Puntbloedingen: rode, paarse puntjes op huid door petechiën

Petechiën of puntbloedingen zijn rode of paarse puntvormige huidbloedingen. Rode puntjes op de huid (arm, been romp of elders) kunnen wijzen op petechiën, puntbloedingen of bloedvlekjes. Petechiën zijn speldenkopgrote (0,5-1 mm) rode of paarse puntvormige huidbloedingen (puntbloedingen). Deze huidbloedingen worden veroorzaakt door een minieme, oppervlakkige bloeduitstorting. Bij druk op de huid verbleken petechiën niet. Rode puntjes op de huid of rode stipjes op de huid door petechiën kent veel mogelijke oorzaken, van relatief onschuldig tot ernstig. De behandeling van petechiën of puntbloedingen hangt af van de onderliggende oorzaak. Niet altijd is een behandeling noodzakelijk bij rode puntjes op de huid door puntbloedingen. Ze kunnen spontaan wegtrekken. Soms kunnen puntbloedingen worden voorkomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Een goede handhygiëne is belangrijk om de kans op kleine puntbloedingen als gevolg van infectieziekten te verminderen.

• Wat zijn puntbloedingen?
• Zijn deze rode tot paarse puntjes gevaarlijk?
• Puntbloedingen symptomen
• Verschijnselen
• Petechiën verbleken niet bij druk op de huid
• Bijkomende symptomen
• Oorzaken van rode puntjes op de huid
• Puntbloedingen op de huid door verhoogde druk
• Petechiën door medicatie
• Infectieziekten
• Cytomegalovirus (CMV)-infectie
• Endocarditis
• Hantavirus pulmonaire syndroom
• Meningokokkenziekte
• Klierkoorts
• Rocky Mountain spotted fever
• Roodvonk
• Sepsis
• Virale hemorragische koorts
• Keelontsteking
• Overige infectieziekten
• Auto-immuunaandoeningen
• Bloed- en beenmergaandoeningen
• In vogelvlucht
• Petechiën en leukemie
• Puntbloedingen door vasculitis
• Petechiën door vitaminetekorten
• Vitamine C-tekort
• Vitamine K-tekort
• Vitamine B-tekort
• Bloedvlekjes door letsel of zonnebrand
• Bloedvlekjes door allergische reactie op insectenbeet
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek met je arts: hoe lang heb je die vlekjes?
• Lichamelijk onderzoek: kijken naar de huid en meer
• Bloedonderzoek: hoe staat het met je bloedplaatjes?
• Ontstekingsmarkers en infecties: is er meer aan de hand?
• Beeldvorming: een kijkje onder de huid
• De diagnose: wat is de oorzaak van je puntbloedingen?
• Behandeling van petechiën
• Medicatie
• Voldoende rust en drinken
• Transfusie van bloedplaatjes
• Operatie
• Transfusie van bloedplaatjes
• Vitaminesupplementen
• Complicaties van rode stipjes op de huid
• Preventie van bloedinkjes

Wat zijn puntbloedingen?

Petechiën of puntbloedingen zijn speldenkopgrote, ronde bloedvlekjes op de huid. Petechiën komen vaak voor en kunnen veroorzaakt worden door een aantal factoren of onderliggende aandoeningen, waarbij de ernst varieert van niet tot zeer ernstig.

Petechiën of puntbloedingen zijn een symptoom van een onderliggende aandoening en de vlekjes zelf kennen geen complicaties. Als de vlekken eenmaal zijn verdwenen, zie je er geen sporen meer van, dus ook geen littekenvorming. Als de petechiën echter het gevolg zijn van een onderliggende aandoening, kunnen er enkele complicaties optreden als gevolg van deze aandoening. Complicaties zijn onder meer:

• schade aan de nieren, lever, milt, hart, longen of andere organen;
• verschillende hartproblemen;
• infecties die kunnen optreden in andere delen van het lichaam.

Zijn deze rode tot paarse puntjes gevaarlijk?

Deze rood-paarse puntjes kunnen volkomen onschuldig zijn, maar soms duiden ze op een ernstige aandoening of zijn ze het gevolg van medicijngebruik. Petechiën kunnen een teken zijn van een ernstige ziekte of medisch noodgeval, vooral bij kinderen. Zoek meteen medische hulp als je rode stippen op de huid hebt en daarnaast last hebt van:

• verwardheid
• duizeligheid
• bewustzijnsverlies (syncope of flauwvallen)

Puntbloedingen symptomen

Verschijnselen

Je kunt petechiën of puntbloedingen herkennen aan de volgende symptomen. Het gaat om rode of paarse puntvormige huidbloedingen van ongeveer 0,5-1 mm. Het wordt veroorzaakt door een zeer kleine oppervlakkige bloeduitstorting. Vaak verschijnen petechiën in clusters en dan kan het lijken op een uitgebreidere huiduitslag. De plekjes zijn niet verheven en soms verschijnen ze op de binnenoppervlak van de mond of de oogleden.

Petechiën verbleken niet bij druk op de huid

Petechiën of puntbloedingen verbleken niet onder druk. Dit is bijvoorbeeld wel het geval bij rode huidverkleuringen als gevolg van verwijde bloedvaatjes of te veel bloedvaatjes. Het bloed in een petechia (enkelvoud van petechiën) bevindt zich niet in een bloedvat, maar in de huid. Daarom kan het niet worden weggedrukt.

Bijkomende symptomen

Het verschijnen van rode puntjes op de huid (puntbloedingen) is de enige indicatie voor petechiën of puntbloedingen. Omdat het echter vaak een indicatie is van een onderliggende aandoening, kan een persoon naast deze symptomen ook andere symptomen ervaren, zoals onder meer:

• algehele malaise;
• bloeduitstorting of hematoom;
• gemakkelijk blauwe plekken krijgen;
• gemakkelijk bloeden;
• gewrichtsbloeding of bloeding in een gewricht (hemartrose);
• gewrichtspijn;
• griepachtige symptomen, zoals koorts, koude rillingen, keelpijn, hoofdpijn en spierpijn in het hele lichaam;
• pijn in de ledematen;
• hevige bloedingen tijdens de menstruatie (menorragie);
• maag- en darmklachten;
• spontane bloedneuzen;
• overmatig zweten (hyperhidrose);
• overmatige tandvleesbloedingen.

Oorzaken van rode puntjes op de huid

Petechiën of puntbloedingen verschijnen wanneer haarvaten bloed lekken in de huid. Een aantal factoren kan dit lekken van bloed veroorzaken, zoals:

• verhoogde druk;
• bepaalde medische aandoeningen;
• specifieke vormen van letsel;
• infectieziekten;
• auto-immuunaandoeningen;
• bloed- en beenmergaandoeningen;
• vitaminetekorten;
• bepaalde medicijnen; en
• blessures en zonnebrand.

Puntbloedingen op de huid door verhoogde druk

Petechiën of puntbloedingen in het gelaat, de hals en de borst, kunnen worden veroorzaakt door langdurige verhoogde druk tijdens bepaalde activiteiten zoals langdurig of expressief huilen, (extreem) hoesten, hevig braken, een bevalling, gewichtheffen en het ondersteboven hangen aan de rekstok. Petechiën die ontstaan door verhoogde druk bij extreem hoesten, etc., zijn onschuldige van aard.

Petechiën door medicatie

Petechiën of puntbloedingen kunnen worden veroorzaakt door het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, waaronder:

• antistollingsmiddelen of anticoagulantia (warfarine, heparine);
• Atropine, wordt voorgeschreven bij koliekpijn, overmatige speekselvloed en bij luidruchtig ademen (het zogeheten 'reutelen') in de palliatieve zorg;
• carbamazepine (Carbatrol, Epitol, Tegretol e.a.), wat overprikkelde zenuwen in de hersenen tot rust brengt en onder meer voorgeschreven wordt bij epilepsie, zenuwpijn en manische depressiviteit;
• chloralhydraat, wat rustgevend werkt en de slaap bevordert;
  Petechiën door medicatie / Bron: Jarmoluk, Pixabay
• desipramine (merknaam: Pertrofran), een antidepressiva welke wordt voorgeschreven bij een depressieve stoornis;
• indomethacine (Indocid), een NSAID met een pijnstillende, ontstekingsremmende en koortswerende werking;
• naproxen (Aleve, Aleve Feminax, Anaprox, Apranax, etc.), een NSAID die ontstekingsremmend, pijnstillend en koortsverlagend werkt.
• nitrofurantoïne, een antibioticum welke wordt gebruikt om blaasontsteking te genezen of te voorkomen;
• penicilline, één van de oudste antibiotica welke nog steeds veel wordt gebruikt; en
• kinine, welke gebruikt wordt bij een aanval van malaria.

Infectieziekten

Petechiën of puntbloedingen kunnen worden veroorzaakt door infectieziekten als gevolg van bacteriën, schimmels of virussen. Voorbeelden hiervan zijn:

Cytomegalovirus (CMV)-infectie

Een virale infectie die ontstaat als een ongeboren kind tijdens de zwangerschap via de moeder besmet raakt. Deze aangeboren infectie kan voor ernstige problemen zorgen, zoals een achterstand in de ontwikkeling van het kind en slechthorendheid. Het overgrote deel van de kinderen met een aangeboren CMV-infectie vertoont geen klachten bij de geboorte. Sommige kinderen hebben vlak na de geboorte problemen als geelzucht, een laag geboortegewicht, een vergrote lever en vergrote milt en/of puntbloedingen.

Endocarditis

Endocarditis is een infectie die sommige delen van het endocard, de binnenbekleding van het hart, aantast, en meestal ook van de hartkleppen. Het geeft allerlei symptomen, waaronder vlekjes op de huid, in het oogwit of onder de vingernagels.

Hantavirus pulmonaire syndroom

Hantavirus pulmonale syndroom (HPS) is een zeer ernstige virale infectieziekte. De eerste klachten bestaan uit vermoeidheid, koorts en spierpijn. Dit kan gepaard gaan met hoofdpijn, duizeligheid, rillingen en abdominale problemen, zoals misselijkheid, braken, diarree en buikpijn. Een enkele keer kunnen puntbloedingen ontstaan.

Meningokokkenziekte

Meningokokkenziekte of meningokokkose is een verzamelnaam voor ziekten die worden veroorzaakt door de meningokokbacterie. Zeer karakteristiek ziektebeeld zijn de petechiën en purpura op de romp, handen en benen en het bindvlies.

Klierkoorts

Klierkoorts of ziekte van Pfeiffer is een besmettelijke ziekte die door een virus wordt veroorzaakt. Pfeiffer wordt vooral gekenmerkt door zwellingen van de lymfklieren in de hals. Soms zijn er kleine petechiën op het zachte verhemelte.

Rocky Mountain spotted fever

Rocky Mountain spotted fever, ook wel 'tekenbeetkoorts' genoemd, is een door harde teken overgebrachte rickettsia-infectie (Rickettsia zijn bacteriën die via een beet door besmette geleedpotigen worden overgedragen), wat symptomen veroorzaakt als huiduitslag, hoofdpijn en hoge koorts. Rocky Mountain spotted fever komt niet in Nederland voor.

Roodvonk

Roodvonk is een besmettelijke vlekjesziekte die wordt veroorzaakt door infectie met streptokokkenbacterie. Veel mensen die last hebben van een streptokokkeninfectie hebben rode puntjes op het zachte of harde gehemelte (petechiën).

Sepsis

Sepsis is een ernstig, soms dodelijk, verlopend ziektebeeld. Sepsis of bloedvergiftiging wordt veroorzaakt door een infectie, meestal door bacteriën of hun toxinen (gifstoffen). Symptomen van sepsis zijn hoge koorts, tachycardie (snelle hartslag), snelle ademhaling, koude rillingen, lage bloeddruk, verwardheid, verminderde urineproductie en oedeem (vochtophoping). Daarnaast zie je aanvankelijk vaak kleine, zich vaak snel uitbreidende bloedingen in de huid: petechiën en purpura.

Virale hemorragische koorts

Virale hemorragische koorts is een verzamelnaam voor een ziektebeeld dat gepaard gaat met koorts en ernstige bloedingen. Verschillende virusfamilies kunnen deze aandoening veroorzaken, onder meer filovirussen (marburgvirus, ebolavirus) en flavi virussen (japanseencefalitisvirus, gelekoortsvirus, denguevirus).

Keelontsteking

Mensen die last hebben van een keelontsteking als gevolg van een streptokokkeninfectie, hebben vaak rode puntjes op het zachte of harde gehemelte (petechiën).

Overige infectieziekten

Andere infectieziekten die petechiën of puntbloedingen kunnen veroorzaken zijn:

• chikungunya: een virus dat milde koorts en gewrichtspijnen veroorzaakt;
• cryptokokkose: een infectie die wordt veroorzaakt door de schimmel Cryptococcus neoformans;
• de ziekte van Duke: ook wel 'exanthema Subitum' of 'vierde ziekte' genoemd, welke gepaard gaat met koorts, lymfekliervergroting en een rode huiduitslag;
• ehrlichiose: bacteriële infectie door een tekenbeet;
• longontsteking door het hantavirus;
• H1N1 Mexicaanse griep;
• syfilis: bacteriële infectie via seksueel contact;
• tyfus: infectieziekte die veroorzaakt wordt door de tyfusbacterie (Salmonella typhi).

Auto-immuunaandoeningen

Sommige auto-immuunziekten zoals lupus en reumatoïde artritis zijn geassocieerd met petechiën of puntbloedingen. Reumatoïde artritis wordt beschreven als een auto-immuunreactie waarbij het kraakbeen in de gewrichten wordt aangevallen door witte bloedcellen. Hierdoor kunnen huiduitslag, ontstekingen en ook petechiën op de aangetaste delen ontstaan. Petechiën kunnen ook worden gekoppeld aan chronische discoïde lupus erythematosus (afgekort CDLE) en systemische lupus erythematosus (SLE). Ook bij het syndroom van Sjögren, een reumatische auto-immuunziekte, komen kleine puntvormige bloedingen voor. Je kunt hierbij verder last krijgen van een droge mond, een droge keel een droge ogen.

Bloed- en beenmergaandoeningen

In vogelvlucht

Petechiën of puntbloedingen kunnen ook worden veroorzaakt door bloed- en beenmergaandoeningen. Voorbeelden hiervan zijn:

• diffuse intravasale stolling: hierbij wordt bloedstolling in de vaten geactiveerd;
• het Bernard-Soulier syndroom: een zeldzame erfelijke bloedziekte veroorzaakt door abnormale bloedplaatjes en dientengevolge abnormale stolling;
• het Wiskott-Aldrich-syndroom: een erfelijke aandoening waarbij er te weinig witte bloedcellen en bloedplaatjes zijn;
• idiopathische trombocytopenische purpura: een auto-immuunziekte die de bloedplaatjes aantast;
• leukemie: een vorm van kanker waarbij het beenmerg teveel witte bloedcellen maakt;
• myelofibrose: een zeldzame aandoening van het beenmerg;
• trombocytopenie: een tekort aan bloedplaatjes of trombocyten;
• vasculitis: een ontsteking van de bloedvaten;
• verworven bloedplaatjesdysfunctie: hierbij ontstaan problemen met de bloedstolling;
• ziekte van Glanzmann: een afwijking in de bloedstelping;
• ziekte van Von Willebrand: de meest voorkomende erfelijke stollingsstoornis.

Petechiën en leukemie

Leukemie is een vorm van bloedkanker die het beenmerg aantast, waar je lichaam bloedcellen aanmaakt. Bij leukemie produceren je botten te veel onrijpe of abnormale witte bloedcellen. Hierdoor wordt de productie van gezonde bloedcellen, zoals rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes, verstoord. En daar komen we bij de crux: bloedplaatjes.

Bloedplaatjes zijn kleine cellen in je bloed die helpen bij het stollen en het stoppen van bloedingen. Wanneer je niet genoeg bloedplaatjes hebt (een aandoening die bekend staat als trombocytopenie), kan je lichaam zelfs bij de kleinste verwonding niet goed stoppen met bloeden. Dit leidt tot bloedingen in de huid, wat zich uit in de vorm van petechiën.

Waarom verschijnen deze puntbloedingen bij leukemie?
Bij mensen met leukemie kunnen de petechiën plotseling verschijnen omdat hun bloedplaatjesaantal drastisch is gedaald. In plaats van de gebruikelijke hoeveelheden bloedplaatjes om de kleine bloedvaatjes te dichten, blijven de bloedingen doorgaan, waardoor er een verzameling rode of paarse stipjes ontstaat op de huid. Het verschil met een gewone blauwe plek is dat deze vlekjes niet verdwijnen wanneer je erop drukt, omdat het bloed daadwerkelijk onder de huid is gelekt.

Wist je dat? Petechiën kunnen overal op je lichaam verschijnen, maar ze komen vaak voor op de benen, enkels en voeten, omdat het bloed zich daar door zwaartekracht ophoopt. Het zijn vaak de eerste zichtbare tekenen dat er iets ernstigs aan de hand is, zoals leukemie.

Andere symptomen van leukemie om op te letten
Ofschoon puntbloedingen op zichzelf al een teken kunnen zijn dat er iets mis is, komen ze zelden alleen. Leukemie veroorzaakt een breed scala aan symptomen omdat de onrijpe witte bloedcellen niet alleen de bloedplaatjes aantasten, maar ook de productie van gezonde rode bloedcellen en het immuunsysteem verstoren. Hier zijn enkele andere waarschuwingssignalen waar je op moet letten:

• Onverklaarbare vermoeidheid: Voel je je constant uitgeput, zelfs na een goede nachtrust? Dit kan komen doordat leukemie de aanmaak van rode bloedcellen verstoort, wat leidt tot bloedarmoede en een gebrek aan zuurstof in je lichaam.
• Frequent of ernstig bloeden: Neusbloedingen, bloedend tandvlees of langdurige menstruaties kunnen allemaal wijzen op een tekort aan bloedplaatjes.
• Blauwe plekken: Merk je dat je sneller blauwe plekken krijgt, zelfs zonder dat je je hebt gestoten? Dit kan een teken zijn dat je lichaam niet genoeg bloedplaatjes heeft om de bloedvaten te beschermen.
• Herhaalde infecties: Je immuunsysteem is aangetast, waardoor je vatbaarder bent voor verkoudheden, griep en andere infecties die maar niet overgaan.
• Gewichtsverlies en nachtzweten: Onverklaarbaar gewichtsverlies of nachtelijk zweten kan een teken zijn van een onderliggende ziekte zoals leukemie.

De behandeling van leukemie
Als leukemie wordt gediagnosticeerd, zal de behandeling afhangen van het type leukemie (er zijn verschillende vormen, zoals acute lymfatische leukemie en acute myeloïde leukemie) en het stadium van de ziekte. Behandelingen kunnen chemotherapie, radiotherapie of een beenmergtransplantatie omvatten. In de tussentijd zullen de petechiën meestal verdwijnen zodra de behandeling begint en het aantal bloedplaatjes weer stijgt.

Puntbloedingen door vasculitis

Vasculitis betekent simpelweg dat je bloedvaten ontstoken zijn. Dit kunnen de grote slagaders zijn die zuurstofrijk bloed naar je organen voeren, of de minuscule haarvaten vlak onder je huid. Deze ontsteking maakt de wanden van de bloedvaten broos en kwetsbaar. In plaats van sterk en flexibel, raken de wanden beschadigd, en beginnen ze te lekken. Het bloed dat dan door de wanden sijpelt, komt net onder de huid terecht en vormt de petechiën – die kleine rode stipjes die je misschien wel op je benen, armen of enkels ziet verschijnen.

Wist je dat? Petechiën door vasculitis verschijnen vaak eerst op de onderste ledematen. Dit komt omdat de zwaartekracht het bloed naar beneden trekt, waardoor de lekken in de haarvaten daar sneller zichtbaar worden. Ze kunnen in groepjes voorkomen, als kleine eilandjes van rode stipjes.

Waarom leiden ontstoken bloedvaten tot puntbloedingen?
Wanneer de bloedvaten ontstoken raken, worden ze zwakker en verliezen ze hun normale structuur. Hierdoor kunnen de kleine bloedvaten, vooral de haarvaten, niet meer goed hun werk doen: bloed binnen de vaten houden. Door de druk van het bloed en de zwakte van de vaatwanden, sijpelt er bloed doorheen. Dit leidt tot puntbloedingen, die niet verdwijnen als je erop drukt. Het bloed zit letterlijk onder je huid, en die rode stipjes zijn een visueel signaal dat je bloedvaten hulp nodig hebben.

Wat betekent vasculitis voor je lichaam?
Petechiën zijn vaak het eerste zichtbare teken dat er iets mis is, maar vasculitis doet meer dan alleen huidproblemen veroorzaken. Omdat bloedvaten overal in het lichaam aanwezig zijn, kunnen ontstekingen overal toeslaan. Hierdoor kunnen andere symptomen ontstaan, afhankelijk van waar de ontsteking zich bevindt. Denk aan:

• Vermoeidheid: Je lichaam vecht tegen zichzelf, en dat kost energie. Veel mensen met vasculitis voelen zich uitgeput, zelfs na een goede nachtrust.
• Gewrichtspijn: De ontsteking kan zich uitbreiden naar de gewrichten, wat pijn en stijfheid veroorzaakt.
• Koorts: Het lichaam reageert op de ontsteking met een verhoogde temperatuur, alsof het constant bezig is een infectie te bestrijden.
• Zwakte of verlies van kracht: Wanneer de grotere bloedvaten ontstoken raken, kunnen vitale organen zoals de nieren of het hart minder goed functioneren.

Het verhaal van Sara: een onverwacht gevecht met vasculitis
Sara, 42 jaar oud, was altijd vol energie. Haar dagen waren een wervelwind van activiteiten, van haar baan tot het zorgen voor haar twee kinderen. Ze had altijd gedacht dat ze gezond was, dus toen ze ineens kleine rode vlekjes op haar benen opmerkte, dacht ze er niet veel van. Misschien had ze zich gestoten of te hard gewerkt, zo vertelde ze zichzelf. Maar die stipjes verdwenen niet. Sterker nog, er kwamen er steeds meer bij.

De eerste keer dat ze zich echt zorgen maakte, was toen ze zich steeds vermoeider begon te voelen. Ze had geen energie meer, alsof haar lichaam langzaam leegliep. En toen haar gewrichten pijnlijk en stijf werden, besloot ze eindelijk naar de dokter te gaan. Wat ze eerst nog afdeed als vermoeidheid door een drukke levensstijl, bleek het begin van iets veel complexers: systemische vasculitis.

De diagnose: wat er gebeurde in het lichaam van Sara
Haar huisarts herkende de puntbloedingen en vermoedde dat er iets ernstigers speelde. Na enkele bloedonderzoeken en een huidbiopsie, kreeg ze te horen dat ze vasculitis had. Haar lichaam had besloten om haar eigen bloedvaten aan te vallen, en de puntbloedingen waren het eerste waarschuwingssignaal.

De arts legde uit dat vasculitis een auto-immuunziekte is waarbij het immuunsysteem de bloedvaten aanziet voor iets gevaarlijks en ze aanvalt. Dit veroorzaakt de ontsteking die leidt tot lekken in de bloedvaten en puntbloedingen. Sara voelde zich overweldigd – ze had nog nooit van vasculitis gehoord en wist niet wat dit betekende voor haar toekomst.

De behandeling: stap voor stap
Sara kreeg een behandelplan dat gericht was op het onderdrukken van de ontsteking in haar bloedvaten. Ze kreeg corticosteroïden, krachtige medicijnen die de ontsteking verminderen en haar immuunsysteem kalmeren. Maar dat was niet het enige: ze werd doorverwezen naar een specialist, die haar immuunonderdrukkende medicijnen voorschreef om verdere aanvallen op haar bloedvaten te voorkomen.

Het was een lang proces, en er waren dagen waarop ze zich zwak en gefrustreerd voelde. Toch zette ze door. De rode stipjes verdwenen langzaam en haar gewrichten begonnen weer soepeler te bewegen. Haar energie kwam langzaam terug. Met de steun van haar familie kon ze weer naar buiten kijken met een gevoel van hoop.

Het leven na vasculitis
Hoewel Sara inmiddels weer sterker is, weet ze dat vasculitis iets is waar ze altijd mee zal moeten leven. Er kunnen periodes zijn waarin de ziekte opflakkert, maar met de juiste behandeling heeft ze de controle terug over haar gezondheid. De kleine rode stipjes die ooit zo onschuldig leken, hadden haar gewaarschuwd voor een veel grotere strijd die zich afspeelde in haar lichaam. Nu is ze zich bewust van de signalen en luistert ze naar elk signaal dat haar lichaam geeft.

Petechiën door vitaminetekorten

Vitamine C-tekort

Scheurbuik komt door een tekort aan vitamine C en de eerste symptomen zijn te zien aan het tandvlees, waarin zwellingen en bloedingen ontstaan met als gevolg zwart tandvlees en het uitvallen van tanden. Er ontstaan ook kleine bloeduitstortingen (oftewel petechiën), de ledematen (armen en benen) doen pijn en er kunnen inwendige bloedingen ontstaan.

Vitamine K-tekort

Vitamine K is belangrijk voor de bloedstolling, maar ook voor de botstofwisseling. Een vitamine K-deficiëntie] kan onder meer leiden tot kleine, roodachtige, effen plekjes op de huid.

Vitamine B-tekort

Ook door een vitamine B-tekort ontstaan sneller kleine rode vlekjes op de huid.

Bloedvlekjes door letsel of zonnebrand

Een kleine rode stip op je huid lijkt misschien niets bijzonders. Maar soms kan zo’n ogenschijnlijk onschuldige petechië – zo’n speldenkopgroot bloedvlekje – een veel groter verhaal vertellen. Achter die kleine vlekjes kan een wereld van signalen schuilgaan: van zonnebrand tot letsel, van ongevallen tot heftige allergische reacties. En je huid probeert je dat verhaal te vertellen.

Deze bloedvlekjes ontstaan wanneer kleine bloedvaatjes onder de huid beschadigd raken en er bloed doorheen sijpelt. Het resultaat? Een subtiele, rode of paarse stip die niet verdwijnt als je erop drukt. Maar hoe kunnen zo’n klein plekje en dat lekje onder de huid zoveel meer betekenen? Laten we eens duiken in hoe letsel, zonnebrand of zelfs een ongeluk deze vlekjes kunnen veroorzaken – en waarom ze de sleutel kunnen zijn tot wat er in je lichaam speelt.

Letsel: als de druk te groot wordt
Een ongeluk, een harde klap, een beet – het lijkt allemaal zo direct, maar de gevolgen kunnen veel verder gaan dan alleen een blauwe plek. Bij sommige vormen van letsel kan de druk op je huid en je bloedvaten zo groot worden, dat ze scheuren. De haarvaten, de kleinste en meest kwetsbare bloedvaatjes in je lichaam, barsten en laten bloed door. Dit bloed sijpelt onder je huid en vormt de kleine rode vlekjes die we petechiën noemen.

• Verwurging of verstikking: Als iemand wordt verwurgd of zijn nek te veel druk te verduren krijgt, kunnen petechiën verschijnen rond het gezicht en de ogen. Dit komt doordat de bloedvaten in de nek en het gezicht onder enorme druk komen te staan, waardoor het bloed letterlijk naar boven wordt geduwd.
• Slaan en bijten: Ook fysieke handelingen zoals slaan of bijten kunnen petechiën veroorzaken. De impact van een klap of beet kan de haarvaten net onder de huid doen barsten, wat resulteert in kleine vlekjes op de plek van het letsel.
• Ongelukken: Bij een auto-ongeluk bijvoorbeeld, kan de kracht van een veiligheidsgordel of airbag leiden tot petechiën in de hals, borst of gezicht. De schokgolf van een botsing kan genoeg zijn om de bloedvaten te laten scheuren.

• Toen Sarah na een aanrijding op de spoedeisende hulp belandde, zag de arts kleine rode stipjes op haar hals en borst. Het bleken petechiën te zijn, veroorzaakt door de druk van de veiligheidsgordel. Dit was een teken dat haar lichaam flink wat kracht had moeten doorstaan bij de impact.

Zonnebrand: meer dan alleen een rode huid
Zon, zee en een stralende dag – het klinkt als de perfecte combinatie. Maar als je huid te veel zon krijgt, kan een onschuldige zonnebrand uitgroeien tot iets meer dan alleen roodheid en pijn. Ernstige zonnebrand kan namelijk ook leiden tot bloedvlekjes. Ja, zelfs de zon kan de haarvaten beschadigen.

Waarom gebeurt dit? Als de huid intens wordt blootgesteld aan UV-stralen, raakt deze niet alleen verbrand, maar ook ontstoken. Deze ontsteking maakt de bloedvaten kwetsbaar, en als ze beschadigd raken door de hitte en de straling, lekt er bloed doorheen. Dit leidt tot petechiën, kleine rode stipjes in de verbrande gebieden.

Feitje: Wist je dat bloedvlekjes door zonnebrand vaak gepaard gaan met andere symptomen zoals zwelling en blaarvorming? Dit is een teken dat je huid niet alleen oppervlakkig beschadigd is, maar ook dieper gelegen bloedvaten zijn aangetast.

Een boodschap van je huid
Petechiën vertellen je dat je lichaam iets heftigs heeft doorstaan, of dat nu een harde klap, verstikking, zonnebrand of een ander trauma is. Deze bloedvlekjes ontstaan doordat je bloedvaten onder druk staan en niet meer kunnen omgaan met de krachten die erop worden uitgeoefend. Het is een signaal van je lichaam dat de impact meer is dan je op het eerste gezicht zou denken.

En hoewel petechiën vaak vanzelf verdwijnen wanneer je lichaam herstelt, kunnen ze ook een teken zijn dat er meer aan de hand is. Ze vragen om aandacht, vooral als ze gepaard gaan met andere symptomen zoals hevige zwelling, benauwdheid of intense pijn. Ze vertellen je: er speelt iets in je lichaam, en het is tijd om goed te luisteren.

Wat te doen als je puntbloedingen opmerkt?
Als je na een ongeluk, letsel of een zware zonnebrand bloedvlekjes ziet verschijnen, is het belangrijk om te weten dat je lichaam herstellende is van iets intens. Blijf opletten, en als de vlekjes zich uitbreiden of gepaard gaan met alarmerende symptomen zoals duizeligheid of ademhalingsproblemen, zoek dan medische hulp. Petechiën zijn vaak een onschuldig symptoom, maar ze kunnen ook wijzen op een ernstiger onderliggend probleem dat je niet mag negeren.

Bloedvlekjes door allergische reactie op insectenbeet

Een zonnige dag, een zachte bries, en plots... een klein, stekend gevoel op je huid. De meeste mensen denken er niet veel van – een insectenbeet hoort nu eenmaal bij het buitenleven. Maar soms heeft zo’n kleine beet grotere gevolgen dan je zou verwachten. Een allergische reactie op een insectenbeet kan ervoor zorgen dat je huid niet alleen jeukt of opzwelt, maar dat er ook kleine bloedvlekjes, ter grootte van een speldenkop, verschijnen. Deze bloedvlekjes – vaak petechiën genoemd – vertellen je dat je lichaam heftiger op de beet reageert dan normaal.

Laten we eens kijken wat er gebeurt als je lichaam overdreven reageert op een insectenbeet en hoe deze mysterieuze bloedvlekjes hun opwachting maken op je huid.

De beten die meer veroorzaken dan een bult
Bij een normale insectenbeet reageert je lichaam door histamine vrij te laten, wat leidt tot een lichte zwelling, roodheid en soms wat jeuk op de plek van de beet. Maar als je allergisch bent voor het speeksel van het insect, gaat je immuunsysteem in overdrive. Het ziet de beet niet alleen als een kleine irritatie, maar als een serieuze bedreiging. Hierdoor komt er een golf van chemische stoffen vrij die je bloedvaten kunnen beschadigen.

Wist je dat? Niet alleen wespen en bijen, maar ook muggen, vlooien en bedwantsen kunnen allergische reacties veroorzaken. Hoewel de beten van deze kleine beestjes vaak onschuldig lijken, kan een overgevoelig immuunsysteem er dramatisch op reageren.

Waarom verschijnen bloedvlekjes?
Die bloedvlekjes – of petechiën – ontstaan wanneer de bloedvaten in je huid beschadigd raken en kleine hoeveelheden bloed door de vaatwanden lekken. Dit komt door de enorme reactie van je lichaam op de beet: de ontstekingsreactie maakt de haarvaten (kleine bloedvaten) zwakker en permeabeler, waardoor bloed zich onder de huid ophoopt.

In het geval van een allergische reactie op een insectenbeet kan de huid rond de beet opzwellen en de bloedvaten in de omgeving onder druk zetten. Hierdoor ontstaan de kleine, rood-paarse stipjes die niet weggaan als je erop drukt. Ze vertellen je dat er iets meer aan de hand is dan alleen een oppervlakkige irritatie.

Hoe herken je deze bloedvlekjes door een allergische reactie?
Naast de bloedvlekjes zelf, zijn er vaak andere symptomen die duiden op een allergische reactie:

• Ernstige zwelling en roodheid rond de beet, die zich soms uitbreidt naar omliggende gebieden.
• Jeuk of pijn die veel intenser is dan bij een normale beet.
• Verschillende soorten huidreacties, zoals bultjes, netelroos of zelfs blaren.
• In sommige gevallen kunnen ook systemische symptomen optreden, zoals benauwdheid, duizeligheid of zwellingen in andere delen van het lichaam.

Wat te doen als je bloedvlekjes door een insectenbeet opmerkt?
Ofschoon bloedvlekjes door een allergische reactie vaak vanzelf verdwijnen zodra de reactie afneemt, is het belangrijk om alert te blijven. Als de vlekjes zich snel verspreiden of als je andere verontrustende symptomen ervaart, zoals ademhalingsproblemen of extreme zwellingen, kan dit wijzen op een ernstiger allergische reactie, zoals anafylaxie. Dit vereist onmiddellijke medische hulp.

In minder ernstige gevallen kun je de allergische reactie onder controle houden door:

• Een antihistaminicum in te nemen om de allergische reactie te verminderen.
• De zwelling te behandelen met een koud kompres om de huid te kalmeren.
• Bij extreme jeuk kan een topische corticosteroïde crème verlichting bieden.

Tip: Als je weet dat je gevoelig bent voor insectenbeten, draag dan insectenwerende middelen en beschermende kleding om beten te voorkomen. Insectenallergieën kunnen met de jaren verergeren, dus het is verstandig om voorzichtig te zijn, vooral in de zomermaanden.

Onderzoek en diagnose

Wanneer je plotseling kleine rode of paarse puntjes op je huid opmerkt, kan dat best even schrikken zijn. Deze puntjes, ook wel petechiën genoemd, zijn kleine bloedingen onder de huid die niet verdwijnen als je erop drukt. Hoewel ze vaak onschuldig zijn, kunnen ze ook een teken zijn dat er iets anders aan de hand is. Tijd om dit te onderzoeken en te begrijpen hoe je arts te werk gaat bij het stellen van een diagnose!

Het gesprek met je arts: hoe lang heb je die vlekjes?

Het begint altijd met een goed gesprek. Je arts zal je vragen hoe lang je de petechiën al opmerkt, of ze zijn verschenen na een verwonding of zonder duidelijke reden, en of je last hebt van andere symptomen zoals vermoeidheid, koorts of blauwe plekken. Petechiën kunnen soms voorkomen na intensief hoesten of braken, maar ze kunnen ook een teken zijn van iets dat dieper in het lichaam speelt, zoals een infectie of problemen met je bloedstolling.

Lichamelijk onderzoek: kijken naar de huid en meer

Na het gesprek zal je arts je huid nauwkeurig onderzoeken. Hij of zij let op waar de petechiën zich precies bevinden en of er sprake is van andere afwijkingen zoals blauwe plekken, zwelling of roodheid. De arts zal ook voorzichtig drukken op de vlekjes om te controleren of ze wegtrekken – petechiën blijven namelijk zichtbaar als je erop drukt, wat ze onderscheidt van andere huiduitslag.

Bloedonderzoek: hoe staat het met je bloedplaatjes?

Omdat petechiën vaak te maken hebben met de bloedstolling, is bloedonderzoek een belangrijke stap. Je arts zal je bloed laten testen op het aantal bloedplaatjes (de cellen die verantwoordelijk zijn voor de bloedstolling) en andere bloedwaarden, zoals je hemoglobine- en witte bloedcelleniveau. Een laag aantal bloedplaatjes kan wijzen op een aandoening zoals trombocytopenie, wat het ontstaan van petechiën kan verklaren.

Ontstekingsmarkers en infecties: is er meer aan de hand?

Als er een vermoeden is van een onderliggende infectie of ontstekingsziekte, kan de arts ook onderzoeken of er ontstekingsmarkers in je bloed aanwezig zijn. Infecties zoals virale of bacteriële infecties, zoals meningitis of mononucleosis (de ziekte van Pfeiffer), kunnen petechiën veroorzaken. Bij deze infecties is het vaak belangrijk om snel te handelen, vooral als je ook andere symptomen hebt zoals hoge koorts of hevige vermoeidheid.

Beeldvorming: een kijkje onder de huid

In sommige gevallen, als de oorzaak van de petechiën niet duidelijk wordt door lichamelijk onderzoek of bloedonderzoek, kan je arts besluiten om beeldvorming, zoals een echografie of MRI-scan, aan te bevelen. Dit kan helpen om te zien of er problemen zijn met je organen of bloedvaten die de bloedingen onder de huid kunnen verklaren.

De diagnose: wat is de oorzaak van je puntbloedingen?

Na het verzamelen van alle informatie, van de huidinspectie tot de bloedtestresultaten, kan je arts vaststellen wat er achter de petechiën schuilt. In veel gevallen zijn ze onschuldig, zoals door een plaatselijke druk of lichte verwonding. Maar als ze worden veroorzaakt door een ernstiger aandoening, zoals een stollingsstoornis of infectie, kan snel handelen nodig zijn om verdere complicaties te voorkomen.

Behandeling van petechiën

De behandeling van petechiën of puntbloedingen hangt af van de onderliggende oorzaak. Als je petechiën hebt als een reactie op een bepaald medicijn, zullen de petechiën verdwijnen zodra je ermee stopt. Doe dit echter alleen in overleg met de huisarts en stop niet op eigen houtje met medicijnen die je voorgeschreven krijgt. Als de oorzaak een virale of bacteriële infectie is, zullen de petechiën verdwijnen zodra de infectie stopt. Een arts zal de oorzaak van petechiën diagnosticeren en de juiste behandeling aanbevelen.

Medicatie

Een arts kan de volgende medicijnen voorschrijven:

• antibiotica voor de behandeling van een bacteriële infectie;
• corticosteroïden om ontstekingen te verminderen;
• medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva), zoals azathioprine, methotrexaat of cyclofosfamide;
• kankerbehandeling, zoals chemotherapie, biologicals of bestraling.

Voldoende rust en drinken

In het algemeen geldt dat voldoende rust, veel drinken en pijnstillers (in geval van pijn), zoals ibuprofen of paracetamol, kunnen bijdragen aan het herstel.

Transfusie van bloedplaatjes

Deze behandeling wordt aangeraden in het geval dat petechiën het gevolg zijn van een laag aantal bloedplaatjes. Door bloedplaatjestransfusie komen meer bloedplaatjes in het systeem terecht, waardoor de rode vlekjes op de huid verdwijnen.

Operatie

Chirurgie is niet nodig voor patiënten met petechiën. Als petechiën te wijten zijn aan leukemie of andere kwaadaardige aandoeningen, kan een operatie nodig zijn.

Transfusie van bloedplaatjes

Bij een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) is een bloedplaatjestransfusie aangewezen. Hierdoor komen meer bloedplaatjes in het systeem terecht, waardoor de rode vlekjes op de huid verdwijnen.

Vitaminesupplementen

Bij ondervoeding en vitaminetekorten is suppletie aangewezen. Je krijgt dan vitaminesupplementen toegediend om de tekorten op te heffen.

Complicaties van rode stipjes op de huid

Laten we beginnen met een simpele waarheid: petechiën zelf zijn geen ziekte. Ze zijn slechts een symptoom. Kleine rode vlekjes, veroorzaakt door het barsten van kleine haarvaten onder de huid, die verschijnen als bloed in het onderliggende weefsel sijpelt. Deze vlekjes doen je geen pijn en laten geen littekens achter. Maar als deze vlekjes tevoorschijn komen zonder duidelijke reden – dus niet als gevolg van een harde klap of langdurig hoesten – dan is dat een reden om op je hoede te zijn. Want wat petechiën laten zien, is dat er iets anders aan de hand is in je lichaam.

En daar begint het verhaal van de mogelijke complicaties. Wanneer petechiën het gevolg zijn van een onderliggende aandoening, kunnen ze je waarschuwen voor schade die je organen of zelfs je hart bedreigt.

Schade aan organen
Een van de meest verontrustende complicaties van onderliggende aandoeningen die petechiën veroorzaken, is de schade die aan belangrijke organen kan optreden. Denk aan je nieren, lever, milt, hart en longen. Petechiën kunnen bijvoorbeeld verschijnen bij aandoeningen die de bloedvaten beschadigen of ontsteken, zoals vasculitis of bepaalde auto-immuunziekten. Deze ontstekingen kunnen niet alleen je huid beïnvloeden, maar ook vitale organen aantasten.

• Nierschade: Sommige aandoeningen, zoals systemische vasculitis, kunnen je nieren beschadigen. Je nieren filteren afvalstoffen uit je bloed, en als ze beschadigd raken, kun je problemen krijgen met je urineproductie, zwellingen in je lichaam en zelfs nierfalen.
• Leverschade: Bloedstollingsstoornissen of infecties die petechiën veroorzaken, kunnen ook je lever aantasten. De lever is cruciaal voor het filteren van gifstoffen uit je bloed en het aanmaken van essentiële eiwitten voor de bloedstolling. Als de lever niet goed werkt, kan dit leiden tot geelzucht, vermoeidheid en ernstige bloedingsproblemen.
• Milt: Dit orgaan speelt een belangrijke rol in het immuunsysteem en de filtering van oude bloedcellen. Bij ziekten zoals infectieuze mononucleosis (de ziekte van Pfeiffer), die petechiën kunnen veroorzaken, kan de milt opzwellen en zelfs scheuren, wat levensbedreigend kan zijn.

• Stel je voor dat je zonder duidelijke reden petechiën op je armen ontdekt. Na enkele tests ontdek je dat je lijdt aan een vorm van vasculitis. Deze ontsteking blijkt niet alleen je huid te treffen, maar ook je nieren. Hoewel je je aanvankelijk alleen zorgen maakte om de rode stipjes, moet je nu rekening houden met mogelijke nierschade, iets wat je leven drastisch kan beïnvloeden als het niet tijdig wordt behandeld.

Hartproblemen
Petechiën kunnen ook een teken zijn van hartproblemen. Dit geldt vooral wanneer de rode stipjes veroorzaakt worden door infecties zoals endocarditis – een ontsteking van de binnenkant van het hart, meestal door een bacteriële infectie. Dit type ontsteking kan de hartkleppen beschadigen, wat ernstige complicaties kan veroorzaken, zoals hartfalen.

• Endocarditis: Deze infectie van de hartkleppen kan petechiën veroorzaken, vooral op de huid, onder de nagels of op de slijmvliezen. Zonder tijdige behandeling kan endocarditis leiden tot permanente hartklepbeschadiging, waardoor je hart niet goed meer kan pompen. Dit kan op zijn beurt leiden tot kortademigheid, vermoeidheid en uiteindelijk hartfalen.
• Bij Hartfalen: Bij hartfalen kan je lichaam vocht vasthouden, wat leidt tot zwelling in je benen, enkels en voeten. Daarnaast kunnen je organen, zoals je nieren en lever, niet meer goed functioneren door het gebrek aan doorbloeding, wat weer andere complicaties veroorzaakt.

Feitje: Endocarditis kan dodelijk zijn als het niet wordt behandeld. Antibiotica en soms zelfs een operatie zijn nodig om de infectie onder controle te krijgen en verdere schade aan je hart te voorkomen.

Infecties
Een andere mogelijke complicatie van petechiën is de verspreiding van infecties naar andere delen van het lichaam. Sommige ziekten die petechiën veroorzaken, zoals meningokokkensepsis, kunnen zich snel verspreiden en ernstige schade aanrichten als ze niet tijdig worden behandeld.

• Sepsis: Dit is een levensbedreigende infectie waarbij bacteriën in de bloedbaan terechtkomen en een ontstekingsreactie in het hele lichaam veroorzaken. Petechiën kunnen een van de eerste tekenen zijn van sepsis, maar als de infectie niet snel genoeg wordt bestreden, kan het leiden tot orgaanfalen en shock.
• Infecties van organen: Bij infecties zoals meningitis kunnen de hersenen en het ruggenmerg worden aangetast. Deze infecties kunnen dodelijk zijn als ze niet op tijd worden behandeld. Petechiën op de huid kunnen de eerste zichtbare waarschuwing zijn dat er een ernstige bacteriële infectie aan de gang is.

• Na een paar dagen met griepachtige symptomen merkte Lisa kleine rode stipjes op haar benen. Wat eerst leek op een onschuldige verkoudheid, bleek een beginnende meningokokkensepsis te zijn. Dankzij het snelle ingrijpen van haar artsen werd de infectie tijdig ontdekt en behandeld, maar de petechiën waren een duidelijk teken dat haar lichaam in gevaar was.

Preventie van bloedinkjes

Omdat petechiën of puntbloedingen meestal het gevolg zijn van een andere aandoening, is het nemen van maatregelen om infecties tegen te gaan, de enige manier om deze rode puntjes te voorkomen:

• Proberen om fit en gezond te blijven door gezond te eten en een gezonde leefstijl te hebben;
• Probeer infecties te vermijden:
• Was regelmatig je handen, sowieso altijd na toiletgebruik, na contact met iets wat niet schoon is en voor het eten.
• Zit niet met je handen aan wondjes.
• Vermijd mensen die een infectie hebben.
• Medicatie vermijden die petechiën veroorzaakt;
• Veilig vrijen.

Het is echter niet mogelijk om alle onderliggende aandoeningen die petechiën veroorzaken te voorkomen.

Lees verder

• Rode tot lichtbruine plekken en huidvlekken door erythrasma
• Petechiën: symptomen, oorzaken en behandeling puntbloedingen
• Kleine rode stipjes op huid: oorzaak van puntbloedinkjes
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidvlekken: onschuldige vlekken op de huid - rood en bruin