Keratosis obturans: Opbouw van keratine in gehoorgang

Keratosis obturans is een zeldzame aandoening waarbij een patiënt te maken krijgt met een verhoornde prop in de binnenste helft van de gehoorgang als gevolg van een opbouw van keratine. Deze prop is niet hetzelfde als gewoon oorsmeer dat aan de buitenste helft te vinden is. De aandoening komt wellicht tot stand door een fout in het huidmigratieproces. De ooraandoening komt vaker voor wanneer de patiënt kampt met onder andere bepaalde infecties of huidaandoeningen. Oorpijn en gehoorverlies zijn enkele symptomen van de halfharde oorprop in de gehoorgang. De arts moet de prop verwijderen via een microscoop en later nog meermaals het oor reinigen zodat de prop niet terugkomt. Een behandeling van deze ooraandoening is nodig omdat anders mogelijk ernstige complicaties ontstaan, zoals een infectie die zich verspreidt naar andere lichaamsstructuren.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Opbouw van keratine in binnenste helft gehoorgang
• Risicofactoren van ooraandoening
• Keratosis obturans versus oorsmeer
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Verhoornde oorprop verwijderen
• Prognose na verwijdering keratineprop in oor of oren
• Complicaties van keratineprop in gehoorgang

Epidemiologie

De zeldzame ooraandoening komt vaker voor bij patiënten jonger dan vijftig jaar.

Oorzaken: Opbouw van keratine in binnenste helft gehoorgang

Keratine is een vezelachtig eiwit dat sterkte en stijfheid geeft aan huid en nagels. Bij keratosis obturans ontstaat om onbekende redenen (oktober 2020) een opbouw van keratine in de binnenste helft van de gehoorgang waardoor uiteindelijk een halfharde prop wordt gevormd. Dit is mogelijk te wijten aan een probleem met de productie van huidcellen in de gehoorgang. Ook gebeurt mogelijk een overstimulatie van de oorsmeerklieren door het zenuwstelsel wat dan leidt tot de vorming van de keratineprop.

Risicofactoren van ooraandoening

Keratosis obturans is mogelijk een symptoom van een systemische aandoening, waarbij chronische sinusitis en bronchiëctasieën (verwijde en geïrriteerde luchtwegen) betrokken zijn. Ook een eerder gelokaliseerde bacteriële infectie of schimmelinfectie is een risicofactor. Verder komt de ooraandoening vaker tot stand wanneer de patiënt een trauma aan de gehoorgang gehad heeft. Patiënten met een aangetast immuunsysteem lijden ook vaker aan keratosis obturans. Andere risicofactoren omvatten eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid), seborreïsche dermatitis (huidziekte met hoofdroos en rode huid) of een smalle of slecht geventileerde gehoorgang.

Keratosis obturans versus oorsmeer

De obstructie (verstopping) van keratosis obturans door een keratineprop is anders dan de verstopping door oorsmeer, omdat de prop van keratosis obturans zich vormt in de binnenste helft van de gehoorgang (in tegenstelling tot de buitenste helft bij oorsmeer). Bovendien bevat de prop bij keratosis obturans geen zweet en oliën. Een verhoornde prop is bijgevolg doorgaans harder van textuur en lichter van kleur dan typische oorsmeer.

Symptomen

Beide oren zijn in de helft van de gevallen aangetast. Milde tot ernstige oorpijn, geleidend gehoorverlies, een ontsteking in de gehoorgang en tinnitus aurium (oorsuizen) zijn algemene kenmerken van een verhoornde oorprop.

Diagnose en onderzoeken

De arts onderzoekt de gehoorgang en bevraagt de patiënt over de aanwezige klachten. De arts bestelt verder een CT-scan of röntgenfoto van het hoofd om een diagnose van het probleem te kunnen stellen.

Behandeling: Verhoornde oorprop verwijderen

De behandeling van keratosis obturans bestaat uit een mechanische verwijdering van de verhoornde oorprop, vaak met behulp van een operatiemicroscoop. De arts moet voorzichtig zijn bij het verwijderen van een keratineprop, aangezien er soms botvernietiging aanwezig is onder de huid, met mogelijke blootstelling van de aangezichtszenuw. Zodra de gehoorgang weer vrij is, is een regelmatige verwijdering van ophopende huidcellen meestal nodig om een herhaling te voorkomen.

Prognose na verwijdering keratineprop in oor of oren

Een lopende mechanische reiniging van het oor leidt vaak tot een uiteindelijke oplossing van de aandoening. Het is heel belangrijk dat de patiënt regelmatig teruggaat naar de arts voor de oorreiniging omdat anders mogelijk infecties of andere complicaties ontstaan.

Complicaties van keratineprop in gehoorgang

Indien onbehandeld gaat het bot van de gehoorgang eroderen. Hierdoor wordt mogelijk de gezichtszenuw aangetast, met aangezichtsverlamming tot gevolg. Hoewel de ooraandoening geen infectueus proces op zich is, leidt keratose obturans mogelijk tot een infectie, en dan vooral in de oren van patiënten met een verzwakt immuunsystemen, zoals patiënten met hiv of suikerziekte. Als dit onbehandeld blijft, verspreidt de infectie van keratosis obturans zich naar structuren buiten de gehoorgang, inclusief de kaak, de tanden en de schedelbasis, hetgeen dan uiteindelijk resulteert in sepsis (bloedvergiftiging).