Postpartum-anemie: Bloedarmoede van vrouw na de bevalling

Postpartum-anemie is een complicatie die bij pas bevallen moeders optreedt. Hierbij ontstaat een chronisch tekort aan ijzer na de bevalling. Duizeligheid, een bleke huid, vermoeidheid en verwardheid zijn enkele tekenen van deze aandoening. Een betere voeding en een eventuele aanvulling van de verloren voedingsstoffen zijn belangrijk om weer een gezond ijzergehalte in het lichaam te krijgen. Een snelle behandeling is nodig om complicaties te vermijden, zoals problemen met het geven van borstvoeding.

• Synoniemen postpartum-anemie
• Oorzaken van bloedarmoede na de bevalling van een vrouw
• Darmaandoeningen
• Peripartum-bloedverlies
• Slechte voeding
• Symptomen
• Fasen
• Tekenen
• Bloedarmoede en het geven van borstvoeding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Meer ijzer opnemen
• Contact met de arts opnemen
• Voeding
• Voldoende rusten
• Nazorg en opvolging
• Psychosociale ondersteuning
• Langdurige gevolgen
• Prognose van postpartum-anemie
• Complicaties van postpartum-anemie
• Preventie
• Tips voor het leven met / omgaan met postpartum-anemie
• Voedingspatroon en suppletie
• Rust en opvolging

Synoniemen postpartum-anemie

Postpartum-anemie wordt ook wel bloedarmoede na de bevalling genoemd. Andere termen zoals ‘postnatale bloedarmoede’ of ‘ijzertekort na de bevalling’ worden soms gebruikt, maar de term 'postpartum-anemie' is het meest gangbaar en accuraat.

Oorzaken van bloedarmoede na de bevalling van een vrouw

Postpartum-anemie kan ontstaan door één van de volgende factoren.

Darmaandoeningen

Bij darmaandoeningen zoals coeliakie (glutenintolerantie), de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn) en inflammatoire darmaandoeningen (ontstekingsaandoeningen van de darm) ontstaat malabsorptie (slechte opname) van ijzer.

Peripartum-bloedverlies

Zwaar bloedverlies tijdens de bevalling (meer dan 500 ml) put de ijzerreserves van het lichaam uit en leidt dan na de bevalling tot bloedarmoede. Hoe groter het bloedverlies, hoe groter het risico op bloedarmoede bij de moeder.

Slechte voeding

Door onvoldoende inname van ijzer vóór of tijdens de zwangerschap ontstaat sneller postpartum-anemie. De ijzerbehoefte tijdens de zwangerschap is 4,4 mg per dag. Omdat een zwangere vrouw niet genoeg ijzer uit voedsel alleen binnenkrijgt, is het belangrijk om ijzersupplementen te nemen tijdens de zwangerschap en vóór de bevruchting. Aanzienlijk bloedverlies tijdens de menstruatie resulteert eveneens in een verlies van ijzer vóór de bevruchting.

Vrouwen die vallen onder de volgende categorieën lopen een groter risico om postpartum-anemie te ontwikkelen:

• bloedingen tijdens de zwangerschap
• een hoog bloedverlies tijdens de zwangerschap
• een ijzertekort vóór of tijdens de zwangerschap
• een keizersnede
• een korte hersteltijd tussen zwangerschappen
• een laag inkomen
• een meerlingengeboorte
• een voortijdige bevalling of bevalling na de geplande datum
• hypertensie (een hoge bloeddruk)
• meerdere zwangerschappen
• placenta praevia
• pre-zwangerschap BMI meer dan 24

Symptomen

Fasen

De bloedarmoede ontwikkelt zich in drie fasen.

Eerste fase

De ijzergehaltes in het beenmerg beginnen uit te putten, waardoor het ijzergehalte in het bloed lager wordt. Specifieke symptomen van de anemie komen niet tot uiting in deze fase.

Tweede fase

De complicaties van bloedarmoede treden op. De patiënt heeft last van vermoeidheid en hoofdpijn. In dit stadium is de productie van hemoglobine aangetast.

Derde fase

Het hemoglobinegehalte daalt verder en veroorzaakt ernstige bloedarmoede. De symptomen hiervan zijn extreme vermoeidheid en uitputting, waardoor de patiënt zich misselijk voelt.

Tekenen

Volgende symptomen wijzen op een ijzertekort na de bevalling:

• duizeligheid
• een bleke huid
• een hoge hartslag (tachycardie)
• een verminderd libido
• een verminderde kwaliteit en kwantiteit van moedermelk, die geassocieerd is met een lage gewichtstoename bij baby's
• een verzwakt immuunsysteem
• hoofdpijn
• kortademigheid
• neerslachtigheid
• overmatige vermoeidheid en uitputting
• prikkelbaarheid
• stemmingswisselingen
• verwardheid
• zwakte

Bloedarmoede en het geven van borstvoeding

Bloedarmoede na de bevalling tast eveneens de borstvoeding aan. De vrouw heeft namelijk onvoldoende melk, waardoor de duur van de volledige borstvoeding afneemt. De zuigelingen komen hierbij ook slecht bij in gewicht.

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek bevestigt de aanwezigheid van postpartum-anemie. De hemoglobineniveaus zijn lager dan 110 g / l bij een week na de bevalling en lager dan 120 g / l bij acht weken na de bevalling.

Behandeling: Meer ijzer opnemen

De behandeling van postpartum-anemie bestaat uit enkele veranderingen in de voeding en de levensstijl.

Contact met de arts opnemen

Bij tekenen van een infectie moet een vrouw meteen een arts raadplegen. Indien nodig moet ze tijdig antibiotica nemen: Het infectierisico neemt namelijk toe naarmate de bloedarmoede het immuniteitsniveau van het lichaam verlaagt. Een regelmatig bloedonderzoek is voorts nodig. Als het ijzerniveau blijft dalen, adviseert de arts namelijk ijzerinjecties, een infuus of een bloedtransfusie. Tot slot neemt een net bevallen vrouw indien nodig ontlastingsverzachters: Ontlastingsverzachters zijn inzetbaar bij obstipatie, wat een bijwerking is van bloedarmoede. Het is ook mogelijk om de vochtinname te verhogen voor het behandelen van constipatie door postpartum-anemie.

Voeding

Een gezonde en evenwichtige voeding is aanbevolen. Volgende voedingsadviezen zijn nuttig:

• ijzerrijke voedingsmiddelen eten zoals aardappelen, aardbeien, abrikozen, asperges, bladgroenten (zoals spinazie), bonen, bruine rijst, cornflakes, erwten, ijzerverrijkt brood, kip, linzen, oesters, pompoen, rundvlees, squash of tofu.
• ijzersupplementen nemen om het ijzergehalte in het bloed te verbeteren.
• meer vocht drinken: De vrouw voorkomt hierdoor uitdroging en vocht verbetert eveneens de bloedcirculatie na de bevalling. De vloeistofinname helpt ook bij het voorkomen van bloedstolsels en urineweginfecties. Als ijzersupplementen een opgeblazen gevoel veroorzaken, verhelpt een goede vloeistofopname dit probleem. Ongeveer twee liter vocht per dag drinken is voldoende, omdat een teveel aan vochtinname het bloed verdunt.
• minder thee drinken: Thee bevat het ingrediënt tannine, dat de ijzerabsorptie in het lichaam vertraagt. Veel calciuminname vermindert eveneens de opname van ijzer in het lichaam.
• vitamine C-rijk voedsel eten (verhoogt de ijzeropname in het lichaam); fruit zoals sinaasappels en aardbeien zijn goede bronnen van vitamine C.

Voldoende rusten

Tot slot moeten vrouwen voldoende rusten en overmatige inspanning vermijden bij vermoeidheid en uitputting door het lage ijzergehalte.

Nazorg en opvolging

Na de behandeling van postpartum-anemie is regelmatige opvolging belangrijk om ervoor te zorgen dat het ijzergehalte weer op een normaal niveau is. Het is raadzaam om periodieke bloedonderzoeken te laten uitvoeren en de gezondheid van de moeder goed in de gaten te houden. Ook kan overleg met een diëtist nuttig zijn om een geschikt dieet te volgen dat het herstel bevordert.

Psychosociale ondersteuning

Vrouwen met postpartum-anemie kunnen ook baat hebben bij psychosociale ondersteuning. Het omgaan met vermoeidheid en de impact op de dagelijkse routine kan mentaal zwaar zijn. Ondersteuning door een therapeut of deelname aan een steungroep kan bijdragen aan het herstel en welzijn van de moeder.

Langdurige gevolgen

Bij sommige vrouwen kan postpartum-anemie leiden tot langdurige gevolgen zoals aanhoudende vermoeidheid of moeilijkheden bij het hervatten van normale activiteiten. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan eventuele langdurige symptomen en tijdig medische hulp te zoeken als deze aanhouden.

Prognose van postpartum-anemie

Postpartum-anemie is een veelvoorkomende aandoening die kan optreden na de bevalling. De prognose van postpartum-anemie hangt af van verschillende factoren, zoals de ernst van de anemie, de oorzaak, en de snelheid van behandeling. Hieronder volgt een gedetailleerde beschrijving van de prognose:

Ernst van de anemie

• Milde anemie: Meestal herstelt de moeder snel na het starten van een ijzer- of vitamine-suppletie. Symptomen verminderen vaak binnen enkele weken met een goede respons op behandeling.
• Matige tot ernstige anemie: Kan meer tijd vereisen om te herstellen. Behandeling kan intensiever zijn en langduriger gevolgd moeten worden, met regelmatige controles om de vooruitgang te monitoren.

Oorzaak en behandeling

• Voedingstekorten: Anemie veroorzaakt door voedingsdeficiënties zoals ijzertekort kan vaak goed behandeld worden met orale supplementen en voedingsaanpassingen. De prognose is meestal goed als de behandeling tijdig wordt gestart.
• Bloedverlies: Anemie door aanzienlijke bloedverlies tijdens of na de bevalling kan een langduriger herstel vereisen. Soms zijn bloedtransfusies nodig om het herstel te versnellen.

Snelheid van behandeling

• Vroegtijdige interventie: Bij een snelle diagnose en behandeling is de prognose meestal positief, en herstellen de meeste vrouwen zonder blijvende problemen.
• Vertraagde behandeling: Bij uitgestelde behandeling kunnen de symptomen verergeren en kunnen er complicaties optreden, zoals vermoeidheid, zwakte, en verhoogd risico op infecties. Dit kan het herstel verlengen en invloed hebben op de algemene gezondheid en het welzijn van de moeder.

Gezondheid van de moeder

• Algemene gezondheid: Vrouwen die over het algemeen gezond zijn en geen andere complicaties hebben, hebben vaak een betere prognose en herstellen sneller van postpartum-anemie.
• Chronische aandoeningen: Moeders met onderliggende chronische aandoeningen zoals nierziekten of bloedziekten kunnen een complexer hersteltraject hebben en een zorgvuldiger beheer nodig hebben.

Langdurige effecten

• Herstel: De meeste vrouwen herstellen volledig van postpartum-anemie met de juiste behandeling. In zeldzame gevallen kunnen er langdurige symptomen van vermoeidheid of zwakte optreden, vooral als de anemie ernstig of langdurig is geweest.
• Toekomstige zwangerschappen: Vrouwen die hersteld zijn van postpartum-anemie kunnen meestal normale toekomstige zwangerschappen ervaren, hoewel het belangrijk is om de voedingsstatus en bloedwaarden te monitoren om herhaling te voorkomen.

Over het algemeen is de prognose voor postpartum-anemie goed als de aandoening tijdig wordt behandeld en adequaat wordt beheerd. Regelmatige opvolging en een gezonde levensstijl kunnen bijdragen aan een volledig herstel.

Complicaties van postpartum-anemie

Bloedarmoede levert diverse complicaties op voor de moeder als de arts dit niet tijdig behandelt. Enkele mogelijke complicaties zijn:

• accidentele sterfte door ernstige bijwerkingen zoals extreme vermoeidheid en duizeligheid
• concentratieproblemen
• een verhoogd risico op vroeggeboorte of complicaties bij volgende zwangerschappen
• het onvermogen om dagelijkse taken te voltooien als gevolg van vermoeidheid

Preventie

Na de diagnose is een snelle behandeling nodig, zodat problemen met de borstvoeding niet ontstaan en ook minder risico ontstaat op andere complicaties.

Tips voor het leven met / omgaan met postpartum-anemie

Voedingspatroon en suppletie

Postpartum-anemie wordt vaak veroorzaakt door bloedverlies tijdens de bevalling en kan worden beheerd met een verbeterd voedingspatroon. Het is belangrijk om ijzerrijke voedingsmiddelen zoals rood vlees, bladgroenten en peulvruchten op te nemen in het voedingspatroon. Daarnaast kan het nodig zijn om ijzersupplementen te nemen om de bloedarmoede aan te pakken. Vitamine C helpt de opname van ijzer te verbeteren, dus het is goed om voedingsmiddelen zoals citrusvruchten te eten in combinatie met ijzerrijke voedingsmiddelen.

Rust en opvolging

Naast een aangepast voedingspatroon is voldoende rust essentieel voor het herstel van postpartum-anemie. Het lichaam heeft tijd nodig om het bloedvolume te herstellen. Het is belangrijk om regelmatig controleonderzoeken te laten uitvoeren om het ijzergehalte en de algehele gezondheid in de gaten te houden. Bij ernstige gevallen kan de arts een bloedtransfusie aanbevelen.

Lees verder

• Anemie (tekort aan rode bloedcellen): Soorten en oorzaken
• Ferriprieve anemie: Bloedarmoede door ijzertekort
• Postpartum-complicaties: Problemen na de bevalling
• Anemie (bloedarmoede): Soorten tekort aan rode bloedcellen
• Bloedarmoede (anemie) tijdens de zwangerschap