Elastografie: Beeldvormend onderzoek van stijfheid van lever

Een elastografie (ook bekend als leverelastografie) is een beeldvormend onderzoek dat de lever controleert op de aanwezigheid van fibrose, een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar en in de lever vermindert. Dit leidt tot een ophoping van littekenweefsel. Onbehandelde fibrose kan uitmonden in ernstige leverproblemen zoals cirrose, leverkanker en leverfalen. Vroege diagnose en behandeling kunnen de effecten van fibrose verminderen of zelfs de leverziekte omkeren. Elastografie maakt het mogelijk om de stijfheid van de lever te meten.

• Elastografie: Toepassingen en voordelen in de diagnostiek van leveraandoeningen
• Soorten leverelastografie
• Indicatie van elastografie
• Leververvetting
• Fibrose
• Tegenindicatie van procedure
• Voor de test
• Procedure van beeldvormend onderzoek
• Echografie elastografie
• MRE (magnetische resonantie elastografie)
• Na het onderzoek van de leverstijfheid
• Resultaten van meten van stijfheid van de lever
• Risico’s van diagnostisch onderzoek
• Praktische tips voor het ondergaan van elastografie
• Bereid je voor op de procedure
• Wat te verwachten tijdens de procedure
• Wat de resultaten betekenen
• Zorg goed voor jezelf na de procedure
• Volg je controleafspraken
• Misvattingen rond elastografie
• Elastografie is alleen voor het detecteren van tumoren
• Elastografie is een invasieve procedure
• Elastografie kan alleen worden uitgevoerd in gespecialiseerde ziekenhuizen
• Elastografie is hetzelfde als echografie
• Elastografie is alleen nuttig voor het meten van leverziekten
• Elastografie is altijd nauwkeurig en biedt geen ruimte voor fouten
• Elastografie is alleen voor oudere volwassenen

Elastografie: Toepassingen en voordelen in de diagnostiek van leveraandoeningen

Elastografie is een geavanceerde beeldvormingstechniek die gebruikt wordt om de stijfheid van weefsels te meten, met name de lever. Het onderzoek maakt gebruik van geluidsgolven (in het geval van echografie-elastografie) of magnetische resonantie (bij MRE - magnetische resonantie elastografie) om de mechanische eigenschappen van leverweefsel te analyseren. Hoe harder of stijver het weefsel is, hoe waarschijnlijker het is dat er sprake is van fibrose, een aandoening die gepaard gaat met de ophoping van littekenweefsel in de lever. Dit kan een vroege indicatie zijn van leverziekten zoals hepatitis of cirrose. Elastografie biedt een niet-invasieve en betrouwbare manier om de ernst van leveraandoeningen vast te stellen, wat belangrijk is voor een tijdige behandeling en opvolging.

Soorten leverelastografie

Er zijn twee hoofdtypen elastografie.

• Een echografie elastografie maakt gebruik van geluidsgolven om de stijfheid van leverweefsel te meten. Een verhoogde stijfheid wijst vaak op fibrose.
• MRE (magnetische resonantie elastografie) combineert ultrasone technologie met magnetische resonantie beeldvorming (MRI). MRI gebruikt krachtige magneten en radiogolven om afbeeldingen van organen en lichaamsstructuren te maken. Bij een MRE-test genereert een computerprogramma een visuele kaart van de leverstijfheid.

Indicatie van elastografie

Elastografie wordt vaak ingezet als alternatief voor een leverbiopsie, een meer invasieve procedure waarbij een stuk leverweefsel wordt verwijderd en geanalyseerd. Elastografie is nuttig voor het diagnosticeren van leververvetting (vetlever) en fibrose.

Leververvetting

Leververvetting is een aandoening waarbij normaal leverweefsel wordt vervangen door vet, wat leidt tot celdood en fibrose.

Fibrose

Veel patiënten met fibrose ervaren geen symptomen. Onbehandeld kan fibrose echter leiden tot levercirrose, wat staat voor uitgebreide littekenvorming in de lever. Cirrose is vaak het gevolg van alcoholmisbruik of hepatitis (leverontsteking). In ernstige gevallen kan cirrose levensbedreigend zijn. Leverziekten zoals cirrose kunnen de volgende symptomen veroorzaken:

• zwelling in de benen
• geelzucht
• gewichtsverlies
• jeuk
• snel blauwe plekken krijgen
• vermoeidheid
• verwardheid
• neusbloedingen

Tegenindicatie van procedure

MRE-testen zijn mogelijk niet geschikt voor patiënten met metalen implantaten, zoals pacemakers, kunstmatige hartkleppen of infusiepompen, omdat de magnetische velden in de MRI deze apparaten kunnen verstoren of zelfs gevaarlijk kunnen zijn. Tandbeugels en bepaalde soorten tatoeages met metaal kunnen eveneens problemen veroorzaken tijdens de procedure. De test wordt ook niet aanbevolen voor vrouwen die (mogelijk) zwanger zijn.

Voor de test

Patiënten die een MRE ondergaan, moeten alle metalen sieraden en accessoires verwijderen. Andere specifieke voorbereidingen zijn meestal niet vereist.

Procedure van beeldvormend onderzoek

Echografie elastografie

De patiënt ligt op de rug op een onderzoekstafel, waarbij de rechterzijde van de buik bloot ligt. Een radiologietechnicus brengt een gel aan op het te onderzoeken huidgebied en plaatst een draagbaar apparaatje (transducer) op de huid. Dit apparaat zendt geluidsgolven uit die naar de lever reizen en terugkaatsen. Deze geluidsgolven zijn niet hoorbaar, maar worden opgenomen en weergegeven op een beeldscherm. De meting toont het niveau van stijfheid in de lever en de procedure duurt ongeveer vijf minuten.

MRE (magnetische resonantie elastografie)

Tijdens een MRE ligt de patiënt op een smalle onderzoekstafel, vergelijkbaar met een traditionele MRI-test (magnetic resonance imaging). Een radiologietechnicus plaatst een kleine pad op de buik die trillingen naar de lever stuurt. De tafel schuift vervolgens in een MRI-scanner, een tunnelvormige machine met een krachtige magneet. De patiënt ontvangt mogelijk oordopjes of een hoofdtelefoon om het luide geluid van de scanner te dempen. De pad wordt geactiveerd en metingen van de trillingen in de lever worden verzonden. Deze metingen worden als een visuele kaart weergegeven op een computerscherm. De test duurt ongeveer dertig tot zestig minuten.

Na het onderzoek van de leverstijfheid

Het is niet nodig om een chauffeur mee te nemen na een leverelastografie. De patiënt kan direct na de procedure naar huis gaan. De arts die de procedure heeft uitgevoerd en geïnterpreteerd, stuurt de resultaten naar de arts die de test heeft aangevraagd. Meestal zijn de resultaten binnen ongeveer één week beschikbaar.

Resultaten van meten van stijfheid van de lever

Beide soorten elastografie meten de stijfheid van de lever. Een hogere stijfheid duidt op meer fibrose. De resultaten kunnen variëren van geen littekens tot milde, matige of gevorderde leverlittekens. Gevorderde littekens worden vaak aangeduid als cirrose. De arts kan aanvullende onderzoeken aanvragen, zoals een bloedonderzoek of een leverbiopsie, om de diagnose te bevestigen.

Bij diagnose van milde tot matige fibrose kunnen patiënten vaak verdere littekenvorming voorkomen en soms de toestand verbeteren door:

• een gezonde en gevarieerde voeding te volgen
• geen alcohol te drinken
• geen illegale drugs te gebruiken
• medicijnen te nemen indien voorgeschreven: Er zijn medicijnen die effectief kunnen zijn bij sommige vormen van hepatitis.
• meer te bewegen

Bij een vergevorderde cirrose kan de enige optie voor behandeling een levertransplantatie zijn.

Risico’s van diagnostisch onderzoek

Ultrasone elastografie heeft geen bekende risico's. Ook een MRE brengt doorgaans weinig risico's met zich mee, hoewel sommige patiënten nerveus of claustrofobisch kunnen zijn in de scanner. Ontspannende medicijnen kunnen worden voorgeschreven om deze symptomen te verlichten.

Praktische tips voor het ondergaan van elastografie

Elastografie is een niet-invasieve beeldvormingstechniek die wordt gebruikt om de stijfheid van weefsels in het lichaam te meten. Het wordt vaak toegepast om aandoeningen zoals levercirrose, tumoren en andere weefselafwijkingen vroegtijdig op te sporen. Hier zijn enkele belangrijke tips voor het ondergaan van een elastografie-onderzoek.

Bereid je voor op de procedure

Voor elastografie is meestal geen speciale voorbereiding nodig. Het is belangrijk om je arts te informeren over je medische voorgeschiedenis, vooral als je medicijnen gebruikt die de bloedstolling beïnvloeden of als je lijdt aan aandoeningen zoals oxselproblemen. Meestal wordt de procedure uitgevoerd zonder dat je nuchter hoeft te zijn, maar het is goed om vooraf te vragen of er specifieke instructies zijn.

Wat te verwachten tijdens de procedure

Elastografie is snel en pijnloos. Je zult waarschijnlijk op een onderzoekstafel liggen terwijl een arts of specialist een gel op de te onderzoeken plek aanbrengt. Dit kan bijvoorbeeld je buik zijn als het om je lever gaat. Het apparaat zal zachte druk uitoefenen op het weefsel en de stijfheid meten door middel van geluidsgolven. Je kunt een lichte druk voelen, maar de procedure is niet ongemakkelijk. Het duurt meestal slechts enkele minuten.

Wat de resultaten betekenen

Na de elastografie zullen de resultaten door je arts worden geanalyseerd. De metingen kunnen variëren afhankelijk van de stijfheid van het weefsel. Als er sprake is van verhoogde stijfheid, kan dit duiden op aandoeningen zoals leveraandoeningen of zelfs kanker. Je arts kan aanvullende tests aanbevelen om de bevindingen verder te onderzoeken of een behandelplan op te stellen.

Zorg goed voor jezelf na de procedure

Na het onderzoek kun je vrijwel meteen weer doorgaan met je dagelijkse activiteiten. Het is niet gebruikelijk om bijwerkingen van elastografie te ervaren, maar mocht je een gevoelige plek of ongemak voelen op de plaats waar de gel werd aangebracht, is het goed om dit even in de gaten te houden. Als je ergens zorgen over hebt of ongebruikelijke symptomen ervaart, neem dan contact op met je arts.

Volg je controleafspraken

Elastografie kan worden gebruikt voor het monitoren van aandoeningen zoals levercirrose of het volgen van behandelingen. Zorg ervoor dat je de controleafspraken volgt en bespreek de resultaten van je elastografie met je arts. Dit helpt je om op de hoogte te blijven van je gezondheid en zorgt ervoor dat je behandelingsplan goed wordt afgestemd.

Misvattingen rond elastografie

Elastografie is alleen voor het detecteren van tumoren

Een veelvoorkomende misvatting is dat elastografie enkel wordt gebruikt om tumoren te detecteren. Hoewel het inderdaad een nuttige techniek is voor het identificeren van tumoren, wordt elastografie ook veel gebruikt om de stijfheid van weefsels te meten, wat kan helpen bij het beoordelen van aandoeningen zoals leverziekten of alvleesklierproblemen.

Elastografie is een invasieve procedure

Veel mensen denken dat elastografie een invasieve procedure is, maar dit is niet het geval. Het is een niet-invasieve techniek die gebruik maakt van geluidsgolven om de elasticiteit van weefsels te meten. Er worden geen incisies of injecties gemaakt, waardoor de procedure relatief pijnloos is.

Elastografie kan alleen worden uitgevoerd in gespecialiseerde ziekenhuizen

Er heerst de misvatting dat elastografie alleen beschikbaar is in grote, gespecialiseerde ziekenhuizen. Dit is niet waar. De techniek wordt steeds vaker beschikbaar in klinieken en ziekenhuizen van verschillende groottes, vooral nu er meer draagbare apparaten beschikbaar zijn voor elastografisch onderzoek.

Elastografie is hetzelfde als echografie

Elastografie wordt vaak verward met echografie, maar het is een aparte techniek. Waar echografie gebruikt wordt voor het maken van beelden van weefsels en organen, meet elastografie de stijfheid van die weefsels. Het wordt vaak gecombineerd met echografie, maar de twee zijn niet hetzelfde.

Elastografie is alleen nuttig voor het meten van leverziekten

Hoewel elastografie vaak wordt gebruikt voor het beoordelen van leverziekten, zoals bij leverfibrose, is de techniek breder toepasbaar. Het kan ook nuttig zijn voor het meten van de stijfheid van andere organen, zoals de nieren of de darmen, en voor het monitoren van de effectiviteit van behandelingen.

Elastografie is altijd nauwkeurig en biedt geen ruimte voor fouten

Hoewel elastografie over het algemeen een zeer nuttige en betrouwbare techniek is, is het niet altijd 100% nauwkeurig. Het resultaat kan beïnvloed worden door verschillende factoren, zoals de techniek van de arts, de plaatsing van de sensor of de toestand van het weefsel. Er is altijd ruimte voor interpretatie en follow-up, afhankelijk van de resultaten.

Elastografie is alleen voor oudere volwassenen

Er wordt vaak gedacht dat elastografie alleen voor ouderen is, vanwege de link met leverziekten en andere aandoeningen die vaker bij oudere mensen voorkomen. Elastografie kan echter op elke leeftijd nuttig zijn, vooral voor het monitoren van aandoeningen zoals leverziekten, kanker en zelfs sommige spier- en gewrichtsproblemen.

Lees verder

• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Leverfibrose: Littekens in lever door herhaalde verwonding
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Leverbiopsie: Procedure voor verwijderen van weefsel lever
• Leverziekte: Symptomen leveraandoening / schade aan lever