Gezwollen oksels: Oorzaken en behandeling van okselzwelling

Heel wat aandoeningen en infecties veroorzaken een gezwollen oksel of gezwollen oksels, zoals brucellose, suikerziekte of de waterpokken. In een aantal omstandigheden veroorzaakt een vaccinatie, een letsel of een reactie bij het scheren of waxen de okselzwelling. Soms is het eenvoudig om de oorzaak te achterhalen en de uitlokkende factor te vermijden zodat de gezwollen oksel niet meer tot stand komt. Een medische behandeling is echter af en toe vereist omdat en dan vooral wanneer ook nog andere symptomen buiten de gezwollen oksel aanwezig zijn.

• Allergische reactie en gezwollen oksels
• Borstimplantaten
• Brucellose
• Gezwollen lymfeklieren
• Infecties
• Ingegroeide okselhaarzakjes
• Kanker
• Kattenkrabziekte
• Letsel
• Menstruatie en okselzwelling
• Suikerziekte
• Vaccinatie
• Verrekte spier
• Waxen en scheren

Allergische reactie en gezwollen oksels

Parfums, deodoranten en bepaalde producten om de okselharen te verwijderen (ontharingsmiddelen), veroorzaken mogelijk een allergische reactie of een ontsteking. Dit gaat al dan niet gepaard met een vergroting van de omliggende lymfeklieren. Het verdient de aanbeveling om steeds hypoallergene huidverzorgingsproducten te gebruiken. Ook bij een allergische reactie op zwavel, penicilline of jodium is een okselzwelling mogelijk.

Borstimplantaten

Bij vrouwen met siliconen borstimplantaten ontstaat mogelijk een reactie op het implantaat. Soms gaan de implantaten eveneens ‘lekken’. Deze complicaties van een borstvergroting resulteren mogelijk in een vergroting van de lymfeklieren in de oksel, evenals een gezwollen borst, een gevoelige borst en borstpijn.

Brucellose

Brucellose is een acute of chronische bacteriële infectie geassocieerd met griepachtige symptomen zoals spierpijn, gezwollen lymfeklieren en golven van koorts. Bedrust en antibiotica bestrijden deze ziekte.

Gezwollen lymfeklieren

Onder de oksel bevinden zich een aantal lymfeklieren. Wanneer hier een probleem aanwezig is, ontstaat mogelijk een gezwollen oksel. Bij een infectie veroorzaakt door virussen, bacteriën of parasieten, zwellen de lymfeklieren op. Andere aandoeningen die leiden tot gezwollen lymfeklieren omvatten kanker en auto-immuunaandoeningen zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen). Ook bij mastitis (ontsteking van het borstweefsel) komt een gezwollen oksel tot stand. Symptomen omvatten een rode en gezwollen borst aan één of beide kanten en vergrote en pijnlijke lymfeklieren in de oksel aan de getroffen kant.

Infecties

Bacteriële infectie zoals lymfangitis (ontsteking van lymfevat(en)), tuberculose (infectie met longproblemen), de kattenkrabziekte en lymfadenitis (ontsteking van de lymfeklieren) veroorzaken mogelijk een zwelling in de oksel. Daarnaast tasten schimmelinfectie soms de lymfeklieren aan, zoals bij sporotrichose (huidinfectie). Virale infecties leiden eveneens tot een zwelling in één of beide oksels. Dit gebeurt bij bijvoorbeeld:

• bof (gezwollen oorspeekselklieren)
• een cytomegalie-infectie
• gordelroos (aandoening met huiduitslag en symptomen aan het gezicht)
• hiv / aids
• klierkoorts (keelpijn)
• mazelen (symptomen aan ogen en huid)
• rodehond (huiduitslag op gezicht, romp, armen en benen)
• waterpokken (algemene symptomen en huiduitslag)

De arts bekijkt welke ziekteverwekkers de ziekte veroorzaken en besluit dan om een behandeling in te zetten met:

• antibiotica (bestrijden bacteriën)
• antivirale geneesmiddelen (bestrijden virussen)
• antimycotica (bestrijden schimmels)

Ingegroeide okselhaarzakjes

Onder de oksel bevinden zich haarfollikels die vatbaar zijn voor een infectie. Wanneer bacteriën de oksel binnenvallen, ontstaat een ontsteking van deze haarfollikels en omringende zweetklieren (folliculitis). Dit gebeurt als gevolg van verstopte poriën door dode huidcellen, bacteriën en overtollige olie. Pijn en jeuk aan de huid zijn kenmerkend bij folliculitis.

Kanker

Uitzaaiingen van borstkanker

In de meeste gevallen is borstkanker pijnloos. Enkele symptomen zoals verdikte weefsels of knobbeltjes in de borsten, veranderingen in de grootte en vorm van de borsten, huidwijzigingen en een tepelafscheiding. Bij uitzaaiingen (metastasen) in de lymfeklieren, ontstaat een okselzwelling, een okselgezwel en okselpijn.

Uitzaaiingen van andere soorten kanker

Sommige vormen van kanker verspreiden zich eveneens via de lymfeklieren naar andere lichaamsstructuren. Een melanoom is één van de meest gevaarlijke vormen van huidkanker. De kankercellen verspreiden zich naar de nabijgelegen lymfeklieren waaronder ook de oksel. Wanneer dit plaatsvindt, ontstaat ook een gezwollen oksel. Ook bij uitzaaiingen van leukemie, een Hodgkin-lymfoom, een non-Hodgkin-lymfoom, en longkanker komt een zwelling van de oksels mogelijk tot stand.

Kattenkrabziekte

Bij de kattenkrabziekte, die het gevolg is van een krab of beet van een besmette kat, ontstaat een okselzwelling door een lymfeklierontsteking in combinatie met huidletsels. Meestal verdwijnen de symptomen van deze milde bacteriële infectie spontaan. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals bijvoorbeeld mensen met HIV of AIDS of mensen die chemotherapie voor de behandeling van kanker nemen, is vaak wel een behandeling met antibiotica nodig.

Letsel

Een letsel aan de oksel, arm of hand veroorzaakt niet alleen okselpijn maar ook een okselzwelling.

Menstruatie en okselzwelling

Veel vrouwen ervaren tijdens de menstruatieperiode gezwollen lymfeklieren met pijn in de borst (mastalgie). De lymfeklieren zwellen als een reactie op veranderingen in de borst door hormonale veranderingen. Een ondersteunende beha, ontspanningstechnieken, pijnstillers of andere medicijnen verhelpen de borstpijn die leidt tot gezwollen oksellymfeklieren.

Suikerziekte

Langdurig onbehandelde diabetes mellitus (suikerziekte) leidt tot complicaties zoals diabetische neuropathie (zenuwschade met pijn). Een scherpe pijn en zwelling van de rechteroksel zijn mogelijk wanneer de okselzenuwen zijn aangetast.

Vaccinatie

Een vaccinatie tegen onder andere waterpokken en tyfus (bacteriële infectie door besmette insectenbeet) veroorzaakt als bijwerking mogelijk een zwelling van de oksel.

Verrekte spier

Wanneer de borstspier uitgerekt of gespannen is door intense lichaamsbeweging zonder opwarming, ontstaat mogelijk pijn onder de rechteroksel. Dit onschuldig symptoom behoeft geen behandeling.

Waxen en scheren

Het waxen en scheren van de oksel veroorzaakt pijnlijke oksels waarbij enkele mensen een zwelling ervaren. Een pijnstiller is aanbevolen. Daarnaast moet de huid eerst herstellen alvorens weer het okselhaar te gaan scheren.

Lees verder

• Jeuk onder de oksels: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Tinea axillaris: Ringworm (schimmelinfectie) in oksels
• Okselgezwellen: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Okselpijn: Oorzaken en symptomen van pijn aan oksel(gebied)
• Puistjes onder oksels: Oorzaken van bultjes onder onderarmen