Kleine rode stipjes op huid: oorzaak van puntbloedinkjes

Kleine, rode of paarse puntjes of stipjes op de huid van 0,5 tot 1 mm, kunnen duiden op een huidbloeding die wordt veroorzaakt door een zeer kleine oppervlakkige bloeduitstorting: een zogeheten 'petechia', meervoud 'petechiën'. Deze huidbloeding zal leiden tot rode, paarse of bruine vlekjes, soms in clusters, en het lijkt vaak op een huiduitslag maar wat het niet is. Bij druk op de huid verbleken deze puntbloedinkjes niet. Meestal zijn deze kleine rode stipjes of vlekken op de huid niet jeukend en plat. Het verschil met een blauwe plek, is dat de bloeding bij petechiën oppervlakkiger in de huid zit. Je kunt de kleine rode stipjes of vlekken aantreffen op de armen, benen, borst, gezicht of andere delen van het lichaam. Behandeling van puntbloedinkjes of bloedvlekjes is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van petechiën.

• Wat zijn puntbloedinkjes of petechiën?
• Risicogroepen
• Oorzaak van kleine rode stipjes op de huid
• Cytomegalovirus (CMV)
• Endocarditis
• Hantavirus pulmonaal syndroom (HPS)
• Trauma
• Leukemie
• Meningokokken
• Ziekte van Pfeiffer
• Rocky Mountain Spotted Fever (RMSF)
• Roodvonk
• Scheurbuik door vitamine C-tekort
• Sepsis
• Verhoogde druk
• Keelontsteking door streptokokken
• Trombocytopenie
• Vasculitis
• Virale hemorragische koorts
• Bijwerking van bepaalde geneesmiddelen
• Wanneer huisarts inschakelen?
• Kleine rode stipjes bij kind of volwassene
• Complicaties van speldenkopgrote bloedvlekjes
• Behandeling van kleine rode stipjes op de huid
• Verloop afwachten
• Van medicijn veranderen
• Medische behandeling
• Zelfzorg
• Prognose
• Preventie van puntbloedinkjes

Wat zijn puntbloedinkjes of petechiën?

Petechiën zijn kleine paarse, rode of bruine vlekken of stipjes op de huid. Ze worden vooral gezien op je armen, benen, buik en billen. Je kunt ze ook aantreffen in je mond of op je oogleden. Deze puntbloedinkjes kunnen veroorzaakt worden door veel verschillende factoren en omstandigheden. Ze kunnen ook voorkomen als een reactie op bepaalde medicijnen. Hoewel petechiën eruitzien als een huiduitslag, worden ze veroorzaakt door een zeer kleine oppervlakkige bloeduitstorting. Petechiën verbleken niet wanneer je erop drukt.

Risicogroepen

Dit zijn enkele risicogroepen die vatbaarder zijn voor het ontwikkelen van kleine rode stipjes op de huid of puntbloedinkjes:

• Mensen met een bloedstollingsstoornis: Mensen met aandoeningen zoals hemofilie of de ziekte van Von Willebrand kunnen sneller puntbloedinkjes ontwikkelen.
• Mensen die bloedverdunners gebruiken: Personen die medicijnen gebruiken zoals aspirine of anticoagulantia (bloedverdunners) lopen een verhoogd risico op het krijgen van puntbloedinkjes.
• Ouderen: Oudere mensen hebben vaak een dunnere huid en kwetsbaardere bloedvaten, wat kan leiden tot het ontstaan van puntbloedinkjes.
• Mensen met auto-immuunziekten: Aandoeningen zoals lupus of reumatoïde artritis kunnen het immuunsysteem aantasten, wat het risico op puntbloedinkjes kan vergroten.
• Mensen met een vitamine C- of K-tekort: Deze vitaminen zijn belangrijk voor een gezonde huid en bloedstolling, en een tekort kan leiden tot het ontstaan van kleine rode stipjes op de huid.
• Mensen met infecties: Sommige infecties, zoals mononucleosis of meningitis, kunnen puntbloedinkjes veroorzaken.
• Mensen met leverziekten: Aandoeningen zoals levercirrose kunnen van invloed zijn op de bloedstolling. Dit verhoogt het risico op het ontstaan van puntbloedinkjes.
• Mensen met intensieve fysieke belasting: Zware inspanning of trauma kan leiden tot het ontstaan van kleine rode stipjes op de huid, vooral bij gevoelige mensen.

Oorzaak van kleine rode stipjes op de huid

Petechiën worden gevormd wanneer kleine bloedvaten, genaamd capillairen, beschadigd raken en openbreken. Wanneer deze bloedvaten openbreken, lekt er bloed in je huid. Infecties en reacties op medicijnen zijn twee veel voorkomende oorzaken van puntbloedinkjes.

Cytomegalovirus (CMV)

CMV is een ziekte veroorzaakt door een (herpes)virus. Een infectie met CMV geeft vaak geen klachten en gaat daarom bijna altijd onopgemerkt aan je voorbij. Eventuele symptomen zijn vermoeidheid, koorts, keelpijn en spierpijn. Pasgeborenen kunnen besmet raken tijdens de zwangerschap. Mogelijke symptomen bij de geboorte zijn onder meer laag geboortegewicht, geelzucht en petechiën.

Endocarditis

Endocarditis is een ontsteking van de binnenwand van je hart en hartklep(pen). Mogelijke symptomen zijn koorts, koude rillingen, vermoeidheid, pijnlijke gewrichten en spieren, kortademigheid, hoesten en bleke huid, evenals vlekjes op de huid, in het oogwit of onder de vingernagels..

Hantavirus pulmonaal syndroom (HPS)

Deze virale infectie veroorzaakt griepachtige symptomen en ademhalingsproblemen. Andere symptomen zijn vermoeidheid, koorts en spierpijn. HPS werd voor het eerst in het jaar 1993 beschreven in de VS.

Trauma

De meest voorkomende oorzaak van puntbloedinkjes is door fysiek trauma. Denk hierbij een harde aanval van hoesten, adem inhouden, braken of huilen, wat kan leiden tot kleine rode stipjes in het gezicht, vooral rond de ogen. Dergelijke gevallen zijn verder niet gevaarlijk en verdwijnen meestal binnen een paar dagen. Beschadiging aan de huid, zoals door stomp trauma (bijvoorbeeld een auto-ongeluk), bijten of slaan kan er ook toe leiden dat petechiën gevormd worden. Zonnebrand kan ook kleine rode stipjes op de huid veroorzaken. Andere mogelijke oorzaken van fysiek trauma zijn Gua Sha, een Chinese behandeling waarbij de huid geschraapt wordt met een steen, en high-G-training van astronauten en piloten.

Leukemie

Leukemie is een kanker van het beenmerg oftewel beenmergkanker. Petechiën op het palatum (verhemelte) kan hierbij voorkomen. Andere symptomen zijn koorts, koude rillingen, vermoeidheid, onbedoeld gewichtsverlies, opgezwollen klieren, bloedingen, kneuzingen, bloedneuzen en nachtzweten.

Meningokokken

Meningokokken kan verschillende ziekten veroorzaken. Het betreft een bacteriële infectie van de ademhalingswegen. Andere symptomen zijn koorts, hoofdpijn, spierpijn en misselijkheid.

Ziekte van Pfeiffer

Pfeiffer is een virale infectieziekte die door middel van speeksel en andere lichaamsvloeistoffen wordt overgedragen. Andere symptomen zijn extreme vermoeidheid, keelpijn, koorts, gezwollen lymfeklieren, gezwollen keelamandelen en hoofdpijn.

Rocky Mountain Spotted Fever (RMSF)

RMSF of tekenkoorts is een bacteriële infectie die door teken wordt overgedragen. Andere symptomen zijn hoge koorts, koude rillingen, knallende hoofdpijn, spierpijn, misselijkheid en braken. RMSF komt in Nederland niet voor.

Roodvonk

Roodvonk is een bacteriële infectie die zich kan ontwikkelen bij mensen nadat ze streptokokkeninfectie van de keel (keelontsteking) hebben gehad. Veel mensen die last hebben van een streptokokkeninfectie hebben rode puntjes op het zachte of harde gehemelte. Andere symptomen zijn onder meer kleine, felrode vlekjes en de huid, rode tong, koorts en keelpijn.

Scheurbuik door vitamine C-tekort

Scheurbuik wordt veroorzaakt door een vitamine C-tekort. Andere symptomen zijn vermoeidheid, gezwollen tandvlees, gewrichtspijn, kortademigheid en blauwe plekken.

Sepsis

Een bloedvergiftiging of sepsis ontstaat door de verspreiding van bacteriën in het bloed en is levensbedreigend. Andere symptomen zijn een hoge koorts, snelle hartslag en ademhalingsstoornissen.

Verhoogde druk

Langdurige verhoogde druk tijdens bepaalde activiteiten kunnen kleine rode stipjes op de gezichtshuid, de hals en op de borst veroorzaken. Het kan hierbij gaan om huilen, hoesten, braken, gewichtheffen of een bevalling.

Keelontsteking door streptokokken

Een keelontsteking door streptokokken is een bacteriële infectie die flinke keelpijn veroorzaakt. Andere symptomen zijn gezwollen tonsillen, gezwollen klieren, koorts, hoofdpijn, misselijkheid, braken en lichaamspijn.

Trombocytopenie

Trombocytopenie houdt in dat er te weinig bloedplaatjes (trombocyten) in het bloed aanwezig zijn. Symptomen zijn onder meer kneuzingen, bloeden van je tandvlees, bloedneus, bloed in je urine of ontlasting, vermoeidheid en gele huid en ogen (geelzucht).

Vasculitis

Vasculitis is een ontsteking van de bloedvaten en wordt gekenmerkt door rode of blauw-paarse niet wegdrukbare puntjes op het lichaam, vooral aan de voeten en de onderbenen. Bij systemische vasculitis zijn er vaak ook algemene ziekteverschijnselen zoals koorts, algehele malaise, vermoeidheid, gewichtsverlies, gewrichtspijn, spierpijn, buikpijn, misselijkheid en braken.

Virale hemorragische koorts

Infecties zoals dengue, ebola en gele koorts vallen allemaal onder virale hemorragische koorts. Deze infecties maken het moeilijker voor je bloed om te stollen. Andere symptomen zijn hoge koorts, vermoeidheid, duizeligheid, pijn, bloeden onder de huid en zwakte.

Bijwerking van bepaalde geneesmiddelen

Petechiën kunnen een bijwerking zijn van bepaalde geneesmiddelen. Enkele voorbeelden van medicijnen die petechiën als bijwerking kunnen veroorzaken, zijn onder meer: ​​

• Antibiotica: nitrofurantoïne en penicilline;
• Antidepressiva: desipramine;
• Epilepsie:carbamazepine;
• Bloedverdunners: warfarine en heparine;
• NSAID's: indomethacine, naproxen.

Wanneer huisarts inschakelen?

Kleine rode stipjes bij kind of volwassene

Als jij of je kind petechiën heeft, neem dan contact op met een arts. Enkele van de onderliggende oorzaken van petechiën zijn ernstig en moeten direct behandeld worden. Bij een kind kan er bijvoorbeeld sprake zijn van een hersenvliesontsteking (met hoofdpijn, koorts en een stijve nek). Het is moeilijk om zelf te bepalen of iets onschuldig of ernstig is. Dat is aan de arts om te bepalen; een diagnose geeft duidelijkheid.

Neem in de volgende gevallen direct contact op met een arts:

• Hoge koorts;
• Problemen met ademen;
• Verwardheid;
• Veranderingen in het bewustzijn.

Complicaties van speldenkopgrote bloedvlekjes

Petechiën zelf veroorzaken geen complicaties en verdwijnen zonder achterlating van littekens. Sommige van de aandoeningen die dit symptoom veroorzaken, kunnen echter wel complicaties veroorzaken, zoals:

• Schade aan de nieren, lever, milt, hart, longen of andere organen;
• Hartproblemen;
• Infecties in andere delen van je lichaam.

Behandeling van kleine rode stipjes op de huid

Verloop afwachten

Als een bacteriële of virale infectie de kleine rode stipjes op de huid veroorzaken, dan zullen deze vanzelf verdwijnen zodra de infectie wijkt.

Controleer regelmatig de plekken om te zien of ze veranderen. Als het aantal plekken toeneemt, kan er sprake zijn van een bloedingsstoornis.

Van medicijn veranderen

Als een medicijn de puntbloedinkjes veroorzaakt, dient dit symptoom weg te gaan zodra je met het betreffende geneesmiddel stopt. Doe dit alleen in overleg met de arts.

Medische behandeling

Voordat de arts een behandeling aanbeveelt, zal hij eerst vaststellen waardoor de petechiën en andere symptomen worden veroorzaakt. De arts kan een van deze geneesmiddelen voorschrijven om de oorzaak van de rode stipjes op de huid te behandelen:

• Antibiotica om een ​​bacteriële infectie te behandelen;
• Corticosteroïden om ontsteking te bestrijden;
• Medicijnen die je immuunsysteem onderdrukken, zoals azathioprine, methotrexaat of cyclofosfamide;
• Specifieke behandeling in geval van kanker.

Zelfzorg

Je kan zelf ook een aantal maatregelen nemen om de klachten te verlichten:

• Rust uit en bewaak je grenzen;
• Neem pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen.
• Drink voldoende om uitdroging te voorkomen.

Prognose

De prognose van kleine rode stipjes op de huid of puntbloedinkjes is meestal geruststellend, zeker als ze door iets onschuldigs komen, zoals huidirritatie, een allergische reactie of zelfs ouderdom. Deze stipjes verdwijnen vaak vanzelf of met eenvoudige zelfzorgmaatregelen, zoals het vermijden van de trigger. Als je de oorzaak aanpakt, kun je vaak zeggen: "De kust is weer veilig."

In sommige gevallen kunnen de stipjes wijzen op iets serieuzers, zoals een onderliggende bloed- of auto-immuunziekte. In dat geval hangt de prognose af van hoe snel het probleem wordt vastgesteld en behandeld. Zoals ze zeggen: "Voorkomen is beter dan genezen," dus als de stipjes aanhouden of verergeren, is het slim om even langs de dokter te gaan voor verder onderzoek.

Preventie van puntbloedinkjes

Om petechiën te voorkomen, moet je de omstandigheden vermijden die deze stipjes op de huid kunnen veroorzaken. Maar je kan niet alle mogelijke onderliggende oorzaken van petechiën voorkomen. Als je deze reactie op een geneesmiddel in het verleden hebt gehad, laat het aan je arts weten als hij medicijnen voorschrijft. Om infecties te voorkomen die puntbloedinkjes kunnen veroorzaken, kun je de volgende maatregelen nemen:

• Was je handen regelmatig met zeep en water, of gebruik een op alcohol gebaseerde handreiniger.
• Droog je handen goed af met papieren doekjes. Katoenen handdoeken en handendrogers verhogen het aantal bacteriën juist.
• Probeer mensen die ziek zijn te vermijden.
• Deel geen glazen, keukengerei en andere persoonlijke items, zoals tandenborstels.
• Reinig de persoonlijke werkomgeving en leefomgeving met desinfectiedoekjes.

Lees verder

• Puntbloedingen: rode, paarse puntjes op huid door petechiën
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Petechiën: symptomen, oorzaken en behandeling puntbloedingen