Pinta: Bacteriële infectie met goedaardige huidletsels

Pinta is een zeldzame tropische infectieziekte waarbij de huid is aangetast. Dit is het gevolg van een bepaald type bacterie dat overdraagbaar is via nauw contact. De chronische huidletsels presenteren zich vooral bij jongvolwassenen en verschijnen in verschillende stadia, waarbij telkens verschillende huidkenmerken ontstaan. De goedaardige ziekte tast enkel de huid aan en veroorzaakt geen andere klachten. Dankzij een langdurige antibioticakuur herstellen patiënten van deze bacteriële infectie, al is de hersteltijd soms wel lang. Een goede hygiëne is nodig om het risico op het krijgen van pinta te minimaliseren. Tot slot treden onbehandeld soms enkele complicaties op als gevolg van de huidinfectie.

• Synoniemen voor pinta
• Epidemiologie van tropische ziekte
• Oorzaken pinta
• Symptomen aan huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Prognose van huidletsels
• Complicaties van goedaardige huidaandoening
• Preventie van bacteriële infectie

Synoniemen voor pinta

Rare Diseases en DermNet New Zealand melden volgende synoniemen voor pinta:

• azul
• carate
• empeines
• lota
• mal del pinto
• puru-puru
• tina

Epidemiologie van tropische ziekte

Pinta is een zeldzame endemische tropische infectie in Midden- en Zuid-Amerika. De bacteriële infectie heeft een voorliefde voor afgelegen landelijke tropische gebieden, zoals het zuidelijke deel van Mexico, Midden-Amerika en Colombia. Af en toe komt de ziekte voor in Caribische eilanden. Mannen en vrouwen zijn even vaak getroffen door de tropische aandoening. Meestal zijn kinderen of adolescenten getroffen. De piekleeftijd van de incidentie is 15-30 jaar. Diverse rapporten in de medische literatuur melden dat de jaarlijkse incidentie enkele honderden patiënten zijn. In de jaren 50 werd de jaarlijkse incidentie nog geschat op één miljoen patiënten. De infectieziekte is met andere woorden nu zeldzaam.

Oorzaken pinta

Pinta is geclassificeerd als een treponematose. Dit is een besmettelijke ziekte veroorzaakt door een treponema. Treponema is een genus van spiraalvormige bacteriën (spirocheten). Treponemas veroorzaken diverse infectieziekten zoals pinta, framboesia (bacteriële infectie met huidproblemen) en syfilis. Bij pinta is de bacterie Treponema carateum de veroorzaker van de ziekte. De overdracht van de bacteriële infectie gebeurt door nauw, niet-seksueel contact via de huid of slijmvliezen. Insectenbeten zijn betrokken bij de overdracht van de infectie, omdat ze de huid breken. Eenmaal de bacteriën in het lichaam aanwezig zijn, vermenigvuldigen ze zich door de warmte en het vocht van de patiënt.

Symptomen aan huid

Elke patiënt ervaart andere klachten bij pinta. De infectieziekte is meestal milder dan de andere trepanomatosen en is enkel beperkt tot de huid. Na 7-21 dagen nadat de bacterie in het lichaam is binnengedrongen, starten de symptomen van pinta. Pinta presenteert zich meestal in drie afzonderlijke fasen: een vroege fase met primaire (oorspronkelijke) huidletsels, een tussenfase met wijdverspreide letsels en een late fase.

Eerste fase

De patiënt krijgt eerst te maken met jeukende, rode bultje of vlekjes, meestal op de hand of voet, maar het gezicht, de nek, de borst of de buik zijn soms ook getroffen. De lymfeklieren in de buurt zijn tevens vaak ontstoken (lymfadenitis).

Tweede fase

Een maand tot een jaar na de ontwikkeling van de primaire huidletsels ontstaan secundaire huidletsels, gekend als ‘pintiden’. Dit zijn kleine, schilferige, roodachtige huidletsels die zich op dezelfde plaatsen als de primaire huidletsels bevinden. Ze zijn soms droog (psoriatische pintiden). Binnen drie maanden tot een jaar krijgen deze secundaire (en soms primaire) huidletsels een andere huidskleur; deze wijzigen namelijk van rood naar bruin of zelfs leisteenblauw. Uiteindelijk verliezen ze hun kleur (depigmentatie) en blijft een witte huidskleur over. Daardoor zijn de witte overblijfsels van de vlekken te zien in de huid. Herhalingen van pintiden zijn echter mogelijk tot tien jaar na de eerste uitbarsting.

Derde fase

Circa twee tot vijf jaar na de ontwikkeling van het primaire letsel, ontwikkelen zich witte of kleurloze (achromatische) letsels. Hierbij ervaren patiënten mogelijk een droge, verdikte huid op de voetzolen en handpalmen (hyperkeratose). Uiteindelijk ontstaan vaak droge, gerimpelde en dunne huidgebieden.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

In endemische gebieden is de diagnose van pinta meestal klinisch. Het veroorzakende organisme identificeert de arts door wondvocht te halen uit het bultje en dit dan microscopisch te laten onderzoeken. Verder biedt een specifiek bloedonderzoek ook opheldering over de diagnose, maar meestal is dit pas mogelijk in de tweede of zelfs derde fase van de ziekte.

Differentiële diagnose

Bij volgende aandoeningen is het klinisch beeld gelijkaardig aan dat van pinta:

• bejel (endemische syfilis)
• lepra (aandoening met zenuwschade en symptomen aan ogen en huid)
• verworven syfilis
• vitiligo (huidaandoening met witte vlekken op de huid)
• framboesia

Behandeling via antibiotica

De behandeling van pinta vindt plaats door middel van langwerkende penicilline. Dit type antibiotica dient de arts intramusculair (in een spier) toe in een enkele dosis. Doxycycline is inzetbaar wanneer penicilline ondoeltreffend of gecontraïndiceerd is.

Prognose van huidletsels

Ongeveer 24 uur na de behandeling zijn de huidletsels niet meer besmettelijk en is de overdracht van de infectie aan anderen niet meer mogelijk. Primaire en secundaire letsels genezen vaak binnen zes tot twaalf maanden. Late fase huidletsels herstellen ook, maar dit neemt meer tijd in beslag. Verder zijn geen andere organen betrokken. Ook zijn er geen neurologische symptomen, botproblemen of hartstoornissen aanwezig.

Complicaties van goedaardige huidaandoening

Onbehandeld verspreiden de huidletsels zich mogelijk naar de ogen, waardoor soms permanente vervormingen van de oogleden verschijnen. Verder zijn permanente huidkleurveranderingen mogelijk door de ziekte, hetgeen soms leidt tot een negatief zelfbeeld en afwijzing door andere kinderen.

Preventie van bacteriële infectie

Een goede persoonlijke hygiëne vermindert het risico op het ontwikkelen van pinta. Verder moeten kinderen fysiek contact vermijden met patiënten met huidletsels.