Gebroken bekken: symptomen & behandeling van een bekkenbreuk

Een gebroken bekken staat ook bekend als bekkenfractuur of bekkenbreuk. Het gaat hierbij om een gebroken bot (of delen) van het bekken. Bloeden als gevolg van een fractuur is levensbedreigend. Een gebroken bekken is bijna altijd pijnlijk. Deze pijn wordt verergerd door de heup te bewegen of te proberen te lopen. Vaak zal de getroffene proberen zijn of haar heup of knie in een bepaalde positie gebogen te houden om te voorkomen dat de pijn erger wordt. Sommige getroffenen kunnen zwelling of blauwe plekken in de heup krijgen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen stabiele en instabiele fracturen. Wanneer de bekkenring slechts op één plaats doorbroken is, dan spreekt men van een stabiele breuk. Zo'n fractuur kan conservatief (zonder operatieve ingreep) worden behandeld. Instabiele fracturen duidt op een breuk op twee of meer plaatsen. Hierbij moet meestal geopereerd worden.

• Soorten bekkenfractuur
• Type A-fractuur
• Type B-fractuur
• Type C-fractuur
• Oorzaken van een bekkenbreuk
• Traumatische gebeurtenis met hoge impact
• Osteoporose
• Andere oorzaken
• Symptomen van een gebroken bekken
• Verschijnselen
• Omschrijving
• Instabiele bekkenfractuur
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van een gebroken bekken
• Algemeen
• Niet-chirurgische behandeling
• Chirurgische behandeling
• Herstel van een bekkenfractuur
• Pijnbestrijding
• Vroegtijdige beweging
• Fysiotherapie
• Preventie van bloedstolsels
• Loophulpmiddelen
• Prognose
• Preventie

Soorten bekkenfractuur

Een bekkenbreuk is een fractuur van één of meer bekkenbotten. Bij een gebroken bekken spreekt de arts van een bekkenfractuur of een bekkenbreuk. Er zijn drie verschillende varianten van de bekkenfractuur. Aldus wordt een onderscheid gemaakt in een type A-, type B- en type C-breuk.

Type A-fractuur

Type A-fractuur is een stabiele fractuur; dit betekent dat de bekkenring nog steeds stabiel is. Ook is het bot niet gebroken, maar gescheurd.

Type B-fractuur

Bij type B-fractuur is de voorste bekkenring volledig gebroken. De rest van de bekkenring is stabiel.

Type C-fractuur

Type C-breuk beschrijft een volledige breuk van de bekkenring. Een klassieke type C-breuk is een breuk van het darmbeen of os ilium. Bij de type C-fractuur heeft het bekken geen stabiliteit. Deze vorm van bekkenfracturen komt echter alleen voor in ernstige gevallen.

Oorzaken van een bekkenbreuk

Traumatische gebeurtenis met hoge impact

Een gebroken bekken wordt veroorzaakt door een gebeurtenis met een lage impact, maar vaker door een traumatische gebeurtenis met een hoog impact. Veel voorkomende oorzaken zijn onder meer vallen, botsingen met motorvoertuigen, een voertuig dat een voetganger raakt, een directe beknelling, een fietsongeval (denk bijvoorbeeld aan wielrenners) of vallen van een hoogte. Vaak gaat het om een breuk in het zitbeen (os ischii) of ischium of het schaambeen (os pubis). Zo'n breuk doet zich relatief gemakkelijk voor. Een val op het ijs kan genoeg zijn om een ​​bekkenfractuur op te lopen. Ouderen lopen echter risico op bekkenfracturen als gevolg van osteoporose (botontkalking) waardoor de botten vatbaarder zijn voor breuken, omdat deze al gedeeltelijk ontkalkt zijn. Een val is vaak voldoende voor een bekkenfractuur bij ouderen. Niettemin zijn er ook jonge patiënten met gezonde botten die aan een bekkenfractuur lijden.

Osteoporose

Een bekkenfractuur kan ook optreden als gevolg van zwak of onvoldoende bot. Dit komt het meest voor bij oudere mensen van wie de botten zijn verzwakt door osteoporose. Bij mensen met osteoporose kan tijdens een val of een routinematige activiteit zoals uit de badkuip komen of een trap aflopen, reeds een breuk optreden. Deze verwondingen zijn typisch stabiele fracturen die de structurele integriteit van de bekkenring niet beschadigen, maar waarbij 'slechts' een individueel bot breekt.

Andere oorzaken

Minder vaak kan een breuk optreden wanneer een stuk van het zitbeen scheurt van de plaats waar de hamstrings aan het bot hechten. Dit type fractuur wordt een avulsiefractuur genoemd. Dit is een fractuur die is ontstaan door grote trekkracht van een pees aan het bot. Dit type fractuur komt het meest voor bij jonge atleten die nog in de groei zijn. Een avulsiefractuur maakt het bekken meestal niet instabiel en verwondt geen inwendige organen.

Symptomen van een gebroken bekken

Verschijnselen

Typische symptomen van een bekkenfractuur zijn:

• pijn
• zwelling
• hematoom (een plaatselijke ophoping van gestold bloed in weefsel)
• bloed in de urine

Omschrijving

De eerste symptomen van een bekkenfractuur zijn zwelling in het getroffen gebied en pijn. Je kunt klagen over instabiliteit van het bekken. Een instabiele bekkenfractuur veroorzaakt hevige pijn; een stabiele bekkenfractuur veroorzaakt minder ernstig ongemak. De zwelling wordt vaak geassocieerd met een hematoom, zodat de plek blauw is. Andere symptomen zijn problemen met bewegen en lopen of aanzienlijke beperkingen. Bij een instabiele bekkenfractuur – het zogenaamde polytrauma door meervoudig letsel van het bekkenbeen – is zelfs bloedige urine een symptoom. Dit geeft aan dat de blaas is verwond door de breuk. Mensen die een instabiele bekkenfractuur hebben, ervaren vaak dat de bekkenbotten gemakkelijk tegen elkaar kunnen worden geschoven. Dit betekent dat het bekken zich als een boek opent. Dit staat bekend als een 'open boek fractuur'. Lopen in deze staat is onmogelijk.

Instabiele bekkenfractuur

Een instabiele bekkenfractuur kan zeer gevaarlijk zijn. De instabiele bekkenfractuur is een effect van vallen van relatief grote hoogte evenals relatief hoge impact (verkeersongevallen). In het geval van instabiele bekkenfracturen spreekt de arts vaak over een polytrauma, omdat verschillende botten tegelijkertijd gewond raken. Bij een instabiele bekkenfractuur zal de arts altijd bedacht zijn op begeleidend letsel van blaas of urethra (urinebuis).

Onderzoek en diagnose

De arts diagnosticeert een gebroken bekken door palpatie van het getroffen gebied. Bovendien let de arts op zwelling en verkleuring. Tevens let de arts op de eventuele aanwezigheid van vervormingen, verwonding van de zenuwfunctie, evenals diverse blokkades in het heupgewricht. Naast röntgenonderzoek past de arts vaak ook echografie toe. De echografie geeft aan of er sprake is van inwendige bloedingen als gevolg van de fractuur of niet. Andere opties voor de diagnose zijn een MRI- of een CT-scan, als verdere verwondingen niet worden uitgesloten. Vooral bij vermoeden van letsel aan de blaas, het rectum of de vagina wordt een endoscopisch onderzoek gedaan.

Complicaties

Als er sprake is van een stabiele bekkenfractuur, treden er zelden complicaties op. Een stabiele bekkenfractuur is wanneer de bekkenring alleen aan de voorkant is gebroken (ter hoogte van het schaambeen) en het bekken stabiel blijft. De behandeling is in dat geval conservatief. Als je langere tijd moet liggen, dan is zelfs bij een stabiele bekkenbreuk het risico op trombose toegenomen. Bij een trombose wordt een bloedbaan afgesloten door een bloedstolsel. In het ergste geval resulteert dit in een levensbedreigende afsluiting van een longbloedvat (longembolie). Om deze reden vindt tromboseprofylaxe (antistollingsbeleid) plaats na een bekkenfractuur.

Een gevaarlijke complicatie van instabiele bekkenfracturen is een uitgebreide bloeding. Als gevolg van een gebeurtenis met hoge impact dreigt ook een meervoudige trauma, waaronder meerdere verwondingen. Normaal gesproken worden organen zoals de darm, blaas en interne geslachtsorganen beschermd door het bekken. Door verwondingen van het bekken kunnen zware interne bloeden van de organen optreden die levensbedreigend kunnen zijn. Bovendien is verdere orgaanschade mogelijk. Dit is meestal een infectie in de buik, zoals peritonitis of buikvliesontsteking.

Een andere complicatie is een mogelijke verwonding van een bekken(slag)ader en de femorale ader, die verantwoordelijk zijn voor de centrale bloedvoorziening. Ze bevinden zich in de liesstreek onder het huidoppervlak. Een ander risico is een chirurgische behandeling van een bekkenbreuk, zoals slechte wondgenezing, bloedingen en infecties, maar deze complicaties komen zelden voor.

Behandeling van een gebroken bekken

Algemeen

Een instabiele bekkenfractuur moet door een arts operatief worden behandeld. Bij inwendige bloedingen is dit ingewikkeld, omdat een opening van het bekken moet worden vermeden. Het bloeden kan voor de eerste keer alleen worden gestopt met compressie (een bekkenklem); pas nadat de bloeding is gestopt kan de traumachirurg kiezen voor een fixatie met alleen schroeven of eventueel met een plaat erbij. Na de operatie zijn complicaties mogelijk, zoals infecties, wondgenezingsstoornissen maar ook verdere bloeding. na de operatie zal zo snel mogelijk met mobilisatie begonnen worden. Middels revalidatie zal de mobilisatie worden hersteld. In geval van een stabiele bekkenfractuur groeit het bot samen zonder operatie. Na een rustperiode van enkele dagen zal je aanvangen met fysiotherapie. Latere schade is niet te verwachten bij een stabiele bekkenfractuur.

Niet-chirurgische behandeling

Een niet-chirurgische behandeling kan plaatsvinden bij een stabiele fractuur waarbij de botten niet of minimaal verplaatst zijn. Niet-chirurgische behandelingen bestaan uit loophulpmiddelen (krukken, een rollator of een rolstoel) en medicijnen om pijn te verlichten, evenals een anticoagulans of bloedverdunner om het risico op vorming van bloedstolsels in de aderen van je benen en bekken te verminderen.

Chirurgische behandeling

Als je getroffen bent met een instabiele bekkenfractuur, dan kan een chirurgische ingreep nodig zijn. De arts kan externe fixatie gebruiken om je bekkengebied te stabiliseren. Bij deze operatie worden metalen pinnen of schroeven in de botten gestoken door kleine incisies (sneetjes) in de huid en spieren. De pinnen en schroeven steken aan beide zijden van het bekken uit de huid waar ze buiten de huid aan koolstofvezelstaven zijn bevestigd. De externe fixator fungeert als een stabiliserend frame om de gebroken botten in de juiste positie te houden.

Skeletale tractie is een katrolsysteem van gewichten en contragewichten dat helpt bij het opnieuw uitlijnen van de stukjes bot. Dit wordt vaak onmiddellijk na een blessure gebruikt en na een operatie verwijderd. Af en toe kan een breuk in de heupkom (acetabulum fractuur) worden behandeld met alleen skeletale tractie. Dit komt echter zelden voor. In geval van skeletale tractie worden metalen pinnen in het dijbeen of scheenbeen geplaatst om het been te helpen positioneren. Gewichten die aan de pinnen zijn bevestigd, trekken voorzichtig aan het been en houden de gebroken botfragmenten in een zo normaal mogelijke positie. Dit biedt vaak ook enige pijnverlichting.

Open reductie en interne fixatie (ORIF) is een ander soort behandeling om een ​​gebroken bot te herstellen.Tijdens deze operatie worden de verplaatste botfragmenten eerst opnieuw gepositioneerd in hun normale uitlijning. Ze worden vervolgens bij elkaar gehouden met schroeven of metalen platen die aan het buitenoppervlak van het bot zijn bevestigd.

Herstel van een bekkenfractuur

Pijnbestrijding

Na de operatie kun je pijn ervaren. Dit is een natuurlijk onderdeel van het genezingsproces. De arts zal pijnstillers voorschrijven zodat het hanteerbaar blijft. Er zijn veel soorten medicijnen beschikbaar om pijn te bestrijden, waaronder opioïden, niet-steroïde anti-voorschrijven om de pijn te bestrijden.

Vroegtijdige beweging

In de meeste gevallen zal de behandelend arts vroegtijdige beweging aanmoedigen om het genezingsproces te bevorderen. Ook zal de arts voet- en beenoefeningen voorstellen.

Fysiotherapie

Specifieke oefeningen helpen je om flexibiliteit te herwinnen en het bewegingsbereik in de heup te herstellen. De fysiotherapeut kan bepaalde oefeningen met je doen die helpen om kracht en uithoudingsvermogen op te bouwen, zodat je je dagelijkse activiteiten beter kunt uitvoeren.

Preventie van bloedstolsels

Hoewel vroege beweging wordt aangemoedigd, zal je mobiliteit na de operatie nog enigszins beperkt zijn. Om deze reden kan de arts een antistollingsmiddel of bloedverdunner voorschrijven om de vorming van bloedstolsels in de diepe aderen van het bekken en benen te helpen voorkomen.

Loophulpmiddelen

Gedurende bepaalde tijd kan het nodig zijn om op krukken te lopen of een rollator te gebruiken Het zal wellicht 2 tot 3 maanden duren voor het bekken weer met je volledige gewicht zal mogen worden belast. Het kan zijn dat je gedurende langere tijd aangewezen bent op een stok of loophulpmiddel.

Prognose

Stabiele bekkenfracturen genezen dikwijls goed. Instabiele bekkenfracturen die worden opgelopen tijdens incidenten met een hoge impact, zoals auto-ongelukken, kunnen leiden tot aanzienlijke complicaties, waaronder ernstige bloedingen, inwendige orgaanschade – of verergering daarvan – en infectie. Als deze verwondingen met succes worden aangepakt, geneest de fractuur meestal goed. Het kan voorkomen dat je maandenlang mank loopt indien er schade is opgetreden aan de spieren rond je bekken. Het kan tot een jaar duren voordat deze spieren weer aangesterkt zijn en goed functioneren. Pijn, verminderde mobiliteit en seksuele disfunctie, kunnen het gevolg zijn van schade aan zenuwen en organen als gevolg van de bekkenfractuur.

Preventie

Preventie van een bekkenfractuur kan door valpreventie toe te passen door losliggende tegels, slechte verlichting en obstakels in huis te voorkomen. Door een gezonde leefstijl en voldoende beweging kan een val beter worden opgevangen en verminder je de kans op een bekkenfractuur.

Lees verder

• Bekkenpijn: oorzaken en symptomen van pijn in het bekken