Pijn bij ademen: Oorzaken en symptomen van ademhalingspijn

Sommige patiënten voelen pijn wanneer ze ademhalen. Dit gebeurt bij de in- en/of uitademing. Vaak is dit te wijten aan een infectie of verwonding, maar ook ernstigere problemen liggen mogelijk aan de basis van de pijn bij de ademhaling, zoals een hartaandoening. De pijn is niet afkomstig van de longen zelf, want deze zijn niet uitgerust met pijnreceptoren. Wel resulteert de pijn bij het ademhalen uit aandoeningen die schade aanrichten aan de organen, longen, gewrichten en/of spieren in de borstholte. Wanneer het ademen pijnlijk is, raadpleegt een patiënt het best een arts voor een grondig onderzoek. Hij spoort de oorzaak op van de ademhalingspijn en zet dan een geschikte behandeling in.

• Gastro-oesofageale reflux en ademhalingen die pijn doen
• Hartaandoeningen en pijnlijke ademhaling
• Aortadissectie
• Hartaanval
• Pericarditis
• Longaandoeningen en pijn bij ademen
• Hemothorax
• Longembolie
• Longinfarct
• Longkanker
• Longontsteking
• Mesothelioom
• Pleura-effusie
• Pleuritis (ontsteking van borstvlies)
• Pneumothorax
• Pulmonale hypertensie
• Tuberculose
• Virale infecties
• Andere longziekten
• Musculoskeletale oorzaken van ademhalingen die pijnlijk zijn
• Costochondritis
• Gebroken rib
• Letsel aan borstkas
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Thuisbehandelingen bij ademhalingspijn
• Preventie

Gastro-oesofageale reflux en ademhalingen die pijn doen

Bij gastro-oesofageale reflux ontstaan symptomen ven brandend maagzuur, hetgeen af en toe leidt tot pijn bij het ademhalen.

Hartaandoeningen en pijnlijke ademhaling

Aortadissectie

Een aortadissectie duidt op een verzwakking in de aorta ontstaat. Hierdoor lekt bloed in de binnenwand van de aorta. Dit veroorzaakt vaak ernstige, scheurende pijn die voelbaar is in de borst en de rug.

Hartaanval

Ook angina pectoris en een hartaanval leiden mogelijk tot pijnlijke in- en uitademhalingen.

Pericarditis

Patiënten met pericarditis lijden aan een ontsteking van het hartvlies, een met vloeistof gevuld zakje dat rond het hart ligt en dit ook beschermt. Deze ontsteking is te wijten aan bijvoorbeeld:

• auto-immuunziekten, zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) en lupus
• bacteriële en virale infecties
• bepaalde geneesmiddelen
• een nierziekte
• kanker (zelden) zoals borstkanker en longkanker
• verwondingen of een operatie aan het hart

Volgende symptomen komen mogelijk tot stand:

• duizeligheid
• een onregelmatige hartslag
• een pijnlijke ademhaling
• hartkloppingen
• koorts
• kortademigheid
• scherpe pijn op de borst die verbetert bij het rechtop zitten en naar voren leunen

Advies van een arts is steeds nodig. Hij schrijft wellicht ontstekingsremmende medicijnen voor.

Longaandoeningen en pijn bij ademen

Hemothorax

Bij hemothorax verzamelt zich bloed in de pleura, meestal als gevolg van een verwonding, waardoor soms een pijnlijke in- en uitademhaling aanwezig is.

Longembolie

Een longembolie is een ernstige aandoening waarbij een bloedstolsel in een ader afbreekt en naar de longen reist. Risicofactoren voor een longembolie zijn recente operaties, hartaandoeningen en een diep veneuze trombose (pijn en zwelling aan het been of bekken).

Longinfarct

Een longinfarct treedt op wanneer een deel van het longweefsel afsterft omdat de bloedtoevoer is geblokkeerd.

Longkanker

Een pijnlijke ademhaling is mogelijk een teken van longkanker. Dit gebeurt vooral bij een longadenocarcinoom. De tumor van dit type longkanker groeit vaak aan de zijkant van de long vlakbij het borstvlies. Vooral patiënten die nog nooit hebben gerookt, vrouwen en jongvolwassenen lijden aan dit type longkanker.

Longontsteking

Een bacteriële infectie, virale infectie of schimmelinfectie leidt mogelijk tot een ontsteking van de luchtzakjes in de longen. Een longontsteking gaat gepaard met onder andere pijn op de borst die verergert bij het inademen, hoesten, hoge koorts, kortademigheid en vermoeidheid. Advies van een arts is nodig. Afhankelijk van de oorzaak zet de arts antibiotica, antivirale medicijnen of antischimmelmiddelen in.

Mesothelioom

Een mesothelioom is een vorm van kanker die ontstaat in het borstvlies en het meest tot stand komt bij patiënten die zijn blootgesteld aan asbest.

Pleura-effusie

Bij een pleura-effusie hoopt zich vocht op tussen de lagen van het borstvlies. Longaandoeningen, hartaandoeningen en auto-immuunziekten (zoals reumatoïde artritis) leiden mogelijk tot een pleura-effusie. Ook is pleura-effusie soms het gevolg van longkanker, borstkanker en metastatische kankers (kankers die zijn uitgezaaid) naar de longen (longmetastasen).

Pleuritis (ontsteking van borstvlies)

Pleuritis staat voor een borstvliesontsteking. Het borstvlies bevat de weefsels die de borstholte en de buitenkant van de longen bekleden. Virussen of bacteriën leiden tot de ontsteking van het borstvlies. Patiënten met deze aandoening ervaren één of meer van volgende tekenen

• kortademigheid
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn die zich kan verspreiden naar de schouderbladen
• pijn op de borst die verergert is bij hoesten of niezen
• scherpe pijn bij het ademen

De arts kijkt naar de oorzaak van pleuritis en zet dan de nodige medicijnen en ondersteunende zorgen in.

Pneumothorax

De pleura duidt op de ruimte tussen de borstwand en de longen. Een klaplong (pneumothorax) komt tot stand doordat lucht binnenkomt in deze ruimte. Hierdoor ontstaat meer druk in de pleuraholte, wat leidt tot de instorting van een deel van de long of zelfs de hele long. Een pneumothorax resulteert uit een verwonding aan de borstkas, een longletsel of een complicatie van een longaandoening, zoals emfyseem (longziekte met kortademigheid en hoesten) of tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen).

Volgende symptomen zijn mogelijk bij een klaplong:

• beklemming op de borst
• blauwverkleuring van de huid of nagels
• een snelle hartslag (tachycardie)
• kortademigheid
• pijn op de borst die verergert bij de ademhaling of bij het hoesten
• vermoeidheid
• vergroting van de neusgaten wat duidt op ademhalingsproblemen

Patiënten met symptomen van pneumothorax moeten een arts raadplegen. Om te voorkomen dat de long van een patiënt instort, moet een arts mogelijk lucht uit de pleurale ruimte verwijderen.

Pulmonale hypertensie

Pulmonale hypertensie duidt op een verhoging van de bloeddruk in de longslagader. Deze ernstige aandoening resulteert mogelijk uit een aantal aandoeningen, waaronder hartaandoeningen, longaandoeningen, bindweefselaandoeningen en zelfs sommige medicijnen.

Tuberculose

Tuberculose is een relatief zeldzame oorzaak van pijn bij de ademhaling. Deze bacteriële infectie leidt tot diverse andere longklachten.

Virale infecties

Wanneer het ademen pijn doet, is dit soms te wijten aan een virale infectie. Volgende virussen leiden mogelijk tot ademhalingspijn:

• bof
• het adenovirus
• het Coxsackie-virus
• het cytomegalovirus (CMV)
• het Epstein Barr-virus (EBV)
• het respiratoir syncytieel virus (RSV)
• influenza
• parainfluenza

Andere longziekten

Ook andere longproblemen gaan mogelijk gepaard met ademhalingspijn zoals:

• astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen)
• bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen)
• een chronische obstructieve longziekte
• een empyeem (ophoping van pus is binnen de bekleding van de borstholte)
• inademingsletsels (inademing van giftige stoffen)

Musculoskeletale oorzaken van ademhalingen die pijnlijk zijn

Costochondritis

Costochondritis duidt op een ontsteking van het ribkraakbeen. Dit is kraakbeen dat het borstbeen en de ribben met elkaar verbindt. De oorzaak van deze ontsteking is niet altijd duidelijk, maar het mogelijk is costochondritis het gevolg van een verwonding aan de borstkas, ernstig hoesten of een luchtweginfectie. Costochondritis veroorzaakt meestal scherpe pijn en gevoeligheid rond het borstbeen. Deze pijn straalt uit naar de rug en verergert bij het diep ademhalen of hoesten. De tekenen doen soms denken aan een hartaanval. Costochondritis verbetert vaak spontaan, maar patiënten moeten een arts raadplegen als de pijn de dagelijkse activiteiten belemmert.

Gebroken rib

Een gebroken rib (ribfractuur) veroorzaakt vaak ribpijn die zich geleidelijk ontwikkelt en verergert met een diepe ademhaling en hoesten.

Letsel aan borstkas

Sommige patiënten kampen met een letsel aan de borstkas, bijvoorbeeld als gevolg van ernstig hoesten, een slag tegen de borstkas of een sportblessure. Wanneer een patiënt een verwonding aan de borstkas oploopt, zoals getrokken spieren, gebroken ribben of een gekneusde borstwand, kampt hij met een ademhaling die pijn doet. De pijn is voelbaar aan de kant van de verwonding. Ook ervaart een patiënt nog andere klachten, zoals kortademigheid, blauwe plekken en/of een huidverkleuring, pijn die uitstraalt naar de nek of rug. Bij een mild trauma aan de borstkas is rust en pijnstilling thuis voldoende. Bij een ernstigere verwonding is medische hulp nodig.

Alarmsymptomen

Ook een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) of hartaanval leiden mogelijk tot pijn bij het ademen. Dringende medische hulp is in deze gevallen noodzakelijk. Wanneer één of meer van volgende tekenen tot uiting komen, raadpleegt een patiënt het best zo snel mogelijk een arts.

• beklemming of pijn op de borst, vooral als deze gevoelens uitstralen naar de armen, de rug, de schouder, de nek of de kaak
• bewustzijnsverlies of een verlaagd bewustzijnsniveau
• bloed ophoesten
• een blauwe huid, blauwe vingers of blauwe nagels (cyanose)
• een bleke huidskleur
• een snelle ademhaling (tachypneu)
• ernstige kortademigheid
• happen naar lucht (luchthonger)
• koorts
• kortademigheid
• overmatig zweten
• pijn op de borst
• plotselinge duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
• verstikking
• verwardheid

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de medische geschiedenis van de patiënt en bevraagt hem ook over de aanwezige klachten. Vervolgens voert hij een lichamelijk onderzoek van de borstkas uit. De arts zet ook nog één of meer onderzoeken in om de oorzaak van de pijn bij de ademhaling op te sporen. De arts bestelt één of meer van volgende testen:

• een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
• een CT-scan
• een longfunctietest
• een elektrocardiografie (meting van de elektrische activiteit van het hart)
• een pulsoximetrie (meting van zuurstofgehalte in het bloed)
• een MRI-scan (is beter voor het visualiseren van zacht weefsel)
• een echocardiografie (echografie van het hart)
• een CT-angiografie (het radiografisch in beeld brengen van bloedvaten)
• een thoracentese (overtollig vocht in de pleuraholte verwijderen)
• een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen)
• een thoracoscopie (longen meteen visualiseren door middel een scoop in de borstholte)
• een longweefselbiopsie
• een bloedonderzoek
• een urineonderzoek

Thuisbehandelingen bij ademhalingspijn

Enkele tips verlichten de pijn op de borst en andere tekenen, zodat de patiënt minder pijn ervaart bij de ademhaling. De patiënt mag vrij verkrijgbare pijnstillende medicijnen nemen, zoals ibuprofen en paracetamol. Dit werkt vooral goed bij costochondritis en milde letsels aan de borstkas. Sommige patiënten met pericarditis bemerken een verbetering van de symptomen wanneer ze voorover leunen of juist rechtop gaan zitten. Patiënten die veel hoesten, mogen hoestmiddelen gebruiken om zo het ongemak te verlichten. Tot slot is het verstandig om de borstkas te doen ontspannen en langzamer te ademen.

Preventie

Sommige oorzaken van een pijnlijke ademhaling zijn niet duidelijk, en dan is het moeilijk om dit symptoom te voorkomen. Niettemin helpen enkele leefstijlveranderingen om het risico op ademhalingspijn, infecties die leiden tot ademhalingsproblemen en andere problemen met de borstkas te verminderen:

• een evenwichtige en gezonde voeding eten
• regelmatig de handen wassen en andere goede hygiënepraktijken uitoefenen
• regelmatig sporten
• stoppen met roken
• voldoende slapen
• zich jaarlijks laten vaccineren tegen de griep

Lees verder

• Aortadissectie: Scheur in wand van aorta met pijn op borst
• Pijn op de borst: Oorzaken en symptomen van borstpijn
• Pleuritis: Borstvliesontsteking met pijn op de borst
• Pleura-effusie: Vochtophoping tussen borstvlies en longvlies
• Ademhalingsproblemen: Oorzaken van moeite met ademen