Vertrouwen is goed, second opinion is beter

De gang naar de dokter is vaak al geen pretje. En vaak zijn er na het consult ook nog twijfels over het nut van de voorgestelde behandeling. Therapie-suggesties van een arts kunnen onzeker maken. Moet ik me wel laten opereren en zo ja, moet dat dan wel zo snel? Vaak wordt getwijfeld of een voorgenomen ingreep wel absoluut noodzakelijk is. In de geneeskunde zijn er doorgaans meerdere behandelopties. Maar als artsen nadrukkelijk een behandeling voorstellen die ze zelf aanbieden, kan bij patiënten al gauw de mening postvatten dat men er niet alleen zelf beter van wordt. Vooral bij kanker, neurologische aandoeningen en hartproblemen willen veel patiënten een andere arts om advies vragen. Daarom, als er na een informatief gesprek twijfels bestaan, moet de patiënt niet aarzelen en een andere arts raadplegen. Een second opinion (tweede mening) kan dan zinvol zijn. Maar hoe vindt u die en wie betaalt ze? Helder is in elk geval: stem de situatie eerst af met uw eigen zorgverzekeraar.

Inhoud

• De betekenis van een second opinion
• Ook artsen vergissen zich wel eens
• Hoe een second opinion aanvragen?
• Belangrijke punten bij overweging second opinion
• Welke vergoeding geldt voor een second opinion?
• Vragen over onderzoek of behandeling aan de arts
• Als een operatie is gepland
• S​econd opinion loont zeker ook bij schoonheidsoperaties
• Goed advies is cruciaal
• Kan men ook online een second opinion verkrijgen?

De betekenis van een second opinion

Een second opinion verwijst naar een onafhankelijke beoordeling van een eerste medische diagnose door een tweede arts. De tweede beoordeling kan verwijzen naar een ziekte of behandeling. Het verkrijgen van een tweede medische mening kan een verkeerde diagnose helpen voorkomen of de patiënt een beter gevoel geven door twijfels over een bevinding weg te nemen. Vier ogen zien soms meer dan twee. En voor een goed begrip: een second opinion is uw goed recht. Met name in het geval van ernstige diagnoses, langdurige behandelingen, chronische therapieën en als er verschillende behandelingsopties beschikbaar zijn, kan het nuttig zijn een tweede specialist om advies te vragen. Dit geldt des te meer voor een behandeling met geneesmiddelen die veel bijwerkingen kennen. En de vervanging van een gewricht, bijvoorbeeld de heup, knie of schouder door een kunstgewricht, endoprothese genoemd, is definitief en niet langer corrigeerbaar. Daarom moet vóór een dergelijke interventie elke twijfel over de noodzaak van een operatie worden weggenomen.

Ook artsen vergissen zich wel eens

Dat een second opinion in principe nuttig kan zijn, tonen meerdere onderzoeken aan. Per slot van rekening kunnen ook artsen het mis hebben. En dat lijkt niet zelden het geval. Zo heeft een Amerikaans onderzoek aangetoond dat al veel fout gaat bij de diagnose. Om de omvang van diagnostische fouten te bepalen, onderzochten de onderzoekers gedurende een periode van twee jaar (2009 en 2010) de gegevens van 286 patiënten die door eerstelijnszorgverleners naar de Mayo Clinic in Rochester waren doorverwezen. Bij een op de vijf patiënten, stelden artsen in de Mayo Clinic een heel andere ziekte vast dan de verwijzende arts. Maar ook als het gaat om de juiste therapie, zijn artsen het vaak oneens.

Hoe een second opinion aanvragen?

Wie twijfelt over een diagnose of behandeling, doet er dus goed aan om een second opinion aan te vragen. Zo’n aanvraag dient bij voorkeur via de behandelend zorgverlener te gebeuren. Een second opinion is onafhankelijk en de tweede arts neemt de behandeling niet over. Het raadplegen van een tweede arts komt geregeld voor. Zorgverleners zijn dat gewend en als patiënt hoeft u zich daarvoor niet te schamen. Is evenwel de relatie met uw zorgverlener niet al te best, dan kunt u ook via uw huisarts, uw zorgverzekeraar of een patiëntenvereniging om een second opinion verzoeken.

Belangrijke punten bij overweging second opinion

We vinden het volstrekt normaal om meerdere offertes aan te vragen voor zaken zoals het herfinancieren van een hypotheek, het kopen van apparatuur of zelf het selecteren van een schilder. Waarom dan niet hetzelfde initiatief nemen om onze mogelijkheden te onderzoeken wanneer er sprake is van een ziekte waarbij de behandelingen complex kunnen zijn en de inzet veel hoger? Onderstaand een aantal aspecten die u in die overweging kunt laten meespelen:

• Neem de tijd: veel behandelingen zijn in tijd te plannen en hoeven niet 'à la minute' te worden uitgevoerd. Een nachtje erover slapen, is aan te bevelen;
• De mening van een tweede arts is zeker aan te bevelen voor chirurgische ingrepen met hoog risico en wanneer u een 'slecht gevoel' bij de voorgestelde behandeling heeft;
• De arts is verplicht om inzicht te verschaffen in de medische dossiers. Alle bescheiden zoals röntgenfoto's, MRI’s, diagnostische rapporten etcetera, behoren toe aan de patiënt;
• De arts die gevraagd wordt voor een second opinion, moet neutraal zijn. Hij mag alleen zijn mening geven, maar de behandeling of therapie niet zelf uitvoeren/overnemen;
• Het verkrijgen van een second opinion is een normaal proces. Het betekent geen vertrouwensbreuk met de eerst geconsulteerde zorgverlener;
• Sta geen dubbele onderzoeken toe die onnodige kosten veroorzaken. Laat bijvoorbeeld niet opnieuw röntgenfoto's maken.

Welke vergoeding geldt voor een second opinion?

Vergoeding van een second opinion geschiedt volledig vanuit het basispakket. Wel zal de zorgverzekeraar in de regel voorwaarden stellen waaraan u moet voldoen, om ervoor in aanmerking komen. Een eigen bijdrage is niet aan de orde, wel bent u het wettelijk eigen risico verschuldigd. Stem dus goed met uw zorgverzekeraar af waaraan u moet voldoen om in aanmerking te komen voor vergoeding. Vaak bepalen de verzekeringsvoorwaarden dat diagnostische maatregelen niet onnodig moeten worden herhaald. Toch zijn veel ziekenfondsen geïnteresseerd in een second opinion. Gebleken is dat 'tweede artsen' niet zelden een andere behandeling voorstellen dan de eerste arts. En daarvan acht een aanzienlijk deel geen operatie noodzakelijk. Een neutrale second opinion werkt daarom doorgaans kostenbesparend.

Vragen over onderzoek of behandeling aan de arts

Bereid u goed voor op het gesprek met de tweede arts en noteer vooraf al uw vragen of twijfels. Zo wordt niets vergeten en maakt u een weloverwogen keuze:

• Is deze behandeling/dit onderzoek echt noodzakelijk in mijn geval?
• Welke verbetering/welk inzicht zal deze behandeling/dit onderzoek opleveren? En wat niet?
• Welke argumenten spreken tegen de uitvoering van deze behandeling/dit onderzoek?
• Wat hebben andere mensen in eenzelfde situatie besloten? En met welk resultaat?
• Wat zijn de gevolgen als ik van de aanbevolen behandeling/onderzoek af zie?
• Zijn er eenvoudiger methoden of veiliger alternatieven?
• Wat zijn de risico's van deze behandeling/dit onderzoek?
• Hoe urgent is deze behandeling/dit onderzoek of hoe lang kan ik wachten?

Als een operatie is gepland

In dat geval helpen deze aanvullende vragen:

• Welke voorbereidende en vervolgonderzoeken zijn nodig?
• Wat zijn de risico's en mogelijke gevolgen?
• Welke nazorg is noodzakelijk?
• Welk resultaat is te verwachten?
• Hoe lang duurt de genezing ongeveer en hoe verloopt die?
• Zijn er verschillende opties voor de anesthesie?
• Welke therapieën zijn aanbevolen bij pijn?

S​econd opinion loont zeker ook bij schoonheidsoperaties

Schoonheidsoperaties verheugen zich in een toenemende populariteit. Waar dergelijke ingrepen ooit voorbehouden waren aan rijke mensen, ziet dat er anno 2018 heel anders uit.

Goed advies is cruciaal

De toegenomen vraag heeft geleid tot meer concurrentie, waardoor de kwaliteit van de ingrepen gestegen is en de prijzen zijn gedaald. Cosmetische chirurgie is voor veel mensen betaalbaar geworden. Hoewel schoonheidsoperaties maar zelden direct worden geassocieerd met lichamelijke gezondheid, wordt u als patiënt desondanks blootgesteld aan de gebruikelijke risico's van chirurgie. Een ander risico is psychisch van aard. Mensen die een plastische chirurgie willen ondergaan, zijn ontevreden over hun lichaam. Die ontevredenheid kan een psychische belasting zijn, die door de ingreep kan worden weggenomen. Als dat echter niet het gewenste resultaat geeft, kan dat voor u als patiënt averechts uitwerken. Plastische chirurgie is ondanks een scherpe kostendaling nog steeds een lucratieve bron van inkomsten voor veel slecht opgeleide artsen. Want er zijn veel zwarte schapen op dit gebied. Of men met een professioneel opgeleide en gecertificeerde plastisch chirurg te maken heeft, herkent men vooral aan een eersteklas advies. In dat verband is uitgebreide informatie over mogelijke complicaties en risico's cruciaal.

Kan men ook online een second opinion verkrijgen?

Wel, dat kan, maar 'Dr. Google' is in dit verband een slechte raadgever. De noodzaak van een operatie beoordelen gaat een leek te ver. En de vaak tegenstrijdige stroom aan informatie die te vinden is in internetzoekmachines zoals Google, geeft alleen maar extra onzekerheid. Behandelend artsen pleiten daarom voor het verkrijgen van een gekwalificeerde second opinion van een gerenommeerde collega. Ze zien dit niet als een uitdrukking van wantrouwen tegenover hun eigen diagnose. Wetgevers, ziektekostenverzekeringen en medische verenigingen ondersteunen de trend naar een dubbele evaluatie van ziektebeeld en therapie. Niet voor niets dekken zorgverzekeraars de kosten van dit parallelle onderzoek.