Lipbultjes: Oorzaken en behandeling van knobbeltjes op lip

Lipbultjes hebben verschillende mogelijke oorzaken, zoals infecties, allergische reacties en lipblessures. De bultjes kunnen al dan niet pijnlijk zijn en variëren in grootte en uiterlijk. Daarnaast kunnen bijkomende symptomen optreden. Vaak zijn lipbultjes onschadelijk en verdwijnen ze vanzelf, maar soms is behandeling noodzakelijk, bijvoorbeeld bij aanwijzingen voor mondkanker. Als lipbultjes na enkele weken niet verdwijnen of als andere symptomen aanwezig zijn, is professioneel medisch advies nodig.

• Oorzaken van bultjes op de lip
• Aften
• Allergische reacties
• Fordyce-vlekken
• Hand-, voet- en mondziekte
• Koortsblaasjes
• Milia
• Mondkanker
• Mondspruw
• Mucoceles
• Periorale dermatitis
• Syfilis
• Andere mogelijke oorzaken
• Alarmsymptomen bij lipbultjes
• Diagnose en onderzoeken
• Huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen bij knobbeltje op de lip
• Medische behandeling van lipbultjes
• Prognose
• Complicaties bij bultjes aan lipgebied
• Preventie van lipbultjes

Oorzaken van bultjes op de lip

Aften

Aften zijn kleine, pijnlijke zweertjes die zich vormen op de lippen, in de wangen, op de tong of aan de basis van het tandvlees. Ze komen meestal voor bij adolescenten en jongvolwassenen en keren vaak terug. Uitlokkende factoren zijn stress, mondverwondingen en bepaalde voedingsmiddelen zoals koffie, chocolade, aardbeien, pinda's en tomaten. Aften verdwijnen meestal vanzelf binnen een week. De arts kan pijnstillers, een corticosteroïdencrème of -zalf en/of een mondspoeling met chloorhexidine voorschrijven om de pijn te verlichten.

Allergische reacties

Een allergische reactie op een allergeen (uitlokkende stof) kan een ontsteking van de lip (cheilitis) veroorzaken, wat resulteert in een bobbeltje. Bekende allergenen zijn voedsel, huidschilfers van huisdieren en bepaalde lipstickproducten met titanium of andere agressieve chemicaliën. Bij een allergische reactie zwellen de lippen vaak plotseling op, maar de zwelling verdwijnt meestal vanzelf. Een antihistaminicum kan de symptomen verlichten.

Fordyce-vlekken

Fordyce-vlekken zijn kleine, witte of gelige vlekken op of rond de lippen. Ze zijn niet besmettelijk of pijnlijk. Deze vlekken zijn vergrote talgklieren die vanzelf verschijnen op de lippen en andere vochtige weefsels, zoals de binnenste mondwang of de geslachtsorganen. Ze verdwijnen meestal vanzelf.

Hand-, voet- en mondziekte

De virale infectie hand-, voet- en mondziekte komt vaak voor bij kinderen jonger dan vijf jaar. De besmettelijke, maar zelden ernstige aandoening veroorzaakt ook bobbeltjes op de lippen. Symptomen zijn:

• een algemeen ziek gevoel
• een huiduitslag op de vingers, handen, voetzolen, billen en lies
• een verlies van eetlust
• keelpijn en pijn in de mond
• koorts
• rode vlekken in de mond die zich ontwikkelen tot pijnlijke zweren

De meeste patiënten herstellen zonder medische behandeling binnen zeven tot tien dagen.

Koortsblaasjes

Het herpes simplex-virus (HSV) is een veelvoorkomende virale infectie die koortsblaasjes op de lip en rond de mond veroorzaakt. Dit zijn kleine, met vocht gevulde blaren die pijnlijk en jeukend zijn. HSV is besmettelijk en patiënten raken snel geïnfecteerd door direct contact met de zweren. Koortsblaasjes verdwijnen meestal binnen een week. De arts kan antivirale geneesmiddelen voorschrijven. Daarnaast kunnen bepaalde crèmes de pijn en irritatie verlichten.

Milia

Pasgeborenen hebben vaak last van milia, kleine, witte cysten die zich meestal op het gezicht (neus, kin of wangen en soms ook langs de lippenrand) ontwikkelen. Deze cysten ontstaan door dode huidcellen die vastzitten in kleine pockets op het huidoppervlak. De goedaardige, pijnloze huidaandoening verdwijnt meestal binnen een maand zonder behandeling.

Mondkanker

Soms zijn lipbulten een symptoom van mondkanker. Dit type kanker ontstaat wanneer zich een tumor ontwikkelt op de lippen of de binnenkant van de mond.

Risicofactoren voor mondkanker zijn onder andere:

• langdurige blootstelling aan natuurlijk zonlicht (langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht) en kunstmatig zonlicht, zoals door zonnebanken
• mannelijk geslacht
• roken of het gebruik van tabaksproducten
• zwaar alcoholgebruik

Vroege symptomen van mondkanker zijn kleine zweertjes of knobbeltjes op de lippen die niet genezen. Deze zweren kunnen groeien en zich verspreiden naar de binnenkant van de mond, het tandvlees, de tong en de kaak, en kunnen van kleur veranderen van wit naar rood. Behandelopties voor mondkanker zijn chirurgie, radiotherapie en/of chemotherapie.

Mondspruw

Mondspruw (orale candidiasis) is een schimmelinfectie veroorzaakt door de schimmel Candida. Deze schimmel is van nature aanwezig in de mond, maar bij overgroei ontstaan symptomen. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem hebben vaker last van mondspruw, hoewel de infectie iedereen kan treffen.

Symptomen van mondspruw zijn:

• verlies van smaak of een ongewoon gevoel in de mond
• pijn bij het eten of slikken
• roodheid en barstjes in de mondhoeken
• roodheid of pijn
• witte vlekken of vlekken op de tong, de keel en de binnenoppervlakken van de mond

Antischimmelmedicijnen behandelen de aandoening.

Mucoceles

Mucoceles (mucusretentie cysten) zijn goedaardige, met vloeistof gevulde zwellingen op de onderlip, het tandvlees of het slijmvlies in de mond. Ze ontstaan meestal na een blessure, zoals lipbijten, of door een verstopping van de speekselklier waardoor speeksel weglekt. De meeste mucoceles verdwijnen vanzelf zonder behandeling.

Periorale dermatitis

Periorale dermatitis is een veelvoorkomende huidaandoening die symptomen vertoont van acne (ontsteking van talgklieren) of rosacea (aandoening met roodheid en zwelling in het gezicht). Rond de mond en op de kin ontstaat een kleine, roodachtige, knobbelige huiduitslag. Uitlokkende factoren zijn gezichtscrèmes met corticosteroïden, bepaalde cosmetische crèmes of huidcontact met water of tandpasta met fluoride. Een oraal of lokaal antibioticum behandelt ernstige symptomen van periorale dermatitis.

Syfilis

Syfilis is een seksueel overdraagbare aandoening veroorzaakt door een bacteriële infectie. De ziekte begint vaak met rode, pijnloze zweren op de geslachtsorganen of rond de anus, maar soms ook op de lippen of in de mond. De klachten zijn in het begin vaak mild, waardoor patiënten niet altijd beseffen dat ze de ziekte hebben. Antibiotica behandelen syfilis. Onbehandeld kan syfilis leiden tot ernstige complicaties, zoals neurosyfilis.

Andere mogelijke oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van lipbultjes zijn:

• droge lippen
• een reactie op voedingsmiddelen zoals aardbeien, chocolade, koffie, pinda's of tomaten
• stress
• zonnebrand (rode, pijnlijke huid door blootstelling aan de zon)

Alarmsymptomen bij lipbultjes

De meeste lipbultjes zijn goedaardig en verdwijnen vanzelf, maar soms is een bezoek aan de arts nodig bij:

• bloedingen, pijn of gevoelloosheid van de lippen, het tandvlees of de mond
• een snelgroeiende uitslag
• zwelling van de mond of het gezicht
• jeukende of irriterende bultjes
• keelpijn
• knobbels op de lippen, het tandvlees of de mond
• lipbultjes die enkele weken aanhouden zonder te genezen
• slikproblemen of ademhalingsproblemen
• stemveranderingen
• tandverlies

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts zal de medische geschiedenis van de patiënt doornemen en vragen stellen over de symptomen, zoals rook- of drinkgewoonten, blootstelling aan de zon en het gebruik van crèmes of medicijnen. Vervolgens zal de arts de lippen, mond en keel onderzoeken op gevoelige gebieden of ontstekingen. Ook zal de arts de nek inspecteren op tekenen van gezwollen lymfeklieren.

Diagnostisch onderzoek
Mogelijke onderzoeken die de arts kan uitvoeren zijn:

• een biopsie van het knobbeltje: een klein aantal cellen wordt verwijderd en in het laboratorium microscopisch onderzocht
• een bloedonderzoek
• een röntgenfoto van mond en kaak

Huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen bij knobbeltje op de lip

Wanneer je te maken hebt met een knobbeltje op de lip, kunnen enkele huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen helpen om de genezing te bevorderen en het ongemak of de pijn te verlichten.

• Gezichtshygiëne: Was het gezicht alleen met warm water totdat het knobbeltje verdwijnt. Gebruik daarna een neutrale zeep of een vloeibaar reinigingsmiddel om verdere irritatie te voorkomen.
• Hydratatie: Zorg ervoor dat je dagelijks veel water drinkt om het lichaam gehydrateerd te houden en de huid gezond te houden.
• Gezonde voeding: Eet een gezonde en evenwichtige voeding, rijk aan vitaminen en mineralen, om het immuunsysteem te versterken en de genezing te bevorderen.
• Mondhygiëne: Handhaaf een goede mondhygiëne door twee keer per dag tanden te poetsen en dagelijks te flossen. Dit helpt om infecties te voorkomen.
• Vermijden van aanraking: Raak knobbeltjes niet aan en knijp ze niet uit om verspreiding van bacteriën en verdere irritatie te voorkomen.
• Producten vermijden: Vermijd het gebruik van gezichtscrèmes, cosmetica en zonnebrandcrème die irritatie kunnen veroorzaken. Gebruik indien nodig producten met natuurlijke ingrediënten en een zonbeschermingsfactor om de lippen te beschermen.
• Droogtechnieken: Droog het gezicht na het wassen voorzichtig af door zachtjes te deppen. Wrijf niet op de huid om verdere irritatie te voorkomen.
• Beschermende lipproducten: Gebruik lippenbalsems met een zonbeschermingsfactor en natuurlijke ingrediënten om de lippen te beschermen tegen schadelijke invloeden van buitenaf.
• Regelmatig poetsen en flossen: Dit voorkomt verdere infecties en helpt bestaande knobbeltjes sneller te genezen.
• Lippenbalsems: Gebruik bij droge of gebarsten lippen een vochtinbrengende lippenbalsem om irritatie te verminderen en het herstel te bevorderen.
• Zwelling verminderen: Koude kompressen kunnen helpen bij het verminderen van zwelling en pijn, vooral bij ontstoken of pijnlijke bultjes.

Door deze huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen consequent toe te passen, kun je het ongemak van een knobbeltje op de lip verminderen en bijdragen aan een sneller herstel.

Medische behandeling van lipbultjes

De behandeling van lipbultjes hangt af van de onderliggende oorzaak. Hier zijn enkele veelvoorkomende behandelingsopties:

Medicamenteuze behandeling

• Antivirale middelen: Bij lipbultjes veroorzaakt door een herpesinfectie, zoals een koortslip, kunnen antivirale crèmes of medicijnen worden voorgeschreven om de symptomen te verlichten en de duur van de uitbraak te verkorten.
• Antibiotica: Als de lipbultjes veroorzaakt worden door een bacteriële infectie, kunnen antibiotische crèmes of orale antibiotica noodzakelijk zijn.
• Corticosteroïden: Bij allergische reacties of ontstekingen kunnen corticosteroïde crèmes of zalven helpen om de zwelling en irritatie te verminderen.

Chirurgische ingreep

• Verwijdering: In gevallen waar lipbultjes veroorzaakt worden door goedaardige tumoren zoals fibromen of lipomen, kan chirurgische verwijdering nodig zijn. Dit gebeurt meestal onder lokale verdoving.
• Lasertherapie: Voor hardnekkige of cosmetisch storende bultjes kan lasertherapie worden overwogen om de laesies te verwijderen.

Prognose

De prognose van lipbultjes is meestal goed, vooral wanneer de onderliggende oorzaak correct wordt behandeld. De meeste bultjes verdwijnen binnen enkele dagen tot weken zonder blijvende schade. In gevallen van virale of bacteriële infecties is de prognose meestal goed met de juiste behandeling. Chirurgisch verwijderde bultjes hebben zelden complicaties en komen zelden terug. Echter, bij chronische aandoeningen zoals herpes kunnen de bultjes terugkeren, hoewel de ernst van de uitbraken vaak vermindert naarmate het immuunsysteem de infectie onder controle krijgt.

Complicaties bij bultjes aan lipgebied

Hoewel de meeste lipbultjes onschadelijk zijn, kunnen er complicaties optreden, vooral als ze niet goed behandeld worden:

• Infectie: Bultjes die worden opengekrabd of niet schoon worden gehouden, kunnen geïnfecteerd raken, wat kan leiden tot pijn, zwelling en pusvorming.
• Littekenvorming: Sommige behandelingen, zoals chirurgische verwijdering of lasertherapie, kunnen in zeldzame gevallen littekens achterlaten.
• Terugkerende uitbraken: Bij virale infecties zoals herpes kunnen de bultjes regelmatig terugkeren, wat voor ongemak kan zorgen.
• Verspreiding van infectie: Zonder juiste behandeling kunnen bacteriële infecties zich verspreiden naar omliggende weefsels of, in zeldzame gevallen, in de bloedbaan terechtkomen.

Preventie van lipbultjes

Preventieve maatregelen kunnen helpen om het risico op het ontwikkelen van lipbultjes te verminderen:

• Goede mondhygiëne: Regelmatig poetsen, flossen en het gebruik van een antibacteriële mondspoeling kunnen helpen om bacteriële infecties te voorkomen.
• Voorkomen van uitdroging: Het gebruik van vochtinbrengende lippenbalsems en het vermijden van extreme weersomstandigheden kan helpen om de lippen gezond te houden.
• Vermijden van triggers: Bij bekende allergieën of gevoeligheden is het belangrijk om contact met de verantwoordelijke stoffen te vermijden.
• Bescherming tegen herpes: Het gebruik van zonnebrandcrème op de lippen en het vermijden van direct contact met mensen die een actieve koortslip hebben, kan het risico op een herpesinfectie verminderen.
• Gezonde voeding: Een uitgebalanceerd dieet rijk aan vitaminen en mineralen ondersteunt het immuunsysteem, wat kan helpen om infecties te voorkomen.

Lees verder

• Fordyce-vlekken: Plekjes naast lippen en op geslachtsdelen
• Mondspruw: Schimmelinfectie aan mond met witte vlekken
• Mondkanker: Kanker in mond met slikproblemen en gezwel
• Koortslip & koortsblaasjes: Virale infectie door herpesvirus
• Hand-, voet- en mondziekte: Aandoening bij jonge kinderen