Ecthyma: Huidinfectie met puisten (zweren)

Ecthyma is een puistenvormende huidinfectie vergelijkbaar met impetigo (etterige huidontsteking), alleen zijn de wonden dieper. Bacteriën veroorzaken deze huidletsels die slechts langzaam genezen en veelal een litteken achterlaten. Een goede hygiëne in combinatie met een antibioticakuur verlicht de symptomen en bespoedigt het herstelproces. Dit is eveneens belangrijk om soms ernstige complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Ecthyma treft patiënten van alle leeftijden, hoewel kinderen en ouderen vaker getroffen worden. De aandoening komt voornamelijk voor in warme en vochtige omgevingen, zoals in de tropen. Er is geen raciale of seksuele voorliefde voor deze aandoening. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van ecthyma. Dit betreft patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte), patiënten met neutropenie (verlaagd aantal neutrofielen (witte bloedcellen)), patiënten die immunosuppressieve geneesmiddelen (immunosuppressiva) gebruiken, patiënten met kanker, patiënten met AIDS/HIV, enzovoort. Kleine verwondingen en huidletsels zoals krassen, insectenbeten of dermatitis verhogen het risico op het ontwikkelen van ecthyma. De aandoening komt ook vaker voor bij patiënten die leven in slechte hygiënische omstandigheden, vooral in een drukbevolkte ruimte. Ondervoeding is eveneens een risicofactor. Onbehandelde impetigo kan ook uitmonden in ecthyma.

Oorzaken

Ecthyma wordt meestal veroorzaakt door een infectie met de streptococcus bacteriën (Streptococcus pyogenes). Soms worden stafylokokkenbacteriën (Staphylococcus aureus) verantwoordelijk gehouden voor deze huidinfectie. De bacteriële infectie begint vaak op beschadigde huid, zoals door een kras of insectenbeet. De infectie ontwikkelt zich meestal op de benen.

Risicofactoren

• Verzwakt immuunsysteem
• Diabetes mellitus
• Neutropenie
• Gebruik van immunosuppressiva
• Kanker
• AIDS/HIV
• Kleine verwondingen en huidletsels
• Slechte hygiëne en drukbevolkte leefomstandigheden
• Ondervoeding
• Onbehandelde impetigo

Symptomen

De symptomen verschijnen vaak als één enkel huidletsel, maar kunnen zich uitbreiden tot meerdere huidletsels door de bacteriële infectie. De patiënt met ecthyma ontwikkelt een blaasje of puist met een rode rand, gevuld met pus. Dit is vergelijkbaar met impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen), die veroorzaakt wordt door dezelfde bacteriën, maar bij ecthyma verspreidt de infectie zich dieper in de huid. Nadat de puist verdwenen is, verschijnt een korzelige zweer. De korsten boven de huidzweer of zweren zijn harder en dikker dan bij impetigo. Deze huidletsels ontstaan vooral op de billen, dijen, benen, enkels en voeten. Af en toe ontstaan pijnlijke en gezwollen lymfeklieren. Ecthyma geneest langzaam en laat vaak een litteken achter.

Alarmsymptomen

• Snelle verspreiding van huidletsels
• Toenemende pijn
• Koorts
• Verhoogde zwelling en roodheid
• Algemene malaise

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De dermatoloog (huidarts) voert een dermatologisch onderzoek uit. Vaak kan de diagnose ecthyma worden gesteld op basis van de klinische bevindingen.

Diagnostisch onderzoek

In zeldzame gevallen kan een laboratoriumspecialist de vloeistof uit een puist onderzoeken. Ook kan de arts een huidbiopsie uitvoeren, waarbij een weefselmonster naar het laboratorium wordt gestuurd voor verder onderzoek.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen vertonen symptomen die sterk lijken op die van ecthyma:

• ecthyma gangrenosum
• insectenbeten
• leishmaniasis
• lymfomatoïde papulose
• miltvuur (antrax: symptomen aan huid, longen, maag en darmen)
• Mycobacterium Marinum infectie van de huid (aquariumgranuloom)
• orf (virale huidinfectie door contact met schapen of geiten)
• papulonecrotische Tuberculeden
• pyoderma gangrenosum (huidaandoening met diepe, pijnlijke zweren)
• Rickettsia-infectie
• sporotrichose
• tularemie
• tungiasis

Behandeling

Zelfzorg

Het is nuttig om een propere doek in een mengsel van een half kopje witte azijn in een liter lauw water te plaatsen. Daarna bevochtigt de patiënt een kompres en brengt dit ongeveer tien minuten meerdere keren per dag aan op de grijs-gele korsten. Dit helpt de korsten van de zweer te verwijderen. Het gebruik van antiseptische zeep of waterstofperoxide kan verder herstel bespoedigen. Bovendien dient de patiënt het krabben te vermijden, bijvoorbeeld bij een insectenbeet.

Professionele medische zorg

De patiënt neemt antibiotica via de mond (orale antibioticakuur). Wanneer de diagnose vroeg wordt gesteld, kunnen lokale (op de huid aangebrachte) antibiotica worden voorgeschreven. Hierbij wordt enkel het getroffen gebied behandeld. Bij ernstige infecties kan de arts intraveneuze antibiotica voorschrijven (antibiotica via een ader).

Prognose

Ecthyma geneest meestal met de juiste behandeling, maar de genezing kan traag zijn. Littekenvorming is vaak een gevolg van de aandoening. Vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal om ernstige complicaties en uitgebreide infecties te voorkomen.

Complicaties

Complicaties van ecthyma omvatten:

• blijvende littekens
• een wijdverspreide besmetting: cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid), erysipelas (vuurrode huiduitslag met verhoogde rand), lymfangitis (ontsteking van lymfevat(en), meestal veroorzaakt door bacteriën), gangreen (afsterven van weefsel met wijzigingen aan de huid), lymfadenitis (ontsteking van de lymfeklieren), en bacteriëmie
• post-streptokokken glomerulonefritis (nierfilterontsteking: ontsteking van de vaatkluwens in de nierschors, vorm van een nierontsteking) (zeldzaam)

Preventie

De preventie van ecthyma richt zich voornamelijk op het verbeteren van de hygiëne en het vermijden van huidbeschadiging. Dit omvat:

Regelmatig handen wassen en huidreiniging
Behandelen van huidletsels en verwondingen
Vermijden van krabben en het beschermen van de huid tegen insectenbeten
Het verbeteren van algemene hygiënische omstandigheden, vooral in drukbevolkte of onhygiënische leefomstandigheden

Lees verder

• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën
• Huidzweren: Oorzaken en soorten van zweer of zweren op huid