Jeuk en branderig gevoel huid door huidschimmel of ringworm

Een schimmelinfectie van de huid wordt ook wel mycose genoemd. Huidschimmels zijn schimmels die in de huid, nagels of haren van mensen groeien. Deze schimmels tasten de hoornlaag van de opperhuid aan. Voorkeursplekken zijn romp, billen, liezen en voeten. Huidschimmel kan echter ook op andere plekken van de huid voorkomen zoals het gezicht (zie foto), of de nagels van vingers en tenen. De populaire benaming van deze aandoening is ringworm. Deze naam dankt het aan het feit dat het begint als een ronde plek die allengs groter wordt en eruit gaat zien als een ring. De rand van de schimmelplek is rood en schilferend. Met wormen heeft het evenwel niets te maken. De medische naam is tinea corporis, wat zoveel betekent als schimmel op het lichaam.

Huidschimmel

• Hoe ontstaat huidschimmel of ringworm?
• Hoe loop je een schimmelinfectie van de huid op?
• Vochtige en warme omgeving
• Waar loop je vooral schimmels op?
• Symptomen: jeuk en branderig gevoel op de huid
• Risicogroepen
• Diagnose huidschimmel
• Onderzoek
• Differentiaaldiagnose
• Wat is de behandeling van ringworm?

Hoe ontstaat huidschimmel of ringworm?

Ringworm ontstaat als (schimmel)sporen onder voor hen gunstige omstandigheden kunnen uitgroeien tot schimmels. Ringworm wordt veroorzaakt door dermatophyten, die op de bovenste laag van de huid, de hoornlaag, leven. Ofschoon ze wel kunnen doordringen in de haarzakjes, kunnen ze niet de diepte ingroeien. Schimmels kunnen naast ringworm ook andere huidafwijkingen veroorzaken, zoals:

• voetschimmel;
• schimmelnagels; of
• hoofdschimmel.

Hoe loop je een schimmelinfectie van de huid op?

Vochtige en warme omgeving

Schimmels zijn overal aanwezig en zij verspreiden zich via schimmelsporen, die langdurig kunnen overleven onder moeilijke omstandigheden. Zo overleven schimmelsporen een wasbeurt in de wasmachine bij 40 graden; bij 60 graden leggen ze het loodje. In gunstige omstandigheden, dat wil zeggen een vochtige en warme omgeving, kunnen sporen goed gedijen en uitgroeien tot schimmels. Zo loop je bij zweetvoeten gemakkelijk een schimmelinfectie aan de voeten op. Toch is het lang niet altijd duidelijk waarom je een schimmelinfectie hebt opgelopen.

Waar loop je vooral schimmels op?

Schimmels loop je gemakkelijk op, bijvoorbeeld door met blote voeten rond te lopen in kleedruimtes, zwembaden, sportzalen, en andere publieke ruimten. Een schimmelinfectie loop je meestal op door contact met een persoon of een dier in je omgeving. De schimmel is aanwezig in de minuscule huidschilfertjes van mensen of dieren met een schimmelinfectie. Deze huidschilfertjes laten los en verspreiden zich door de ruimte. Schimmels gedijen het best onder warme, vochtige en broeierige omstandigheden.

Symptomen: jeuk en branderig gevoel op de huid

Typische ringworm ziet er uit als een grote, ronde lichtrode tot rode plek op het lichaam. Voorkeursplekken zijn de romp, billen liezen, met de meeste roodheid of activiteit aan de enigszins verdikte rand, waar ook schilfering zichtbaar is. De plek wordt allengs groter en veroorzaakt jeuk en/of een branderig gevoel. Onbehandelde plekken kunnen zeer groot worden.

Risicogroepen

Iedereen kan een schimmelinfectie oplopen, maar er zijn mensen die meer risico lopen. Een schimmelinfectie wordt het meest frequent gezien bij kinderen en bij jongvolwassenen. Patiënten met een verminderde afweer en met diabetes zijn vatbaarder voor een schimmelinfectie. Dit geldt ook voor mensen met eczeem of psoriasis, die ter bestrijding van hun huidaandoening ontstekingsremmende crèmes of zalven op de huid smeren.

Diagnose huidschimmel

Onderzoek

Vaak wordt de diagnose gesteld op hoe het er uitziet. Ringworm heeft een karakteristiek beeld. Zekerheid kan verkregen worden door wat materiaal af te nemen van de aangetaste plek wat onderzocht kan worden onder de microscoop. De vermeende schimmel kan ook op kweek worden gezet in het laboratorium. Met DNA analyse (PCR-techniek) kan reeds in enkele dagen de schimmel worden aangetoond. Soms wordt er een huidbiopt verricht. Dat is het wegnemen van een stukje weefsel voor microscopisch onderzoek.

Differentiaaldiagnose

De volgende aandoeningen kunnen (aanvankelijk) een soortgelijk beeld geven:

• granuloma annulare;
• psoriasis;
• nummulair eczeem;
• atopisch eczeem;
• seborroisch eczeem;
• candida;
• erythrasma;
• granuloma faciale;
• subacute cutane lupus erythematosus (LE);
• erythema multiforme;
• erythema annulare centrifugum;
• porokeratosis;
  Erythema multiforme / Bron: Grook Da Oger, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• impetigo;
• parapsoriasis;
• pityriasis rosea;
• lymphocytic infiltration of the skin;
• erythema migrans arciforme et palpabile (EMAP); en
• syfilis.

Wat is de behandeling van ringworm?

In het algemeen wordt een schimmel behandeld met een antischimmelcrème, -zalf of -poeder. Een schimmelinfectie is vaak oppervlakkig en dan werkt een smeerseltje prima. De crème of zalf moet één- of tweemaal per dag worden aangebracht op de huidafwijkingen. Hierbij moet je tot 2 cm over de rand smeren. Nadat de huidafwijkingen zijn verdwenen, moet je nog twee weken blijven doorsmeren. Bij een schimmelinfectie die gepaard gaat met een ontstekingsreactie, zal een antischimmelmiddel met een ontstekingsremmend middel op de huid geïndiceerd zijn. In geval van een schimmelinfecties die diep in de huid is doorgedrongen, zal de arts vaak antischimmelpillen voorschrijven.