Galwegobstructie: Verstopping van galwegen, door galstenen

Een galwegobstructie duidt op een verstopping in de buizen die gal van de lever naar de galblaas en de dunne darm transporteren. Meestal zijn galstenen de oorzaak van de galwegverstopping, maar ook andere oorzaken zijn bekend voor deze ernstige aandoening. Geelzucht, buikpijn, donkere urine en bleke ontlasting zijn enkele symptomen van verstopte galwegen. De arts behandelt de aandoening via medicatie of een operatie. Onbehandeld kunnen er diverse complicaties ontstaan die potentieel levensbedreigend zijn.

• Epidemiologie van aandoening
• Oorzaken: Vaak door galstenen
• Risicofactoren voor verstopping van galwegen
• Symptomen
• Wanneer een arts raadplegen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van blokkade van galwegen
• Prognose van galwegobstructie
• Complicaties voor verstopt galwegkanaal
• Preventie van galwegobstructie

Epidemiologie van aandoening

Een galwegobstructie is een relatief zeldzame aandoening die optreedt bij 5 op de 1.000 mensen. Galstenen zijn de meest voorkomende oorzaak van een blokkering van de galwegen; dit probleem komt vooral voor bij vrouwen.

Oorzaken: Vaak door galstenen

Gal is een donkergroene of bruingele vloeistof die door de lever wordt geproduceerd. Het bevat cholesterol, galzouten en afvalproducten zoals bilirubine. Galzouten helpen het lichaam bij het afbreken (verteren) van vetten. Gal passeert via de galwegen uit de lever en wordt opgeslagen in de galblaas. Na een maaltijd komt gal terecht in de dunne darm. Wanneer de galwegen verstopt zijn, bouwt gal zich op in de lever, hetgeen leidt tot geelzucht (gele kleur van de huid) doordat het bilirubinegehalte in het bloed stijgt.

Veel aandoeningen in het pancreas (alvleesklier), de galwegen en de galblaas kunnen de galwegen blokkeren. De meest voorkomende oorzaken van een verstopt galkanaal zijn:

• bloedproppen
• cysten in het gemeenschappelijke galkanaal
• een ontsteking van de galwegen (cholangitis) met koorts en buikpijn
• een trauma aan de lever, galblaas of pancreas
• een vernauwing van de galwegen door littekenvorming
• een verwonding door een galblaasoperatie
• ernstige leverschade
• galstenen (de vaakst voorkomende oorzaak)
• levercirrose (wanneer gezonde leverweefsels worden vervangen door littekenweefsel)
• pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier)
• tumoren die zich hebben verspreid naar het galsysteem
• tumoren van de galwegen of het pancreas
• vergrote lymfeklieren in de porta hepatis (leverpoort)

Risicofactoren voor verstopping van galwegen

De galwegobstructie kent enkele risicofactoren, zoals:

• aandoeningen gerelateerd aan de afbraak van rode bloedcellen, zoals sikkelcelanemie
• alvleesklierkanker
• chronische pancreatitis
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een geschiedenis van galstenen
• een hoog cholesterolgehalte in het bloed
• een recente operatie aan het galwegsysteem
• een verwonding aan de rechterkant van de buik
• een zwangerschap
• infecties: dit komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem
• leeftijd: ouderen zijn vaker getroffen
• recente galkanker (zoals galwegkanker)
• snel gewichtsverlies
• zwaarlijvigheid

Symptomen

De symptomen van een galwegobstructie zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak van het probleem. De meest voorkomende symptomen van een obstructie van de galwegen zijn:

• donkere urine
• bleke ontlasting
• verlies van eetlust
• vette ontlasting
• geelzucht
• gewichtsverlies
• jeuk, bijvoorbeeld jeukende benen
• koorts
• koude rillingen
• misselijkheid of braken
• pijn in de rechterbovenkant van de buik
• zweten

Wanneer een arts raadplegen

Het is belangrijk om zo snel mogelijk een arts te raadplegen als er symptomen van een galwegobstructie optreden, zoals:

• ernstige buikpijn
• aanhoudende misselijkheid of braken
• gele verkleuring van de huid of ogen (geelzucht)
• donkere urine of bleke ontlasting
• koorts en koude rillingen

Door tijdig medische hulp te zoeken, kunnen complicaties voorkomen en een snelle behandeling gestart worden om de gezondheid te herstellen.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de aanwezige klachten en voert vervolgens een lichamelijk onderzoek van de buik uit. Volgende diagnostische onderzoeken kunnen worden ingezet om een mogelijk geblokkeerd galkanaal te onderzoeken:

• een bloedonderzoek
• een CT-scan van de buik
• een echografie van de buik
• een endoscopische echografie (EUS)
• een endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)
• een magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP)
• een percutane transhepatische cholangiografie (PTCA)
• een urineonderzoek

Behandeling van blokkade van galwegen

De arts wil de blokkade verlichten. Indien de patiënt galstenen heeft, verwijdert de arts deze bij het ERCP-onderzoek met behulp van een endoscoop of anders via een operatie (cholecystectomie). In sommige gevallen is een operatie vereist om de verstopping te omzeilen. Verder zet de arts antibiotica in indien hij vermoedt dat de galwegobstructie het resultaat is van een infectie. Indien kanker de oorzaak is van de verstopping van de galwegen, behandelt de arts dit via een operatie waarbij hij het geblokkeerde galkanaal verbreedt door hierin een stent te plaatsen.

Prognose van galwegobstructie

De meeste obstructies zijn goed te behandelen met endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) of chirurgie. Obstructies veroorzaakt door kanker hebben vaak een slechtere uitkomst.

Complicaties voor verstopt galwegkanaal

Het galafvoersysteem verplaatst gal (de stof die wordt gebruikt om voedsel te verteren) van de lever en galblaas naar de dunne darm. Een verstopt galkanaal leidt onbehandeld tot acute cholangitis (infectie in het galkanaal), een chronische leveraandoening, cirrose, vitaminetekorten of zelfs galwegkanker. Patiënten die een operatie ondergaan hebben om de galwegobstructie op te lossen, kunnen te maken krijgen met andere complicaties. Soms ontstaat postoperatief acuut oligurisch nierfalen, galkoliek of een galblaasaanval, wat gepaard gaat met galblaaspijn.

Preventie van galwegobstructie

Het risico op galwegobstructie kan verminderd worden door een gezonde levensstijl te behouden. Enkele aanbevelingen zijn:

• het handhaven van een gezond gewicht
• regelmatige lichaamsbeweging
• een vezelrijk dieet met weinig verzadigde vetten
• voldoende vochtinname
• regelmatige medische controles, vooral bij een voorgeschiedenis van galstenen of leverproblemen

Lees verder

• Galkoliek: Buikpijn door galsteen die galweg blokkeert
• Galstenen: Harde afzettingen in galblaas met galkoliek
• Galstenen: Oorzaken, soorten, symptomen en complicaties