Bekkenfractuur (breuk in bekkengebied): Oorzaken & symptomen

Het bekkengebied (bekken) is de stevige ring van botten aan de basis van de wervelkolom. Het bekken dient als verankeringspunt voor spieren en biedt bescherming aan de organen in de onderbuik. Een bekkenfractuur is een breuk van de benige structuren in het bekkengebied. Dit omvat elke breuk van het heiligbeen, de heupbeenderen (zitbeen, schaambeen, darmbeen) of het staartbeen. Een bekkenbreuk kan ontstaan door een val, een verkeersongeval of een andere vorm van trauma. Patiënten met dit type breuk ervaren meestal hevige pijn bij beweging. Bekende complicaties zijn onder meer inwendige bloedingen en letsel aan de blaas.

• Anatomie
• Oorzaken van bekkenbreuk
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bekkenfracturen
• Niet-chirurgische behandeling
• Chirurgische behandeling
• Revalidatie
• Prognose
• Complicaties van bekkenfracturen
• Preventie van een bekkenfractuur

Anatomie

Het bekken is een groep vlindervormige botten aan de basis van de wervelkolom. Het bestaat uit de schaambeen-, darmbeen- en zitbeenbeenderen, die bij elkaar worden gehouden door stevige ligamenten om een botgordel te vormen. Deze botgordel ondersteunt en beschermt de blaas, de darmen en het rectum. Het bekken vormt een grote ring met een opening in het midden en twee kleinere botringen.

Oorzaken van bekkenbreuk

De meeste bekkenfracturen ontstaan door een traumatische gebeurtenis met een hoge impact. Veelvoorkomende oorzaken zijn onder meer vallen, verkeersongevallen, aanrijdingen door een voertuig, directe beknelling, fietsongelukken of een val van grote hoogte. Bij jongere patiënten is vaak een significant trauma nodig om een breuk te veroorzaken, terwijl bij ouderen een minder ernstig trauma al kan leiden tot een fractuur. Anno augustus 2024 zien we ook een toename van bekkenfracturen bij ouderen door osteoporose, een aandoening die de botten broos maakt. Osteoporose verzwakt de botten, waardoor ze gemakkelijker breken, zelfs bij gering trauma. Preventieve maatregelen zoals voldoende calciuminname, vitamine D-supplementen, en regelmatige gewichtdragende oefeningen kunnen helpen om de botdichtheid te behouden en het risico op breuken te verminderen.

Symptomen

Bekkenbreuken zijn relatief zeldzaam en kunnen variëren van mild (wanneer de kleine ring gebroken is) tot ernstig (bij breuk van de grote ring). Patiënten met een bekkenbreuk ervaren vooral bekkenpijn, die verergert bij beweging en tijdens het lopen. De pijn is meestal gelokaliseerd in de lies, de heup of de lage rug. Vaak proberen patiënten hun heup of knie in een gebogen positie te houden om de pijn te verminderen. Zwelling en blauwe plekken in de heup zijn ook veelvoorkomende symptomen.

Andere mogelijke symptomen zijn:

• buikpijn
• bloeding uit de vagina, urethra (de buis die urine van de blaas naar buiten transporteert) of het rectum (de endeldarm)
• gevoelloosheid of tintelingen in de lies, het genitale gebied of de benen
• pijn bij het zitten en/of stoelgang maken
• plasproblemen
• moeilijkheden met lopen of staan

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt het bekken, de heupen en de benen zorgvuldig. Ook controleert hij op tekenen van zenuwbeschadiging door de patiënt te vragen de enkels en tenen te bewegen, en te melden of er gevoel is in de onderkant van de voeten. Vaak wordt ook de rest van het lichaam grondig onderzocht, aangezien er vaak andere verwondingen aanwezig zijn.

Diagnostisch onderzoek
De diagnose van een bekkenfractuur wordt gesteld op basis van de symptomen en lichamelijk onderzoek, en bevestigd door röntgenfoto’s of een CT-scan. In zeldzame gevallen wordt een MRI-scan uitgevoerd om breuken op te sporen die niet zichtbaar zijn op een röntgenfoto of CT-scan. Als een patiënt volledig bij bewustzijn is en geen pijn in het bekkengebied rapporteert, is medische beeldvorming meestal niet nodig.

Classificatie

Stabiel en instabiel
Bekkenfracturen worden ingedeeld in:

• Stabiel: waarbij er slechts één breukpunt is in de bekkenring, met beperkte bloedingen en waarbij de botten op hun plaats blijven.
• Instabiel: waarbij er twee of meer breuken zijn in de bekkenring, met matige tot ernstige bloedingen.

Open en gesloten
Bekkenfracturen (stabiel of instabiel) worden ook ingedeeld als:

• Open: waarbij een huidletsel betekent dat de gebroken botten zichtbaar zijn. Deze fracturen zijn ernstiger door het verhoogde risico op infectie.
• Gesloten: waarbij de huid intact is gebleven. Deze fracturen hebben een lager risico op infectie, maar kunnen nog steeds ernstige inwendige verwondingen veroorzaken.

Behandeling van bekkenfracturen

Bekkenfracturen vereisen vaak een complexe en uitgebreide behandeling, vooral vanwege de nabijheid van grote bloedvaten en organen, die betrokken kunnen raken. De behandeling hangt af van het specifieke breukpatroon, de mate van botverplaatsing, de algemene conditie van de patiënt en eventuele bijkomende verwondingen. Het herstelproces is vaak langdurig en pijnlijk.

Niet-chirurgische behandeling

Minder ernstige of stabiele fracturen worden vaak behandeld met conservatieve maatregelen zoals bedrust, het gebruik van loophulpmiddelen (krukken of rollator) en medicatie zoals pijnstillers en bloedverdunners om het risico op bloedstolsels te verminderen.

Chirurgische behandeling

Bij ernstigere bekkenfracturen is vaak een operatie nodig om de botten te herstellen en stabiliteit terug te brengen, zodat patiënten hun dagelijkse activiteiten kunnen hervatten. Chirurgische opties omvatten externe fixatie, interne fixatie en tractie. De keuze van de ingreep hangt vaak af van bijkomende verwondingen en de complexiteit van de fractuur.

Revalidatie

Zodra de breuk voldoende is genezen, start de revalidatie met hulp van een fysiotherapeut. De patiënt leert eerst rechtop staan, vervolgens lopen met een rollator en uiteindelijk overstappen op een wandelstok. De revalidatie kan enkele maanden duren, afhankelijk van de ernst van de breuk.

Prognose

Stabiele bekkenfracturen genezen meestal goed, maar instabiele fracturen veroorzaakt door trauma's met hoge impact, zoals auto-ongelukken, kunnen leiden tot aanzienlijke complicaties, waaronder ernstige bloedingen, inwendige orgaanschade en infecties. Wanneer deze verwondingen succesvol worden behandeld, genezen de fracturen doorgaans goed. Sommige patiënten kunnen echter maandenlang mank lopen door schade aan de spieren rondom het bekkengebied. Het herstel van de spierkracht kan tot een jaar duren.

Complicaties van bekkenfracturen

Bekkenfracturen kunnen tot diverse complicaties leiden, waaronder:

• bloedproppen
• een longembolie (een bloedstolsel in de longen)
• zwelling en blauwe plekken, vooral bij verwondingen met hoge impact
• overmatig bloedverlies, een shock en orgaanfalen
• problemen met wondgenezing, inclusief een wondinfectie
• schade aan zenuwen of bloedvaten, wat kan leiden tot pijn, verminderde mobiliteit en seksuele disfunctie

Het sterftecijfer bij patiënten met bekkenfracturen ligt tussen de 10 en 16 procent. De meeste sterfgevallen worden veroorzaakt door trauma's aan andere organen, zoals de hersenen. Het sterftecijfer als gevolg van complicaties die direct verband houden met bekkenfracturen, zoals bloedingen, is relatief laag.

Preventie van een bekkenfractuur

Naarmate het menselijk lichaam ouder wordt, verzwakken de botten en worden ze brozer, waardoor ze vatbaarder zijn voor breuken. Bepaalde voorzorgsmaatregelen zijn cruciaal om het risico op bekkenfracturen te verkleinen. Enkele tips helpen om valpartijen te voorkomen, zoals het gebruik van antislipmatten in de badkamer. Daarnaast moeten mensen altijd een veiligheidsgordel dragen in de auto en gebruik maken van beschermende uitrusting bij risicovolle sporten. Bovendien is het belangrijk om osteoporose te voorkomen of te behandelen door middel van voldoende calcium- en vitamine D-inname, evenals regelmatige gewichtdragende oefeningen.

Lees verder

• Bekkenpijn: Pijn in het bekkengebied bij mannen en vrouwen
• Valongelukken voorkomen: Preventie van valpartijen in huis