Galwegobstructie: Verstopping van galwegen, door galstenen

Een galwegobstructie duidt op een verstopping in de buizen die gal van de lever naar de galblaas en dunne darm transporteren. Meestal zijn galstenen de oorzaak van de galwegverstopping, maar ook andere oorzaken zijn bekend voor deze ernstige aandoening. Geelzucht, buikpijn, donkere urine en een bleke ontlasting zijn enkele symptomen van verstopte galwegen. De arts behandelt de aandoening via medicatie of een operatie. Onbehandeld ontstaan diverse complicaties die potentieel levensbedreigend zijn.

• Epidemiologie van aandoening
• Oorzaken: Vaak door galstenen
• Risicofactoren voor verstopping van galwegen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van blokkade van galwegen
• Prognose van galwegobstructie
• Complicaties voor verstopt galwegkanaal

Epidemiologie van aandoening

Een galwegobstructie is een relatief zeldzame aandoening die optreedt bij 5 op de 1.000 mensen. Galstenen zijn de vaakst voorkomende oorzaak van een blokkering van de galwegen; dit probleem komt vooral voor bij vrouwen.

Oorzaken: Vaak door galstenen

Gal is een donkergroene of bruingele vloeistof die vrijgegeven wordt door de lever. Het bevat cholesterol, galzouten en afvalproducten zoals bilirubine. Galzouten helpen het lichaam bij het afbreken (verteren) van vetten. Gal passeert via de galwegen uit de lever en wordt opgeslagen in de galblaas. Na een maaltijd komt gal terecht in de dunne darm. Wanneer de galwegen verstopt zijn, bouwt gal zich op in de lever hetgeen leidt tot geelzucht (gele kleur van de huid) doordat het bilirubinegehalte in het bloed stijgt.

Veel aandoeningen in het pancreas (alvleesklier), de galwegen en de galblaas zijn in staat om de galwegen te blokkeren. De meest voorkomende oorzaken van een verstopt galkanaal zijn:

• bloedproppen
• cysten in het gemeenschappelijke galkanaal
• een ontsteking van de galwegen (cholangitis) met koorts en buikpijn
• een trauma aan de lever, galblaas of pancreas
• een vernauwing van de galwegen door littekenvorming
• een verwonding door een galblaasoperatie
• ernstige leverschade
• galstenen (vaakst voorkomende oorzaak)
• levercirrose (wanneer gezonde leverweefsels worden vervangen door littekenweefsel)
• pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier)
• tumoren die zich hebben verspreid naar het galsysteem
• tumoren van de galwegen of het pancreas
• vergrote lymfeklieren in de porta hepatis (leverpoort)

Risicofactoren voor verstopping van galwegen

De galwegobstructie kent enkele risicofactoren zoals:

• aandoeningen gerelateerd aan de afbraak van rode bloedcellen, zoals sikkelcelanemie
• alvleesklierkanker
• chronische pancreatitis
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een geschiedenis van galstenen
• een hoog cholesterolgehalte in het bloed
• een recente operatie aan het galwegsysteem
• een verwonding aan de rechterkant van de buik
• een zwangerschap
• infecties: dit komt vaker voor bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
• leeftijd: ouderen zijn vaker getroffen
• recente galkanker (zoals galwegkanker)
• snel gewichtsverlies
• zwaarlijvigheid

Symptomen

De symptomen gerelateerd aan een galwegobstructie zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak van het probleem. De vaakst voorkomende symptomen van een obstructie van de galwegen zijn:

• donkere urine
• een bleke ontlasting
• een verlies van eetlust
• een vettige ontlasting
• geelzucht
• gewichtsverlies
• jeuk, bijvoorbeeld jeukende benen
• koorts
• koude rillingen
• misselijkheid of braken
• pijn in de rechterbovenkant van de buik
• zweten

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de aanwezige klachten en daarna voert hij een lichamelijk onderzoek uit van de buik. Volgende diagnostische onderzoeken zijn inzetbaar om een mogelijk geblokkeerd galkanaal te onderzoeken:

• een bloedonderzoek
• een CT-scan van de buik
• een echografie van de buik
• een endoscopische echografie (EUS)
• een endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)
• een magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP)
• een percutane transhepatische cholangiografie (PTCA)
• een urineonderzoek

Behandeling van blokkade van galwegen

De arts wil de blokkade verlichten. Indien de patiënt galstenen heeft, verwijdert de arts deze bij het ERCP-onderzoek met behulp van een endoscoop of anders verwijdert hij de galblaas via een operatie (cholecystectomie). In sommige gevallen is een operatie vereist om de verstopping te omzeilen. Verder zet de arts antibiotica in indien hij vermoedt dat de galwegobstructie het resultaat is van een infectie. Indien kanker de oorzaak is van de verstopping van de galwegen, behandelt de arts dit via een operatie waarbij hij het geblokkeerde galkanaal verbreedt door hierin een stent te plaatsen.

Prognose van galwegobstructie

De meeste obstructies zijn goed te behandelen met endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) of chirurgie. Obstructies veroorzaakt door kanker hebben vaak een slechtere uitkomst.

Complicaties voor verstopt galwegkanaal

Het galafvoersysteem verplaatst gal (de stof die wordt gebruikt om voedsel te verteren) van de lever en galblaas van de patiënt naar de dunne darm. Een verstopt galkanaal leidt onbehandeld tot acute cholangitis (infectie in het galkanaal), een chronische leveraandoening, cirrose, vitaminetekorten of zelfs galwegkanker. Patiënten die een operatie ondergaan hebben om de galwegobstructie op te lossen, krijgen mogelijk te maken met andere complicaties. Soms verschijnt namelijk postoperatief acuut oligurisch nierfalen, galkoliek of een galblaasaanval wat gepaard gaat met galblaaspijn.

Lees verder

• Galkoliek: Buikpijn door galsteen die galweg blokkeert
• Galstenen: Harde afzettingen in galblaas met galkoliek
• Galstenen: Oorzaken, soorten, symptomen en complicaties