Koude vingers: Oorzaken, symptomen en behandeling

Mensen die het koud hebben of op een koude dag buitenkomen, hebben gemakkelijk last van koude vingers of handen. Sommige patiënten hebben echter aanhoudend koud aanvoelende vingers, zelfs op een warme dag. Mogelijk lijden zij aan een onderliggende aandoening die leidt tot koude vingers. Een arts bezoekt met aanhoudende klachten en eventuele bijkomende symptomen het best een arts. De meeste oorzaken van koude vingers zijn eenvoudig te behandelen met levensstijlveranderingen of medicijnen. Wanneer bloed en warmte die eerst naar essentiële organen gaan in de borst en buik, treedt koude op in de vingers en tenen.

• Anemie (bloedarmoede) met koude vingers, tenen en handen
• Auto-immuunziekten
• Bloedstolsel in slagader in arm
• Hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier)
• Lage bloeddruk met koud aanvoelende vingers
• Medicijnen
• Perifere vaatziekte
• Roken
• Stress of angst
• Vitamine B12-tekort
• Ziekte van Raynaud

Anemie (bloedarmoede) met koude vingers, tenen en handen

Patiënten met anemie (bloedarmoede) hebben onvoldoende rode bloedcellen om zuurstof door het lichaam te transporteren. Bloedarmoede bestaat in verschillende soorten, en ook de oorzaken hiervan zijn zeer divers. Door bloedverlies of een slechte opname van ijzer in het spijsverteringsstelsel, ontstaat ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort). IJzergebreksanemie is het vaakst voorkomende type bloedarmoede. Vaak voorkomende symptomen van anemie zijn echter koude vingers, koude tenen en koude handen. Andere symptomen zijn duizeligheid, een bleke huidskleur, flauwvallen, hoofdpijn, vermoeidheid en zwakte. Een bloedonderzoek onthult bloedarmoede. Vaak zijn bijkomende testen nodig om het onderliggend probleem van bloedarmoede te identificeren, en om een goed behandelplan op te kunnen stellen. Ferriprieve anemie is mogelijk te behandelen met het nemen van ijzersupplementen.

Auto-immuunziekten

Soms leidt een onderliggende auto-immuunaandoening het fenomeen van Raynaud, een aandoening die koude vingers met zich meebrengt:

• lupus, een aandoening waarbij het immuunsysteem zijn eigen weefsel aanvalt
• reumatoïde artritis, een ontsteking van gewrichten en organen
• sclerodermie, een ziekte die leidt tot verharding en littekens van de huid en de bindweefsels

Meestal zijn ook andere symptomen aanwezig. Medicijnen verlichten de klachten van deze aandoeningen die anno oktober 2020 niet te genezen zijn.

Bloedstolsel in slagader in arm

Koud aanvoelende vingers resulteren mogelijk uit een bloedstolsel dat zich elders in het lichaam heeft gevormd en zich vervolgens naar een slagader in de arm heeft verplaatst. Hierdoor kampt een patiënt met plotse koude aan de vingers, de hand en de arm. Deze situatie vereist onmiddellijke medische hulp.

Hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier)

De schildklier, een kleine klier vooraan in de keel, produceert veel hormonen die essentieel zijn voor het metabolisme van het lichaam en het normale functioneren. Hypothyreoïdie duidt op een onvoldoende productie van deze hormonen, hetgeen leidt tot koude-intolerantie. Een te traag werkende schildklier veroorzaakt ook een verminderde bloedstroom in het lichaam, waardoor koud aanvoelende vingers tot stand komen. Andere mogelijke symptomen zijn:

• een droge huid
• een gewichtstoename
• een hoog of verhoogd cholesterolgehalte
• een opgezwollen gezicht
• gewrichtspijn, gewrichtsstijfheid en gezwollen gewrichten
• haaruitval of dunner wordend haar
• heesheid
• neerslachtigheid
• spierzwakte, spierpijn, gevoelige spieren, spierstijfheid
• vermoeidheid

De arts zet medicatie in bij deze ziekte, en controleert de patiënt regelmatig via een bloedonderzoek, want in het begin moet de arts zoeken naar de juiste dosering.

Lage bloeddruk met koud aanvoelende vingers

Een lage bloeddruk (hypotensie) treedt kent veel oorzaken, zoals bijvoorbeeld uitdroging, bloedverlies, het gebruik van bepaalde medicijnen en endocriene aandoeningen. Wanneer de bloeddruk laag is, verwijden de bloedvaten het bloed van de ledematen en gaat het bloed naar de vitale organen. Dit zorgt voor koud aanvoelende vingers. Andere symptomen van hypotensie zijn duizeligheid, wazig zien, vermoeidheid, misselijkheid, zwakte en verwardheid.

Medicijnen

Het gebruik van bepaalde medicijnen leidt soms tot koude vingers of handen. Dit gebeurt door bijvoorbeeld amfetaminen, bètablokkers, decongestiva, medicijnen voor de behandeling van migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) en chemotherapie (geneesmiddelen voor de behandeling van kanker). De patiënt bespreekt de klachten met een arts. De arts bekijkt dan of hij het medicijn kan stopzetten en een ander geneesmiddel kan voorschrijven. Ook is soms een alternatieve behandeling mogelijk om het koude gevoel aan de vingers te elimineren.

Perifere vaatziekte

Een perifere slagaderziekte (perifere vasculaire aandoening) is een hart- en vaataandoening die vaak ouderen treft. Hierbij bouwt plaque zich op in de slagaders van de armen of benen. Dit zorgt voor een verstopping van de bloedstroom naar de benen of voeten. Soms zijn echter ook de armen of handen aangetast. Mogelijke symptomen zijn pijn en krampen in de armen, koude en gevoelloze handen en lichtblauwe vingers. Ook ontstaan soms huidzweren en een slechtere wondgenezing. Stoppen met roken of passief roken vermijden en regelmatig bewegen is belangrijk, maar een medische behandeling is eveneens nodig.

Roken

Roken zorgt voor problemen met de bloedsomloop omdat hierdoor de bloedvaten vernauwen (vasoconstrictie), hetgeen leidt tot koude vingers. Rokers lijden daarnaast vaker aan de ziekte van Buerger, wat gepaard gaat met ontstekingen in de bloedvaten, pijn en zweren aan de handen en voeten. Stoppen met roken is essentieel.

Stress of angst

Koude vingers en handen zijn soms het resultaat van stress en angst. Adrenalinepieken komen vaak voor bij een patiënt met stress of angst. Het hormoon adrenaline veroorzaakt een kettingreactie waardoor de bloedvaten in de handen en vingers samentrekken en de bloedtoevoer naar de vingers vermindert. Diepe ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga, sporten en andere ontspanningstechnieken helpen stress in de toekomst te voorkomen.

Vitamine B12-tekort

Vitamine B12 is een voedingsstof die aanwezig is in dierlijke producten, waaronder eieren, vlees en zuivel. Deze vitamine is nodig voor het produceren van rode bloedcellen en zenuwcellen en is ook belangrijk voor andere lichaamsfuncties. Vitamine B12 zit in veel voedingsmiddelen, maar vegetariërs, veganisten, patiënten met malabsorptie (voedingsstoffen slecht kunnen opnemen) en patiënten die een gewichtsverliezende operatie hebben ondergaan ontwikkelen sneller een tekort aan vitamine B12. Hierdoor kampen patiënten met gevoelloosheid, tintelingen en een koud gevoel in de vingers. Patiënten met ernstige symptomen ervaren een gezwollen tong, cognitieve problemen en geheugenverlies. Een bloedonderzoek onthult het vitaminetekort. Vitamine B12-supplementen vullen het tekort aan.

Ziekte van Raynaud

De ziekte van Raynaud is een bloedvataandoening die de vingers en tenen of sporadisch de neus en de oren aantast. Bij een blootstelling aan stress of koude vermindert de bloedcirculatie naar het gebied. Deze verminderde bloedsomloop leidt tot witte vingers. Patiënten met ernstige symptomen krijgen te maken met zweren aan de vingers of tenen. Cafeïne en nicotine is uit den boze voor patiënten met de ziekte van Raynaud, omdat deze stimulerende middelen de symptomen mogelijk doen verergeren. Verder houden patiënten de vingers en tenen best warm door het dragen van dikke handschoenen en sokken en door kledij in lagen te dragen (beter voor het kunnen regelen van de lichaamstemperatuur).

Lees verder

• Gevoelloosheid in handen: Oorzaken van verdoofd gevoel
• Koude handen en voeten: Oorzaken, symptomen en behandelingen
• Raynaudfenomeen: Wijzigingen in huidskleur met koude en pijn
• Ziekte van Buerger: Pijn aan en zweren op voeten en handen
• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers