Leverbiopsie: Procedure voor verwijderen van weefsel lever

Een leverbiopsie is een medische procedure waarbij de arts een stukje weefsel uit de lever verwijdert en dit verder microscopisch laat onderzoeken in het laboratorium. Deze medische procedure wordt uitgevoerd omdat beeldvormende onderzoeken of bloedonderzoeken hebben uitgewezen dat de patiënt mogelijk een leverprobleem heeft. Ook is het dankzij de biopsie mogelijk om een leverziekte op te volgen. Af en toe treden na de medische procedure complicaties op. Een leverbiopsie vindt soms op poliklinische basis plaats, waardoor de patiënt ’s avonds naar huis kan, maar af en toe moet hij ook een nacht blijven overnachten.

• Indicaties voor leverbiopsie
• Aanwezige symptomen
• Diagnose stellen
• Ziekte opvolgen
• Contra-indicaties voor percutane naaldbiopsie
• Voor de naaldbiopsie van de lever
• Soorten en praktische aspecten tijdens de procedure
• Percutane aanpak (via de huid)
• Laparoscopische aanpak
• Transjugulaire aanpak
• Leverbiopsie: Postoperatieve zorg en herstel
• Herstel na de leverbiopsie
• Pijnbeheersing en complicaties na de procedure
• Leverbiopsie: Diagnostische waarde en interpretatie van resultaten
• Wat wordt er onderzocht tijdens een leverbiopsie?
• Betrouwbaarheid en beperkingen van de leverbiopsie
• Complicaties bij het verwijderen van stukje leverweefsel
• Leverbiopsie: Alternatieve diagnostische methoden
• Beeldvormingstechnieken als alternatief
• Bloedonderzoek als aanvullend alternatief
• Praktische tips voor het omgaan met een leverbiopsie
• Voorbereiding op de leverbiopsie
• De procedure van de leverbiopsie
• Na de leverbiopsie: Herstel en zorg
• Zorg voor jezelf na de leverbiopsie
• Risico’s en complicaties
• Wanneer moet je medische hulp zoeken?
• Controleafspraken
• Misvattingen rond leverbiopsie
• Een leverbiopsie is altijd pijnlijk
• Een leverbiopsie is gevaarlijk en kan leiden tot ernstige complicaties
• Leverbiopsieën worden alleen gedaan bij verdenking op leverkanker
• Na een leverbiopsie moet je lange tijd in het ziekenhuis blijven
• Leverbiopsieën zijn verouderd en worden niet meer vaak uitgevoerd
• Je kunt de resultaten van een leverbiopsie zelf interpreteren
• Leverbiopsieën zijn altijd nodig bij leveraandoeningen

Indicaties voor leverbiopsie

Aanwezige symptomen

De arts verwijdert een stukje weefsel van de lever wanneer de volgende symptomen of aandoeningen aanwezig zijn:

• chronische hepatitis
• een aanhoudende abnormale leverbiochemie
• een onverklaarde vergroting van de lever (hepatomegalie)
• infecties, bijvoorbeeld tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)
• koorts van onbekende oorsprong
• levertumoren: primair of secundair
• sommige gevallen van geelzucht

Diagnose stellen

Met een leverbiopsie diagnosticeert de arts ook enkele leverziekten zoals:

• auto-immuun hepatitis (leverontsteking veroorzaakt door het eigen lichaam)
• chronische hepatitis B of C
• de ziekte van Wilson (aandoening met koperstapeling in lever en hersenen)
• een alcoholische leverziekte (vetlever, hepatitis en cirrose)
• een leverziekte veroorzaakt door medicijnen
• een niet-alcoholische vette leverziekte
• een stapelingsziekte (bijvoorbeeld stapeling van glycogeen)
• hemochromatose (ijzerstapelingsziekte met orgaanschade)
• levercirrose
• leverkanker
• primaire biliaire cirrose (galwegaandoening met levercirrose)
• primaire scleroserende cholangitis (ontsteking van galwegen met koorts en buikpijn)

Ziekte opvolgen

De arts kan met behulp van een biopt van de lever ook de ernst van een ziekte bepalen en de ziekte mee opvolgen.

Contra-indicaties voor percutane naaldbiopsie

In sommige gevallen besluit een arts om geen leverbiopsie uit te voeren, namelijk bij:

• ascites (vochtophoping in de buik)
• bloedplaatjes <80 × 10^9 / L
• een verlengde protrombinetijd (met meer dan 3 s)
• extrahepatische cholestase (galstuwing die plaatsvindt buiten de lever)
• niet-coöperatieve patiënt

Voor de naaldbiopsie van de lever

De arts moet op de hoogte zijn van het medicatiegebruik van de patiënt. Hij moet namelijk stoppen met het nemen van bepaalde medicijnen en supplementen die het risico op bloedingen kunnen verhogen. De arts controleert voor de procedure ook nog de stollingstoestand van de patiënt (protrombinetijd, bloedplaatjes) en de bloedgroep via een bloedonderzoek. Bij bloedstollingsproblemen moet de patiënt voor de biopsie medicatie nemen om het risico op bloedingen te verkleinen. De patiënt moet tot slot zes tot acht uur voor het onderzoek nuchter zijn.

Soorten en praktische aspecten tijdens de procedure

Percutane aanpak (via de huid)

De patiënt ligt op zijn rug op de rand van de bank. De levermarges worden afgebakend met behulp van percussie (bekloppen van de buik). Als alternatief gebruikt de arts een echografisch onderzoek om de levermarges en de positie van de galblaas te bevestigen. Vervolgens injecteert de arts lokale anesthesie. De verdoving (1% lidocaïne, ongeveer 5 ml) moet in de levercapsule worden geïnjecteerd. De arts maakt daarna een kleine snede (incisie) in de huid met een scalpelmes. Een speciale naald (Menghini, Trucut of Surecut) wordt gebruikt om het leverbiopt te verkrijgen. De patiënt moet tijdens de procedure op vraag van de arts soms inademen of anders uitademen. De arts voert soms ook een leverbiopsie uit met behulp van een echografie of CT-scan, en dan vooral wanneer hij specifieke letsels moet verwijderen. Het biopt van de lever wordt op filterpapier gelegd en in 10% formaline geplaatst. Als een kweek van de biopsie vereist is, moet deze in een steriele pot worden geplaatst. De patiënt moet verder na de leverbiopsie nog ten minste zes uur geobserveerd worden door middel van metingen van de polsslag en de bloeddruk.

Laparoscopische aanpak

Een laparoscopie met geleide leverbiopsie wordt uitgevoerd via een kleine incisie in de buikwand onder lokale anesthesie (in sommige ziekenhuizen heeft algemene anesthesie de voorkeur).

Transjugulaire aanpak

Af en toe is de bloedstolling te lang of lijdt de patiënt aan ascites (een opeenhoping van vocht in de buik). Het is dan niet mogelijk voor de arts om een leverbiopsie op de gebruikelijke manier uit te voeren. Onder deze omstandigheden moet de leverbiopsie mogelijk via een ader in de nek worden uitgevoerd. Dit staat in medische termen bekend als een transjugulaire leverbiopsie.

Leverbiopsie: Postoperatieve zorg en herstel

Herstel na de leverbiopsie

Na de leverbiopsie wordt de patiënt gedurende enkele uren in een ziekenhuis of kliniek geobserveerd. Dit is om complicaties, zoals interne bloedingen, vroegtijdig op te merken. De patiënt moet in de eerste uren na de ingreep in een liggende positie blijven om de kans op bloedingen te minimaliseren. Afhankelijk van het type biopsie kan de patiënt na een paar uur naar huis, of het kan nodig zijn om een nacht in het ziekenhuis door te brengen voor extra observatie. Gedurende de herstelperiode moet de patiënt rust nemen en zware fysieke inspanningen vermijden. Het is belangrijk dat de patiënt regelmatig medische controles ondergaat om het herstel te volgen en eventuele problemen tijdig te signaleren.

Pijnbeheersing en complicaties na de procedure

Na de biopsie kan de patiënt mild tot matige pijn of ongemak ervaren op de locatie van de procedure. Dit kan worden verlicht met pijnstillers, die meestal door de arts worden voorgeschreven. Het is echter belangrijk dat de patiënt waakzaam blijft voor tekenen van complicaties, zoals hevige pijn, koorts, of bloeding. Bij ernstige pijn of als de patiënt zich onwel voelt, dient onmiddellijk medische hulp te worden ingeschakeld. In sommige gevallen kunnen patiënten last krijgen van blauwe plekken of zwelling op de plaats van de biopsie, wat normaal is, maar bij aanhoudende klachten is een arts raadzaam.

Leverbiopsie: Diagnostische waarde en interpretatie van resultaten

Wat wordt er onderzocht tijdens een leverbiopsie?

Het verwijderde leverweefsel wordt in een laboratorium onderzocht door een patholoog. De biopsie kan helpen bij het identificeren van verschillende leverziekten, zoals levercirrose, hepatitis, leverkanker of vetleverziekte. Het type cellen, het stadium van ziekte, en de aanwezigheid van littekenweefsel (fibrose) kunnen worden beoordeeld. Het is ook mogelijk om de mate van ontsteking in de lever te meten en te bepalen hoe ernstig de schade is. Het resultaat van de biopsie biedt belangrijke informatie voor het stellen van een definitieve diagnose en voor het plannen van een gepaste behandeling.

Betrouwbaarheid en beperkingen van de leverbiopsie

Hoewel de leverbiopsie waardevolle diagnostische informatie biedt, zijn er enkele beperkingen aan deze procedure. Een van de belangrijkste is dat het weefselmonster slechts een klein deel van de lever vertegenwoordigt, wat betekent dat het mogelijk niet het volledige ziektebeeld weerspiegelt. Daarom kan het resultaat van de biopsie niet altijd 100% representatief zijn voor de algehele conditie van de lever. Bij sommige patiënten kunnen meerdere biopsieën nodig zijn om een completer beeld te krijgen, vooral wanneer de leverziekte zich op verschillende plaatsen in de lever bevindt.

Complicaties bij het verwijderen van stukje leverweefsel

De meeste complicaties van een leverbiopsie treden op binnen 24 uur (meestal in de eerste 2 uur). Ze zijn vaak niet ernstig en omvatten buikpijn of schouderpijn die goed te verhelpen is met pijnstillers. Kleine intraperitoneale (binnen het buikvlies) bloedingen treden mogelijk op, maar dit neemt spontaan af. Zeldzame complicaties zijn onder meer ernstige intraperitoneale bloedingen, hemothorax (verzameling van bloed in de borstholte) en pleuritis (ontsteking van het borstvlies met pijn op de borst), galperitonitis, hemobilie (bloedverlies via de galwegen) en voorbijgaande septikemie. Hemobilie produceert galkoliek, geelzucht en melena (zwarte ontlasting door vermenging met bloed) binnen drie dagen na de biopsie.

Leverbiopsie: Alternatieve diagnostische methoden

Beeldvormingstechnieken als alternatief

Hoewel de leverbiopsie een gouden standaard is voor het diagnosticeren van leverziekten, zijn er alternatieve beeldvormingstechnieken die ook nuttig kunnen zijn. Bijvoorbeeld, elastografie of transiënte elastografie maakt gebruik van een echo om de stijfheid van de lever te meten, wat kan helpen bij het bepalen van de mate van leverfibrose zonder dat een invasieve biopsie nodig is. Ook beeldvormingstechnieken zoals MRI en CT-scans kunnen nuttige informatie bieden over de lever en mogelijk helpen bij het identificeren van afwijkingen of tumoren.

Bloedonderzoek als aanvullend alternatief

Bloedonderzoek kan in sommige gevallen een alternatieve methode zijn voor het onderzoeken van leverziekten. Leverfunctietests meten de niveaus van bepaalde enzymen en eiwitten in het bloed die kunnen wijzen op leverbeschadiging. Hoewel bloedtesten niet zo gedetailleerd zijn als een leverbiopsie, kunnen ze nuttige informatie bieden en helpen bij het beoordelen van de leverfunctie. In gevallen van vermoedelijke leverziekte kunnen artsen bloedonderzoek combineren met beeldvorming of een biopsie om tot een definitieve diagnose te komen.

Praktische tips voor het omgaan met een leverbiopsie

Een leverbiopsie is een medische procedure waarbij een klein stukje leverweefsel wordt verwijderd voor verder onderzoek. Deze procedure wordt vaak uitgevoerd om de oorzaak van leveraandoeningen te achterhalen of om de mate van schade aan de lever te beoordelen. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over wat je kunt verwachten voor, tijdens en na de leverbiopsie om het herstelproces te bevorderen en complicaties te voorkomen.

Voorbereiding op de leverbiopsie

Voordat de leverbiopsie wordt uitgevoerd, zal de arts een grondige medische beoordeling uitvoeren. Dit kan het afnemen van bloedonderzoeken om de bloedstolling te controleren, evenals het beoordelen van je medische geschiedenis. Het is belangrijk dat je de arts op de hoogte stelt van alle medicijnen die je gebruikt, omdat sommige medicijnen de procedure kunnen beïnvloeden, zoals bloeddrukmedicijnen. Je arts zal je mogelijk vragen om enkele dagen vóór de biopsie te stoppen met het gebruik van bloedverdunners om het risico op overmatig bloeden te verminderen. Je wordt gevraagd om een bepaalde tijd voor de procedure niet te eten of te drinken, meestal 6-8 uur van tevoren, afhankelijk van de aanbevelingen van de arts. De biopsie kan enige angst of stress veroorzaken, maar het helpt om te weten dat de procedure meestal snel en relatief eenvoudig is.

De procedure van de leverbiopsie

De leverbiopsie wordt meestal uitgevoerd onder lokale verdoving. In sommige gevallen kan sedatie worden aangeboden om je meer op je gemak te stellen. Tijdens de procedure lig je meestal op je rug of aan de zijkant. De arts zal het gebied rond je lever (meestal aan de rechterkant van de buik) desinfecteren en een lokale verdoving toedienen. Een dunne, holle naald wordt door de huid ingebracht om een klein stukje leverweefsel te verwijderen. Je zult mogelijk een druk of ongemak voelen, maar de verdoving zou de pijn moeten verlichten. De procedure duurt meestal tussen de 15 en 30 minuten. De arts kan de biopsie onder begeleiding van een echografie of CT-scan uitvoeren om de naald nauwkeurig te plaatsen.

Na de leverbiopsie: Herstel en zorg

Na de procedure wordt je enkele uren in het ziekenhuis of kliniek geobserveerd om complicaties zoals bloeden of pijn te controleren. Je wordt vaak gevraagd om minstens 4-6 uur in bed te blijven liggen na de biopsie, om de kans op bloeden te minimaliseren. Dit is een standaardmaatregel die je arts zal uitleggen. Na de biopsie kun je lichte tot matige pijn of ongemak ervaren op de plaats van de naaldinvoer. Dit kan meestal worden verlicht met pijnstillers zoals paracetamol. Je wordt geadviseerd om de eerste 24-48 uur na de procedure zware fysieke activiteiten en inspanning te vermijden. Hoewel ernstige complicaties zeldzaam zijn, kunnen bloeden of infecties optreden. Bij ernstige pijn, koorts of bloeden moet je onmiddellijk contact opnemen met je arts of naar de spoedeisende hulp gaan.

Zorg voor jezelf na de leverbiopsie

Het herstel na een leverbiopsie is meestal vrij snel, maar het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen om complicaties te voorkomen en het genezingsproces te bevorderen. Een evenwichtig voedingspatroon kan helpen bij het herstel. Zorg ervoor dat je voldoende eiwitten en vitamines binnenkrijgt om je lichaam te ondersteunen tijdens de genezing. Drink voldoende water om gehydrateerd te blijven, wat belangrijk is voor het herstel van je lichaam. Na de leverbiopsie zal je arts de resultaten van de biopsie met je bespreken en bepalen of er verdere behandeling nodig is. Dit kan het aanpassen van je medicatie of andere interventies omvatten.

Risico’s en complicaties

Hoewel een leverbiopsie over het algemeen een veilige procedure is, kunnen er enkele risico's en complicaties optreden. Het grootste risico na een leverbiopsie is bloeden. Hoewel dit meestal klein is, kan in zeldzame gevallen een ernstig bloeding optreden, waarvoor een operatie nodig kan zijn. Er is een klein risico op infectie op de plaats van de biopsie, hoewel dit zeldzaam is wanneer de procedure goed wordt uitgevoerd en de nazorg wordt opgevolgd. Sommige patiënten ervaren langdurige pijn of ongemak in het gebied van de biopsie. Als de pijn aanhoudt of ernstig is, neem dan contact op met je arts.

Wanneer moet je medische hulp zoeken?

Neem contact op met je arts of ga naar de spoedeisende hulp als je een van de volgende symptomen ervaart na de biopsie: overmatig bloeden of blauwe plekken op de plaats van de biopsie, hoge koorts of koude rillingen, ernstige of aanhoudende pijn die niet verlicht wordt door pijnstillers, kortademigheid of duizeligheid.

Controleafspraken

Na de leverbiopsie kan je arts controleafspraken plannen om je herstel te volgen en de resultaten van de biopsie te bespreken. Het is belangrijk om deze afspraken na te komen en alle instructies van je arts op te volgen om een goed herstel te bevorderen en eventuele complicaties vroegtijdig te detecteren.

Misvattingen rond leverbiopsie

Een leverbiopsie is een medische procedure waarbij een klein stukje leverweefsel wordt verwijderd om te onderzoeken op mogelijke aandoeningen. Ondanks dat het een belangrijke diagnostische tool is, bestaan er verschillende misvattingen over leverbiopsieën die de beslissingen van patiënten kunnen beïnvloeden.

Een leverbiopsie is altijd pijnlijk

Veel mensen denken dat een leverbiopsie een zeer pijnlijke procedure is. In werkelijkheid wordt de procedure vaak uitgevoerd onder lokale verdoving, zodat de patiënt geen pijn voelt op de plaats van de biopsie. Hoewel er enige ongemakken kunnen optreden, zoals druk of een licht branderige sensatie, is de procedure doorgaans goed te verdragen en vergt het weinig tijd.

Een leverbiopsie is gevaarlijk en kan leiden tot ernstige complicaties

Er is een misvatting dat leverbiopsieën gevaarlijk zijn en vaak leiden tot ernstige complicaties. Hoewel elke medische procedure risico's met zich meebrengt, zoals bloeding of infectie, zijn ernstige complicaties zeldzaam bij leverbiopsieën. De meeste patiënten herstellen snel na de procedure zonder noemenswaardige bijwerkingen. Regelmatige controles zoals bloedonderzoeken kunnen helpen bij het monitoren van eventuele complicaties.

Leverbiopsieën worden alleen gedaan bij verdenking op leverkanker

Een veelvoorkomende misvatting is dat een leverbiopsie alleen wordt uitgevoerd als er een vermoeden bestaat van kanker. Hoewel leverbiopsieën vaak worden gebruikt om leverkanker uit te sluiten of te bevestigen, kunnen ze ook nuttig zijn bij de diagnose van andere leveraandoeningen, zoals cirrose, hepatitis of levervet. Het doel van de biopsie is vaak om de oorzaak van leverproblemen beter te begrijpen.

Na een leverbiopsie moet je lange tijd in het ziekenhuis blijven

Veel mensen denken dat na een leverbiopsie een langdurig verblijf in het ziekenhuis nodig is. In werkelijkheid kunnen de meeste patiënten na de procedure naar huis gaan, meestal binnen enkele uren. Na de procedure wordt de patiënt doorgaans een tijdje in een observatieruimte gehouden om te controleren op eventuele complicaties, maar een ziekenhuisverblijf is meestal niet nodig.

Leverbiopsieën zijn verouderd en worden niet meer vaak uitgevoerd

Een andere misvatting is dat leverbiopsieën verouderd zijn en tegenwoordig zelden worden uitgevoerd. Hoewel andere technieken zoals beeldvormende onderzoeken een aanvulling kunnen zijn op diagnostische processen, blijft de leverbiopsie een gouden standaard bij het verkrijgen van gedetailleerde informatie over leveraandoeningen. Het biedt artsen de mogelijkheid om direct weefsel te onderzoeken, wat cruciaal is voor het stellen van de juiste diagnose.

Je kunt de resultaten van een leverbiopsie zelf interpreteren

Er is een misverstand dat patiënten de resultaten van hun leverbiopsie zelf kunnen interpreteren. De interpretatie van de resultaten vereist de expertise van een arts, vaak een specialist in gastro-enterologie of leverziekten. Alleen zij kunnen de resultaten correct plaatsen in de context van je medische geschiedenis en symptomen. Het is belangrijk om nauw samen te werken met je arts om de bevindingen goed te begrijpen.

Leverbiopsieën zijn altijd nodig bij leveraandoeningen

Sommige mensen geloven dat een leverbiopsie altijd nodig is om leveraandoeningen te diagnosticeren, maar dit is niet altijd het geval. Er zijn gevallen waarin beeldvormingstechnieken zoals echografie of MRI voldoende informatie opleveren om een diagnose te stellen zonder dat een invasieve biopsie nodig is. Een arts zal de noodzaak van een leverbiopsie afwegen op basis van de medische situatie en beschikbare alternatieven.

Lees verder

• Percutane en transjugulaire leverbiopsie
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Geelzucht (icterus): Soorten, oorzaken en symptomen
• Primaire biliaire cirrose: Galwegaandoening met levercirrose
• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik