Portale hypertensie: symptomen, oorzaken en behandeling

Portale hypertensie is een toename van de druk in de poortader, die bloed van de spijsverteringsorganen naar de lever vervoert. De meest voorkomende oorzaak is levercirrose, maar trombose kan ook de oorzaak zijn. Er zijn veel oorzaken van levercirrose, maar overmatig alcoholgebruik is de meest voorkomende. Andere oorzaken zijn virale hepatitis, auto-immuun hepatitis, primaire biliaire cirrose, primaire scleroserende cholangitis en sommige stofwisselingsziekten. Portale hypertensie kan ook ontstaan als gevolg van een parasitaire ziekte, die veel voorkomt in het Midden-Oosten en delen van Zuid-Amerika. Andere aandoeningen zoals stollingsstoornissen en alvleesklieraandoeningen kunnen ook leiden tot portale hypertensie.

• Wat is portale hypertensie?
• Oorzaken
• Symptomen van portale hypertensie
• Onderzoek en diagnose
• Diagnostisch onderzoek
• Onderzoek voorafgaande aan een operatie
• Behandeling
• Eerste niveau van behandeling
• Veranderingen in voeding en levensstijl
• Tweede niveau van behandeling
• Prognose
• TIPS
• DSR

Wat is portale hypertensie?

Portale hypertensie is een toename van de druk in de poortader (de ader die bloed van de spijsverteringsorganen naar de lever transporteert). De toename in druk wordt veroorzaakt door een verstopping in de bloedstroom door de lever. Verhoogde druk in de poortader zorgt ervoor dat zich grote aders (varices) ontwikkelen in de slokdarm (slokdarmspataderen) en maag om de blokkade te omzeilen. De spataderen worden fragiel en kunnen gemakkelijk bloeden.

Oorzaken

De meest voorkomende oorzaak van portale hypertensie is levercirrose of littekenvorming in de lever. Cirrose is het gevolg van leverbeschadiging veroorzaakt door hepatitis, jarenlange alcoholmisbruik of andere oorzaken van leverschade. Bij levercirrose blokkeert het littekenweefsel de bloedstroom door de lever en vertraagt ​​het de verwerkingsfuncties. Portale hypertensie kan ook worden veroorzaakt door trombose of een bloedstolsel dat zich in de poortader ontwikkelt.

Symptomen van portale hypertensie

De belangrijkste symptomen en complicaties van portale hypertensie zijn onder meer:

• Gastro-intestinale bloedingen: zwarte, teerachtige ontlasting of bloed in de ontlasting; of het braken van bloed als gevolg van de spontane breuk en bloeding van varices.
• Ascites: een ophoping van vocht in de buik.
• Encefalopathie (een stoornis in de hersenen): verwardheid en vergeetachtigheid veroorzaakt door een slechte leverfunctie en het bloed dat wegstroomt van de lever.
• Verlaagde niveaus van bloedplaatjes of verlaagd aantal witte bloedcellen.

Onderzoek en diagnose

Diagnostisch onderzoek

Hoe wordt de diagnose portale hypertensie gesteld? Endoscopisch onderzoek, röntgenonderzoek en laboratoriumtesten kunnen bevestigen dat er sprake is van varicesbloedingen. Verdere behandeling is noodzakelijk om het risico op terugkerende bloedingen te verminderen.

De volgende onderzoeken zijn nodig om de omvang en ernst van de portale hypertensie vast te stellen:
evaluatie van je medische geschiedenis.

• een uitgebreid lichamelijk onderzoek.
• bloedonderzoek
• angiogram (waarmee bloedvaten en hartkamers met behulp van contrastvloeistof worden afgebeeld met röntgenfoto's)
• echografie
• endoscopie

Onderzoek voorafgaande aan een operatie

Voordat een operatieve ingreep kan worden uitgevoerd, kan de arts nog bepaalde preoperatieve tests laten uitvoeren, waaronder een elektrocardiogram (ook wel ECG of hartfilmpje genoemd), röntgenfoto van de borstkas of aanvullende bloedonderzoeken.

Behandeling

Eerste niveau van behandeling

Wanneer je voor de eerste keer wordt gediagnosticeerd met slokdarmspataderbloedingen, kun je worden behandeld met endoscopische behandeling of medicijnen. Veranderingen in voeding en levensstijl zijn ook belangrijk.

Endoscopische behandeling
Dit bestaat uit het wegspuiten van spataderen (sclerotherapie) of het afbinden ervan. Sclerotherapie is een procedure die wordt uitgevoerd door een gastro-enteroloog waarbij een oplossing wordt geïnjecteerd in de bloedende varices om het risico van bloeding te stoppen of te beheersen. Afbinden is een procedure waarbij een gastro-enteroloog elastiekjes gebruikt om de bloedtoevoer naar elke vergrote ader te blokkeren.

Medicatie
Medicijnen zoals bètablokkers of nitraten kunnen alleen of in combinatie met endoscopische behandeling worden voorgeschreven om de druk in de varices te verminderen en het risico van recidiverende bloedingen verder te verminderen. Medicijnen zoals propranolol en isosorbide kunnen worden voorgeschreven om de druk in de poortader te verlagen en het risico van terugkerende bloedingen te verminderen. Het medicijn lactulose kan helpen om verwardheid en andere mentale veranderingen geassocieerd met encefalopathie te behandelen.

Veranderingen in voeding en levensstijl

Door goede voedingsgewoonten in acht te nemen en een gezonde levensstijl te behouden, zal de lever naar behoren werken. Enkele van de dingen die je kunt doen om de functie van de lever te verbeteren, zijn de volgende maatregelen:

Gebruik geen alcohol en wees voorzichtig met verkrijgbare medicijnen
Neem geen vrij verkrijgbare medicijnen zonder eerst de arts of verpleegkundige te raadplegen. Sommige medicijnen kunnen de leverziekte verergeren en ze kunnen de positieve effecten van de andere voorgeschreven medicijnen verstoren.

Voeding
Volg de voedingsrichtlijnen die de arts of verpleegkundige je heeft gegeven. Volg een natriumarm (zoutarm) dieet. Een verminderde eiwitinname is alleen vereist als verwardheid een symptoom is. Je diëtist kan je helpen om een maaltijdplan op te stellen om de voedingsrichtlijnen te volgen.

Tweede niveau van behandeling

Als het eerste niveau van de behandeling de bloeding niet met succes onder controle heeft gebracht, dan heb je mogelijk een van de volgende decompressieprocedures nodig om de druk in deze aderen te verminderen.

• Transjugulaire intrahepatische portosystemische shunt (TIPS): een radiologische procedure waarbij een stent (een buisvormig instrument) in het midden van de lever wordt geplaatst.
• Distale splenorenale shunt (DSR): een chirurgische procedure die de ader van de milt verbindt met de linker nierader om de druk in de varices te verminderen en de bloeding onder controle te houden.

Prognose

TIPS

De TIPS-procedure reguleert de bloeding onmiddellijk bij meer dan 90% van de patiënten met portale hypertensie. Bij ongeveer 20% van de patiënten kan de shunt echter versmallen, waardoor spataderen op een later tijdstip opnieuw kunnen bloeden.

DSR

De DSR-procedure biedt goede langetermijncontrole van bloedingen bij veel mensen met portale hypertensie. DSR reguleert de bloeding bij meer dan 90% van de patiënten, met het grootste risico op nieuwe bloedingen in de eerste maand.

Lees verder

• Levercirrose: symptomen, leverklachten, oorzaken en alcohol
• Lever uit balans: symptomen van een overbelaste lever
• Leveraandoening door alcohol: pijn in de rechter bovenbuik
• Lever: functie, werking, ligging en gezond houden van lever
• Leverwaarden: symptomen normale en verhoogde leverwaarden