Choanale atresie: Verstopping of vernauwing van neusopening

Choanale atresie is een aangeboren aandoening waarbij de achterste neusopening, die in de keel uitkomt, verstopt of vernauwd is. Dit komt door de aanwezigheid van weefsel dat normaal gesproken bij de geboorte al verdwenen zou moeten zijn. De verstopping of vernauwing kan aan één of beide zijden van de neus voorkomen en leidt tot ademhalingsproblemen bij de baby, vooral als beide zijden zijn aangetast. Na een eventuele reanimatie is een operatie noodzakelijk om de luchtwegen te openen. De prognose voor patiënten met choanale atresie is doorgaans uitstekend na de operatie, hoewel luchtweggerelateerde complicaties soms kunnen optreden.

• Synoniemen choanale atresie
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen choanale atresie

Diverse synoniemen zijn bekend voor choanale atresie:

• atresia choanae
• choaan atresie
• choanal atresia
• choane atresie

Epidemiologie

Ongeveer 1 op de 7.000-12.500 baby’s komt anno september 2024 ter wereld met choanale atresie. De aandoening is de meest voorkomende neusafwijking bij pasgeborenen. Meisjes krijgen deze aandoening ongeveer twee keer zo vaak als jongens. Meer dan de helft van de getroffen kinderen heeft ook andere aangeboren problemen.

Oorzaken

De oorzaak van choanale atresie is onbekend anno september 2024. Het dunne weefsel (vlies) dat de neus en de mondholte van elkaar scheidt bij de foetus tijdens de laatste fase van de zwangerschap, blijft aanwezig na de geboorte. De aandoening is bijna nooit erfelijk.

Risicofactoren

Hoewel de exacte oorzaak van choanale atresie onbekend is, zijn er enkele factoren die het risico op de aandoening kunnen verhogen. Deze omvatten:

• moederlijke zwangerschapscomplicaties
• familiegeschiedenis van aangeboren afwijkingen
• bepaalde genetische aandoeningen

Symptomen

Pasgeborenen ademen het liefst door de neus. Bij zuigelingen met choanale atresie merkt de arts dat ze enkel door hun mond ademen (mondademhaling) wanneer ze huilen. Baby's met choanale atresie ervaren ademhalingsproblemen als ze niet huilen. De aangeboren aandoening kan één of beide zijden van de neusluchtweg aantasten. Meer dan de helft van de zuigelingen heeft een verstopte neus aan slechts één zijde (unilateraal), wat leidt tot minder ernstige problemen. Choanale atresie kan ook onderdeel zijn van een syndroom dat bijkomende problemen met zich meebrengt.

Eén zijde

Bij een eenzijdige (partiële) choanale atresie heeft de baby meestal een ingetrokken borstkas, tenzij het kind ademt door de mond of huilt. De ademhalingsproblemen kunnen leiden tot cyanose (blauwverkleuring) bij de baby, tenzij deze huilt. De baby kan ook niet gelijktijdig gevoed worden en ademen. Het is voor de arts moeilijk om een katheter aan weerszijden van de neus naar de keel te plaatsen. Een persistente eenzijdige neusblokkade of afscheiding kan ook aanwezig zijn.

Beide zijden

Bij bilaterale choanale atresie, waarbij beide zijden van de neus geblokkeerd zijn, ontstaan acute ademhalingsproblemen met cyanose (blauwverkleuring) en ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling). Zuigelingen met bilaterale choanale atresie moeten vaak gereanimeerd worden tijdens de bevalling om verstikking te voorkomen.

Alarmsymptomen

Bij choanale atresie moeten ouders en zorgverleners alert zijn op de volgende alarmsymptomen:

• ernstige ademhalingsproblemen direct na de geboorte
• cyanose (blauwverkleuring) van de huid
• moeite met ademen of voeding
• onverklaarbare huilbuien

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van choanale atresie wordt vaak kort na de geboorte gesteld, wanneer het kind nog in het ziekenhuis is. Een lichamelijk onderzoek toont meestal een obstructie van de neus. De diagnose wordt bevestigd door een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) van de neus (neusendoscopie), waarbij een sonde in de neus wordt geplaatst. De sonde kan echter blokkeren bij de keelingang. Andere diagnostische hulpmiddelen omvatten een CT-scan en een röntgenfoto van de sinus.

Behandeling

De behandeling van choanale atresie omvat meestal de volgende stappen:

• reanimatie van de baby indien nodig
• opening van de luchtweg via intubatie (plaatsing van een buisje in de luchtpijp) of tracheotomie (chirurgisch maken van een kunstmatige opening in de luchtpijp)
• chirurgische verwijdering van de obstructie, vaak uitgevoerd wanneer het kind twee jaar oud is

De chirurgische ingreep kan transnasale (door de neus) of transpalatale (via de mond) worden uitgevoerd. Meestal herstelt de patiënt zonder littekens.

Prognose

De prognose voor patiënten met choanale atresie is over het algemeen uitstekend na de chirurgische ingreep. De meeste patiënten herstellen volledig en zijn in staat om normaal door de neus te ademen.

Complicaties

Mogelijke complicaties bij choanale atresie zijn:

• aspiratie tijdens het voeden en ademhalingsproblemen bij het ademen door de mond
• ademstilstand
• terugkeer van de vernauwing na de operatie

Preventie

Hoewel choanale atresie niet kan worden voorkomen, kunnen enkele maatregelen helpen om het risico op complicaties te verminderen:

• handhaven van een regelmatig slaappatroon
• het vermijden van situaties die de symptomen kunnen uitlokken
• implementeren van stressbeheersingstechnieken
• volgen van medische adviezen en behandelingsplannen
• educeren van naasten over de aandoening

Het nemen van deze maatregelen kan helpen om de impact van choanale atresie op het dagelijks leven te minimaliseren en de symptomen beter te beheersen.