Bekkenfractuur (breuk in bekkengebied): Oorzaken & symptomen

Het bekkengebied (bekken) is de stevige ring van botten aan de basis van de wervelkolom. Het bekken helpt de spieren te verankeren en de organen in de onderbuik te beschermen. Een bekkenfractuur is een breuk van de benige structuur van het bekkengebied. Dit omvat elke breuk van het heiligbeen, heupbeenderen (zitbeen, schaambeen, darmbeen) of staartbeen. Een bekkenbreuk ontstaat mogelijk door een val, botsing met een ongeval met een motorvoertuig. Een patiënt met dit type breuk ervaart vooral pijn bij beweging. Bekende complicaties zijn onder meer een inwendige bloeding en een blaasletsel.

• Anatomie
• Oorzaken van bekkenbreuk
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bekkenfracturen
• Niet-chirurgische behandeling
• Operatie
• Revalidatie
• Prognose
• Complicaties van breuk in bekkengebied
• Preventie van een bekkenfractuur

Anatomie

Het bekken is een groep van vlindervormige botten aan de basis van de wervelkolom. Het bekken bestaat uit de schaambeen-, darmbeen- en zitbeenbeenderen (onder andere) bij elkaar gehouden door taaie ligamenten om een gordel van botten te vormen. Met een gat in het midden vormt het bekken een grote ring en twee kleinere botringen die de blaas, de darmen en het rectum ondersteunen en beschermen.

Oorzaken van bekkenbreuk

De meeste bekkenfracturen resulteren uit een traumatische gebeurtenis met hoge impact. Veelvoorkomende oorzaken zijn onder meer vallen, botsingen met motorvoertuigen, een voertuig dat een voetganger raakt, een directe beknelling, een fietsongeval of vallen van een hoog gebouw. Bij jongere patiënten is een significant trauma meestal vereist zodat een breuk kan ontstaan, terwijl bij ouderen een minder significant trauma tot een fractuur leidt.

Symptomen

Breuken van het bekken komen niet vaak voor en variëren sterk van mild (als de kleine ring is gebroken) tot ernstig (als de grote ring is gebroken). Een patiënt met een bekkenbreuk kampt vooral met bekkenpijn, vooral bij het maken van bewegingen en bij het lopen. De pijn situeert zich meestal n de lies, de heup of de lage rug. Vaak probeert de patiënt zijn heup of knie in een bepaalde positie gebogen te houden zodat de pijn niet verergert. Sommige patiënten krijgen te maken met een zwelling of blauwe plekken in de heup.

Andere mogelijke symptomen bestaan uit:

• buikpijn
• een bloeding uit de vagina, urethra (de buis die urine van de blaas naar de buitenkant van het lichaam transporteert) of het rectum (de endeldarm)
• gevoelloosheid of tintelingen in de lies, het genitale gebied of de benen
• pijn bij het zitten en/of het maken van stoelgang
• plasproblemen
• problemen met lopen of staan

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt het bekken, de heupen en de benen zorgvuldig. Hij controleert ook op tekenen van zenuwbeschadiging. Hij patiënt wordt daarom gevraagd om de enkels en tenen te bewegen en eveneens om te melden of hij een gevoel aan de onderkant van de voeten heeft. De arts onderzoekt eveneens grondig de rest van het lichaam omdat vaak nog andere letsels aanwezig zijn.

Diagnostisch onderzoek
De diagnose van een fractuur van het bekkengebied gebeurt op basis van de symptomen en een onderzoek met bevestiging door röntgenfoto’s of een CT-scan. In zeldzame gevallen bestelt de arts een MRI-scan om een breuk te ontdekken die niet op een röntgenfoto of CT-scan te zien is. Als een patiënt volledig wakker is en geen pijn aan het bekkengebied heeft, is medische beeldvorming niet nodig.

Classificatie
Stabiel en instabiel
Bekkenfracturen zijn in te delen als:

• Stabiel, waarbij het bekken één breekpunt heeft in de bekkenring, met een beperkte bloeding en waarbij de botten op hun plaats blijven
• Instabiel, waarbij er twee of meer breuken in de bekkenring zijn met matige tot ernstige bloedingen

Open en gesloten
Bekkenfracturen (stabiel of onstabiel) zijn ook onder te verdelen in 'open' fracturen, waarbij een huidletsel betekent dat de gebroken botten zichtbaar zijn, of 'gesloten' fracturen waarbij de huid niet is gebroken. Open fracturen zijn ernstiger omdat een infectie gemakkelijk de wonde kan bereiken, die mogelijk al besmet is door het letsel.

Behandeling van bekkenfracturen

Omdat het bekken zich in de buurt van grote bloedvaten en organen bevindt, veroorzaken bekkenfracturen mogelijk uitgebreide bloedingen en andere verwondingen die een arts dringend moeten behandelen zoals bijvoorbeeld verwondingen aan het hoofd, de borst, de buik of de benen. Een bekkenfractuur is met andere woorden vaak complex en de behandeling vereist vaak een lang en pijnlijk proces. De behandeling van een bekkenbreuk hangt wel af van het specifieke breukpatroon, de hoeveelheid verplaatste botten, de algemene conditie van de patiënt en eventuele bijkomende verwondingen.

Niet-chirurgische behandeling

Fracturen met een lagere impact of stabiele fracturen behandelt de arts vaak met conservatieve zorg zoals het voorschrijven van bedrust, het adviseren van loophulpmiddelen (krukken of rollator) en medicatie zoals pijnstillers en bloedverdunners om het risico op vorming van bloedstolsels in de aderen van de benen en het bekkengebied te verminderen.

Operatie

Bij bekkenfracturen met een hoge impact is vaak een operatie nodig om het bekkengebied te reconstrueren en de stabiliteit te herstellen, zodat patiënten hun dagelijkse activiteiten kunnen hervatten. Hiervoor bestaan diverse methodes, waaronder externe fixatie of interne fixatie en tractie. Er zijn vaak andere verwondingen die verband houden met een bekkenfractuur, dus het soort ingreep is ook vaak daarvan afhankelijk.

Revalidatie

Als de breuk voldoende is genezen, start de revalidatie met behulp van een fysiotherapeut. De patiënt leert weer rechtop te gaan staan, vervolgens te gaan lopen met een rollator en uiteindelijk over te gaan op een wandelstok.

Prognose

Stabiele bekkenfracturen genezen goed. Instabiele bekkenfracturen die ontstaan zijn uit een trauma met hoge impact, zoals een auto-ongeluk, leiden mogelijk tot aanzienlijke complicaties, waaronder ernstige bloedingen, inwendige orgaanschade en een infectie. Als de arts deze verwondingen met succes aanpakt, geneest de fractuur meestal goed. Een patiënt loopt soms maandenlang mank als er schade is opgetreden aan de spieren rond het bekkengebied. Het duurt soms tot één jaar voordat deze spieren weer sterk worden.

Complicaties van breuk in bekkengebied

Bij een bekkenfractuur ontstaan mogelijk diverse complicaties zoals:

• bloedproppen
• een longembolie (een bloedstolsel in de longen)
• een zwelling en blauwe plekken, vooral bij verwondingen met hoge impact
• overmatig bloedverlies, een shock en orgaanfalen
• problemen met wondgenezing, inclusief een wondinfectie
• schade aan zenuwen of bloedvaten: Dit leidt mogelijk tot pijn, een verminderde mobiliteit en seksuele disfunctie

Het sterftecijfer bij patiënten met bekkenfracturen bedraagt tussen de 10 en 16 procent. De meeste patiënten komen echter te overlijden als gevolg van een daarmee samenhangend trauma aan andere organen, zoals de hersenen. Sterftecijfers als gevolg van complicaties die direct verband houden met bekkenfracturen, zoals bloedingen, zijn relatief laag.

Preventie van een bekkenfractuur

Naarmate het menselijk lichaam veroudert, verzwakken de botten en worden ze brozer. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor breuken. Bepaalde voorzorgsmaatregelen zijn cruciaal om het risico op bekkenfracturen te verkleinen. Enkele tips helpen om bijvoorbeeld valpartijen te voorkomen, zoals het gebruik van een antislipmat in de badkamer. Verder moeten mensen steeds een veiligheidsgordel dragen in de auto, en een veiligheidsuitrusting gebruiken bij risicovolle sporten.

Lees verder

• Bekkenpijn: Pijn in het bekkengebied bij mannen en vrouwen
• Valongelukken voorkomen: Preventie van valpartijen in huis