Cholangitis: Ontsteking van galwegen met koorts en buikpijn

Bij cholangitis ontstaat een ontsteking van de galwegen, de buizen die gal van de lever naar de galblaas en de darmen transporteren. Gal is een vloeistof die door de lever wordt geproduceerd en helpt bij de vertering van voedsel. Deze ontsteking ontstaat meestal door een obstructie (verstopping) van de galwegen, vaak veroorzaakt door een galsteen, wat leidt tot bacteriegroei in de gal. De meest voorkomende symptomen zijn ernstige buikpijn (galkoliek), koorts en geelzucht. Deze aandoening vereist onmiddellijke medische behandeling met antibiotica en pogingen van de arts om de obstructie op te heffen.

• Epidemiologie: Zeldzame aandoening
• Oorzaken: Verstopping (obstructie) in de galwegen
• Galstenen (choledocholithiasis)
• Risicofactoren voor cholangitis
• Symptomen: Koorts, buikpijn en geelzucht
• Diagnose en onderzoeken bij galwegontsteking
• Behandeling: Antibiotica en opheffen van de obstructie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van obstructie in de galwegen

Epidemiologie: Zeldzame aandoening

Cholangitis is relatief zeldzaam. De aandoening wordt vaak geassocieerd met andere ziekten die een obstructie van en bacteriën in de galwegen veroorzaken. Ongeveer 1-3% van de patiënten ontwikkelt cholangitis na een endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP). Het risico op cholangitis is hoger wanneer de arts de kleurstof retrograde injecteert. De prevalentie van galstenen, die meestal de oorzaak zijn van cholangitis, is het hoogst bij blanke mensen van Noord-Europese afkomst, en bij mensen in Latijns-Amerika. Ook bepaalde Aziatische bevolkingsgroepen en inwoners van gebieden waar darmparasieten voorkomen, hebben een verhoogd risico op cholangitis. Mannen en vrouwen worden in gelijke mate getroffen door galwegontsteking.

Oorzaken: Verstopping (obstructie) in de galwegen

Acute cholangitis ontstaat door een snel optredende bacteriële infectie in de galwegen, vaak als gevolg van een (gedeeltelijke) blokkade die de galstroom belemmert. Dit kan veroorzaakt worden door:

Galstenen (choledocholithiasis)

Tumoren zoals alvleesklierkanker, ampullaire kanker, cholangiocarcinoom (galwegkanker), porta hepatis tumoren of metastasen (uitzaaiingen van kanker).
Andere oorzaken van cholangitis kunnen zijn:

• aangeboren nauwe galwegen
• AIDS cholangiopathie
• choledochocoele
• erfelijke galwegaandoeningen
• levercysten (buikpijn, schouderpijn en een vol gevoel)
• levertumoren
• scleroserende cholangitis (door galsclerose)
• spoelworminfecties
• vernauwingen in de galwegen

Risicofactoren voor cholangitis

Risicofactoren voor het ontwikkelen van cholangitis omvatten:

• Een voorgeschiedenis van galstenen
• Scleroserende cholangitis
• HIV
• Vernauwingen van de galwegen
• Zelden, reizen naar landen met een verhoogd risico op worm- of parasitaire infecties

Symptomen: Koorts, buikpijn en geelzucht

De patiënt ervaart vaak acute buikpijn (plotselinge ernstige pijn) in het rechterbovenkwadrant of het bovenste middelste deel van de buik. De pijn kan uitstralen naar de rug of onder het rechterschouderblad. Deze pijn, vaak aangeduid als “galkolieken”, komt en gaat en kan scherp, krampachtig of dof aanvoelen. Andere symptomen zijn onder andere donkergekleurde urine en kleigekleurde ontlasting. Geelzucht (icterus), met een gele verkleuring van de huid, is ook kenmerkend. Daarnaast kunnen algemene symptomen optreden zoals koorts, rillingen, misselijkheid en braken.

Diagnose en onderzoeken bij galwegontsteking

Diagnostisch onderzoek
De diagnose cholangitis wordt meestal gesteld door middel van:

• Abdominale echografie (echografie van de buik)
• Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)
• Magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP)
• Percutane transhepatische cholangiografie (PTCA)
• Bovendien voert de arts een bloedonderzoek uit om ontstekingswaarden te meten die kunnen wijzen op cholangitis.

Differentiële diagnose
De arts zal ook andere aandoeningen uitsluiten die vergelijkbare symptomen vertonen:

• Cholecystitis (ontsteking van de galblaas met buikpijn, koorts en misselijkheid)
• Galkoliek (buikpijn door galsteen die de galweg blokkeert)
• Diverticulitis
• Septische shock (complicatie van sepsis met lage bloeddruk)
• Mesenteriale ischemie
• Pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier met buikpijn en spijsverteringsproblemen)
• Virale hepatitis (leverontsteking)

Behandeling: Antibiotica en opheffen van de obstructie

Een snelle diagnose en behandeling zijn cruciaal bij cholangitis. De patiënt krijgt meestal eerst antibiotica om de infectie te bestrijden. Na stabilisatie van de patiënt wordt een ERCP of andere chirurgische interventie uitgevoerd om de obstructie op te heffen. Bij patiënten die ernstig ziek zijn of wiens symptomen snel verergeren, kan directe chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Vochttoediening via een infuus kan ook worden toegepast om uitdroging te voorkomen (dehydratie).

Prognose

De prognose van cholangitis hangt af van verschillende factoren:

• De effectiviteit van de behandeling
• De onderliggende medische aandoening(en)
• De vroege herkenning en behandeling van cholangitis

De vooruitzichten zijn meestal goed wanneer cholangitis tijdig wordt behandeld. Indien de behandeling uitblijft of vertraagd is, zijn de vooruitzichten minder gunstig. Het sterftecijfer varieert van 5-10%, met een hoger sterftecijfer bij patiënten die een operatie ondergaan.

Patiënten met de volgende aandoeningen hebben een verhoogd risico op morbiditeit en mortaliteit:

• Acuut nierfalen
• Cirrose
• Een inflammatoire darmaandoening (ontstekingsaandoening van de darm)
• Een leverabces
• Hypotensie (lage bloeddruk)
• Weinig respons op antibiotica en conservatieve therapie
• Ouderdom boven de vijftig jaar
• Vrouwelijk geslacht
• Zeer kwaadaardige vernauwingen

Complicaties

Mogelijke complicaties van cholangitis zijn:

• Sepsis (bloedvergiftiging)
• Leverabces, een microabces, en leverfalen
• Acuut nierfalen
• In zeldzame gevallen kan ook een oogkasontsteking optreden

Preventie van obstructie in de galwegen

Het risico op cholangitis kan verminderd worden door de behandeling van galstenen, tumoren en infecties door parasieten. Soms plaatst de arts een metalen of kunststof stent in het galsysteem om herinfectie te voorkomen. In sommige gevallen is cholangitis echter moeilijk te voorkomen, vooral bij structurele afwijkingen.

Lees verder

• Koorts en verhoogde lichaamstemperatuur met zwakte
• Galaandoeningen: Soorten ziekten aan galblaas en galwegen
• Buikpijn: Veelvoorkomende oorzaken van pijn in buikstreek
• Cholecystitis: Ontsteking van galblaas met buikpijn & koorts
• Galwegobstructie: Verstopping van galwegen, door galstenen