Leverproblemen: symptomen, oorzaak, behandeling en preventie

Er zijn diverse soorten leverproblemen, variërend van milde tot ernstige leverproblemen. Wat zijn de symptomen als je lever niet goed werkt en hoe worden leverproblemen behandeld? Als je lever niet goed werkt, kan je last krijgen van allerlei klachten en symptomen, zoals geelzucht, pijn in de rechterbovenbuik en moeheid. De lever is een belangrijk en veelzijdig orgaan, dat zich onder de ribbenkast aan de rechterkant van de buik bevindt. De lever is essentieel voor het verteren van voedsel en het verwijderen van giftige stoffen uit het lichaam. Leverziekte kunnen worden geërfd (genetisch bepaald) of worden veroorzaakt door een aantal factoren die de lever aantasten, zoals virussen en chronisch buitensporig alcoholgebruik. Obesitas wordt ook geassocieerd met leverschade. Na verloop van tijd kan schade aan de lever littekenvorming (levercirrose) veroorzaken, wat kan leiden tot leverfalen, een levensbedreigende aandoening.

• Symptomen als je lever niet goed werkt
• Oorzaken van leverproblemen
• Infectie
• Verstoringen in het immuunsysteem
• Genetische factoren
• Kanker en andere gezwellen
• Andere oorzaken
• Risicofactoren
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling
• Preventie van leverproblemen
• Casus: Leverproblemen
• Patiënt
• Klachten
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Symptomen als je lever niet goed werkt

Welke klachten heb je bij een niet goed werkende lever? Wat zijn de symptomen die optreden bij leverproblemen? Een leveraandoening kan onder meer gepaard gaan met de volgende symptomen:

• Gele huid en geel oogwit (geelzucht);
• Buikpijn rechts bovenin de buik;
• Moeheid en algehele zwakte;
• Vocht in de enkels en benen (enkeloedeem) en de buik (ascites);
• Jeuk of jeukende huid;
• Donkere urinekleur;
• Bleke ontlasting;
• Opgezette lever;
• Misselijkheid of overgeven;
• Verlies van eetlust; en
• Verhoogde neiging tot bloeden en gemakkelijk blauwe plekken krijgen.

Oorzaken van leverproblemen

Leverziekte kunnen veel verschillende oorzaken hebben, waaronder de volgende.

Infectie

Parasieten en virussen kunnen de lever infecteren en de leverfunctie aantasten. De virussen die de lever beschadigen kunnen worden verspreid via bloed of sperma, besmet voedsel of water, of nauw contact met iemand die besmet is. De meest voorkomende vormen van leverontsteking zijn humane hepatitisvirussen, waaronder hepatitis A, hepatitis B en hepatitis C.

Verstoringen in het immuunsysteem

Bij auto-immuunziekten gaat het om ziekten waarbij je immuunsysteem bepaalde delen van je lichaam als lichaamsvreemd ziet en aanvalt, in dit geval de lever. Voorbeelden van auto-immuunleverziekten zijn onder meer:

• Auto-immuunhepatitis (AIH);
• Primaire biliaire cirrose (PBC);
• Primaire scleroserende cholangitis (PSC).

Genetische factoren

Een afwijkend gen geërfd van een of beide ouders kan ertoe leiden dat zich verschillende stoffen ophopen in de lever, wat resulteert in schade aan de lever. Genetische leverziekten zijn onder meer:

• Hemochromatose, een aandoening waarbij het lichaam te veel ijzer opslaat;
• Hyperoxaluria en oxalosis;
• De ziekte van Wilson, ook wel hepatolenticulaire degeneratie genoemd.

Kanker en andere gezwellen

Voorbeelden hiervan zijn leverkanker, galwegkanker en leveradenoom.

Andere oorzaken

Andere veelvoorkomende oorzaken van een leveraandoening zijn onder meer leveraandoening door chronisch alcoholmisbruik en leververvetting of steatose (ophoping van vet in de levercellen).

Risicofactoren

Factoren die het risico kunnen van een leveraandoening kunnen verhogen zijn onder meer:

• Fors en langdurig alcoholgebruik;
• Het injecteren van drugs door middel van gedeelde naalden;
• Tatoeages of piercings;
• Bloedtransfusie (met besmet bloed);
• Blootstelling aan andermans bloed en lichaamsvloeistoffen;
• Onbeschermde seks;
• Blootstelling aan bepaalde chemische stoffen of toxines (gifstoffen);
• Diabetes;
• Overgewicht of obesitas;
• Te hoge triglyceridenwaarden in je bloed.

Complicaties

Complicaties van leverziekte variëren en zijn afhankelijk van de oorzaak van de leverproblemen. Een onbehandelde leveraandoening kan uitmonden in leverfalen, een levensbedreigende aandoening.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Het vinden van de oorzaak en het in kaart brengen van de omvang van de leverschade, is nodig om te kunnen bepalen welke behandeling geïndiceerd is. Naast een uitgebreid vraaggesprek (anamnese), zal de arts je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren. Daarnaast zal bloedonderzoek nodig zijn. Leverfunctietesten kunnen worden gebruikt om leverziekte te diagnosticeren. Ander bloedonderzoek kan gedaan worden om te zoeken naar specifieke leverproblemen of genetische aandoeningen.

Beeldvormend onderzoek

Voorts kan beeldvormend onderzoek nodig zijn, zoals een CT-scan, MRI-scan en echografie. Dergelijk onderzoek kan schade aan de lever laten zien. Ook kan een leverbiopsie nodig zijn. Het verwijderen van een weefselmonster (biopsie) van de lever kan helpen bij het stellen van de diagnose. Een leverbiopsie wordt meestal uitgevoerd met een lange naald die wordt ingebracht door de huid om een weefselmonster te extraheren. Vervolgens wordt het weefsel geanalyseerd in een laboratorium.

Behandeling

De behandeling van een leverziekte hangt af van de diagnose. Sommige leverproblemen kunnen worden behandeld met aanpassingen van je levensstijl, zoals stoppen met het gebruik van alcohol of gewichtsverlies, meestal als onderdeel van een medisch programma dat een zorgvuldige controle van de leverfunctie omvat. Andere problemen met de lever kunnen worden behandeld met medicijnen of zo nodig met een operatie. Voor de behandeling van een leverziekte die kan leiden tot leverfalen, kan een levertransplantatie nodig zijn.

Preventie van leverproblemen

Een leverziekte kan je voorkomen door de volgende maatregelen in acht te nemen:

• Drink met mate of drink bij voorkeur helemaal geen alcohol.
• Vermijd risicovol gedrag, zoals intraveneus drugsgebruik, het delen van naalden, seks met wisselende partners of onbeschermde seks. Als je ervoor kiest om tatoeages of piercings te laten zetten, let dan goed op hygiëne en veiligheid.
• Laat je vaccineren tegen hepatitis A en B.
• Gebruik verstandig medicijnen.
• Voorkom contact met bloed en lichaamsvloeistoffen van andere mensen.
• Wees voorzichtig met gevaarlijke stoffen. Zorg ervoor dat de ruimte wordt geventileerd en draag een mondkapje of gasmasker en beschermende kleding, bij het spuiten van insecticiden, fungiciden (chemische middelen om schimmels mee te bestrijden of te doden), verf en andere giftige chemicaliën. Volg altijd de instructies op van de fabrikant.
• Bescherm je huid. Draag handschoenen, lange mouwen, een hoed en een masker bij het gebruik van insecticiden en andere giftige chemicaliën.
• Zorg voor een gezond gewicht. Obesitas kan niet-alcoholische steatohepatitis (NASH) veroorzaken.
• Eet gezonde voeding voor de lever, zoals avocado.

Casus: Leverproblemen

Patiënt

Mark, 55 jaar, projectmanager.

Klachten

Mark heeft al maanden last van vermoeidheid, geelzucht (gele huid en ogen), en onverklaarbaar gewichtsverlies. Hij heeft pijn in de rechterbovenbuik en merkt donkere urine en lichtgekleurde ontlasting op.

Onderzoek

• Anamnese: Mark heeft een geschiedenis van alcoholgebruik, ofschoon hij nu minder drinkt. Geen familiegeschiedenis van leverziekten, maar wel diabetes. Zijn dieet is de laatste tijd verslechterd door stress op het werk.
• Fysiek onderzoek: Gele huid en ogen. Vergrote, gevoelige lever bij aanraking. Vochtophoping in de buik (ascites) en spierafbraak zichtbaar.
• Laboratoriumonderzoek: Verhoogde leverenzymen en bilirubine, verlaagde albumine. Mark's INR is verhoogd, wat duidt op slechte leverfunctie.
• Beeldvorming: Echografie toont levercirrose. Verdere beeldvorming nodig voor onderzoek naar levernodules.

Diagnose

Levercirrose, waarschijnlijk door langdurig alcoholgebruik en leververvetting.

Behandeling

• Leefstijl: Mark moet stoppen met alcohol om verdere leverschade te voorkomen. Een eiwitrijk en vetarm dieet wordt aanbevolen.
• Medicatie: Diuretica om vochtophoping te verminderen. Vitamine K voor stollingsproblemen.
• Complicaties: Regelmatige controles en screening op leverkanker zijn essentieel.

Advies

• Dieet: Mark moet een levervriendelijk dieet volgen, veel water drinken en zijn vetinname verminderen.
• Gewicht: Mark moet gecontroleerd afvallen om de druk op zijn lever te verminderen.
• Follow-up: Regelmatige bezoeken aan de hepatoloog om leverfunctie en mogelijke complicaties te monitoren

.

Prognose

Mark’s prognose hangt af van de mate van leverschade en zijn aanpassing aan een gezondere leefstijl. Stoppen met alcohol en een strikt dieet kunnen verdere schade vertragen. Regelmatige controle blijft cruciaal om complicaties vroegtijdig op te sporen.

Lees verder

• Leveraandoeningen: symptomen, oorzaken en behandeling
• Leveraandoening door alcohol: pijn in de rechter bovenbuik
• Leverziekten: symptomen, oorzaken, soorten en behandeling
• Leverfunctieonderzoek: verstoorde leverfunctie symptomen
• Leverwaarden: symptomen normale en verhoogde leverwaarden