Avulsiefractuur (afscheuringsbreuk): symptomen & behandeling

Een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur is een fractuur of breuk die is ontstaan door grote trekkracht van een pees aan het bot. Aangezien de pees meer trekkracht kan verdragen, zal eerder een stuk bot afscheuren dan de pees. Overmatige belasting van een spier zorgt op zijn beurt voor een zeer grote trekkracht aan daarmee verbonden pezen of ligamenten. Pezen zijn het spiergedeelte van bindweefsel dat de spier met het bot verbindt. Een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur treedt op wanneer een stukje van het bot afbreekt of scheurt door de sterke trekkracht van de pees. Een ligament is een band die botten of stukken kraakbeen met elkaar verbindt, zoals enkelbanden en kniebanden. Deze kunnen ook leiden tot een afscheuringsbreuk als gevolg van overmatig strekken of trekken. Afhankelijk van de trekkracht en de sterkte van het aangetaste bot, kunnen de fragmenten die tijdens de fractuur worden afgescheurd, verschillende afmetingen en vormen hebben.

• Wat is een avulsiefractuur (afscheuringsbreuk)?
• Oorzaken
• Symptomen van een avulsiefractuur
• Verschijnselen
• Beschrijving
• Bij wie komt het voor?
• Arts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een avulsiefractuur
• Eerste hulp
• Spalk
• Operatie
• Fysiotherapie
• Prognose
• Rust en herstel: de basis
• Fysiotherapie: weer op kracht komen
• Operatie: zeldzaam maar effectief
• Complicaties
• Preventie

Wat is een avulsiefractuur (afscheuringsbreuk)?

Een afscheuringsbreuk wordt ook een avulsiefractuur genoemd en duidt op het afbreken van een stuk bot door overmatig trekken aan een pees of ligament. De meeste van deze verwondingen gaan gepaard met relatief weinig pijn. Mobiliteit of beweging is ook vaak niet ernstig beperkt. Een typische afscheuringsbreuk treedt tijdens het sporten op in het gebied van de enkel. De vingers worden ook vaak getroffen door dit type letsel.

Oorzaken

De oorzaak van een avulsiefractuur is de abrupte toename van de spanning op een pees met botverankering als gevolg van sterke spierbelasting, bijvoorbeeld tijdens het sporten. Het bot is niet langer bestand tegen deze plotselinge spanning van de pees en een stuk bot wordt afgescheurd. Hetzelfde geldt voor overmatige spanning op ligamenten, waar als gevolg van te grote trekkracht ook fragmenten uit de botten kan scheuren. Het gescheurde stuk bot of botfragment kan verschillende afmetingen en vormen hebben. Over het algemeen is bot minder bestand tegen abrupte spanning dan het elastische bindweefsel van pezen en ligamenten, dat voor dergelijke krachten is ontworpen. Meestal ontstaat dit type letsel door een harde landing of bij een krachtige afzet.

Symptomen van een avulsiefractuur

Verschijnselen

De symptomen van een avulsiefractuur kunnen onder meer bestaan uit:

• intense en plotselinge pijn waar het trauma plaatsvond
• zwelling
• blauwe plekken
• problemen met het verplaatsen van het bot of gewricht
• pijn bij het bewegen

Beschrijving

Een avulsiefractuur veroorzaakt zwelling in het gebied van de verbinding tussen het bot en pees of bot en ligament op het punt waar het stuk bot is afgescheurd. Ook werkt de pees of het ligament niet langer in het getroffen gebied en daardoor kan spierspanning niet langer worden overgedragen. Het afgescheurde stukje bot en het werkelijke bot hebben een kleine afstand van elkaar door de trek van de pees en wrijven daardoor niet tegen elkaar. Dit is ook de reden waarom een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur meestal weinig pijn veroorzaken. Het gebeurt bijvoorbeeld wanneer voetballers na een enkelbreuk blijven spelen. In het algemeen hebben jongere mensen meer kans op een afscheuringsbreuk omdat hun pezen en ligamenten zelfs nog rekbaarder zijn en minder slijtage vertonen. De heup, elleboog en enkel zijn de meest voorkomende locaties voor een avulsiefractuur bij jonge atleten.

Bij wie komt het voor?

Een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur ontstaat meestal acuut (plotseling) bij jonge sporters in de leeftijd van 11 tot 14 jaar, aangezien de ligamenten en de pezen sterker zijn dan de groeischijven (de laag kraakbeen waar naar weerszijden toe de lengtegroei van het bot plaatsvindt), die de aanhechting vormen van de pezen op het bot. Deze aanhechting is bij kinderen nog week waardoor het gemakkelijker kan afscheuren en loskomen.

Arts raadplegen

Zodra er plotselinge pijn is in de beweging van de botten of gewrichten optreedt, moet een arts worden geraadpleegd. Als de pijn toeneemt, moeten medische onderzoeken worden uitgevoerd om informatie over de oorzaak te achterhalen. Als het ongemak optreedt als je bepaalde bewegingen uitvoert, is het raadzaam om een ​​arts te raadplegen. Er kan permanente schade optreden, die tijdig moet worden behandeld.

Als de prestaties of kracht achteruitgaan, duidt dit op schade aan de pezen, ligamenten of spieren die moeten worden behandeld. Wanneer het getroffen gebied verder wordt belast, nemen de symptomen toe en kunnen er meer scheuren ontstaan. Daarom moet een arts worden geraadpleegd om beschermingsmaatregelen te nemen en adequate behandeling te krijgen.

Onderzoek en diagnose

In het geval van een avulsiefractuur wordt de diagnose gesteld met behulp van röntgenfoto's, zoals meestal het geval is bij fracturen en ander botletsel. Een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek zijn erg belangrijk voor dit type fractuur, omdat de getroffenen vaak nauwelijks klachten hebben. Er is vaak alleen zwelling. Het duidelijk afbakening van een avulsiefractuur tot een pure verwonding aan pezen of ligamenten is soms moeilijk. In tegenstelling tot een gescheurde pees, kunnen pees- of ligamentletsels alleen worden gezien middels een CT-scan of MRI-scan en niet op röntgenfoto's.

Behandeling van een avulsiefractuur

Eerste hulp

De eerste hulp voor een avulsiefractuur bestaat in de eerste plaats uit verlichting, immobilisatie, koeling en, indien nodig, de toediening van pijnstillers.

Spalk

Over het algemeen hangt de behandeling van een dergelijke fractuur voornamelijk af van de grootte en de positie van het bot. Als kleinere botten, zoals de vingers, zijn getroffen en alleen kleine fragmenten zijn weggescheurd, wordt het letsel meestal alleen behandeld met een spalk. Dit ontlast het bot en het gescheurde fragment groeit weer vanzelf aan.

Operatie

Als echter grotere botten zijn getroffen of een groter stuk bot is betrokken, dan wordt meestal een operatie uitgevoerd. De spanning op de botten is te hoog om deze grotere fracturen spontaan aan elkaar te laten groeien. Er zijn twee verschillende chirurgische opties voor de behandeling van een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur. De chirurg kan een verbinding maken met schroeven of met draden. Deze techniek wordt 'osteosynthese' genoemd en hierbij worden twee of meer botdelen aan elkaar worden vastgezet.

Schroefosteosynthese
Bij een schroefosteosynthese wordt het gescheurde stuk bot met een schroef aan het aangetaste bot bevestigd.

Draadosteosynthese
De tweede optie is om de botdelen te verbinden met behulp van zogenaamde Kirschnerdraden, vaak afgekort als 'K-draden'. Deze draden maken de twee delen van het bot niet aan elkaar vast, doch ze houden de botdelen in de juiste stand. Er vormt zich nieuw bo en daardoor groeit de breuk aan elkaar.

Voor- en nadelen
De verbinding van de botten door middel van een schroef wordt als stabieler beschouwd met een lagere kans dat de fragmenten weer worden afgescheurd. Het risico op verklevingen op de fractuurplaats is echter groter en het verwijderen van de schroef na genezing kan ook moeilijker zijn. Het gebruik van de K-draden is minder invasief dan de schroefverbinding. Tegelijkertijd is dit echter ook minder stabiel.

Gips of spalk
Heel belangrijk hierbij is de extra toevoer met een gipsspalk ter stabilisatie van een draadosteosynthese. Het gebruik van een pleisterspalk wordt aanbevolen voor een schroefosteosynthese.

Fysiotherapie

Tijdens de genezing van de afscheuringsbreuk of avulsiefractuur en enkele weken daarna, afhankelijk van het aangetaste bot, is fysiotherapie belangrijk om de mobiliteit volledig te herstellen en de spieren te versterken. Het vermijden van bewegingen met een sterke trekkracht aan de breuk is in het begin absoluut belangrijk.

Prognose

Een avulsiefractuur, ook wel afscheuringsbreuk genoemd, klinkt misschien als iets ernstigs—en dat is het ook. Een stukje bot wordt letterlijk door een pees of spier losgetrokken, meestal tijdens een plotselinge beweging of heftige inspanning. Maar goed nieuws: de prognose is vaak gunstig, zolang je geduldig bent en de juiste zorg volgt.

Rust en herstel: de basis

In de meeste gevallen kan een avulsiefractuur zonder operatie genezen. Met voldoende rust, ijs om zwelling te verminderen, en een ondersteunende brace om het getroffen gebied te stabiliseren, kan je lichaam zelf aan het werk gaan. Binnen zes tot acht weken begint het genezingsproces, en je merkt dat de pijn afneemt en de functie langzaam terugkeert. Dit is het moment om geduld op te brengen—te snel belasten kan de genezing vertragen.

Fysiotherapie: weer op kracht komen

Als de breuk voldoende is genezen, komt fysiotherapie in beeld. Hier werk je aan het versterken van de spieren en het herwinnen van de flexibiliteit in het getroffen gebied. Door gecontroleerde oefeningen stap je voorzichtig terug naar je normale activiteiten. Dit kan variëren van enkele weken tot een paar maanden, afhankelijk van de locatie van de breuk en hoe goed je lichaam herstelt.

Operatie: zeldzaam maar effectief

In zeldzame gevallen, wanneer het botfragment te ver van zijn oorspronkelijke plek is verschoven, kan een operatie nodig zijn om het fragment terug te plaatsen en vast te zetten. Gelukkig is de prognose na een operatie meestal uitstekend, en volgt daarna een vergelijkbaar herstelproces met rust, immobilisatie en fysiotherapie.

Complicaties

Een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur kan ook verschillende complicaties veroorzaken als je niet op tijd medische behandeling zoekt. Als er een avulsiefractuur aanwezig is, die je absoluut een arts te raadplegen. Dit is de enige manier om ernstige complicaties te behandelen of te voorkomen. In de meeste gevallen is een avulsiefractuur tegelijk een spier- of peesblessure.

Preventie

Een afscheuringsbreuk of avulsiefractuur wordt enerzijds voorkomen door abrupte, zware trekbelasting te vermijden en anderzijds door goed en verantwoord te sporten. Een goede warming-up is belangrijk, waarbij je je grondig rekt, zeker in geval van sporten met snelle, plotselinge bewegingen. Rekoefeningen van pezen en ligamenten zijn verstandig om ze elastischer te maken. Spieropbouw is ook een belangrijk onderdeel van preventie, omdat getrainde spieren meer stress en belasting kunnen weerstaan.

Het dragen van een geschikte enkelbrace, zoals op de enkel, kan een andere nuttige preventieve maatregel zijn tegen avulsiefracturen. Als er tijdens het sporten een blessure met zwelling in het botgebied optreedt, is onmiddellijke immobilisatie erg belangrijk zodat je niet doorgaat met sporten hetgeen de kans op een avulsiefractuur vergroot of een dergelijke fractuur verergert. Als er verdere belasting optreedt, is er een risico op verdere verwondingen van het bot(fragment).