Donkere vlekken op lippen: Oorzaken van zwarte vlekjes

Meestal is een patiënt ongerust wanneer één of meer zwarte vlekken op de lippen ontstaan. Deze kennen veel oorzaken, zoals bijvoorbeeld medicatiegebruik, roken en slecht passende tandheelkundige apparaten. Soms zijn de oorzaken ernstiger, zoals (een voorloper van) kanker. Huismiddeltjes verminderen het uiterlijk van deze vlekken, maar medisch advies is bij een donker vlekje op de lippen altijd noodzakelijk. Zwarte vlekken op de lippen zijn meestal niet ernstig en zijn gemakkelijk te behandelen. Het eten van een evenwichtige voeding en het drinken van veel water voorkomt enkele oorzaken van zwarte vlekken op de lippen. Het vermijden van gekruid voedsel is ook nuttig.

• Aandoeningen en donkere lipvlekjes
• Allergieën en donkere lipvlekjes
• Angiokeratoom en donkere vlek op lippen
• Fordyce-vlekken
• Hormonale aandoening
• Hyperpigmentatie
• Kanker
• Te veel ijzer
• Uitdroging
• Venous lake
• Vitaminetekorten
• Zonnevlekken en zwarte vlekjes op lippen
• Omgevingsfactoren en zwarte vlekken op lippen
• Cafeïnehoudende dranken
• Lipbijten of likken aan lip
• Medicijnen
• Roken en alcohol
• Tandheelkundige apparaten
• Andere omgevingsfactoren
• Zelfzorgbehandeling bij donkere vlekken op de lip
• Bepaalde producten toepassen
• Bepaalde dingen vermijden
• Medische behandeling

Aandoeningen en donkere lipvlekjes

Allergieën en donkere lipvlekjes

Een allergische reactie veroorzaakt mogelijk donkere lipvlekken. Deze allergie staat in medische termen bekend als ‘gepigmenteerde contactcheilitis’.

Mogelijke irriterende stoffen zijn onder meer:

• gezichtsmake-up
• groene thee, die de gevoelige huid irriteert
• haarverf of haarverlichtende crèmes
• lippenstift of lippenbalsem die mogelijk is verlopen
• tandpasta

Alle patiënten met een allergische reactie moeten stoppen met het gebruik van producten waarvan ze vermoeden dat deze verantwoordelijk zijn voor de problemen en daarnaast is het verstandig om een arts te contacteren.

Angiokeratoom en donkere vlek op lippen

Een angiokeratoom is een hard huidletsel van variabele grootte, vorm en kleur, maar meestal is dit gezwelletje donkerrood of zwart. Ze hebben een onregelmatig oppervlak. Deze letsels verschijnen meestal bij ouderen en doen denken aan wratten. Hoewel angiokeratomen meestal onschadelijk zijn, moet een arts zorgvuldig alle angiokeratoom inspecteren om er zeker van te zijn dat de patiënt niet lijdt aan huidkanker. Lasertherapie en cryotherapie (behandeling via bevriezing) zijn inzetbaar om storende angiokeratomen te verwijderen.

Fordyce-vlekken

Zwarte vlekken in de lippen zijn mogelijk te wijten zijn aan Fordyce-vlekken. De kleur, vorm en grootte van de vlekken is variabel, maar in de meeste gevallen zijn ze wratachtig en donkerrood tot zwart. Fordyce-vlekken zijn ongevaarlijke plekken die voorkomen op slijmproducerende huidgebieden zoals de lippen. Deze huidaandoening komt vaak voor bij ouderen. Er is geen behandeling voor de lipvlekken. Omdat de vlekken ook kunnen lijken op de lipvlekjes die ontstaan bij lipkanker, is het altijd verstandig om bij vlekken op de lippen zonder bekende oorzaak een arts te raadplegen.

Hormonale aandoening

Donkere of zwarte vlekken op de lippen wijzen mogelijk op een hormonale aandoening. Te lage schildklierhormonen (hypothyreoïdie) of te hoge schildklierhormonen (hyperthyreoïdie) veroorzaken vlekken of hyperpigmentatie (donkere huidgebieden) op het lichaam.

Hyperpigmentatie

Hyperpigmentatie (melasma) is een veelvoorkomend en onschadelijk huidprobleem dat ontstaat door een overproductie van melanine. Melasma treedt op wanneer bepaalde huidplekken verkleuren en een bruin of grijsachtig uiterlijk krijgen. Deze vlekken verschijnen mogelijk overal, inclusief de lippen. Hormonen spelen mogelijk een rol bij de totstandkoming van hyperpigmentatie want zwangere vrouwen zijn vaak getroffen. Het beschermen van de huid tegen de zon voorkomt vaak dat delen van hyperpigmentatie duidelijker worden. De plekjes vervangen meestal na verloop van tijd. De huidarts schrijft mogelijk topische (op de huid toegepaste) medicijnen voor om de donkere vlekken lichter te maken.

Kanker

Kankergezwellen op de lippen hebben verschillende verschijningsvormen.:

• een bloederige zweer
• een gezwel met een ongebruikelijke kleur
• een glanzend gezwel
• een tumor die snel in omvang is toegenomen
• een tumor met een onregelmatige vorm
• littekenachtig weefsel
• schilferige rode huidvlekken

Gezwellen van lipkanker verwijdert de arts meestal via een operatie, bevriezing en/of radiotherapie.

Te veel ijzer

Een overmatige inname van ijzer leidt tot een verkleurde huid. Een patiënt krijgt hiermee te maken wanneer hij te veel ijzersupplementen inneemt of meerdere bloedtransfusies van ijzerrijk bloed ontvangt. Soms lijdt de patiënt ook aan de aandoening hemochromatose, waarbij het lichaam te veel ijzer uit de voeding opneemt. Dit resulteert dan in veranderingen in de huidskleur met mogelijke donkere lipvlekjes tot gevolg. Als een patiënt een teveel aan ijzer heeft, voert de arts regelmatig een bloedonderzoek uit. Medicijnen en chelatietherapie zijn inzetbaar om het overtollige ijzer uit het lichaam te verwijderen.

Uitdroging

Uitdroging heeft veel schadelijke effecten op het lichaam. Een gebrek aan vocht in de voeding leidt tot kloven, een geïrriteerde huid en droge en gebarsten lippen. De lippen krijgen een ruw uiterlijk en de huidlagen komen mogelijk ook los, wat leidt tot kleine verwondingen. Dit veroorzaakt korsten, littekens en andere kleurveranderingen in de lippen. Het drinken van veel water en het eten van voedsel dat rijk is aan vloeistof gedurende de dag voorkomt of behandelt meestal uitdrogingsverschijnselen.

Venous lake

Een donkere plek op de lip is soms te wijten aan een venous lake ((bloedvaatgezwelletje op de lip, een soort bloedblaar). De patiënt heeft hierbij een enkele, donkerpaarse verhoogde vlek die gevoelig is bij druk. De plekken zijn variabel in grootte en verschijnen meestal in gebieden die zijn blootgesteld aan de zon, zoals de lippen of oren. De meest waarschijnlijke oorzaak is chronische schade door de zon aan de wanden van de oppervlakkige aderen. Deze schade leidt tot verwijding van aderen op het huidoppervlak, wat resulteert in een verhoogde, donkerblauwe papel. Venous lakes komen vaak voor en treffen mogelijk meer dan één familielid, maar ze zijn niet erfelijk, besmettelijk of pijnlijk. Ze zijn goedaardig (niet geassocieed met huidkanker) en komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Lasertherapie is inzetbaar voor het verwijderen van een venous lake als dit cosmetisch storend is. De lippen beschermen tegen de zon met een goede lippenbalsem voorkomt de ontwikkeling van deze donkere plekken op de lippen.

Vitaminetekorten

Vitaminen zoals vitamine B12 zijn nodig om de huid een gelijkmatige kleur te geven. Als het lichaam een tekort aan vitamine B12 heeft, ontstaan huidveranderingen. Donkere vlekken op de lippen of een ongelijkmatige teint wijzen vaak op een vitaminetekort. Vitaminetekorten diagnosticeert de arts door middel van een bloedonderzoek. Het consumeren van een gezonde en evenwichtige voeding en het innemen van multivitaminesupplementen is nodig, afhankelijk van de ernst van het tekort. In extreme gevallen zijn vitamine-injecties aanbevelen.

Zonnevlekken en zwarte vlekjes op lippen

Zonnevlekken (actinische keratosen) zijn gebieden met een verkleurde huid die mogelijk hard of schilferig aanvoelen. Zonnevlekken komen mogelijk op elk huidgebied voor dat werd blootgesteld aan de zon.

Volgende tekenen treden op bij zonnevlekken:

• een grootte variërend van zeer klein tot ongeveer 2,5 cm breed
• een korstige of schilferige textuur
• een plat of verhoogd oppervlak
• een ruw en droog oppervlak
• huidkleurig of anders roze, rood of donkerbruin van kleur

Actinische keratose is een voorstadium van kanker, omdat de aangetaste gebieden abnormale cellen bevatten die na verloop van tijd mogelijk ontaarden in kanker. Een arts moet alle zonnevlekken inspecteren. Het is mogelijk om de actinische keratosen te bevriezen, weg te schrapen, weg te snijden of te verwijderen met chemische peelings.

Omgevingsfactoren en zwarte vlekken op lippen

Cafeïnehoudende dranken

Een hoge inname van cafeïnehoudende dranken, zoals thee of koffie: Het drinken van groene thee die nikkel bevat, leidt soms ook tot een allergische reactie met donkere lipvlekken tot gevolg.

Lipbijten of likken aan lip

Constant lipbijten of aan de lippen likken resulteert af en toe ook in donkere lipvlekken. De patiënt stopt best met deze gewoonte.

Medicijnen

Medicijnen veroorzaken eveneens huidskleurveranderingen waardoor zwarte vlekken op de lippen worden gevormd. Dit gebeurt mogelijk als bijwerking van volgende medicijnen:

• antiaritmische medicijnen, zoals amiodaron
• anticonvulsiva, zoals fenytoïne
• antimalariamiddelen, zoals kininesulfaat
• antipsychotica, zoals chloorpromazine
• cytotoxische geneesmiddelen die de arts inzet voor de behandeling van kanker
• oestrogenen
• tetracyclines
• sulfonamide

Een patiënt met zwarte vlekjes op de lippen als gevolg van medicatiegebruik raadpleegt de arts die dan andere medicijnen inzet of een andere behandelingsoptie aanbeveelt.

Roken en alcohol

Schadelijke chemicaliën en toxines (gifstoffen) in tabaksproducten leiden tot schade aan de lippen en mond. Te veel alcohol drinken verstoort de balans van gifstoffen in het lichaam en veroorzaakt donkere vlekken op de lippen. Het stoppen of beperken van de consumptie van deze producten voorkomt dit symptoom.

Tandheelkundige apparaten

Een slecht passend apparaat in de mond veroorzaakt mogelijk drukplekken op de lippen of het tandvlees. Kunstgebitten, mondbeschermers en beugels leiden vaak tot de zwarte zweer of aft op de lippen. Nadat dit letsel genezen is, blijft mogelijk een donkere plek achter op de lippen. Als de patiënt deze vlek niet beschermt tegen zonlicht, ontstaat nog meer verdonkering van de vlek. Een correctie van het apparaat is noodzakelijk en daarnaast moeten de vlekken beschermd worden tegen zonlicht terwijl ze genezen.

Andere omgevingsfactoren

Ook enkele andere omgevingsfactoren leiden sneller tot lippen die donker gekleurd zijn:

• alcohol drinken
• erg hete (warme) voeding eten
• oude of slechte lipverzorgingsproducten gebruiken: Oude en vervallen lippenstift of andere lipcosmetica breken af, of er ontstaan schimmel of bacteriën op. Zo veroorzaken ze een reactie die leidt tot donkergekleurde vlekken op de lippen.
• te veel blootstelling aan de zon resulteert in droge lippen en donkere vlekken

Zelfzorgbehandeling bij donkere vlekken op de lip

Het wegwerken van donkere lipvlekjes is vaak eenvoudig, omdat er verschillende effectieve remedies beschikbaar zijn. Een goede en regelmatige lipverzorging is nodig.

Bepaalde producten toepassen

Citroensap en honing
Citroensap en honing hebben natuurlijke blekende eigenschappen en helpt vlekken te verwijderen. Door citroensap en honing meerdere keren per dag toe te passen, is het mogelijk om een lipverkleuring te voorkomen.

Lippenbalsem
Overmatige blootstelling aan de zon leidt tot uitgedroogde, waardoor sneller donkere of donkere vlekjes op de lippen ontstaan. Door lippenbalsem toe te passen vlak voor het verlaten van het huis, is het mogelijk om de vorming van lipvlekken te voorkomen. De lippenbalsem werkt als een beschermende barrière.

Water
Uitdroging veroorzaakt droge lippen, wat leidt tot donkere vlekken op de lippen. Door veel water te drinken (acht glazen per dag), blijft het lichaam goed gehydrateerd. Een gehydrateerd lichaam betekent voldoende gehydrateerde lippen. Daarnaast gaan mensen veel minder snel aan de lippen likken als ze voldoende water drinken. Droge lippen komen dan namelijk minder snel tot uiting.

Bepaalde dingen vermijden

Heet eten
Het consumeren van maaltijden die al een beetje zijn afgekoeld voor consumptie, vermindert de kans op donkere lipvlekken.

IJzersupplementen
Het verminderen van voedsel met veel ijzer en het vermijden van ijzersupplementen vermindert donkere vlekken op de lippen.

Medicatie
De patiënt bespreekt met de arts of hij bepaalde medicijnen best kan staken die leiden tot de vlekken op de lippen.

Tabak en alcohol
Stoppen met roken heeft veel voordelen voor de gezondheid. Het voorkomt eveneens de vorming van donkere vlekken op de lippen. Hetzelfde geldt voor de consumptie van alcohol. De patiënt bemerkt gunstige resultaten binnen korte tijd nadat hij stopt met roken of het drinken van alcohol.

Thee en koffie
Mensen die meer dan één of twee kopjes thee of koffie consumeren en donkere vlekken op de lippen ervaren, zouden het verbruik moeten verminderen.

Verlopen lipproducten en lipcosmetica van slechte kwaliteit
Het gebruik van verlopen lipverzorgingsproducten verergert lipvlekken. Daarnaast voorkomen mensen donkere lipvlekjes door lipcosmetica van hoge kwaliteit te gebruiken.

Medische behandeling

Soms werken deze huismiddeltjes niet of onvoldoende om de donkere plekken op de lippen te verwijderen. In dat geval is het nuttig om advies in te winnen bij een dermatoloog (huidarts) die de oorzaak van het probleem identificeert en eventueel voorgeschreven medicatie aanbeveelt.

Lees verder

• Lipverkleuring: Oorzaken van andere lippenkleur
• Lipbijten: Oorzaken en behandelingen van bijten op lip
• Lipkanker: Irritatie, pijn en bloedende knobbel op de lip
• Droge lippen: Oorzaken van schrale, gebarsten lippen
• Lipgezondheid: Tips voor gezonde en stralende lippen