Framboesia: Bacteriële infectie met huidproblemen

Framboesia is een chronische infectie veroorzaakt door de bacterie Treponema pertenue. Deze verwaarloosde tropische aandoening komt vooral voor op het platteland, waar hygiëne vaak tekortschiet en de toegang tot gezondheidszorg beperkt is. De ziekte manifesteert zich voornamelijk door huidproblemen, botafwijkingen en gewrichtsproblemen. In de vroege stadia zijn de symptomen doorgaans goed behandelbaar en herstellen patiënten snel. Indien onbehandeld, kunnen echter ernstige verminkingen optreden die gepaard gaan met mobiliteitsbeperkingen.

• Synoniemen van framboesia
• Epidemiologie van bacteriële infectie
• Oorzaken
• Symptomen: Huid- en botproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van tropische aandoening
• Complicaties van huid-, bot- en gewrichtsafwijkingen
• Preventie van infectie

Synoniemen van framboesia

Framboesia is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Frambesia tropica
• Framboesie
• Guineapokken
• Pian
• Polypapilloma tropicum
• Tonga
• Yaws

Epidemiologie van bacteriële infectie

Framboesia komt voor in warme, tropische gebieden zoals Afrika, de West-Pacifische eilanden en Zuidoost-Azië. Volgens een rapport gepubliceerd in 2014 in Clinical Epidemiology, werden tussen 2008 en 2012 meer dan 300.000 nieuwe gevallen van framboesia gerapporteerd aan de World Health Organization (WHO). Wereldwijd lopen ongeveer 34 miljoen mensen risico om framboesia te ontwikkelen. Ongeveer 75% van de getroffen patiënten zijn kinderen onder de vijftien jaar oud, met een piekincidentie bij kinderen tussen de zes en tien jaar. Zowel mannen als vrouwen worden gelijkmatig getroffen. De prevalentie van framboesia is hoger in gebieden met overbevolking, slechte hygiëne en ongunstige sociaaleconomische omstandigheden.

Oorzaken

Framboesia is een bacteriële infectie veroorzaakt door Treponema pertenue, een soort van de Treponema pallidum bacteriën. Deze bacterie lijkt op de bacterie die syfilis veroorzaakt, maar framboesia is geen seksueel overdraagbare aandoening (SOA). De overdracht gebeurt door direct huidcontact met huidzweren van besmette personen. De bacterie gedijt het beste bij temperaturen van 27°C en hoger, waardoor de ziekte vooral voorkomt in warme, vochtige gebieden met een jaarlijkse neerslag van meer dan 1.300 mm.

Symptomen: Huid- en botproblemen

De symptomen van framboesia variëren van mild tot ernstig en verschijnen doorgaans tussen de negen en negentig dagen na de infectie, met een gemiddelde van eenentwintig dagen. De ziekte wordt onderverdeeld in vroege en late stadia.

Vroege symptomen

In de vroege fase ontwikkelt de patiënt een framboosachtig bruin of rood knobbeltje onder de huid, vaak op het gezicht, de armen, benen, de geslachtsorganen en de anus. Dit pijnloze huidknobbeltje groeit vaak uit tot een zweer (medische term: "ulcus"). De zweer veroorzaakt doorgaans weinig symptomen, maar jeuk kan optreden. Het zweren kan maanden aanhouden, waarbij vaak een nieuwe zweer ontstaat na de genezing van de “moederzweer”. Krabben aan de zweer kan de bacterie verspreiden naar niet-geïnfecteerde huidgebieden. Andere vroege symptomen zijn botpijn, littekens en zwelling van botten en vingers.

Late symptomen

In het gevorderde stadium kunnen de zweren op de huid en botten leiden tot ernstige verminkingen en misvormingen. Dit kan resulteren in aanzienlijke beperkingen in mobiliteit en functionaliteit. Ongeveer één op de vijf patiënten zonder adequate behandeling ervaart dergelijke ernstige complicaties.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De diagnose van framboesia begint met een grondig lichamelijk onderzoek en een gedetailleerde anamnese. De arts zal letten op de zichtbare symptomen en vragen stellen over de medische geschiedenis van de patiënt.

Diagnostisch onderzoek

Een patholoog kan een monster van de huidzweer onderzoeken met behulp van dark field microscopie, een techniek die speciaal is voor het visualiseren van de bacterie. Treponema pertenue is niet opspoorbaar in het bloed. Bij patiënten met framboesia kan een bloedonderzoek soms positieve resultaten voor syfilis tonen, aangezien de veroorzakers van beide aandoeningen nauw verwant zijn.

Differentiële diagnose

Framboesia kan vaak worden verward met de volgende aandoeningen:

• Acute complicaties van sarcoïdose (aandoening van ogen, huid, zenuwstelsel en longen)
• Atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• Blastomycose
• Dermatologische gevolgen van lepra
• Impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen)
• Leishmaniasis
• Molluscum contagiosum (virale huidinfectie met parelwitte letsels)
• Psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• Rhinoscleroma
• Schurft
• Syfilis
• Tuberculose
• Tungiasis
• Wratten

Behandeling

Bij beginnende symptomen wordt meestal een enkele dosis penicilline toegediend. In latere stadia zijn doorgaans drie doses per week nodig. Medebewoners van de patiënt moeten ook worden gescreend op framboesia en, indien nodig, behandeld.

Prognose van tropische aandoening

De prognose voor patiënten met framboesia is over het algemeen goed, vooral wanneer de behandeling vroeg wordt gestart. Veel patiënten herstellen volledig, hoewel het herstel van huidletsels tijd kan vergen. Na behandeling komen de symptomen zelden terug. In gevorderde stadia kan de ziekte moeilijker te behandelen zijn, vooral wanneer huid en botten zijn aangetast. Zelfs met behandeling zijn de symptomen niet altijd volledig omkeerbaar.

Complicaties van huid-, bot- en gewrichtsafwijkingen

Huidproblemen door framboesia kunnen leiden tot een verminkt uiterlijk, vooral bij de benen, neus, mond en bovenkaak. Botafwijkingen kunnen de bewegingsmogelijkheden ernstig beperken. Dit kan resulteren in kinderen die niet naar school kunnen en volwassenen die niet in staat zijn om te werken.

Preventie van infectie

Preventieve maatregelen zijn cruciaal voor het beheersen van framboesia in risicogebieden:

• Verbeterde hygiëne en sanitaire voorzieningen kunnen de verspreiding van de bacterie verminderen.
• Toegang tot medische zorg en behandelingsprogramma’s kunnen de incidentie van framboesia verminderen.
• Educatie en bewustwording over de ziekte en haar overdracht kunnen helpen bij het voorkomen van nieuwe infecties.
• Screening en vroege behandeling van geïnfecteerde personen zijn essentieel om de verspreiding van de ziekte te stoppen.

Door bewust te zijn van de symptomen en risicofactoren van framboesia en door preventieve maatregelen te nemen, kan de impact van deze aandoening worden verminderd en kan een tijdige en effectieve behandeling worden gewaarborgd.

Lees verder

• Huidzweren: Oorzaken en soorten van zweer of zweren op huid
• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën