kattenkrabziekte is een zoönose die via een krab van een besmette kat op mensen wordt overgebracht. De boosdoeners zijn bacteriën (Bartonella henselae). Het kan koorts, vermoeidheid, verlies van eetlust, hoofdpijn en zwelling van de lymfeklieren veroorzaken.Letsel
Trauma aan gebieden zoals de oksel, de hand of de arm kan leiden tot gezwollen lymfeklieren.Gezwollen oksels door kanker
Er zijn meerdere vormen van kanker die gezwollen lymfeklieren kunnen veroorzaken. Borstkanker, melanoom en lymfekanker kunnen ertoe leiden dat de lymfeklieren gezwollen raken.Brucellose
Brucellose (bij mensen Maltakoorts) is een bacteriële infectie die meestal bij dieren voorkomt, maar door middel van contact of contact met geïnfecteerde dierlijke producten (melk, vlees, enz.) wordt doorgegeven aan mensen. Brucellose kan leiden tot lichte tot ernstige nierinsufficiëntie en verder kun je last hebben van koorts, hoofdpijn of algehele malaise. Een enkele keer treden ook verschijnselen van algehele brucellose op, zoals opgezette lymfeklieren, een vergrote lever en rugpijn.Siliconenimplantaten
Siliconenimplantaten kunnen om een paar verschillende redenen zwollen lymfeklieren veroorzaken. Het lichaam kan een reactie hebben op het vreemde lichaam (corpus alienum) dat zwelling veroorzaakt, en een implantaat dat lekt kan een soortgelijk effect veroorzaken.Allergische reactie
Gezwollen lymfeklieren kunnen worden veroorzaakt door een allergische reactie. De meest waarschijnlijke allergenen zijn meestal deodoranten, antitransparanten en cosmetica.Opgezette klieren door virussen
Er zijn verschillende virussen die gezwollen lymfeklieren kunnen veroorzaken in de oksels, zoals mazelen, waterpokken, rodehond, gordelroos, cytomegalovirus (CMV), Pfeiffer en hiv/aids.
Een mammografie is een röntgenfoto van de borst / Bron: GagliardiImages/Shutterstock.nlOpgezette okselklieren bij vrouwen
Borstkanker
Mannen en vrouwen van alle leeftijden kunnen last krijgen van opgezette lymfeklieren in de oksel. Bij vrouwen kan het echter wijzen op borstkanker. Borstkanker kan zich namelijk uitbreiden naar de lymfeklieren in de oksel. Vrouwen moeten maandelijks hun borsten onderzoeken op de aanwezigheid van knobbeltjes.Menstruatie
Voorts ervaren veel vrouwen dat hun klieren heel hard en (soms) pijnlijk aanvoelen tijdens de menstruatie. Dit is een volkomen onschuldig verschijnsel en gaat vanzelf weer over, zodra de menstruatieperiode achter de rug is. Blijf je na die tijd evenwel last houden van harde klieren, dan is het verstandig een afspraak te maken met de huisarts.Wanneer huisarts raadplegen?
In de meeste gevallen keren de gezwollen klieren terug naar hun normale grootte nadat de ziekte of infectie is geweken. Er zijn enkele tekenen om in de gaten te houden:- Klieren die heel plotseling opzwellen;
- Klieren die veel groter zijn dan normaal en niet slechts licht gezwollen;
- Lymfeklieren die hard aanvoelen of niet bewegen wanneer je ze aanraakt;
- Lymfeklieren die gedurende meer dan 5 dagen bij kinderen of 2 tot 4 weken bij volwassenen gezwollen blijven;
- Het gebied rond de klieren wordt rood of paars;
- Zwelling in je arm;
- Plotseling gewichtsverlies;
- Koorts die niet weggaat;
- Nachtzweten.
Als je een van deze symptomen opmerkt, raadpleeg dan je huisarts.
Diagnose van vergrote lymfeklieren onder de oksel
Anamnese en lichamelijk onderzoek
Een grondig lichamelijk onderzoek is de eerste stap in de diagnose van een vergrote lymfeklier. De huisarts zal je allerlei vragen stellen over je de klachten die je ondervindt. Hoe lang bestaan de klachten, wanneer had je er voor het eerst last van, is er sprake van pijn, etc.? De arts zal het gebied onder de oksel met zijn hand bevoelen om de consistentie en de textuur van de verdikking vast te stellen.Uit het onderzoek kan bijvoorbeeld blijken of er sprake is van opgezette lymfeklieren of wat anders, bijvoorbeeld een goedaardige knobbel, zoals een vetbult. Daarna kan bekeken worden of behandeling nodig is. Dit is niet altijd het geval.
Afname van bloed voor onderzoek / Bron: Istock.com/JovanmandicVervolgonderzoek
Op basis van de resultaten van het lichamelijk onderzoek, kan je arts verdere onderzoeken (laten) uitvoeren om bijvoorbeeld kwaadaardige veranderingen uit te sluiten. De arts kan een combinatie van de volgende diagnostische onderzoeken laten uitvoeren:- Compleet bloedbeeld: een bloedtest die kan worden aangevraagd om afwijkingen in het bloed op te sporen.
- Een mammogram: een afbeelding van de borstklier door middel van röntgenstraling.
- Biopsie: het verwijderen van een klein stukje weefsel (biopt) van het lymfeweefsel voor microscopisch onderzoek.
Radiotherapie (bestraling) / Bron: Adriaticfoto/Shutterstock.comBehandeling van vergrote okselklieren
Bij een lokale lymfeklierzwelling als gevolg van een (huid)infectie, zal de arts beoordelen of behandeling nodig is. Bacteriële infecties kunnen zo nodig worden behandeld met orale antibiotica. Kattenkrabziekte is veelal self-limiting en behandeling is daarom vaak niet nodig. Pijnstillers en warmte kan eventueel verlichting van de klachten geven. Soms is het nodig om de opgezwollen lymfeklier door een naald te draineren. Als er sprake is van kanker, zal behandeling volgen met bijvoorbeeld chemotherapie en/of radiotherapie. Een okselkliertoilet is bij kanker ook mogelijk. Dit is een operatie waarbij alle lymfeklieren uit de oksel worden verwijderd.Zelfzorgmaatregelen
Er zijn een aantal zelfzorgmaatregelen die kunnen helpen bij gezwollen lymfeklieren. Terwijl veel van de oorzaken van gezwollen lymfeklieren met een adequate medische behandeling moeten worden aangepakt, kunnen veel klachten die gepaard gaan met gezwollen lymfeklieren waarbij geen kanker in het spel is, worden verlicht door middel van een aantal zelfzorgmaatregelen. In combinatie met een medische behandeling kunnen een aantal huisremedies het proces versnellen.Massage
Een eenvoudige massage met de hand kan helpen om de gezwollen lymfeklieren te stimuleren om goed te functioneren. Als dit succesvol is, kan de zwelling afnemen.Toepassen van warmte
Een warm kompres kan helpen om de bloedsomloop te verhogen, wat op zijn beurt kan bijdragen tot het verminderen van de zwelling van de lymfeklieren. Drenk een doek in warm water. Wring het overtollige water eruit en plaats de warme doek gedurende 5 tot 10 minuten op het gezwollen gebied. Herhaal dit proces een paar keer per dag gedurende een paar dagen.Knoflook
Een van de eenvoudigste methoden die je kunt proberen om de zwelling van de lymfeklieren te verminderen, is knoflook. Knoflook heeft een aantal anti-inflammatoire eigenschappen die kunnen helpen bij het verminderen van de zwelling. Eet dagelijks twee tot drie teentjes rauwe knoflook (of een knoflooksupplement). Of pas dagelijks knoflookolie toe op het gebied, twee tot drie keer per dag, en daarbij ook masseren.
Troebele appelazijn / Bron: Veganbaking.net, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)
