Framboesia: Bacteriële infectie met huidproblemen

Framboesia is een chronische infectie veroorzaakt door de bacterie Treponema pertenue. Deze verwaarloosde tropische aandoening komt vooral voor op het platteland, waar hygiëne vaak tekortschiet en de toegang tot gezondheidszorg beperkt is. De ziekte manifesteert zich voornamelijk door huidproblemen, botafwijkingen en gewrichtsproblemen. In de vroege stadia zijn de symptomen doorgaans goed behandelbaar en herstellen patiënten snel. Indien onbehandeld, kunnen echter ernstige verminkingen optreden die gepaard gaan met mobiliteitsbeperkingen.

• Synoniemen van framboesia
• Epidemiologie van bacteriële infectie
• Mechanisme
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Huid- en botproblemen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van tropische aandoening
• Complicaties van huid-, bot- en gewrichtsafwijkingen
• Preventie van infectie
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met framboesia
• Gebruik van de juiste medicatie
• Houd de aangetaste huid schoon en droog
• Let op tekenen van complicaties
• Ondersteun je herstel met een gezond voedingspatroon
• Bescherm je huid tegen verdere infecties
• Raadpleeg je arts voor controleafspraken
• Misvattingen rond framboesia
• Framboesia is niet besmettelijk
• Framboesia is hetzelfde als syfilis
• Framboesia geneest vanzelf zonder behandeling
• Framboesia treft alleen volwassenen
• Vaccinatie kan framboesia voorkomen
• Framboesia leidt altijd tot ernstige complicaties
• Framboesia heeft geen invloed op andere organen

Synoniemen van framboesia

Framboesia is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Frambesia tropica
• Framboesie
• Guineapokken
• Pian
• Polypapilloma tropicum
• Tonga
• Yaws

Epidemiologie van bacteriële infectie

Framboesia, ook bekend als yaws, is een bacteriële infectieziekte veroorzaakt door Treponema pallidum pertenue. Het is een endemische ziekte die vooral voorkomt in tropische en subtropische regio’s, met name in arme, plattelandsgebieden waar toegang tot gezondheidszorg en hygiëne beperkt is.

Verspreiding wereldwijd
Framboesia komt voornamelijk voor in delen van Afrika, Zuidoost-Azië, de Stille Oceaan en Latijns-Amerika. Landen met een hoge prevalentie zijn onder andere Ghana, Papoea-Nieuw-Guinea, Indonesië en Haïti. Het Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)-programma voor uitroeiing van framboesia heeft bijgedragen aan een aanzienlijke daling van de gevallen, maar heroplevingen blijven een uitdaging.

Geografische en klimatologische factoren
De ziekte wordt vooral aangetroffen in warme en vochtige gebieden, waar de bacterie gedijt en contactoverdracht vaker voorkomt door gebrek aan schoeisel en huidletsels.

Demografische verschillen
Framboesia treft voornamelijk kinderen jonger dan 15 jaar, met de hoogste incidentie bij kinderen van 6 tot 10 jaar. Dit wordt toegeschreven aan nauwe interacties en spelen in omgevingen die overdracht bevorderen.

Statistieken en trends
De WHO rapporteerde dat er in 2022 meer dan 80.000 gevallen van framboesia wereldwijd werden geregistreerd. Er is echter een aanzienlijke onderrapportage door beperkte toegang tot diagnostische middelen in endemische gebieden.

Mechanisme

De bacterie Treponema pallidum pertenue veroorzaakt framboesia via directe huid-op-huidcontact met laesies van geïnfecteerde patiënten.

Infectieuze agent en pathofysiologie
Treponema pallidum pertenue is een spirocheet, die de huid binnendringt via kleine wondjes of schaafwonden. De bacterie vermenigvuldigt zich lokaal, wat leidt tot primaire huidlaesies. Zonder behandeling verspreidt de infectie zich systemisch, wat secundaire huiduitslag en destructieve bot- en weefselletsels veroorzaakt.

Fasen van de ziekte

• Primaire fase: De eerste laesie, bekend als de mother yaw, verschijnt als een wratachtige letsel, vaak op de benen of voeten.
• Secundaire fase: Verspreiding van de bacterie leidt tot meerdere laesies, botpijn en zwelling.
• Latente fase: Symptomen verdwijnen tijdelijk, maar de bacterie blijft aanwezig in het lichaam.
• Tertiaire fase: Zonder behandeling ontstaan destructieve laesies aan de huid, botten en gewrichten, wat kan leiden tot blijvende invaliditeit.

Immuunrespons en herstel
Het immuunsysteem reageert op de infectie door ontsteking en weefselherstel. Bij tijdige behandeling met antibiotica, zoals penicilline, kan de infectie volledig worden uitgeroeid.

Oorzaken

Framboesia is een bacteriële infectie veroorzaakt door Treponema pertenue, een soort van de Treponema pallidum bacteriën. Deze bacterie lijkt op de bacterie die syfilis veroorzaakt, maar framboesia is geen seksueel overdraagbare aandoening (SOA). De overdracht gebeurt door direct huidcontact met huidzweren van besmette personen. De bacterie gedijt het beste bij temperaturen van 27°C en hoger, waardoor de ziekte vooral voorkomt in warme, vochtige gebieden met een jaarlijkse neerslag van meer dan 1.300 mm.

Risicofactoren

De risicofactoren voor framboesia zijn sterk gekoppeld aan sociaaleconomische en omgevingsomstandigheden.

Armoede en hygiëne
Gebrek aan basisvoorzieningen zoals schoeisel en hygiënische middelen verhoogt het risico op huidbeschadiging en contact met geïnfecteerde laesies.

Woonomstandigheden
Dichte bevolkingsgroepen in plattelandsgebieden met een vochtig klimaat vormen een risicogroep door verhoogd huidcontact en slechte sanitaire omstandigheden.

Leeftijd en gedrag
Kinderen lopen een verhoogd risico door hun frequente buitenspelen, wat schaafwonden en directe overdracht bevordert.

Risicogroepen

Verschillende groepen hebben een verhoogd risico op framboesia, afhankelijk van hun leeftijd, locatie en levensomstandigheden.

Kinderen in endemische gebieden
Kinderen jonger dan 15 jaar vormen de grootste risicogroep. Spelen op blote voeten in besmette gebieden verhoogt hun kans op infectie.

Plattelandsbevolking
Mensen in afgelegen dorpen zonder toegang tot gezondheidszorg en onderwijs lopen een verhoogd risico door beperkte kennis over preventie en behandeling.

Gezondheidswerkers in endemische regio's
Zorgverleners die direct contact hebben met geïnfecteerde patiënten, lopen een verhoogd risico als ze geen adequate persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.

Symptomen: Huid- en botproblemen

De symptomen van framboesia variëren van mild tot ernstig en verschijnen doorgaans tussen de negen en negentig dagen na de infectie, met een gemiddelde van eenentwintig dagen. De ziekte wordt onderverdeeld in vroege en late stadia.

Vroege symptomen
In de vroege fase ontwikkelt de patiënt een framboosachtig bruin of rood knobbeltje onder de huid, vaak op het gezicht, de armen, benen, de geslachtsorganen en de anus. Dit pijnloze huidknobbeltje groeit vaak uit tot een zweer (medische term: "ulcus"). De zweer veroorzaakt doorgaans weinig symptomen, maar jeuk kan optreden. Het zweren kan maanden aanhouden, waarbij vaak een nieuwe zweer ontstaat na de genezing van de “moederzweer”. Krabben aan de zweer kan de bacterie verspreiden naar niet-geïnfecteerde huidgebieden. Andere vroege symptomen zijn botpijn, littekens en zwelling van botten en vingers.

Late symptomen
In het gevorderde stadium kunnen de zweren op de huid en botten leiden tot ernstige verminkingen en misvormingen. Dit kan resulteren in aanzienlijke beperkingen in mobiliteit en functionaliteit. Ongeveer één op de vijf patiënten zonder adequate behandeling ervaart dergelijke ernstige complicaties.

Alarmsymptomen

Het herkennen van vroege alarmsymptomen is essentieel om complicaties van framboesia te voorkomen.

Vroege huidlaesies
Een enkele wratachtige letsel, meestal op de benen of voeten, is vaak het eerste teken van framboesia. Deze laesies zijn pijnloos maar zeer besmettelijk.

Secundaire huidlaesies en uitslag
Meerdere huidlaesies en een algehele huiduitslag die lijken op secundaire syfilis, wijzen op systemische verspreiding van de bacterie.

Bot- en gewrichtspijn
Ontsteking van botten en gewrichten in de secundaire fase kan leiden tot zwelling en functieverlies, wat zonder behandeling permanente schade kan veroorzaken.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De diagnose van framboesia begint met een grondig lichamelijk onderzoek en een gedetailleerde anamnese. De arts zal letten op de zichtbare symptomen en vragen stellen over de medische geschiedenis van de patiënt.

Diagnostisch onderzoek
Een patholoog kan een monster van de huidzweer onderzoeken met behulp van dark field microscopie, een techniek die speciaal is voor het visualiseren van de bacterie. Treponema pertenue is niet opspoorbaar in het bloed. Bij patiënten met framboesia kan een bloedonderzoek soms positieve resultaten voor syfilis tonen, aangezien de veroorzakers van beide aandoeningen nauw verwant zijn.

Differentiële diagnose
Framboesia kan vaak worden verward met de volgende aandoeningen:

• Acute complicaties van sarcoïdose (aandoening van ogen, huid, zenuwstelsel en longen)
• Atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• Blastomycose
• Dermatologische gevolgen van lepra
• Impetigo (bacteriële huidinfectie op gezicht en ledematen)
• Leishmaniasis
• Molluscum contagiosum (virale huidinfectie met parelwitte letsels)
• Psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• Rhinoscleroma
• Schurft
• Syfilis
• Tuberculose
• Tungiasis
• Wratten

Behandeling

Bij beginnende symptomen wordt meestal een enkele dosis penicilline toegediend. In latere stadia zijn doorgaans drie doses per week nodig. Medebewoners van de patiënt moeten ook worden gescreend op framboesia en, indien nodig, behandeld.

Prognose van tropische aandoening

De prognose voor patiënten met framboesia is over het algemeen goed, vooral wanneer de behandeling vroeg wordt gestart. Veel patiënten herstellen volledig, hoewel het herstel van huidletsels tijd kan vergen. Na behandeling komen de symptomen zelden terug. In gevorderde stadia kan de ziekte moeilijker te behandelen zijn, vooral wanneer huid en botten zijn aangetast. Zelfs met behandeling zijn de symptomen niet altijd volledig omkeerbaar.

Complicaties van huid-, bot- en gewrichtsafwijkingen

Huidproblemen door framboesia kunnen leiden tot een verminkt uiterlijk, vooral bij de benen, neus, mond en bovenkaak. Botafwijkingen kunnen de bewegingsmogelijkheden ernstig beperken. Dit kan resulteren in kinderen die niet naar school kunnen en volwassenen die niet in staat zijn om te werken.

Preventie van infectie

Preventieve maatregelen zijn cruciaal voor het beheersen van framboesia in risicogebieden:

• Verbeterde hygiëne en sanitaire voorzieningen kunnen de verspreiding van de bacterie verminderen.
• Toegang tot medische zorg en behandelingsprogramma’s kunnen de incidentie van framboesia verminderen.
• Educatie en bewustwording over de ziekte en haar overdracht kunnen helpen bij het voorkomen van nieuwe infecties.
• Screening en vroege behandeling van geïnfecteerde personen zijn essentieel om de verspreiding van de ziekte te stoppen.

Door bewust te zijn van de symptomen en risicofactoren van framboesia en door preventieve maatregelen te nemen, kan de impact van deze aandoening worden verminderd en kan een tijdige en effectieve behandeling worden gewaarborgd.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met framboesia

Framboesia, ook wel bekend als een huidinfectie die vaak wordt veroorzaakt door bacteriën zoals Streptococcus of Staphylococcus, kan leiden tot roodheid, zwelling, pijn en blaren. Het is belangrijk om snel te handelen om de infectie te behandelen en verdere complicaties te voorkomen. Hier volgen enkele tips om met framboesia om te gaan.

Gebruik van de juiste medicatie

Als je framboesia hebt, kan je arts antibiotica voorschrijven om de infectie te bestrijden. Het is belangrijk om deze medicijnen zoals voorgeschreven in te nemen en de volledige kuur af te maken, zelfs als de symptomen verbeteren voordat de kuur is voltooid. Hierdoor voorkom je dat de infectie terugkomt of resistentie ontwikkelt. Overleg met je arts als je allergisch bent voor bepaalde antibiotica, zodat er alternatieve medicijnen kunnen worden voorgeschreven.

Houd de aangetaste huid schoon en droog

Een belangrijke stap in de behandeling van framboesia is het zorgen voor een schone en droge huid. Was de getroffen gebieden voorzichtig met water en milde zeep om bacteriën te verwijderen. Dep de huid daarna voorzichtig droog met een schone doek, zonder te wrijven. Vermijd het in contact komen met vuil of andere stoffen die de infectie kunnen verergeren. Het dragen van losse, ademende kleding kan ook helpen om de huid te laten genezen.

Let op tekenen van complicaties

Hoewel de meeste gevallen van framboesia goed reageren op behandeling, kunnen er complicaties optreden. Let op tekenen zoals koorts, het uitbreiden van de roodheid of zwelling, of pusuitvloeiing uit de blaren. Deze symptomen kunnen wijzen op een verergering van de infectie en vereisen onmiddellijke medische aandacht. In sommige gevallen kan een ziekenhuisopname nodig zijn voor een intensievere behandeling met intraveneuze antibiotica.

Ondersteun je herstel met een gezond voedingspatroon

Een gezond voedingspatroon kan je lichaam helpen sneller te herstellen van een infectie. Zorg ervoor dat je voldoende vitaminen en mineralen binnenkrijgt om je immuunsysteem te ondersteunen. Voedingsmiddelen zoals fruit, groenten, volkoren producten en magere eiwitten dragen bij aan een sterk immuunsysteem en bevorderen het genezingsproces. Een goed voedingspatroon helpt je lichaam om infecties effectiever te bestrijden.

Bescherm je huid tegen verdere infecties

Framboesia kan de huid kwetsbaar maken voor andere infecties. Zorg ervoor dat je de aangetaste huid niet krabt, omdat dit de kans op verspreiding van de infectie verhoogt. Het is ook belangrijk om je handen vaak te wassen en niet te delen met anderen voorwerpen zoals handdoeken of scheerapparaten om te voorkomen dat de bacteriën zich verspreiden. Als je huidschilfers of blaren hebt, bedek deze dan met een steriele pleister om verdere besmetting te voorkomen.

Raadpleeg je arts voor controleafspraken

Het is belangrijk om regelmatig controleafspraken te maken bij je arts om te zorgen dat de infectie goed geneest. Dit is vooral belangrijk als de symptomen aanhouden of als je merkt dat de infectie terugkomt. Je arts kan je adviseren over aanvullende behandelingen, zoals antiseptische crèmes, of een verandering in medicatie als dat nodig is. Het volgen van de behandelingsadviezen en het onderhouden van regelmatige controles kan je helpen snel weer gezond te worden.

Misvattingen rond framboesia

Framboesia is een chronische bacteriële infectie die voornamelijk voorkomt in tropische gebieden. Er bestaan veel misvattingen over deze aandoening, wat kan leiden tot onjuiste aannames en inadequate behandelingen.

Framboesia is niet besmettelijk

Framboesia wordt veroorzaakt door een bacterie en is wél besmettelijk. De infectie verspreidt zich via direct huidcontact met een besmet persoon. Vooral kinderen lopen risico, omdat ze vaak op blote voeten lopen en huid-op-huidcontact hebben met anderen.

Framboesia is hetzelfde als syfilis

Hoewel framboesia wordt veroorzaakt door een bacterie uit dezelfde familie als die van syfilis, zijn het twee verschillende ziekten. Framboesia wordt niet seksueel overgedragen en is voornamelijk een ziekte van de huid, botten en gewrichten.

Framboesia geneest vanzelf zonder behandeling

Zonder behandeling kan framboesia zich verder ontwikkelen en ernstige misvormingen van de huid en botten veroorzaken. Tijdige toediening van geneesmiddelen, zoals antibiotica, is essentieel om complicaties te voorkomen.

Framboesia treft alleen volwassenen

Deze ziekte komt vooral voor bij kinderen onder de 15 jaar. Dit komt door hun verhoogde blootstelling aan de bacterie in gemeenschappen waar de ziekte endemisch is.

Vaccinatie kan framboesia voorkomen

Er bestaat momenteel geen vaccin tegen framboesia. De beste preventieve maatregel is vroege opsporing en behandeling met antibiotica, samen met betere hygiëne en sanitaire voorzieningen.

Framboesia leidt altijd tot ernstige complicaties

Bij vroege diagnose en behandeling herstelt de overgrote meerderheid van de patiënten zonder blijvende schade. Ernstige complicaties ontstaan alleen wanneer de ziekte onbehandeld blijft en zich in latere stadia ontwikkelt.

Framboesia heeft geen invloed op andere organen

Hoewel framboesia primair de huid aantast, kan de infectie zich verspreiden naar onderliggende weefsels en botten, wat kan leiden tot chronische pijn en misvormingen. In ernstige gevallen kunnen ook botten en spieren worden aangetast.

Het is belangrijk om correcte informatie over framboesia te verspreiden, zodat misvattingen niet leiden tot onnodige complicaties of stigma rond deze behandelbare ziekte.

Lees verder

• Huidzweren: Oorzaken en soorten van zweer of zweren op huid
• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën