Stukjes en vlokjes in de urine: oorzaken van urinesediment

Urinesediment zijn niet oplosbare vlokjes of stukjes in de urine. Waarom zit er soms sediment in de urine? Urine is onder normale omstandigheden helder en niet troebel, hoewel de kleur kan variëren. Sediment of deeltjes in je urine kunnen het troebel maken. In veel gevallen kan sediment alleen worden opgespoord door een klinische test, zoals een urineanalyse. Sediment bestaat vaak uit microscopische deeltjes, verschillende soorten cellen, gruis van je urinewegen en slijm.

• Wat is normaal urinesediment?
• Oorzaken van stukjes en vlokjes in de urine
• Acute blaasontsteking
• Diabetes
• Bloed in de urine
• Kathetergeassocieerde urineweginfectie
• Blaasstenen
• Uitdroging
• Schimmelinfectie
• Soa's
• Zwangerschap
• Prostaatontsteking
• Bij welke symptomen de huisarts inschakelen?
• Behandeling van stukjes en vlokjes in de urine

Wat is normaal urinesediment?

Gezonde urine kan kleine hoeveelheden onzichtbaar sediment bevatten, waaronder:

• kleine hoeveelheden weefsel
• eiwit
• bloed- en huidcellen
• amorfe kristallen

Urinesediment vormt een probleem als er te veel bezinksel is, wanneer er hoge niveaus van bepaalde soorten cellen in de urine aanwezig zijn of als er bepaalde soorten kristallen in de urine aanwezig zijn.

Oorzaken van stukjes en vlokjes in de urine

Er zijn een aantal aandoeningen die sediment in je urine kunnen veroorzaken. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak te achterhalen zodat deze tijdig en op de juiste manier kan worden behandeld.

Acute blaasontsteking

Acute blaasontsteking is een plotselinge ontsteking van de blaas. Deze aandoening wordt vaak veroorzaakt door een bacteriële infectie en kan troebele urine of bloed in de urine veroorzaken. Je hebt in de volgende gevallen meer kans om acute blaasontsteking te krijgen:

• blaasstenen
• verkeerd afvegen na het poepen
• afwijkingen van de urinewegen
• diabetes
• het hebben van een katheter
• seksuele activiteit

Diabetes

Diabetes kan sediment in je urine veroorzaken als gevolg van nierproblemen die een complicatie van de aandoening kunnen zijn. Het kan er ook voor zorgen dat glucose als sediment in je urine verschijnt. Diabetes is van invloed op de manier waarop je vet metaboliseert. Ketonen, die een bijproduct zijn van dit proces, kunnen in je urine worden vrijgegeven en als sediment verschijnen.

Bloed in de urine

Hematurie (oftewel bloed in de urine) is een veelvoorkomende oorzaak van bezinksel in je urine. De term zelf betekent gewoon dat je bloed in je urine hebt. Er zijn verschillende oorzaken van hematurie, waaronder:

• urineweginfectie
• medicijnen
  Urineonderzoek in het laboratorium / Bron: Tyler Olson/Shutterstock
• nierziekte
• lichamelijk trauma
• nierstenen
• herhaald gebruik van een katheter

Urine kan roze, bruin of rood lijken of rode stukjes bevatten. Soms zie je het bloed niet met je blote oog en kan het alleen worden vastgesteld in een laboratoriumtest.

Kathetergeassocieerde urineweginfectie

Een kathetergeassocieerde urineweginfectie kan optreden als je een verblijfskatheter in je urethra of plasbuis hebt, een zogeheten urethrale verblijfskatheter. Symptomen lijken op een algemene urineweginfectie en bestaan uit:

• bloedige of troebele urine
• korrelige deeltjes of slijm in de urine
• urine met een sterke geur
• pijn in je onderrug
• rillingen en koorts

Er zijn meerdere manieren waarop bacteriën of schimmels in je urinewegen terecht kunnen komen en een kathetergeassocieerde urineweginfectie kunnen veroorzaken:

• via de katheter
• bij het inbrengen
• als de afvoertas niet goed is geleegd
• als de katheter niet vaak genoeg of niet goed wordt schoongemaakt
• als bacteriën uit ontlasting op je katheter terechtkomen

Blaasstenen

Blaasstenen kunnen voorkomen wanneer mineralen in de urine kristalliseren, waardoor steken of gruis ontstaan. Dit gebeurt meestal wanneer je blaas niet volledig wordt geleegd en in de achterblijvende urine zich kristallen ontwikkelen. Kleine stenen kunnen op natuurlijke wijze worden uitgeplast, maar grotere blaasstenen kunnen een operatie vereisen. Symptomen van blaasstenen kunnen bestaan uit:

• pijn in de onderbuik
• moeite met plassen
• bloed in de urine
• troebele urine

Uitdroging

Uitdroging kan een hele reeks problemen veroorzaken, waaronder urinaire complicaties. Uitdroging treedt op wanneer je meer vocht verliest dan je binnenkrijgt en komt vaak door zweten en tegelijkertijd niet genoeg drinken, vooral door actieve personen en sporters. Het kan ook gebeuren door koorts, overmatig urineren of ziekte. Dagelijks voldoende drinken kan uitdroging voorkomen. Symptomen van uitdroging kunnen zijn:

• verminderde urineproductie, donkere urine of troebele urine
• hoofdpijn
• overmatige dorst
• slaperigheid (verstopping)
• obstipatie
• duizeligheid

Schimmelinfectie

Een schimmelinfectie, met name van de vagina (een vaginale schimmelinfectie), wordt veroorzaakt door een te sterke groei van Candida, een schimmel. Een andere naam voor de infectie is candidiasis. Het kan de volgende klachten veroorzaken:

• vaginale jeuk
• branderige vagina
• vaginale afscheiding
• pijn bij het plassen
• deeltjes in de urine

Soa's

Verschillende seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) kunnen sediment in je urine veroorzaken. Symptomen van soa's kunnen bestaan uit:

• troebele urine
• brandend gevoel of jeuk in je genitale gebied
• abnormale afscheiding
• pijn bij het plassen
• bekkenpijn

Zwangerschap

Troebele urine tijdens de zwangerschap kan soms een gevolg zijn van hormonen. Het kan ook een teken zijn van uitdroging of een urineweginfectie, zoals een blaasontsteking. Wanneer je zwanger bent, is het belangrijk om bedacht te zijn op een urineweginfectie en deze niet onbehandeld te laten. Als je troebele urine of sediment in je urine opmerkt, drink dan voldoende en neem contact op met je huisarts.

Prostaatontsteking

De prostaatklier bevindt zich onder de blaas en produceert prostaatvocht voor het vervoeren van zaadcellen. Wanneer de prostaat groter wordt (vergrote prostaat) of ontstoken raakt (prostaatontsteking), dan kunnen er klachten optreden. Een ontsteking van de prostaat wordt meestal veroorzaakt door bacteriën uit urine die in de prostaat lekken, maar het kan ook worden veroorzaakt door zenuwbeschadiging van de lagere urinewegen. Vaak is er geen hoofdoorzaak. Symptomen kunnen bestaan uit:

• pijn of brandend gevoel bij plassen
• troebele of bloedige urine
• pijn in de onderbuik, lies of rug
• moeite met plassen
• steeds aandrang om te plassen
• pijnlijke ejaculatie of zaadlozing

Bij welke symptomen de huisarts inschakelen?

Als je pijn hebt bij het plassen of als je bloed in je urine ziet of je urine is troebel, neem dan contact op met je huisarts. Als je zwanger bent en een van de bovengenoemde symptomen opmerkt, neem dan contact op met je verloskundige of huisarts. Als je een katheter hebt, of als je zorgt voor iemand met een katheter en je hebt koorts, bel dan de arts, want dit kan een teken zijn van een infectie.

Je urine moet helder zijn en vrij van zichtbaar sediment (dus geen stukjes of vlokjes). Als dit niet het geval is, neem dan contact op met je huisarts.

Behandeling van stukjes en vlokjes in de urine

• Acute blaasontsteking:
• Behandeling met antibiotica, zoals trimethoprim-sulfamethoxazole of nitrofurantoïne.
• Drink veel water om de bacteriën uit je blaas en de rest van je urinewegen te spoelen.
• Diabetes:
• Controle van de bloedsuikerspiegel door medicatie, dieet en lichaamsbeweging.
Zorg voor voldoende beweging! / Bron: Istock.com/Martinan
• Adequate hydratatie om de nieren te ondersteunen.
• Bloed in de urine:
• Behandeling is afhankelijk van de oorzaak, variërend van antibiotica voor infecties tot procedures of chirurgie voor andere aandoeningen.
• Onderzoek door een arts is nodig om de specifieke oorzaak vast te stellen.
• Kathetergeassocieerde urineweginfectie:
• Verwijdering of vervanging van de katheter.
• Antibiotica om de infectie te behandelen.
• Blaasstenen:
• Verhoogde vochtinname om stenen weg te spoelen.
• Chirurgische verwijdering kan nodig zijn bij grote of pijnlijke stenen.
• Uitdroging:
• Verhoogde vochtinname om dehydratatie te corrigeren.
• Onderliggende oorzaak van uitdroging behandelen, zoals infecties of gastro-intestinale problemen.
• Schimmelinfectie:
• Antischimmelmedicijnen, zoals fluconazol.
• Goede persoonlijke hygiëne in acht nemen.
• Soa's:
• Antibiotica voor bacteriële infecties zoals chlamydia of gonorroe.
• Antivirale medicijnen voor virale infecties zoals herpes;.
• Zwangerschap:
• Monitoring van de zwangerschap door huisarts en verloskundige.
• Indien nodig, levensstijlaanpassingen en andere medicatie.
• Prostaatontsteking:
• Antibiotica om bacteriële infecties te behandelen.
• Ontstekingsremmende medicijnen voor pijnverlichting.
• In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn.

Lees verder

• Witte vlokjes in urine: oorzaken van sliertjes en draadjes
• Troebele urine: oorzaken troebele plas met een sterke geur
• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Urineonderzoek: urinetest en waarden van urineonderzoek
• Urine of plas: afwijkingen in kleur of hoeveelheid urine