Aarsmaden: Worminfectie met jeuk rond anus en huidirritatie
Een infectie met aarsmaden komt vaak voor bij kinderen. Deze wormen verspreiden zich via de handen van de anus naar de mond, hoewel ook andere overdrachtsroutes van de eieren mogelijk zijn. De infectie wordt veroorzaakt door draadwormen die in de darm terechtkomen en jeuk rond de anus veroorzaken. Huidirritatie is een ander kenmerk van deze ziekte. De behandeling omvat wormdodende medicijnen, en goede persoonlijke hygiëne is essentieel om een infectie met aarsmaden te voorkomen.- Epidemiologie: Vooral bij kinderen
- Prevalentie en incidente
- Leeftijd en geslacht
- Geografische spreiding
- Mechanisme
- Infectie en levenscyclus van de aarsmaden
- Verspreiding en herbesmetting
- Symptomen en effecten op het lichaam
- Oorzaken van de worminfectie
- Risicofactoren
- Slechte Hygiënepraktijken
- Levensomstandigheden en overbevolking
- Reizen naar gebieden met slechte sanitaire voorzieningen
- Risicogroepen
- Kinderen van basisschoolleeftijd
- Gezinnen en gezamenlijke leefomstandigheden
- Ziekenhuis- of zorginstellingbewoners
- Symptomen: Jeuk rond anus en huidirritatie
- Alarmsymptomen
- Jeuk rond de anus
- Slaapstoornissen en angst
- Maag-darmklachten en irritatie
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van infectie met aarsmaden
- Prognose
- Herstel na behandeling
- Herbesmetting en terugkeer van symptomen
- Complicaties
- Preventie
- Regelmatig Handen wassen
- Schoonmaken van beddengoed en kleding
- Gebruik van antiparasitaire medicatie in gevallen van infectie
- Praktische tips voor het leven met / omgaan met aarsmaden
- Volg een strikt hygiënisch regime
- Behandel het hele gezin
- Was beddengoed en kleding grondig
- Gebruik medicatie volgens voorschrift
- Ondersteun het immuunsysteem met gezond eten
- Zorg voor een schone en veilige omgeving
- Wees geduldig en volhardend met de behandeling
- Misvattingen rond aarsmaden
- Aarsmaden komen alleen voor bij kinderen
- Een goede hygiëne voorkomt besmetting volledig
- Aarsmaden veroorzaken altijd jeuk en ongemak
- Aarsmaden zijn een teken van slechte hygiëne
- Medicatie is niet nodig; de wormen verdwijnen vanzelf
- Aarsmaden tasten alleen het spijsverteringskanaal aan
- Alleen medicatie is voldoende om aarsmaden te bestrijden
Epidemiologie: Vooral bij kinderen
Het Enterobius vermicularis, de draadworm die aarsmaden veroorzaakt, komt wereldwijd voor. In Nederland is ongeveer 60% van de kinderen en tot 20% van de volwassenen besmet met deze draadworm. De aandoening is vooral prevalent bij jonge kinderen en in instellingen zoals kinderdagverblijven en scholen.Prevalentie en incidente
De prevalentie van aarsmadeninfecties wordt wereldwijd geschat op tussen de 10% en 50% van de populatie, waarbij kinderen tussen de 5 en 10 jaar het vaakst worden getroffen. In ontwikkelingslanden komt de infectie vaker voor, maar ook in geïndustrialiseerde landen is het een veelvoorkomende parasitaire aandoening, vooral in omgevingen met slechte hygiënepraktijken.Leeftijd en geslacht
Aarsmadeninfecties komen het vaakst voor bij jonge kinderen, met een piekincidentie tussen de 5 en 10 jaar. Hoewel de aandoening mannen en vrouwen in gelijke mate treft, zijn infecties bij kinderen van de basisschoolleeftijd vaker te vinden, waarschijnlijk vanwege de nabijheid en interactie met andere kinderen.Geografische spreiding
Hoewel aarsmaden wereldwijd voorkomen, is de incidentie het hoogst in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen en beperkte toegang tot gezondheidszorg. In geïndustrialiseerde landen is de prevalentie lager, maar het blijft een belangrijke oorzaak van gastro-intestinale infecties bij kinderen.Mechanisme
De infectie met aarsmaden wordt veroorzaakt door de inname van eieren, die zich in de darmen ontwikkelen tot volwassen wormen. Het mechanisme van infectie en verspreiding is goed begrepen, en het omvat specifieke fasen van het levenscyclus van de parasiet.Infectie en levenscyclus van de aarsmaden
Aarsmadeninfectie begint wanneer een patiënt eieren van de parasiet inslikt. De eieren komen in de dunne darm terecht, waar ze uitkomen in larven. Deze larven migreren naar de dikke darm, waar ze zich ontwikkelen tot volwassen wormen. Volwassen vrouwelijke wormen leggen hun eieren rond de anus van de gastheer, wat jeuk veroorzaakt.Verspreiding en herbesmetting
De eieren kunnen gemakkelijk worden verspreid via handen, beddengoed, kleding of door de lucht. Bij krabben aan de jeukende anus komen eieren op de handen en vervolgens in de mond, wat leidt tot herbesmetting. Dit maakt aarsmadeninfectie bijzonder hardnekkig in omgevingen waar goede hygiëne niet wordt nageleefd.Symptomen en effecten op het lichaam
De infectie zelf veroorzaakt meestal geen ernstige ziekte, maar de aanwezigheid van volwassen wormen kan leiden tot jeuk, irritatie en ongemak. In sommige gevallen kunnen secundaire infecties optreden door krabben. Hoewel de infectie meestal geen ernstige gezondheidseffecten heeft, kan het bij langdurige infectie leiden tot slaapstoornissen en irritatie van het maag-darmkanaal.Oorzaken van de worminfectie
Enterobius vermicularis is een kleine witte tot geelwitte nematode (rondworm) die tussen de twee en twaalf millimeter lang kan worden. De infectie verspreidt zich via de overdracht van eieren van de anus naar de mond via de handen (handen, nagels en vingers). Dit gebeurt meestal doordat een besmet kind of volwassene de anus krabt door de jeuk en vervolgens de handen in de mond stopt. Eieren kunnen ook op kleding, beddengoed of andere oppervlakken terechtkomen, waarna ze worden ingeslikt of ingeademd. Na de opname komen de eieren in de maag terecht, waar ze uitkomen en zich ontwikkelen in de dunne darm. De volwassen wormen bevinden zich vaak in het onderste deel van de dikke darm en de blinde darm. De vrouwtjes leggen hun eieren rond de anus, wat jeuk en ongemak veroorzaakt.Risicofactoren
De infectie met aarsmaden komt vaak voor in omgevingen waar veel kinderen samenkomen, zoals crèches en scholen. Ook mensen die in zorginstellingen werken of daar verblijven, lopen een verhoogd risico. Reizigers kunnen een verhoogd risico lopen als ze zich bevinden in drukke omstandigheden met geïnfecteerde personen.Slechte Hygiënepraktijken
Een van de belangrijkste risicofactoren voor aarsmadeninfecties is slechte hygiëne. Kinderen die niet regelmatig hun handen wassen, vooral na gebruik van het toilet of voor het eten, lopen een verhoogd risico op infectie. Het aanraken van besmette oppervlakken, zoals beddengoed of speelgoed, kan ook bijdragen aan de verspreiding van de eieren.Levensomstandigheden en overbevolking
In omgevingen met overbevolking of gedeelde leefruimten, zoals kinderdagverblijven, internaten en familiedomeinen, wordt de kans op verspreiding van aarsmaden vergroot. Eieren kunnen gemakkelijk op gemeenschappelijke oppervlakken terechtkomen, wat de kans op infectie vergroot.Reizen naar gebieden met slechte sanitaire voorzieningen
Personen die reizen naar of verblijven in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen of beperkte toegang tot schoon water hebben een verhoogd risico om in contact te komen met aarsmadeninfecties.Risicogroepen
Hoewel iedereen een aarsmadeninfectie kan oplopen, zijn er bepaalde groepen mensen die een verhoogd risico hebben, vaak vanwege omgevingsfactoren of bepaalde gedragingen.Kinderen van basisschoolleeftijd
Kinderen tussen de 5 en 10 jaar lopen het grootste risico om besmet te raken met aarsmaden, voornamelijk vanwege hun neiging om minder aandacht te besteden aan persoonlijke hygiëne en hun interactie met andere kinderen in gemeenschappelijke ruimtes, zoals scholen en speeltuinen.Gezinnen en gezamenlijke leefomstandigheden
Gezinnen met meerdere kinderen of mensen die in gedeelde woonomstandigheden verblijven, hebben een hoger risico op besmetting. Het dicht bij elkaar wonen vergroot de kans dat eieren worden verspreid en dat herbesmetting optreedt.Ziekenhuis- of zorginstellingbewoners
Bewoners van zorginstellingen, verpleegtehuizen of ziekenhuizen hebben een verhoogd risico op infecties, inclusief aarsmaden, vanwege het gedeelde gebruik van sanitaire voorzieningen en beddengoed, evenals verhoogde kwetsbaarheid door onderliggende gezondheidsproblemen.Symptomen: Jeuk rond anus en huidirritatie
De incubatietijd, de periode tussen blootstelling aan de infectie en het verschijnen van symptomen, bedraagt meestal één tot twee maanden. Soms zijn opeenvolgende herinfecties nodig voordat de symptomen duidelijk worden.Jeuk rond het anale gebied
De eieren worden door de vrouwtjes gelegd rond de anus, wat intense jeuk veroorzaakt in dat gebied, evenals in de schaamlippen (vaginale jeuk). Deze jeuk is vaak 's nachts het ergst, wat kan leiden tot slaapstoornissen. Patiënten kunnen ook vage buik- en darmklachten ervaren. Bij ernstige infecties kunnen wormen migreren naar andere plaatsen, zoals de vulva, de vagina en de urethra.
Irritatie van de huid
Krabben door de jeuk kan leiden tot huidirritatie en secundaire bacteriële infecties. Dit kan verdere complicaties veroorzaken en het herstel vertragen.
Alarmsymptomen
Aarsmadeninfecties kunnen variëren in ernst, maar de meeste gevallen zijn relatief mild. Toch is het belangrijk om de symptomen te herkennen en tijdig te behandelen om ongemakken en herbesmetting te voorkomen.Jeuk rond de anus
Het belangrijkste symptoom van een aarsmadeninfectie is jeuk rond de anus, vooral 's nachts. Dit komt doordat de vrouwelijke wormen hun eieren leggen rondom de anus, wat irritatie veroorzaakt. De jeuk kan leiden tot krabben, wat de verspreiding van eieren bevordert.Slaapstoornissen en angst
De jeuk kan ernstig genoeg zijn om slaapstoornissen te veroorzaken, vooral bij kinderen. Slaapgebrek door de jeuk kan leiden tot prikkelbaarheid, angst of vermoeidheid. In sommige gevallen kunnen kinderen ook onrustig zijn of klagen over ongemak in hun buik of darmen.Maag-darmklachten en irritatie
In zeldzamere gevallen kunnen maag-darmklachten optreden, zoals buikpijn of misselijkheid, vooral als de infectie langdurig is. Soms kunnen secundaire infecties optreden als gevolg van krabben, wat kan leiden tot huidinfecties of irritatie.Diagnose en onderzoeken
De diagnose wordt gesteld door het verzamelen van eieren voor microscopisch onderzoek. Dit gebeurt meestal door een stuk plakband rond de anus van de patiënt te plakken en daarna weer te verwijderen. Dit moet 's ochtends gebeuren, voordat de patiënt zich heeft gewassen, omdat de eieren voornamelijk 's nachts worden gelegd.Behandeling van infectie met aarsmaden
De behandeling van een draadworminfectie wordt doorgaans uitgevoerd met wormdodende medicijnen zoals mebendazol, albendazool of pyrantelpamoaat. Vaak is een gecombineerde behandeling met deze anthelmintica nodig om effectief te zijn. De behandeling bestaat meestal uit twee cycli: na de eerste behandeling volgt een rustperiode van twee weken, waarna de tweede kuur begint om de cyclus van auto-infectie te doorbreken. Alle gezinsleden, vooral jonge kinderen, dienen tegelijkertijd behandeld te worden om herinfectie te voorkomen.Prognose
De prognose voor aarsmadeninfecties is over het algemeen goed, met de meeste gevallen die volledig herstellen na behandeling. Het kan echter enige tijd duren voordat de symptomen volledig verdwijnen, en herbesmetting is mogelijk als de juiste maatregelen niet worden genomen.Herstel na behandeling
De meeste mensen herstellen volledig van een aarsmadeninfectie na de juiste behandeling met antiparasitaire medicatie, zoals mebendazol of albendazol. Symptomen zoals jeuk verdwijnen vaak binnen enkele dagen na de start van de behandeling.Herbesmetting en terugkeer van symptomen
Herbesmetting is een veelvoorkomend probleem bij aarsmadeninfecties. Omdat eieren gemakkelijk worden verspreid, is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen, zoals het regelmatig wassen van handen en het schoonmaken van beddengoed om herbesmetting te voorkomen.Complicaties
Mogelijke complicaties van aarsmaden zijn onder andere:- Secundaire bacteriële infecties door huidirritatie en krabben.
- Epileptische aanvallen in zeldzame gevallen, hoewel dit niet vaak voorkomt bij aarsmadeninfecties.
- Verergerde jeuk en ongemak, wat kan leiden tot slechtere kwaliteit van leven en slaapstoornissen.
Het regelmatig wassen van de handen is essentieel om verspreiding te voorkomen / Bron: Gentle07, PixabayPreventie
Om een infectie met aarsmaden te voorkomen, is goede persoonlijke hygiëne cruciaal. Aanbevolen preventieve maatregelen zijn:- Beddengoed regelmatig luchten en schoonmaken.
- Dagelijks stofzuigen en reinigen van ruimten.
- Nagels kort en schoon houden.
- Kleding en speelgoed regelmatig wassen op een temperatuur van minimaal 60 graden Celsius.
- Regelmatig handen wassen, vooral na gebruik van het toilet en voor het eten.
