Tinea axillaris: Ringworm (schimmelinfectie) in oksels
Ringworm in de oksel is een schimmelinfectie die het okselgebied aantast en veroorzaakt wordt door een schimmel. Okselschimmel ontstaat gemakkelijker bij mensen die veel zweten. Patiënten met deze huidinfectie ervaren vaak een droge, rode, schilferige en jeukende huid onder de oksels. Er zijn verschillende antischimmelmedicijnen beschikbaar voor de behandeling van ringworm in de oksel, die in diverse vormen verkrijgbaar zijn. Meestal verdwijnt de huidinfectie na behandeling. Door enkele voorzorgsmaatregelen te nemen, kan de kans op het ontstaan van ringworm in het okselgebied aanzienlijk verminderd worden.- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken van okselschimmel
- Risicofactoren voor schimmelinfecties in de oksels
- Risicogroepen
- Symptomen: Jeukende, schilferige en droge huiduitslag in het okselgebied
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken van ringworm in de oksel
- Microscopisch onderzoek
- Kweken van schimmels
- Wood's lamp onderzoek
- Huidbiopsie
- Behandeling voor ringworm van de oksels
- Crèmes
- Lokale antischimmelmiddelen
- Lotions
- Oplossingen
- Poeders
- Zalven
- Prognose
- Complicaties
- Verspreiding van de infectie
- Secundaire bacteriële infecties
- Chronische of terugkerende infecties
- Huidverkleuring en littekens
- Preventie van tinea axillaris
- Praktische tips voor het leven met / omgaan met tinea axillaris
- Houd het aangetaste gebied droog
- Gebruik schimmelwerende crèmes of poeders
- Vermijd het delen van persoonlijke spullen
- Kies voor ademende kleding
- Raadpleeg een arts bij aanhoudende symptomen
- Misvattingen rond ringworm (schimmelinfectie) in oksels
- Ringworm in de oksels is alleen te krijgen door slechte hygiëne
- Ringworm in de oksels is een teken van een verzwakt immuunsysteem
- Ringworm in de oksels is alleen een cosmetisch probleem
- Ringworm in de oksels geneest vanzelf zonder behandeling
- Ringworm in de oksels kan niet worden behandeld met topische middelen
- Ringworm in de oksels is niet besmettelijk
- Ringworm in de oksels komt alleen voor bij mensen die in warme klimaten wonen
Epidemiologie
Tinea axillaris, een schimmelinfectie die de oksels aantast, komt wereldwijd voor en heeft een aanzienlijke prevalentie, vooral in warmere klimaten. Deze aandoening is meer voorkomend bij volwassenen dan bij kinderen, met name bij mensen die vaak zweten of een verhoogde vochtigheid ervaren. De incidentie is moeilijk te schatten, aangezien het vaak een ondergediagnosticeerde aandoening is, waarbij patiënten de infectie mogelijk niet melden vanwege de oncomfortabele locatie van de symptomen.Prevalentie in warme klimaten
In tropische en subtropische klimaten is tinea axillaris vaker te zien vanwege de warme, vochtige omstandigheden die de groei van schimmels bevorderen. De verhoogde transpiratie in de oksels kan het risico op schimmelgroei verhogen, wat leidt tot een hogere incidentie van de aandoening in deze regio’s.
Seizoensgebonden variaties
Er is vaak een verhoogde incidentie van tinea axillaris tijdens de warmere maanden, wanneer mensen meer zweten en vaak dunne kleding dragen die minder ventilatie biedt. Dit bevordert de groei van de schimmels in de oksels, wat leidt tot meer gevallen van de aandoening.
Mechanisme
Tinea axillaris wordt veroorzaakt door dermatofyten, een type schimmel die zich voedt met keratine in de huid. De schimmel gedijt goed in warme, vochtige omgevingen, zoals de oksels. Het infectiemechanisme begint wanneer de schimmelsporen in contact komen met de huid en zich beginnen te vermeerderen, vaak op plaatsen waar de huid vochtig blijft door zweten of kleding die de huid wrijft.Overdracht van schimmelsporen
De schimmelsporen kunnen via direct contact van huid tot huid of via contact met besmette oppervlakken, zoals handdoeken of kleding, worden overgedragen. Wanneer een persoon al een beschadigde huid heeft, zoals kleine snijwondjes of irritatie door wrijving van kleding, is de kans groter dat de schimmel zich kan nestelen en vermenigvuldigen.
Factoren die de infectie bevorderen
De infectie wordt vaak verergerd door overmatige zweten, het dragen van strakke kleding die de luchtcirculatie belemmert, of het gebruik van niet-ademende stoffen die vocht vasthouden. Een verstoord immuunsysteem kan de infectie ook verergeren, omdat het lichaam minder goed in staat is de schimmel te bestrijden.
Oorzaken van okselschimmel
Ringworm in de oksels wordt veroorzaakt door schimmels zoals Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton. Deze schimmels gedijen op keratine, een eiwit in haar en de hoornlaag van de huid. Oksels zijn van nature vochtige gebieden die constant zweten, wat een ideale omgeving voor deze schimmels creëert.
Overmatig gebruik van deodorant kan een risicofactor zijn voor tinea axillaris / Bron: SAM Nasim, Flickr (CC BY-2.0)Risicofactoren voor schimmelinfecties in de oksels
Patiënten die last hebben van overmatig zweten (hyperhidrose) lopen een verhoogd risico op okselschimmel. Ook kan overmatig gebruik van deodorant bijdragen aan huiduitslag in deze regio. Ringworm op andere lichaamsdelen, zoals tinea capitis (schimmelinfectie op de hoofdhuid) of tinea cruris (liesschimmel), kan zich naar de oksels verspreiden. Patiënten met vitaminetekorten en/of coeliakie (een aandoening waarbij de darmen ontsteken door gluten) hebben ook een verhoogd risico op okselschimmel, omdat hun immuunsysteem verzwakt kan zijn (verzwakt immuunsysteem). Het contact met andere mensen die ringworm hebben kan ook leiden tot besmetting, omdat deze schimmelziekte besmettelijk is.Risicogroepen
Bepaalde groepen mensen hebben een verhoogd risico om tinea axillaris te ontwikkelen, vooral degenen die al vatbaar zijn voor huidinfecties of die in bepaalde omgevingen leven.Mensen met een verzwakt immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals hiv-positieve patiënten of mensen die immunosuppressiva gebruiken, lopen een hoger risico op schimmelinfecties, waaronder tinea axillaris. Een verminderd vermogen om infecties te bestrijden verhoogt de kans op schimmelgroei.
Mensen met diabetes
Diabetes verhoogt de kans op infecties, waaronder schimmels, vanwege de verminderde bloedcirculatie en de verhoogde bloedsuikerspiegels die de groei van schimmels bevorderen. Personen met slecht gecontroleerde diabetes hebben vaak een verhoogde vatbaarheid voor huidinfecties, waaronder tinea axillaris.
Atleten en mensen die veel zweten
Atleten, vooral diegenen die in warme omgevingen trainen, hebben een verhoogd risico op tinea axillaris vanwege overmatig zweten en langdurig contact met vochtige kleding. Dit geldt ook voor mensen die regelmatig zware fysieke arbeid verrichten in warmere klimaten.
Symptomen: Jeukende, schilferige en droge huiduitslag in het okselgebied
De schimmelinfectie manifesteert zich door een huiduitslag in de oksels. De huid is vaak droog en schilferig, met cirkelvormige uitslag en korstvorming. Het centrum van de uitslag is doorgaans schilfervrij en vertoont gebroken haarschachten met een heldere huid omringd door een verhoogde, schilferige, ontstoken en jeukende okselhuid. De aangetaste huid kan donkerder worden door hyperpigmentatie. Schilferige huid kan loskomen en op kleding terechtkomen. Kenmerkend zijn ook roodheid, een brandend gevoel onder de oksels en jeuk. Daarnaast kan er een vieze geur uit de oksels komen. Zoals bij andere ringworminfecties kan tinea axillaris zich naar andere delen van de huid verspreiden als er geen tijdige behandeling plaatsvindt.Alarmsymptomen
De belangrijkste symptomen van tinea axillaris zijn roodheid, jeuk en schilfering in de oksels, maar er zijn ook alarmsymptomen die aangeven dat de infectie ernstiger is of zich verder heeft verspreid. Het is belangrijk om op deze symptomen te letten om tijdig medische hulp in te schakelen.Uitgebreide roodheid en ontsteking
Een sterk verergerde roodheid en zwelling in het getroffen gebied kan duiden op een verergering van de infectie. Dit kan gepaard gaan met pijnlijke plekken of klontjes onder de huid, wat wijst op een ontsteking.
Afscheiding of ettervorming
Als er een etterachtige afscheiding uit de huid komt of er pus in de getroffen gebieden zit, kan dit wijzen op een secundaire bacteriële infectie die de schimmel kan verergeren. Dit vereist meestal antibiotische behandeling.
Verspreiding van de infectie
Als de schimmelinfectie zich uitbreidt naar andere delen van het lichaam, zoals de nek, rug of borst, kan dit duiden op een ernstiger probleem. Dit kan een teken zijn dat de behandeling niet effectief is en dat de infectie zich verder verspreidt.
Diagnose en onderzoeken van ringworm in de oksel
De diagnose van ringworm in de oksel wordt meestal gesteld door een arts op basis van klinische symptomen en een lichamelijk onderzoek. De arts onderzoekt de huid onder de oksels op typische tekenen van ringworm, zoals een schilferige, jeukende uitslag en cirkelvormige letsels.Om de diagnose te bevestigen en andere mogelijke huidproblemen uit te sluiten, kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:
Microscopisch onderzoek
Een veelgebruikte methode is het microscopisch onderzoek van huidafschraapsels. Hierbij neemt de arts een klein monster van de huid of schilfers en bekijkt dit onder een microscoop. Dit onderzoek kan de aanwezigheid van schimmels of hun sporen bevestigen.Kweken van schimmels
Een schimmelkweek kan worden uitgevoerd om te identificeren welke specifieke schimmel de infectie veroorzaakt. Hierbij wordt een huidmonster in een speciaal laboratoriummedium geplaatst om de groei van schimmels te bevorderen. Dit kan enkele dagen tot weken duren.Wood's lamp onderzoek
Bij een Wood's lamp onderzoek wordt de huid blootgesteld aan ultraviolet licht. Sommige schimmels kunnen onder deze lichtbron fluoresceren, wat helpt bij het identificeren van de oorzaak van de infectie. Dit is niet altijd betrouwbaar voor alle soorten ringworm, maar kan nuttig zijn bij sommige gevallen.Huidbiopsie
In zeldzame gevallen kan een huidbiopsie worden uitgevoerd als andere tests geen definitieve diagnose opleveren. Hierbij wordt een klein stukje huidweefsel verwijderd en onderzocht onder een microscoop om de aanwezigheid van schimmels te bevestigen en andere aandoeningen uit te sluiten.Deze diagnostische methoden helpen bij het bepalen van de juiste behandeling en bij het uitsluiten van andere mogelijke huidproblemen.
Behandeling voor ringworm van de oksels
Er zijn verschillende behandelingsopties voor okselschimmel:Crèmes
Crèmes zijn vaak minder effectief dan zalven, maar kunnen nuttig zijn in de vroege stadia van de infectie. Crèmes met ingrediënten zoals Clotrimazol, Econazol, Ketoconazol of imidazoolderivaten zijn effectief tegen veel schimmels. Bij extreem jeukende huiduitslag en okselpijn kan een crème met 1% hydrocortison nodig zijn.Lokale antischimmelmiddelen
Antimycotica (schimmeldodende medicijnen die topisch op de huid worden aangebracht) zijn vaak de eerste keuze voor het behandelen van huidinfecties zoals die aan de oksels.Lotions
Lotions zijn een verdunde vorm van crèmes en kunnen ook worden toegepast op de okselhuid.Oplossingen
Oplossingen (tincturen) zijn bijzonder effectief voor het behandelen van ringworminfecties op behaarde huidgebieden. Oplossingen die Ketoconazol bevatten zijn bruikbaar op de hoofdhuid, het genitaal gebied en het okselgebied, en kunnen al dan niet op alcoholbasis zijn.Poeders
Poeders kunnen ook worden gebruikt voor het behandelen van ringworm in de oksels, maar ze zijn niet altijd even effectief, omdat de huid de poeders niet altijd goed absorbeert. Ze zijn echter redelijk effectief voor het voorkomen van tinea pedis (voetschimmel) en tinea cruris (liesschimmel).Zalven
Zalven die azol-antischimmelmiddelen bevatten, bieden een barrière aan de huid en zijn een goede manier om medicijnen aan te brengen. Deze zalven zijn effectief tegen schimmelinfecties.Als de huiduitslag ondanks het gebruik van topische geneesmiddelen aanhoudt, is het raadzaam om een dermatoloog (huidarts) te raadplegen. Deze kan orale (via de mond ingenomen) antischimmelmiddelen voorschrijven, eventueel in combinatie met sterkere lokale geneesmiddelen.
Prognose
De prognose voor tinea axillaris is meestal goed, vooral wanneer de aandoening vroeg wordt opgemerkt en behandeld. De infectie kan effectief worden behandeld met antischimmelmedicatie, zoals crèmes of orale medicijnen. Zonder behandeling kan de infectie zich echter verergeren en zelfs naar andere delen van het lichaam verspreiden.Herstel met juiste behandeling
Met de juiste antischimmelbehandeling herstelt de huid meestal binnen enkele weken. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicatie volledig af te maken, zelfs als de symptomen verdwijnen, om ervoor te zorgen dat de infectie volledig wordt geëlimineerd.
Risico op terugkeer
Hoewel de prognose goed is, bestaat er een risico op terugkeer van tinea axillaris, vooral als de risicofactoren, zoals overmatig zweten of huidwrijving, niet worden aangepakt.
Complicaties
Hoewel ringworm in de oksel meestal goed te behandelen is, kunnen er enkele complicaties optreden, vooral als de infectie niet op tijd wordt behandeld:Verspreiding van de infectie
Als ringworm niet adequaat wordt behandeld, kan de schimmelinfectie zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam, zoals de rug, buik, of genitale gebieden. Dit kan leiden tot een ernstigere en meer wijdverspreide huidinfectie.Secundaire bacteriële infecties
De jeukende en schilferige aard van ringworm kan leiden tot krabben, wat de huid beschadigt en een ingang kan bieden voor bacteriën. Dit kan secundaire bacteriële infecties veroorzaken, zoals cellulitis, wat extra medische aandacht vereist.Chronische of terugkerende infecties
Bij sommige mensen kan ringworm chronisch worden of terugkeren, vooral als de onderliggende oorzaken zoals overmatig zweten of een verzwakt immuunsysteem niet worden aangepakt. Dit kan leiden tot herhaalde episodes van symptomen en een aanhoudende behoefte aan behandeling.Huidverkleuring en littekens
In sommige gevallen kan de huid na een infectie donkere vlekken of hyperpigmentatie vertonen. Bij ernstige gevallen of langdurige infecties kunnen littekens ontstaan, vooral als de huid ernstig beschadigd is door krabben of andere irritaties.Het is cruciaal om bij aanhoudende of verergerende symptomen een arts te raadplegen voor verdere evaluatie en behandeling om complicaties te voorkomen en de gezondheid van de huid te waarborgen.
Het delen van persoonlijke voorwerpen kan de verspreiding van ringworm bevorderen / Bron: Pexels, PixabayPreventie van tinea axillaris
Met enkele preventieve maatregelen kan het risico op het ontstaan van ringworm in de oksels aanzienlijk worden verminderd:- Was alle kleding in warm water om schimmelsporen te doden.
- Houd een goede persoonlijke hygiëne aan, zoals dagelijks douchen, vooral na het sporten of contact met anderen.
- Overweeg het nemen van een multivitamine- of mineraalsupplement om je immuunsysteem te versterken; dit kan helpen bij het voorkomen van ringworm in de oksel.
- Deel geen persoonlijke voorwerpen zoals scheermessen, ondergoed of andere kleding, omdat schimmelsporen op deze manier verspreid kunnen worden.
- Vermijd het gebruik van agressieve deodoranten die chemicaliën bevatten; deze kunnen huidirritatie verergeren.
- Scheer het okselhaar niet totdat de uitslag volledig genezen is; scheren kan leiden tot ingegroeide haren en andere huidinfecties zoals folliculitis.
- Behandel jeuk met Hydrocortisone-crème of pure kokosolie, die antischimmel- en antimicrobiële eigenschappen heeft.
- Voorkom krabben om te voorkomen dat de schimmelsporen zich naar andere delen van de huid verspreiden.
- Draag geen strakke kleding van kunstmatige vezels; kies voor mouwloze, katoenen T-shirts om het okselgebied zo droog en ademend mogelijk te houden.
- Zorg voor voldoende hydratatie door voldoende te drinken.
Door deze preventieve maatregelen en een juiste behandeling kan het risico op het ontwikkelen van ringworm in de oksels worden verminderd en kan de huid sneller herstellen van een infectie.
Praktische tips voor het leven met / omgaan met tinea axillaris
Houd het aangetaste gebied droog
Tinea axillaris, ook wel bekend als schimmelinfectie in de oksels, gedijt in vochtige omgevingen. Het is essentieel om het gebied goed droog te houden om verdere groei van de schimmel te voorkomen. Na het douchen of het sporten, dep het gebied voorzichtig droog met een schone handdoek. Gebruik eventueel een föhn op de koude stand om het gebied extra droog te maken. Vermijd het dragen van te strakke kleding of synthetische stoffen die de huid vochtig kunnen houden. Kies voor ademende stoffen, zoals katoen, die helpen om zweet te absorberen.Gebruik schimmelwerende crèmes of poeders
Het toepassen van een schimmelwerende crème of poeder op de aangetaste plekken kan helpen om de infectie te behandelen. Deze middelen zijn verkrijgbaar bij de apotheek zonder recept en bevatten vaak ingrediënten zoals clotrimazol of miconazol die de schimmel effectief bestrijden. Breng de crème of poeder volgens de instructies aan en blijf dit doen totdat de infectie volledig is verdwenen, zelfs als de symptomen eerder verbeteren. Dit voorkomt dat de schimmel terugkomt.Vermijd het delen van persoonlijke spullen
Omdat tinea axillaris besmettelijk is, is het belangrijk om geen persoonlijke items te delen, zoals handdoeken, kleding, of scheerapparaten. Was gebruikte kleding en handdoeken op een hoge temperatuur om de schimmelsporen te doden. Probeer ook contact met anderen te vermijden totdat de infectie onder controle is om te voorkomen dat je de schimmel verspreidt. Het is ook raadzaam om geen gemeenschappelijke zwembaden of sauna’s te bezoeken totdat de infectie volledig genezen is.Kies voor ademende kleding
Draag losse, ademende kleding om irritatie te voorkomen. Kleding van synthetische materialen kan de luchtcirculatie belemmeren en bijdragen aan het vasthouden van vocht. Kies in plaats daarvan voor katoen of andere natuurlijke stoffen die de huid helpen ademen. Dit vermindert de kans op verergering van de infectie en helpt het genezingsproces te versnellen. Zorg er ook voor dat je kleding regelmatig gewassen wordt om schimmelsporen te verwijderen.Raadpleeg een arts bij aanhoudende symptomen
Als de symptomen van tinea axillaris na enkele dagen behandeling niet verbeteren, of als de infectie zich uitbreidt, is het verstandig om een arts te raadplegen. In sommige gevallen kan de schimmel resistent zijn tegen de standaardbehandeling en kan een sterkere antimycotische behandeling nodig zijn. Een arts kan ook adviseren om andere onderliggende oorzaken van de infectie te onderzoeken, zoals een huidinfectie of een verzwakt immuunsysteem, en kan gerichte therapieën aanbevelen om de infectie effectief te bestrijden.Met deze praktische tips kun je tinea axillaris effectief behandelen en de kans op terugkeer minimaliseren.
