Lipbultjes: Oorzaken en behandeling van knobbeltjes op lip

Lipbultjes hebben veel mogelijke oorzaken, zoals infecties, een allergische reactie en een lipblessure. De lipbultjes zijn al dan niet pijnlijk. De grootte en het uiterlijk zijn ook variabel. Daarnaast treden mogelijk bijkomende symptomen op. Ze zijn vaak onschadelijk en verdwijnen vanzelf. Voor sommige bultjes op de lip is echter een behandeling vereist, omdat dit bijvoorbeeld wijst op de aanwezigheid van mondkanker. Zijn de lipbultjes niet verdwenen binnen enkele weken of zijn ook andere symptomen aanwezig, dan is professioneel medisch advies nodig.

• Oorzaken van bultjes op de lip
• Aften
• Allergische reacties
• Fordyce-vlekken
• Hand-, voet-, en mondziekte
• Koortsblaasjes
• Milia
• Mondkanker
• Mondspruw
• Mucoceles
• Periorale dermatitis
• Syfilis
• Andere mogelijke oorzaken
• Alarmsymptomen bij lipbultjes
• Diagnose en onderzoeken
• Huismiddeltjes bij knobbeltje op de lip

Oorzaken van bultjes op de lip

Aften

Aften zijn kleine, platte zweertjes op de lippen, in de wangen, op de tong of aan de basis van het tandvlees. Ze ontwikkelen zich meestal bij adolescenten en jongvolwassenen en blijven terugkomen tijdens het leven. Meestal zijn deze bultjes pijnlijk maar niet besmettelijk. Uitlokkende factoren zijn stress, verwondingen aan de mond en bepaalde voedingsmiddelen, zoals koffie, chocolade, aardbeien, pinda's en tomaten. De zweren verdwijnen meestal vanzelf binnen een week. Aften behandelt de arts met pijnstillers, een corticosteroïdencrème of -zalf en/of een mondspoeling, meestal met chloorhexidine.

Allergische reacties

Een allergische reactie op allergeen (uitlokkende stof) veroorzaakt mogelijk een ontsteking van de lip (cheilitis) waardoor een bobbeltje ontstaat. Bekende allergenen voor lipbultjes zijn onder meer voedsel, huidschilfers van huisdieren en sommige lipstickproducten, zoals middelen met titanium en andere agressieve chemicaliën. Patiënten met dit type reactie ervaren meestal een plotselinge gezwollen lip die normaal na een tijdje verdwijnt. Een antihistaminicum behandelt een bobbeltje veroorzaakt door een allergie.

Fordyce-vlekken

Fordyce-vlekken zijn clusters van kleine witte of gelige vlekken op of bij de lippen. Ze zijn niet besmettelijk of pijnlijk. Deze vlekken zijn vergrote talgklieren die van nature verschijnen op de lippen en andere vochtige weefsels, zoals de binnenste mondwang of de geslachtsorganen. Ze verdwijnen meestal vanzelf.

Hand-, voet-, en mondziekte

De virale infectie hand-, voet-, en mondziekte komt vaak voor bij kinderen jonger dan vijf jaar. De besmettelijke maar zelden ernstige aandoening veroorzaakt eveneens bobbeltjes op de lip. Symptomen van deze aandoening zijn:

• een algemeen ziek gevoel
• een huiduitslag op de vingers, handen, voetzolen, billen en lies
• een verlies van eetlust
• keelpijn en pijn in de mond
• koorts
• rode vlekken in de mond die zich ontwikkelen tot pijnlijke zweren

De meeste patiënten herstellen zonder medische behandeling binnen zeven tot tien dagen.

Koortsblaasjes

Het herpes simplex-virus (HSV) is een veelvoorkomende virale infectie die koortsblaasjes op de lip en rond de mond veroorzaakt. Dit zijn kleine met vocht gevulde blaren die pijnlijk en jeukend zijn. HSV is besmettelijk en patiënten raken snel geïnfecteerd door direct contact met de zweren. Koortsblaasjes verdwijnen meestal binnen één week. De arts schrijft eventueel antivirale geneesmiddelen voor. Voorts verlichten bepaalde crèmes de eventuele pijn en irritatie.

Milia

Pasgeboren kampen vaak met milia. Hierbij ontwikkelen zich meestal op het gezicht (neus, kin of wangen en soms ook langs de lippenrand) kleine, witte cysten. De aandoening resulteert uit dode huidcellen die vast komen te zitten in kleine pockets op het huidoppervlak. De goedaardige, pijnloze huidaandoening vereist geen medische behandeling. De symptomen verdwijnen veelal binnen de maand.

Mondkanker

Af en toe zijn lipbulten een symptoom van mondkanker. Dit type kanker komt voor wanneer zich een tumor ontwikkelt op de lippen of de binnenkant van de mond.

Risicofactoren voor mondkanker zijn onder meer:

• langdurige blootstelling aan natuurlijk zonlicht (langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht) en kunstmatig zonlicht, zoals door zonnebanken
• mannelijk geslacht
• roken of het gebruik van tabaksproducten
• zwaar alcoholgebruik

Vroege symptomen van mondkanker omvatten kleine zweertjes of knobbeltjes op de lippen die niet genezen. Deze zweren blijven mogelijk groeien en verspreiden zich dan naar de binnenkant van de mond, het tandvlees, tong en de kaak. Ze wijzigen soms van wit naar rood. Chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie zijn inzetbaar bij mondkanker.

Mondspruw

Mondspruw (orale candidiasis) is een schimmelinfectie veroorzaakt door de schimmel Candida. Deze schimmel is van nature aanwezig in de mond, maar wanneer deze te veel groeit, ontstaan soms symptomen. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem krijgen vaker te maken met deze aandoening, al treft de schimmelinfectie mogelijk iedereen.

Symptomen van mondspruw kunnen zijn:

• een verlies van smaak of een ongewoon gevoel in de mond
• pijn bij het eten of pijn bij het slikken
• roodheid en barstjes in de mondhoeken
• roodheid of pijn
• witte vlekken of vlekken op de tong, de keel en de binnenoppervlakken van de mond

Antischimmelmedicijnen behandelen de aandoening.

Mucoceles

Mucoceles (mucusretentie cysten) zijn goedaardige met vloeistof gevulde zwellingen op de onderlip, het tandvlees of het slijmvlies in de mond. Patiënten ervaren meestal mucoceles na een blessure, zoals door het lipbijten, of door een verstopping van de speekselklier waardoor speeksel in de mond weglekt. De meeste mucoceles verdwijnen vanzelf zonder behandeling.

Periorale dermatitis

Periorale dermatitis is een veel voorkomende huidaandoening waarvan de symptomen doen denken aan acne (ontsteking van talgklieren) of rosacea (aandoening met roodheid en zwelling in het gezicht). Rond de mond en op de kin ontstaat een kleine, roodachtige, knobbelige huiduitslag. Het gebruik van gezichtscrèmes met corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers), bepaalde cosmetische crèmes of huidcontact met water of tandpasta met fluoride zijn mogelijke uitlokkende factoren voor de huidziekte. Een oraal of lokaal antibioticum behandelt ernstige symptomen van periorale dermatitis.

Syfilis

Syfilis is een seksueel overdraagbare aandoening die het gevolg is van een bacteriële infectie. Het begint vaak met rode, pijnloze zweren op de geslachtsorganen of rond de anus, maar soms ontstaan de symptomen ook op de lippen of in de mond. Vaak zijn de klachten eerst nog mild en dan weten patiënten niet altijd dat ze aan de ziekte lijden. Antibiotica bestrijden syfilis. Onbehandeld ontstaan mogelijk ernstige complicaties, zoals neurosyfilis.

Andere mogelijke oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van lipbultjes zijn:

• droge lippen
• een reactie op voedingsmiddelen, zoals aardbeien, chocolade, koffie, pinda's of tomaten
• stress
• zonnebrand (rode, pijnlijke huid door blootstelling aan de zon)

Alarmsymptomen bij lipbultjes

De meeste bultjes op de lippen zijn goedaardig en verdwijnen spontaan, maar in sommige gevallen is een bezoek aan de arts nodig:

• bloedingen, pijn of gevoelloosheid van de lippen, het tandvlees of de mond
• een snelgroeiende uitslag
• een zwelling van de mond of een zwelling van het gezicht
• jeukende of irriterende bultjes
• keelpijn
• knobbels op de lippen, het tandvlees of de mond
• lipbultjes die enkele weken aanhouden zonder te genezen
• slikproblemen of ademhalingsproblemen
• stemveranderingen
• tandverlies

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Om een knobbeltje op de lip te diagnosticeren, doorloopt de arts eerst de medische geschiedenis van de patiënt en stelt hij vragen over de symptomen. De arts wil bijvoorbeeld op de hoogte zijn van de rook- of drinkgewoonten van de patiënt, de blootstelling aan de zon en het gebruik van crèmes of medicijnen. De arts voert vervolgens een lichamelijk onderzoek van de lippen, de mond en de keel uit om gevoelige gebieden of een ontsteking op te sporen. Ook inspecteert de arts de nek om tekenen van gezwollen lymfeklieren te identificeren.

Diagnostisch onderzoek
De arts bestelt mogelijk nog enkele onderzoeken:

• een biopsie van het knobbeltje: De arts verwijdert een klein aantal cellen uit het letsel en stuurt dit naar het laboratorium voor een microscopische analyse
• een bloedonderzoek
• een röntgenfoto van mond en kaak

Huismiddeltjes bij knobbeltje op de lip

Enkele huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen bevorderen de genezing van een bult op de lip. Tevens is het mogelijk om hiermee het ongemak of de pijn te verlichten.

• het gezicht alleen met warm water wassen totdat de knobbel verdwijnt, en daarna een neutrale zeep of een vloeibaar reinigingsmiddel gebruiken
• dagelijks veel water drinken
• een gezonde en evenwichtige voeding eten met veel vitaminen en mineralen
• een goede mondhygiëne onderhouden, zoals twee keer per dag de tanden poetsen en dagelijks flossen
• geen knobbeltjes aanraken of uitknijpen
• gezichtscrèmes, cosmetica en zonnebrandcrème vermijden
• het gezicht na het wassen zachtjes drogen en niet wrijven op de huid
• lipproducten gebruiken met zonbeschermingsfactor en natuurlijke ingrediënten

Lees verder

• Fordyce-vlekken: Plekjes naast lippen en op geslachtsdelen
• Mondspruw: Schimmelinfectie aan mond met witte vlekken
• Mondkanker: Kanker in mond met slikproblemen en gezwel
• Koortslip & koortsblaasjes: Virale infectie door herpesvirus
• Hand-, voet- en mondziekte: Aandoening bij jonge kinderen