Choanale atresie: Verstopping of vernauwing van neusopening

Choanale atresie is een aangeboren aandoening waarbij de achterste neusopening, die in de keel uitkomt, verstopt of vernauwd is. Dit komt door de aanwezigheid van weefsel dat normaal gesproken bij de geboorte al verdwenen zou moeten zijn. De verstopping of vernauwing kan aan één of beide zijden van de neus voorkomen en leidt tot ademhalingsproblemen bij de baby, vooral als beide zijden zijn aangetast. Na een eventuele reanimatie is een operatie noodzakelijk om de luchtwegen te openen. De prognose voor patiënten met choanale atresie is doorgaans uitstekend na de operatie, hoewel luchtweggerelateerde complicaties soms kunnen optreden.

• Synoniemen choanale atresie
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische omgangstips voor choanale atresie
• Medische behandeling en opvolging
• Ademhaling en voeding
• Misvattingen rond choanale atresie
• Choanale atresie komt alleen voor bij pasgeborenen
• Choanale atresie is altijd een ernstige aandoening
• Choanale atresie vereist altijd een operatie
• Choanale atresie heeft altijd gevolgen voor de longen
• Choanale atresie kan alleen de ademhaling beïnvloeden
• Choanale atresie is altijd erfelijk
• Een diagnose van choanale atresie is moeilijk te stellen

Synoniemen choanale atresie

Diverse synoniemen zijn bekend voor choanale atresie:

• atresia choanae
• choaan atresie
• choanal atresia
• choane atresie

Epidemiologie

Ongeveer 1 op de 7.000-12.500 baby’s komt anno september 2024 ter wereld met choanale atresie. De aandoening is de meest voorkomende neusafwijking bij pasgeborenen. Meisjes krijgen deze aandoening ongeveer twee keer zo vaak als jongens. Meer dan de helft van de getroffen kinderen heeft ook andere aangeboren problemen.

Oorzaken

De oorzaak van choanale atresie is onbekend anno september 2024. Het dunne weefsel (vlies) dat de neus en de mondholte van elkaar scheidt bij de foetus tijdens de laatste fase van de zwangerschap, blijft aanwezig na de geboorte. De aandoening is bijna nooit erfelijk.

Risicofactoren

Hoewel de exacte oorzaak van choanale atresie onbekend is, zijn er enkele factoren die het risico op de aandoening kunnen verhogen. Deze omvatten:

• moederlijke zwangerschapscomplicaties
• familiegeschiedenis van aangeboren afwijkingen
• bepaalde genetische aandoeningen

Symptomen

Pasgeborenen ademen het liefst door de neus. Bij zuigelingen met choanale atresie merkt de arts dat ze enkel door hun mond ademen (mondademhaling) wanneer ze huilen. Baby's met choanale atresie ervaren ademhalingsproblemen als ze niet huilen. De aangeboren aandoening kan één of beide zijden van de neusluchtweg aantasten. Meer dan de helft van de zuigelingen heeft een verstopte neus aan slechts één zijde (unilateraal), wat leidt tot minder ernstige problemen. Choanale atresie kan ook onderdeel zijn van een syndroom dat bijkomende problemen met zich meebrengt.

Eén zijde

Bij een eenzijdige (partiële) choanale atresie heeft de baby meestal een ingetrokken borstkas, tenzij het kind ademt door de mond of huilt. De ademhalingsproblemen kunnen leiden tot cyanose (blauwverkleuring) bij de baby, tenzij deze huilt. De baby kan ook niet gelijktijdig gevoed worden en ademen. Het is voor de arts moeilijk om een katheter aan weerszijden van de neus naar de keel te plaatsen. Een persistente eenzijdige neusblokkade of afscheiding kan ook aanwezig zijn.

Beide zijden

Bij bilaterale choanale atresie, waarbij beide zijden van de neus geblokkeerd zijn, ontstaan acute ademhalingsproblemen met cyanose (blauwverkleuring) en ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling). Zuigelingen met bilaterale choanale atresie moeten vaak gereanimeerd worden tijdens de bevalling om verstikking te voorkomen.

Alarmsymptomen

Bij choanale atresie moeten ouders en zorgverleners alert zijn op de volgende alarmsymptomen:

• ernstige ademhalingsproblemen direct na de geboorte
• cyanose (blauwverkleuring) van de huid
• moeite met ademen of voeding
• onverklaarbare huilbuien

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van choanale atresie wordt vaak kort na de geboorte gesteld, wanneer het kind nog in het ziekenhuis is. Een lichamelijk onderzoek toont meestal een obstructie van de neus. De diagnose wordt bevestigd door een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) van de neus (neusendoscopie), waarbij een sonde in de neus wordt geplaatst. De sonde kan echter blokkeren bij de keelingang. Andere diagnostische hulpmiddelen omvatten een CT-scan en een röntgenfoto van de sinus.

Behandeling

De behandeling van choanale atresie omvat meestal de volgende stappen:

• reanimatie van de baby indien nodig
• opening van de luchtweg via intubatie (plaatsing van een buisje in de luchtpijp) of tracheotomie (chirurgisch maken van een kunstmatige opening in de luchtpijp)
• chirurgische verwijdering van de obstructie, vaak uitgevoerd wanneer het kind twee jaar oud is

De chirurgische ingreep kan transnasale (door de neus) of transpalatale (via de mond) worden uitgevoerd. Meestal herstelt de patiënt zonder littekens.

Prognose

De prognose voor patiënten met choanale atresie is over het algemeen uitstekend na de chirurgische ingreep. De meeste patiënten herstellen volledig en zijn in staat om normaal door de neus te ademen.

Complicaties

Mogelijke complicaties bij choanale atresie zijn:

• aspiratie tijdens het voeden en ademhalingsproblemen bij het ademen door de mond
• ademstilstand
• terugkeer van de vernauwing na de operatie

Preventie

Hoewel choanale atresie niet kan worden voorkomen, kunnen enkele maatregelen helpen om het risico op complicaties te verminderen:

• handhaven van een regelmatig slaappatroon
• het vermijden van situaties die de symptomen kunnen uitlokken
• implementeren van stressbeheersingstechnieken
• volgen van medische adviezen en behandelingsplannen
• educeren van naasten over de aandoening

Het nemen van deze maatregelen kan helpen om de impact van choanale atresie op het dagelijks leven te minimaliseren en de symptomen beter te beheersen.

Praktische omgangstips voor choanale atresie

Choanale atresie is een aangeboren aandoening waarbij de neusopening gedeeltelijk of volledig verstopt of vernauwd is, wat de ademhaling belemmert. Het beheer van choanale atresie vereist onmiddellijke medische interventie en continue zorg, vooral bij pasgeborenen en jonge kinderen.

Medische behandeling en opvolging

Chirurgie is vaak nodig om de obstructie van de neusopening te verhelpen. Dit kan via een procedure waarbij de blokkade wordt verwijderd of een nieuwe doorgang wordt gecreëerd. Het is cruciaal om opvolging te hebben bij de arts om te controleren op infecties, ademhalingsproblemen of de hernieuwde blokkade van de neusgang.

Voor baby's en jonge kinderen kan er in de eerste maanden een speciaal ademhalingsapparaat of zuurstoftherapie nodig zijn om ademhalingsproblemen te verhelpen. Dit moet strikt volgens het advies van de arts gebeuren om complicaties te voorkomen.

Ademhaling en voeding

Zorg voor een rustige en veilige ademhalingsomgeving. Pasgeborenen met choanale atresie kunnen moeite hebben met voeding, omdat ze moeten ademen via hun mond. Het voeden kan moeilijk zijn, vooral bij borstvoeding, dus gebruik soms flesvoeding of overweeg het gebruik van een speciaal mondmasker voor ademhalingsondersteuning tijdens het voeden.

Overleg met de arts of diëtist over de beste voedingsopties voor je baby, waarbij de ademhaling niet wordt belemmerd. Het aanpassen van de houding tijdens het voeden kan ook helpen bij het verbeteren van de ademhaling en het voorkomen van verstikkingsrisico's.

Misvattingen rond choanale atresie

Choanale atresie is een aangeboren aandoening waarbij de achterste neusholte (choana) geblokkeerd of niet goed ontwikkeld is, wat de ademhaling bemoeilijkt. Er bestaan verschillende misvattingen over deze aandoening die het moeilijk kunnen maken om de juiste informatie te begrijpen en te behandelen.

Choanale atresie komt alleen voor bij pasgeborenen

Hoewel choanale atresie vaak wordt gediagnosticeerd bij pasgeborenen, kan de aandoening zich ook later in het leven manifesteren, zij het zeldzaam. De aandoening kan zelfs in de volwassenheid onopgemerkt blijven, vooral als de symptomen mild zijn. In veel gevallen wordt de aandoening ontdekt door een arts wanneer een patiënt moeite heeft met ademhalen of chronische sinus- of ademhalingsproblemen ervaart.

Choanale atresie is altijd een ernstige aandoening

Niet elke patiënt met choanale atresie ervaart ernstige symptomen. In sommige gevallen kan de aandoening mild zijn, vooral als er sprake is van een gedeeltelijke obstructie in plaats van een volledige blokkade. Het niveau van de obstructie bepaalt vaak de ernst van de symptomen, en sommige mensen kunnen goed functioneren met minimale medische interventie.

Choanale atresie vereist altijd een operatie

Een andere misvatting is dat choanale atresie altijd een chirurgische ingreep vereist. In sommige gevallen kan de aandoening conservatief worden behandeld, vooral wanneer de blokkade mild is of als er geen symptomen optreden. Bij ernstige gevallen is chirurgie noodzakelijk om de obstructie te verwijderen en de ademhaling te verbeteren, maar niet elke patiënt hoeft onder het mes.

Choanale atresie heeft altijd gevolgen voor de longen

Hoewel choanale atresie de ademhaling kan beïnvloeden, heeft het niet altijd ernstige gevolgen voor de longen. Bij een volledige obstructie kan de ademhaling aanzienlijk moeilijker worden, maar in mildere gevallen kan het lichaam zich aanpassen aan de situatie, waardoor er geen blijvende schade aan de longen ontstaat. Het is belangrijk om de aandoening op tijd te behandelen om complicaties zoals longinfecties te voorkomen.

Choanale atresie kan alleen de ademhaling beïnvloeden

Hoewel ademhalingsproblemen het meest voorkomende symptoom zijn van choanale atresie, kan de aandoening ook andere gevolgen hebben. Chronische sinusinfecties, gehoorproblemen, en moeite met het zuigen en slikken bij baby’s kunnen ook optreden als gevolg van de blokkade van de neusholte. Het is dus belangrijk om de aandoening niet alleen te zien als een probleem van ademhaling, maar ook als een aandoening die verschillende andere aspecten van de gezondheid kan beïnvloeden.

Choanale atresie is altijd erfelijk

Er wordt vaak gedacht dat choanale atresie altijd erfelijk is, maar dit is niet het geval. Hoewel sommige gevallen erfelijke oorzaken kunnen hebben, komt choanale atresie vaak voor zonder een genetische link. De aandoening kan zich spontaan ontwikkelen tijdens de zwangerschap zonder dat er sprake is van een familiaire geschiedenis van de aandoening.

Een diagnose van choanale atresie is moeilijk te stellen

Hoewel choanale atresie mogelijk niet altijd meteen wordt herkend, kan de diagnose doorgaans snel worden gesteld door middel van beeldvormende onderzoeken zoals een beeldvormend onderzoek van de neusholtes of een CT-scan. In veel gevallen wordt de aandoening al ontdekt bij de geboorte door het afwezig zijn van normale ademhaling via de neus, wat leidt tot een snelle medische beoordeling en behandeling.