Fordyce-vlekken: Plekjes naast lippen en op geslachtsdelen

Fordyce-vlekken (plekjes van Fordyce) zijn niet-besmettelijke kleine verhoogde bultjes die op de schacht van de penis, de schaamlippen, het scrotum (balzak) of naast de lippen verschijnen. Deze goedaardige lichtrode, geelwitte of huidkleurige letsels zijn geen seksueel overdraagbare aandoening, maar wel vergrote talgklieren die om onbekende redenen op de huid verschijnen. Fysieke complicaties komen niet voor, maar het is wel belangrijk om een arts te raadplegen als veranderingen aan de huidafwijkingen optreden.

• Oorzaken: Talgklier op foute plaats op lichaam
• Risicofactoren van Fordyce-vlekken
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van plekjes van Fordyce
• Elektrodesiccatie
• Gepulseerde kleurstoflasers
• Micro-punch techniek
• Emotionele complicaties door bultjes naast lippen en op geslachtsdelen

Oorzaken: Talgklier op foute plaats op lichaam

Een Fordyce-vlek is een soort talgklier (olieachtige klier) die op een ongewone plaats op het lichaam verschijnt (ectopische talgklieren). Het is onbekend wat Fordyce-vlekken veroorzaakt anno oktober 2020, maar mogelijk ontstaan de vlekken door hormonale veranderingen. Het is ook mogelijk dat de plekjes reeds tot stand komen wanneer een embryo in de baarmoeder groeit. Deze klieren bevinden zich niet op de juiste plaats, maar ze zijn niet geassocieerd met een ziekte. De vlekken zijn met andere woorden geen teken van een seksueel overdraagbare aandoening of van kanker.

Risicofactoren van Fordyce-vlekken

De oorzaken van de vlekken zijn grotendeels onbekend anno oktober 2020, maar diverse risicofactoren zijn wel gekend. Fordyce-vlekken komen twee keer vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, en ze komen ook vaker voor op een vette huid. Vlekken rond de mond en ogen zijn ook in verband gebracht met hyperlipidemie (verhoogde vetten in het bloed).

Symptomen

Fordyce-vlekken zijn kleine bultjes of plekjes met een diameter tussen de één en drie millimeter. Ze zijn zichtbaar in de volgende lichaamsdelen:

• de schaamlippen
• de schacht van de penis en het scrotum
• het punt op het gezicht waar de lippen en de huid elkaar ontmoeten

Op de schacht van de penis, het scrotum en de schaamlippen verschijnen felrode, paarse of bleke papels. Deze komen geïsoleerd voor of in clusters (groepjes) van vijftig tot honderd vlekken. Ze zijn meer zichtbaar wanneer de huid uitgerekt is en lijken dan op rijstkorrels. Pijn of jeuk komen niet voor bij de Fordyce-vlekken. Soms gaan ze wel bloeden tijdens of na de geslachtsgemeenschap.

Diagnose en onderzoeken

De bultjes zijn op het zicht goed te herkennen door een arts die op de hoogte is van de ziekte. Een arts stelt soms een verkeerde diagnose aangezien een paar soa’s in de vroege stadia doen denken aan de plekjes. Een biopsie geeft duidelijkheid over de aandoening.

Behandeling van plekjes van Fordyce

Een medische behandeling is niet echt nodig omdat de Fordyce-vlekken goedaardig zijn. wel verkiezen sommige patiënten een cosmetische behandeling en hiervoor bestaan er diverse opties.

Elektrodesiccatie

Elektrodessicatie is een synoniem voor koolstofdioxide (CO2) laserbehandeling. Deze behandeling maakt de vlekken minder zichtbaar. Deze behandeling richt zich enkel op het cosmetische aspect van de huidaandoening. De patiënt moet ongeveer één uur voor de behandeling een verdovende crème aanbrengen op het te behandelen gebied.

Gepulseerde kleurstoflasers

Sommige patiënten zijn gebaat met een behandeling met gepulseerde kleurstoflasers. Deze laserbehandeling zet de arts vaak in voor de behandeling van de aandoening talgklierhyperplasie (vergrote talgklieren met bultjes), waarbij de klieren die Fordyce-vlekken veroorzaken, vergroten. Gepulseerde kleurstoflasers laten doorgaans minder littekens achter dan andere methoden.

Micro-punch techniek

De micro-punch-techniek levert bevredigende functionele en cosmetische resultaten op.

Emotionele complicaties door bultjes naast lippen en op geslachtsdelen

Veel patiënten met een ernstige presentatie van deze vlekken naast de lippen lijden aan angst en een depressie vanwege het soms lelijke uiterlijk van de vlekken. De ogen en lippen zijn namelijk prominente delen van het gezicht. Patiënten met ernstige symptomen op hun geslachtsdelen schamen zich voorts of maken zich zorgen over de mogelijke gedachten van hun seksuele partners. Soms gaan de vlekken bloeden als ze gewond raken of tijdens de geslachtsgemeenschap. Fysieke complicaties van Fordyce-vlekken komen echter niet tot stand.

Lees verder

• Lipbultjes: Oorzaken en behandeling van knobbeltjes op lip
• Donkere vlekken op lippen: Oorzaken van zwarte vlekjes