Jeuk onder de oksels: Oorzaken, symptomen en behandeling

De oksel ligt direct onder de schoudergewrichten en bevat verschillende bloedvaten en lymfeklieren samen met haarzakjes en zweetklieren. Jeuk onder de oksels komt voor bij zowel mannen als vrouwen. Dit vervelende symptoom heeft diverse mogelijke oorzaken die meestal niet ernstig zijn maar soms wel een medische behandeling vereisen. Vaak doch niet altijd gaat dit fenomeen gepaard met huiduitslag en soms ook met andere symptomen. Sommige patiënten ervaren enkel ’s nachts jeukende oksels terwijl dit bij anderen vooral overdag een probleem vormt. Een goede hygiëne in combinatie met het vermijden van uitlokkende factoren biedt vaak reeds een oplossing voor de jeuk onder de oksels. Wanneer het probleem echter na enkele zelfzorgmaatregelen meer dan twee weken aanhoudt, is medisch advies aanbevolen. Een arts raadplegen is ook nodig wanneer enkele andere ernstige symptomen optreden.

• Axillaire hyperhidrose (zweetklieraandoening van de oksels)
• Axillaire lymfadenopathie (vergrote lymfeklieren in oksels)
• Candida-infectie
• De ziekte van Fox-Fordyce
• Deodoranten en antitranspiratiemiddelen
• Droge huid
• Gebrek aan hygiëne
• Gezwollen lymfeklieren
• Hidradenitis suppurativa (zweetklieraandoening met cysten en abcessen)
• Intertrigo (huiduitslag)
• Kanker
• Keratosis pilaris (huidaandoening)
• Miliaria rubra (huidaandoening)
• Oksel dermatitis (huidontsteking)
• Oksel folliculitis (ontsteking van haarzakje in oksels)
• Ondeskundig scheren
• Psoriasis (auto-immuunaandoening)
• Tinea axillaris (huidschimmelziekte)
• Wasmiddel
• Zwangerschap
• Symptomen in combinatie met jeuk onder oksels
• Jeukende oksels zonder huiduitslag
• Jeukende oksels 's nachts
• Behandeling van de oorzaken

Axillaire hyperhidrose (zweetklieraandoening van de oksels)

Axillaire hyperhidrose is een medische term voor een zweetklieraandoening waardoor de oksels te veel zweet produceren. De oorzaak van deze sociaal zeer pijnlijke ziekte is niet bekend, maar mogelijk gaat dit gepaard met de vecht- of vluchtreactie van het lichaam.

Axillaire lymfadenopathie (vergrote lymfeklieren in oksels)

De lymfeklieren in de oksels vergroten bij deze goedaardige ziekte.

Candida-infectie

Candida albicans is een gist die zich bij iedereen in het lichaam bevindt en onschuldig is. Door een verminderde immuniteit ontstaat een overgroei van deze gist, wat vooral plaatsvindt in een vochtige omgeving. Deze gistinfectie presenteert zich vaak in de lies, in de mond maar eveneens in de oksel. De infectie met Candida albicans is ook gekend als candidiasis (schimmelinfectie door gist Candida die mogelijk het bloed, de geslachtsorganen, de huid, de mond, de keel en/of de nagels aantast). De huid is schilferig en jeukend onder de oksel en soms verschijnt de patiënt ook met een rode okseluitslag.

De ziekte van Fox-Fordyce

Bij de ziekte van Fox-Fordyce presenteert de patiënt zich met jeukende folliculaire papeltjes (kleine jeukende bultjes) in de okselholte. Hierdoor zijn de zweetklieren geblokkeerd. De behandeling van de ziekte van Fox-Fordyce is hetzelfde als voor hidradenitis suppurativa.

Deodoranten en antitranspiratiemiddelen

Hoewel deodoranten en antitranspiratiemiddelen juist bedoeld zijn om zweetgeuren weg te houden, leiden ze soms tot jeukende oksels. Deze producten verstoppen de zweetklieren, wat leidt tot de vorming van mee-eters (kleine zwarte bultjes) en abcessen.

Droge huid

Een droge huid veroorzaakt tevens jeukende oksels door droogheid (xerose), in combinatie met een schilferige huid.

Gebrek aan hygiëne

Bij het zweten onder de oksels is een goede hygiëne aanbevolen. Indien dit namelijk niet gebeurt, zijn de oksels een broeivijver voor bacteriën die mogelijk irritatie en jeuk veroorzaken. Bijgevolg is het wassen onder de armen, vooral na overmatig zweten (hyperhidrose), nodig om jeuk te verminderen. Vooral mensen die de onderarmen niet dagelijks minimaal één keer wassen, lopen een hoger risico op okseljeuk dan anderen die wel de oksels wassen.

Gezwollen lymfeklieren

In de oksels bevinden zich een groot aantal lymfeklieren. Bij het bestrijden van een infectie zwellen de lymfeklieren vaak (gezwollen lymfeklieren). Soms gebeurt dit zodanig dat de patiënt irritatie en jeuk ontwikkelt in de oksels.

Hidradenitis suppurativa (zweetklieraandoening met cysten en abcessen)

Hidradenitis suppurativa is een zeldzame huidaandoening waarbij uit (een cluster van) cysten abcessen ontstaan onder de onderarm die besmet zijn door de stafylokokkenbacterie Staphylococcus aureus. Wanneer een abces barst na enkele uren of dagen, geneest dit niet of erg langzaam (duurt soms meerdere jaren) waardoor littekenvorming, pijn, irritatie en jeuk optreden.

Intertrigo (huiduitslag)

Intertrigo is een huiduitslag die veroorzaakt is door prikkeling van de huid door wrijving en zweetafscheiding. De huidaandoening veroorzaakt jeuk, roodheid, wondpijn of een stinkende afscheiding in huidplooien onder de oksels. Onbehandeld leidt deze aandoening tot een bacteriële infectie of een schimmelinfectie. Risicofactoren voor deze huidziekte omvatten diabetes mellitus (suikerziekte), een slechte hygiëne en obesitas.

Kanker

Sommige soorten kanker, zoals borstkanker, veroorzaken jeukende oksels, maar dit is zeer zeldzaam.

Keratosis pilaris (huidaandoening)

Keratosis pilaris is een huidaandoening waarbij de opperhuid sterk verhoornd is rondom de haarfollikels in de oksel. Hierbij ontstaan puistachtige hobbels in de onderarm en andere lichaamsgebieden. De huidziekte behoeft niet altijd een medische behandeling.

Miliaria rubra (huidaandoening)

Miliaria rubra is een veel voorkomende aandoening, gekenmerkt door een warmte-uitslag die vaak voorkomt bij bedlegerige patiënten die zijn blootgesteld aan een warm en vochtig klimaat. Deze aandoening vloeit voort uit geblokkeerde zweetklieren waardoor het zweet ingesloten zit..

Oksel dermatitis (huidontsteking)

Allergenen die in contact komen met de huid veroorzaken de aandoening oksel dermatitis, waardoor een huidreactie of huiduitslag optreedt. Iets irriteert met andere woorden de huid. Deze ontsteking van de huid kenmerkt zich door roodheid, jeuk, schilfering en blaren. De patiënt heeft stekende, brandende of jeukende pijn bij de huidontsteking.

Oksel folliculitis (ontsteking van haarzakje in oksels)

Wanneer een haarzakje in de oksel besmet is door bacteriën, ontstaat oksel folliculitis (ontsteking van de haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid). Meestal herstelt de patiënt spontaan van deze aandoening, maar in sommige gevallen is een medische interventie vereist.

Ondeskundig scheren

Scheren met behulp van een bot scheermes, droogscheren of te vaak scheren resulteert in jeukende bulten onder de oksel. Scheerschuim in combinatie met een voldoende scherp scheermes is nodig om huidirritatie en jeuk te voorkomen en bovendien is het dan onnodig om meermaals over hetzelfde gebied te scheren.

Psoriasis (auto-immuunaandoening)

Psoriasis is een auto-immuunziekte die leidt tot een schilferende, droge, niet besmettelijke huiduitslag. Wanneer psoriasis optreedt in de onderarm, ontstaat jeuk en roodheid van de huid.

Tinea axillaris (huidschimmelziekte)

Tinea axillaris is een huidziekte die veroorzaakt is door een schimmel. Onder de oksel ontstaat een ringworm. Vooral patiënten met axillaire hyperhidrose (zij zweten overmatig) zijn aangetast.

Wasmiddel

Bepaalde ingrediënten in wasmiddelen hebben soms jeukende oksels tot gevolg. Een wasmiddel zonder chemicaliën is dan aangeraden.

Zwangerschap

Sommige zwangere vrouwen ervaren okseljeuk die toe te schrijven valt aan hormonale veranderingen. Huidaandoeningen tijdens de zwangerschap leiden eveneens tot jeukende oksels.

Symptomen in combinatie met jeuk onder oksels

Niet-ernstige aandoening

Afhankelijk van de onderliggende oorzaak treden soms nog andere symptomen op. Meestal is dan sprake van een niet-ernstige aandoening en dan gaan deze symptomen hiermee gepaard:

• een loopneus
• gevoeligheid
• hoesten
• keelpijn
• koorts
• okselpijn
• rillingen
• stijfheid
• zweten

Ernstige aandoening

Een levensbedreigende ziekte die jeukende oksels veroorzaakt heeft vaak ook nog volgende symptomen aan boord:

• ademhalingsproblemen (zoals kortademigheid, een moeizame ademhaling, een piepende ademhaling of verstikking)
• benauwdheid of vernauwing in de keel
• een plotselinge zwelling van het gezicht, de lippen (gezwollen lippen) of de tong (gezwollen tong)
• flauwvallen
• gewrichtspijn en gewrichtsstijfheid
• koorts en koude rillingen
• ongevoeligheid
• verergering van de symptomen, ondanks de behandeling

Jeukende oksels zonder huiduitslag

Uitlokkende factoren van jeukende oksels zonder huiduitslag zijn overmatig zweten, koorts, gewichtsverlies, vermoeidheid, een droge huid en gezwollen lymfeklieren.

Jeukende oksels 's nachts

Sommige mensen, vooral vrouwen, ervaren vooral ’s nachts jeuk onder de oksels, wat het slapen soms bemoeilijkt. Niet vaak douchen en warme temperaturen zijn enkele oorzaken, maar ook een reactie van de weefsels op de lakens, pyjama's, of het wasmiddel behoort tot de mogelijke uitlokkende factoren.

Behandeling van de oorzaken

De behandeling van jeukende oksels is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

• het aanbrengen van topische crèmes (op de huid aangebrachte crèmes) met of zonder corticosteroïden
• het dragen van loszittende, ademende of katoenen kleding zodat de oksels voldoende kunnen ademen.
• het gebruik van antihistaminica of corticosteroïde zalven vermindert jeukende oksels die het gevolg zijn van een allergie
• het gebruik van de juiste scheertechnieken
• het gebruik van een ander wasmiddel
• het gebruik van koude en warme kompressen
• het gebruik van schimmeldodende medicijnen voor schimmelinfecties (antimycotica)
• het jeukende gebied laten rusten gedurende enkele dagen, dus tijdelijk niet scheren of geen deodorant gebruiken
• het vermijden van allergenen
• het (tijdelijk) vermijden van deodorant of antitranspiratiemiddelen en dan een ander product kiezen
• het vermijden van geparfumeerde zeep en het gebruik van medicinale zeep
• het zorgen voor een betere hygiëne
• het zorgen voor minder stress

Lees verder

• Okselgezwellen: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Okselpijn: Oorzaken en symptomen van pijn aan oksel(gebied)
• Vieze okselgeur: Tips tegen stinkende geur onder de oksels
• Tinea axillaris: Ringworm (schimmelinfectie) in oksels
• Puistjes onder oksels: Oorzaken van bultjes onder onderarmen