Gezwollen oksels: Oorzaken en behandeling van okselzwelling
Heel wat aandoeningen en infecties veroorzaken een gezwollen oksel of gezwollen oksels, zoals brucellose, suikerziekte of de waterpokken. In een aantal omstandigheden veroorzaakt een vaccinatie, een letsel of een reactie bij het scheren of waxen de okselzwelling. Soms is het eenvoudig om de oorzaak te achterhalen en de uitlokkende factor te vermijden zodat de gezwollen oksel niet meer tot stand komt. Een medische behandeling is echter af en toe vereist omdat en dan vooral wanneer ook nog andere symptomen buiten de gezwollen oksel aanwezig zijn.

Een allergische reactie op deodorant veroorzaakt mogelijk een okselzwelling /
Bron: SAM Nasim, Flickr (CC BY-2.0)Allergische reactie en gezwollen oksels
Parfums, deodoranten en bepaalde producten om de okselharen te verwijderen (ontharingsmiddelen), veroorzaken mogelijk een
allergische reactie of een
ontsteking. Dit gaat al dan niet gepaard met een vergroting van de omliggende
lymfeklieren. Het verdient de aanbeveling om steeds hypoallergene huidverzorgingsproducten te gebruiken. Ook bij een allergische reactie op zwavel, penicilline of jodium is een okselzwelling mogelijk.
Borstimplantaten
Bij vrouwen met siliconen borstimplantaten ontstaat mogelijk een reactie op het implantaat. Soms gaan de implantaten eveneens ‘lekken’. Deze complicaties van een borstvergroting resulteren mogelijk in een vergroting van de lymfeklieren in de oksel, evenals een
gezwollen borst, een gevoelige borst en
borstpijn.
Brucellose
Brucellose is een acute of chronische bacteriële infectie geassocieerd met
griepachtige symptomen zoals
spierpijn, gezwollen lymfeklieren en golven van
koorts. Bedrust en antibiotica bestrijden deze ziekte.
Gezwollen lymfeklieren
Onder de oksel bevinden zich een aantal lymfeklieren. Wanneer hier een probleem aanwezig is, ontstaat mogelijk een gezwollen oksel. Bij een infectie veroorzaakt door virussen, bacteriën of parasieten, zwellen de lymfeklieren op. Andere aandoeningen die leiden tot
gezwollen lymfeklieren omvatten
kanker en
auto-immuunaandoeningen zoals
reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen). Ook bij
mastitis (ontsteking van het borstweefsel) komt een gezwollen oksel tot stand. Symptomen omvatten een rode en gezwollen borst aan één of beide kanten en vergrote en pijnlijke lymfeklieren in de oksel aan de getroffen kant.
Infecties
Bacteriële infectie zoals
lymfangitis (ontsteking van lymfevat(en)),
tuberculose (infectie met longproblemen), de kattenkrabziekte en
lymfadenitis (ontsteking van de lymfeklieren) veroorzaken mogelijk een zwelling in de oksel. Daarnaast tasten schimmelinfectie soms de lymfeklieren aan, zoals bij
sporotrichose (huidinfectie). Virale infecties leiden eveneens tot een zwelling in één of beide oksels. Dit gebeurt bij bijvoorbeeld:
De arts bekijkt welke ziekteverwekkers de ziekte veroorzaken en besluit dan om een behandeling in te zetten met:
Ingegroeide okselhaarzakjes
Onder de oksel bevinden zich haarfollikels die vatbaar zijn voor een infectie. Wanneer bacteriën de oksel binnenvallen, ontstaat een ontsteking van deze haarfollikels en omringende zweetklieren (
folliculitis). Dit gebeurt als gevolg van verstopte poriën door dode huidcellen, bacteriën en overtollige olie.
Pijn en
jeuk aan de huid zijn kenmerkend bij folliculitis.
Kanker
Uitzaaiingen van borstkanker
In de meeste gevallen is
borstkanker pijnloos. Enkele symptomen zoals verdikte weefsels of
knobbeltjes in de borsten, veranderingen in de grootte en vorm van de borsten, huidwijzigingen en een
tepelafscheiding. Bij
uitzaaiingen (metastasen) in de lymfeklieren, ontstaat een okselzwelling, een
okselgezwel en
okselpijn.
Uitzaaiingen van andere soorten kanker
Sommige vormen van kanker verspreiden zich eveneens via de lymfeklieren naar andere lichaamsstructuren. Een
melanoom is één van de meest gevaarlijke vormen van
huidkanker. De kankercellen verspreiden zich naar de nabijgelegen lymfeklieren waaronder ook de oksel. Wanneer dit plaatsvindt, ontstaat ook een gezwollen oksel. Ook bij uitzaaiingen van
leukemie,
een Hodgkin-lymfoom,
een non-Hodgkin-lymfoom, en
longkanker komt een zwelling van de oksels mogelijk tot stand.
Kattenkrabziekte
Bij de
kattenkrabziekte, die het gevolg is van een krab of beet van een besmette kat, ontstaat een okselzwelling door een lymfeklierontsteking in combinatie met huidletsels. Meestal verdwijnen de symptomen van deze milde bacteriële infectie spontaan. Bij patiënten met een
verzwakt immuunsysteem, zoals bijvoorbeeld mensen met HIV of AIDS of mensen die
chemotherapie voor de
behandeling van kanker nemen, is vaak wel een behandeling met antibiotica nodig.
Letsel
Een letsel aan de oksel, arm of hand veroorzaakt niet alleen okselpijn maar ook een okselzwelling.
Menstruatie en okselzwelling
Veel vrouwen ervaren tijdens de menstruatieperiode gezwollen lymfeklieren met pijn in de borst (mastalgie). De lymfeklieren zwellen als een reactie op veranderingen in de borst door
hormonale veranderingen. Een ondersteunende beha, ontspanningstechnieken,
pijnstillers of andere medicijnen verhelpen de borstpijn die leidt tot gezwollen oksellymfeklieren.
Suikerziekte
Langdurig onbehandelde
diabetes mellitus (suikerziekte) leidt tot complicaties zoals
diabetische neuropathie (zenuwschade met pijn). Een scherpe pijn en zwelling van de rechteroksel zijn mogelijk wanneer de okselzenuwen zijn aangetast.
Vaccinatie
Een vaccinatie tegen onder andere waterpokken en
tyfus (bacteriële infectie door besmette
insectenbeet) veroorzaakt als bijwerking mogelijk een zwelling van de oksel.
Verrekte spier
Wanneer de borstspier uitgerekt of gespannen is door intense lichaamsbeweging zonder opwarming, ontstaat mogelijk pijn onder de rechteroksel. Dit onschuldig symptoom behoeft geen behandeling.
Waxen en scheren
Het waxen en scheren van de oksel veroorzaakt pijnlijke oksels waarbij enkele mensen een zwelling ervaren. Een pijnstiller is aanbevolen. Daarnaast moet de huid eerst herstellen alvorens weer het okselhaar te gaan scheren.
Lees verder