Hemothorax: Verzameling van bloed in borstholte

Een hemothorax is een verzameling van bloed in de ruimte tussen de borstwand en het longvlies (de pleuraholte). Meestal is dit het gevolg van een trauma aan de borstkas, maar medische factoren en enkele aandoeningen resulteren eveneens in een hemothorax. Kenmerkende symptomen zijn onder andere kortademigheid en angst. De arts doet er alles aan om zo snel mogelijk de bloeding te stoppen en het lucht en bloed uit de pleurahalte te verwijderen met behulp van een thoraxdrain en/of een chirurgische ingreep. Deze ernstige medische toestand leidt vaak tot levensbedreigende complicaties en zelfs de dood. De vooruitzichten zijn tot slot zeer variabel.

• Synoniemen hemothorax
• Oorzaken: Trauma aan borstkas, aandoening of medische omgeving
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Bloeding stelpen en bloed en lucht verwijderen
• Prognose van verzameling van bloed in borstholte
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen hemothorax

Een hemothorax is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• haemothorax
• hematothorax

Oorzaken: Trauma aan borstkas, aandoening of medische omgeving

Afhankelijk van de oorzaak, is de ophoping van bloed in de pleuraholte afkomstig uit de longen, het hart, de borstwand of de grote bloedvaten in de borst. Een hemothorax ontstaat vaak als gevolg van een trauma. Daarnaast ontwikkelt een patiënt deze toestand ook spontaan of als gevolg van een fout in de medische zorg of door andere medische factoren. Complicaties van ziekten of andere operaties leiden eveneens tot een hemothorax.

Trauma

De meest voorkomende oorzaak van een hemothorax is de een stomp of penetrerend letsel aan de borstkas (thoracaal trauma), bijvoorbeeld een ribfractuur (gebroken ribben). Thoracale verwondingen zijn direct verantwoordelijk voor 20 tot 25% van de sterfgevallen als gevolg van een trauma.

Aandoening

Een hemothorax gebeurt soms ook bij patiënten die lijden aan volgende aandoeningen:

• de ziekte van Rendu-Osler-Weber (bloedvataandoening)
• een aortadissectie (scheur in wand van aorta met pijn op de borst)
• een bloedstollingsdefect
• een emfyseem (longaandoening met kortademigheid en hoesten)
• een longembolie (afsluiting van slagader in de longen)
• een longinfarct (afsterven van longweefsel als gevolg van een afsluiting van een slagader in de longen)
• een mesothelioom (kanker in de longen door blootstelling aan asbest)
• een necrotiserende infectie
• een thoracaal angiosarcoom (kwaadaardig bloedvatgezwel van de borstkas)
• het Ehlers-Danlos syndroom (aandoening met symptomen aan de huid en gewrichten)
• longkanker of pleurakanker
• longmetastasen (uitzaaiingen van kanker in de longen)
• pulmonale arterioveneuze fistels
• thoracale endometriose (cellen van baarmoederslijmvlies in andere lichaamsdelen met pijn rond menstruatie bij vrouw)
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

Medische omgeving
Door volgende medische omstandigheden verschijnt een patiënt mogelijk eveneens met een hemothorax:

• een operatie aan de borstkas (thorax) of een hartoperatie
• een scheur in een bloedvat bij het plaatsen van een centrale veneuze katheter of wanneer dit gepaard gaat met een ernstige hoge bloeddruk (hypertensie)
• het gebruik van bepaalde antistollingsmedicijnen

Symptomen

De patiënt is meestal erg angstig en rusteloos. Hij heeft immers een lage bloeddruk (hypotensie), een snelle hartslag (tachycardie), een snelle, oppervlakkige ademhaling (tachypneu), pijn op de borst, ademhalingspijn en hij lijdt aan kortademigheid. De huid is bij patiënten met een hemothorax bleek (pallor), koel (koele huid) en klam (een klamme huid).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts neemt zijn stethoscoop en onderzoekt de longen van de patiënt door te luisteren naar de ademgeluiden. Dit luisteronderzoek is in medische termen gekend als “auscultatie”. Hij hoort afwezig of verminderd ademgeruis aan de aangetaste zijde. Verdere diagnostische onderzoeken zijn nodig.

Diagnostisch onderzoek

Om zeker te zijn van de diagnose van een hemothorax, viert de arts een analyse uit van het pleuravocht. Via een een thoracentese (het aanprikken van de holte tussen borstvlies en longvlies via een naald of katheter) is hij eveneens in staat om te pleuravocht in de borstholte te identificeren. Beeldvormende onderzoeken zoals een CT-scan en een thoraxfoto (röntgenfoto van de borstkas) zijn bovendien nodig.

Differentiële diagnose

Een hemothorax verwart de arts soms met volgende aandoeningen omdat het klinisch beeld gelijkaardig is:

• een empyeem
• een mesothelioom
• een pleura-effusie (vochtophoping tussen borstvlies en longvlies)
• intrathoracale maligniteit
• uitzaaiingen van kanker (metastasen)

Behandeling: Bloeding stelpen en bloed en lucht verwijderen

Bij een hemothorax is het belangrijk om de patiënt eerst stabiel te krijgen, het bloeden te stoppen, en het bloed en de lucht in de pleuraholte te verwijderen. De arts brengt hiervoor een thoraxdrain (soort buisje in de borstkas) aan via de borstwand om het bloed en de lucht af te voeren. Deze drain blijft gedurende enkele dagen zitten om de longen opnieuw te laten uitzetten. Wanneer een hemothorax ernstig is en een thoraxdrain niet afdoende is om de bloeding te controleren, is een thoracotomie (chirurgische insnijding van de borstkas) nodig om het bloeden te stoppen. De arts behandelt eveneens de oorzaak van de een hemothorax. Ademhalingsondersteuning via zuurstof en intubatie (buis door de neus of mond in de luchtpijp) is soms nodig. Ook de toediening van vocht via een ader (intraveneus) is nodig. Verder krijgt de patiënt medicatie om de symptomen te bestrijden.

Prognose van verzameling van bloed in borstholte

De prognose van een hemothorax is afhankelijk van de oorzaak van de aandoening, de ernst van de situatie, de hoeveelheid bloedverlies, de snelheid van het bloeden en hoe snel de behandeling is opgestart. Over het algemeen hebben patiënten die enkel lijden aan een letsel aan de borstkas, betere vooruitzichten dan patiënten die reeds kampen met een onderliggende ziekte.

Complicaties

Mogelijke complicaties van een hemothorax omvatten:

• ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling)
• bijbehorende pneumothorax (lucht in de borstholte, waardoor de longcapaciteit vermindert)
• de dood
• een empyeem (een verzameling van pus tussen de membranen van de longen)
• een infectie
• een longontsteking (pneumonie)
• een schok
• fibrose of littekens van de pleuramembranen
• infectie van de pleura vloeistof (empyeem)
• pleura-effusie (littekenvorming van het borstvlies)

Preventie

Het is belangrijk om steevast goede veiligheidsmaatregelen te treffen om letsels te voorkomen, bijvoorbeeld door het dragen van een autogordel. Soms valt een hemothorax niet te voorkomen.