Speekselklierbiopsie: Weefsel van speekselklier wegnemen

Een speekselklierbiopsie is een medische procedure waarbij een arts cellen of een stukje weefsel uit een speekselklier verwijdert om dit microscopisch te laten onderzoeken in een laboratorium. Deze procedure is noodzakelijk om de oorzaak van een knobbeltje in de speekselklier vast te stellen of om het Sjögren-syndroom te diagnosticeren. De meeste patiënten ervaren slechts mild ongemak tijdens het onderzoek. Hoewel de procedure doorgaans veilig is, kunnen er af en toe complicaties optreden zoals infecties of bloedingen.

• Locatie van speekselklieren
• Indicaties voor een speekselklierbiopsie
• Voorbereiding op de speekselklierbiopsie
• Tijdens de speekselklierbiopsie
• Naaldbiopsie
• Open chirurgische biopsie
• Na de speekselklierbiopsie
• Resultaten van de speekselklierbiopsie
• Normale resultaten
• Abnormale resultaten
• Risico’s en complicaties
• Preventie en nazorg

Locatie van speekselklieren

Mensen hebben verschillende paren speekselklieren die speeksel in de mondholte afgeven. De belangrijkste speekselklieren zijn:

• Parotisklieren: Deze grote speekselklieren bevinden zich aan beide zijden van het gezicht, net voor de oren.
• Submandibulaire klieren: Deze bevinden zich onder de kaak, aan beide zijden.
• Sublinguale klieren: Deze zijn gelegen onder de tong, op de mondbodem.
• Daarnaast zijn er honderden tot duizenden kleinere speekselklieren verspreid in de lippen, wangen en tong.

Indicaties voor een speekselklierbiopsie

Een speekselklierbiopsie wordt uitgevoerd om de oorzaak van abnormale knobbeltjes of gezwellen in de speekselklieren vast te stellen. Deze gezwellen kunnen voortkomen uit tumoren of obstructies (verstoppingen). De biopsie kan ook helpen bij het identificeren van het type gezwel. Bovendien wordt een speekselklierbiopsie ingezet om het Sjögren-syndroom (een chronische auto-immuunaandoening gekenmerkt door droge ogen, droge keel en droge mond) te diagnosticeren.

Voorbereiding op de speekselklierbiopsie

Soms moet de patiënt enkele uren voor het onderzoek vasten en mogelijk enkele dagen van tevoren stoppen met het gebruik van bloedverdunnende medicijnen zoals aspirine of warfarine (Coumadin). De arts zal specifieke instructies geven over hoe zich voor te bereiden op de biopsie.

Tijdens de speekselklierbiopsie

Naaldbiopsie

Bij een naaldbiopsie reinigt de arts eerst de huid of het slijmvlies boven de speekselklier met ontsmettingsalcohol en injecteert een lokaal verdovingsmiddel om het gebied te verdoven. Dit kan een prikkelend of brandend gevoel veroorzaken. Zodra het gebied gevoelloos is, plaatst de arts een naald in de speekselklier. Het inbrengen van de naald duurt meestal één à twee minuten en kan enige druk of ongemak veroorzaken. Daarna wordt een klein stukje weefsel of cellen verwijderd en naar een laboratorium gestuurd voor verder onderzoek.

Open chirurgische biopsie

Bij een open chirurgische biopsie, uitgevoerd bij de lippen of de parotisklier, verwijdert de arts een groter stuk weefsel om ziekten zoals het Sjögren-syndroom te diagnosticeren. Dit kan een injectie van verdovingsmiddel in de lip of aan de voorkant van het oor vereisen. Meerdere weefselmonsters worden meestal verzameld en na de wegname worden de incisiegebieden gehecht.

Na de speekselklierbiopsie

Na de biopsie kan het gebied waaruit weefsel is verwijderd nog enkele dagen gevoelig of gekneusd aanvoelen. Dit is normaal en de symptomen nemen doorgaans vanzelf af.

Resultaten van de speekselklierbiopsie

Normale resultaten

Bij normale resultaten toont het speekselklierweefsel geen afwijkingen en zijn er geen tekenen van ziekte of abnormale groei.

Abnormale resultaten

Abnormale resultaten kunnen wijzen op:

• Een speekselklierinfectie
• Een speekselkliertumor
• Het Sjögren-syndroom
• Sarcoïdose (aandoening die symptomen vertoont in ogen, huid, longen en zenuwstelsel)
• Sommige vormen van kanker
• Speekselklierstenen

Risico’s en complicaties

Hoewel de speekselklierbiopsie over het algemeen veilig is, zijn er enkele risico’s aan verbonden, waaronder:

• Allergische reacties op de verdoving
• Bloedingen
• Infecties, met symptomen zoals koorts, zwelling en drainage van vloeistof op de biopsieplaats
• Verwondingen aan de aangezichtszenuw (nervus trigeminus)
• Gevoelloosheid van de lip

Preventie en nazorg

Om het risico op complicaties te minimaliseren, is het belangrijk om de instructies van de arts nauwkeurig op te volgen. Dit omvat het volgen van dieet- en medicatierichtlijnen vóór de procedure en het zorgen voor goede nazorg na de biopsie. Eventuele ongewone symptomen of complicaties moeten onmiddellijk worden gemeld aan de behandelend arts.

Lees verder

• Speekselklierinfectie: Parotitis en sialoadenitis
• Speekselklierkanker: Kanker in speekselklier met pijn
• Speekselklierstenen: Pijn en zwelling in mond en gezicht
• Sjögren-syndroom: Aandoening met droge ogen, mond en keel
• Kwaadaardige of goedaardige speekselkliertumoren