Bloed bij de ontlasting: symptomen, oorzaken en behandeling

Bloed bij de ontlasting kan een beangstigende ervaring zijn. Bloed bij de ontlasting kan zich openbaren als een rode streep bloed of als donkere, zwarte ontlasting indien het bloed uit hoger gelegen delen van het maag-darmkanaal afkomstig is. Terwijl bloed bij de ontlasting kan wijzen op een serieus probleem, is dat niet altijd het geval. Zo komt een rode streep bloed op de ontlasting vooral voor als er een aambei bloedt of als er een anuskloofje ervoor zorgt dat tijdens het poepen een bloedvaatje lekt. Dit zijn vervelende, doch onschuldige aandoeningen. Met de juiste behandeling en het toepassen van wat leefregels, kan dit euvel adequaat worden aangepakt. Soms is er sprake van een meer ernstige aandoening, zoals een chronische darmziekte.

• Bloed bij de ontlasting
• Epidemiologie
• Mechanisme achter bloed in je poep
• Symptomen bloed in poep
• Hoe ziet bloed in ontlasting eruit?
• Bloed en slijm in ontlasting
• Oorzaken van bloed bij de ontlasting
• Streep bloed op ontlasting
• Zwarte poep
• Occult bloed in de ontlasting
• Occult bloed in je poep
• Bloedingsstoornissen
• Peutz-Jeghers-syndroom
• Helder rood bloed bij de poep
• Aambeien
• Kloofje of scheurtje in de anus
• Gesprongen adertje
• Enderdarmontsteking
• Anale fistel
• Gastro-enteritis (buikgriep)
• Rectum- of anuskanker
• Donkerrood bloed in ontlasting
• Divertikels
• Poliepen of kanker
• Darmontsteking
• Chronische darmontsteking
• Angiodysplasie
• Ischemische colitis
• Oorzaken van zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting
• Maagzweer
• Slokdarmspataderen
• Ischemische colitis
• Maagkanker
• Risicogroepen en -factoren
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van bloed bij de ontlasting
• Voeding en leefstijl aanpassingen
• Medicatie en topische behandelingen
• Endoscopische behandelingen
• Chirurgische ingrepen
• Preventieve behandeling en follow-up
• Prognose

Bloed bij de ontlasting

Het begint vaak met een kleine schrik. Een stipje rood op het toiletpapier, een onverwachte rode of donkerbruine tint in het toiletwater – en meteen is daar de vraag: "Wat betekent dit?" Voor velen voelt bloed in de ontlasting als een alarmsignaal, en terecht. Hoewel het meestal niets ernstigs is, kan het ook een teken zijn dat je lichaam aandacht vraagt.

Bloed in de ontlasting kan van alles betekenen, afhankelijk van kleur, hoeveelheid en frequentie. Soms is het een kleine scheurtje, veroorzaakt door een stevige stoelgang of een verstopping, een zogenoemde anale fissuur. Ook aambeien zijn een veelvoorkomende oorzaak: die zwellingen in het laatste stukje van je darmen kunnen bij inspanning bloeden, vooral bij harde ontlasting. Gelukkig zijn deze oorzaken meestal onschuldig en verdwijnen ze met wat zorg en tijd vanzelf.

Maar soms is het bloed donkerder, bijna zwart – wat kan wijzen op een probleem hoger in het spijsverteringskanaal, zoals een maagzweer of ontsteking. Of het bloed blijft regelmatig terugkomen, en dan kan een controle echt geen kwaad. Chronische aandoeningen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa kunnen ook een rol spelen en zijn bij tijdige herkenning vaak goed te behandelen.

Toch, al deze oorzaken onder de loep genomen, blijft de gouden regel: bloed in de ontlasting verdient altijd aandacht. Of het nu een eenmalig incident is of vaker voorkomt, een gesprek met een arts geeft je de duidelijkheid en geruststelling die je nodig hebt.

Epidemiologie

Bloed in de ontlasting: hoe vaak komt het eigenlijk voor?
Hoewel bloed in de ontlasting een veelvoorkomende klacht lijkt, is het verrassend genoeg slechts bij een minderheid van de mensen daadwerkelijk zichtbaar. Uit bevolkingsonderzoeken blijkt dat ongeveer 5-10% van de mensen ooit zichtbare bloedsporen in de ontlasting heeft opgemerkt. Toch ligt het percentage met occult bloed (onzichtbaar met het blote oog) hoger, vooral bij ouderen. Occult bloed komt naar schatting bij 20-30% van de 50-plussers voor, wat vooral opvalt bij bevolkingsonderzoeken naar darmkanker.

De rol van leeftijd en leefstijl: wie heeft het meeste risico?
Leeftijd speelt een opvallende rol: naarmate we ouder worden, neemt de kans op bloed in de ontlasting toe. Niet alleen door de verhoogde kans op poliepen of divertikels, maar ook door veelvoorkomende aandoeningen zoals aambeien en bloedverdunners. Ook leefstijlkeuzes hebben impact. Een vezelarm dieet en lage vochtinname kunnen leiden tot constipatie en anale kloofjes, terwijl zware inspanning zoals langdurig zitten (denk aan veel autorijden of bureauwerk) de druk op aambeien kan verhogen. Uit onderzoek blijkt dat mensen met sedentaire beroepen 20% vaker klachten hebben dan hun actieve collega’s.

Maag- en darmkanker: hoe vaak is bloed in de ontlasting een signaal?
Voor veel mensen is bloed in de ontlasting direct zorgwekkend vanwege de associatie met kanker. En terecht: ongeveer 4-5% van de mensen met bloed in de ontlasting blijkt uiteindelijk te maken te hebben met een vorm van darmkanker. Vooral donkere of verborgen bloedingen zijn hierbij een waarschuwingssignaal. Een vroeg stadium van darmkanker kan zich alleen uiten in occult bloed, wat het belang van regelmatige screening benadrukt – want hoe eerder het wordt ontdekt, hoe beter het te behandelen is.

Invloed van medicijnen: onverwachte boosdoeners
Wist je dat sommige van de meest gebruikte medicijnen, zoals ibuprofen en aspirine, kunnen bijdragen aan bloed in de ontlasting? Bij langdurig of veelvuldig gebruik verhogen ze de kans op een maagzweer, wat op zijn beurt donkere, teerachtige ontlasting kan veroorzaken. Dit komt bij ongeveer 1-2% van de mensen die regelmatig deze pijnstillers gebruiken voor, wat vooral opvalt bij mensen boven de 60.

Mannen versus vrouwen: wie heeft vaker last?
Interessant genoeg lijken mannen iets vaker bloed in de ontlasting te rapporteren dan vrouwen. Dit kan deels te maken hebben met de grotere kans op maagzweren en bepaalde risicofactoren, zoals zwaarder alcoholgebruik. Het verschil is niet groot, maar uit statistieken blijkt dat mannen een 1,3 keer hogere kans hebben om bloed in de ontlasting op te merken dan vrouwen.

Mechanisme achter bloed in je poep

Bloed in de ontlasting kan ons lichaam op vele manieren signalen geven dat er iets aan de hand is in het spijsverteringskanaal. Het mechanisme hierachter is complex en veelzijdig, afhankelijk van waar in het traject van mond tot darm het probleem zich voordoet. Laten we een kijkje nemen in het fascinerende, maar soms kwetsbare systeem dat we dagelijks vertrouwen voor onze voeding en gezondheid.

Beschadiging van de slijmlaag: eerste barrière doorbroken
Het spijsverteringskanaal heeft een beschermende slijmlaag, die in feite als een schild fungeert tegen de ruwe invloeden van voedsel, zuren, en bacteriën. Deze laag is essentieel om onze darmwand te beschermen. Wanneer deze laag door stress, infecties, of medicijnen zoals NSAID's wordt verstoord, kan de onderliggende weefsellaag worden blootgesteld. Dit maakt het gemakkelijk voor bloedvaten om te beschadigen en te gaan bloeden, wat uiteindelijk zichtbaar wordt als bloed in de ontlasting. Denk bijvoorbeeld aan een maagzweer die door deze beschermende laag heen dringt.

Zichtbare versus onzichtbare bloeding: hoe dieper, hoe donkerder
Het kleurmechanisme van bloed in de ontlasting verklapt ons veel over de locatie van de bloeding. Wanneer de bloeding in de bovenste delen van het spijsverteringskanaal plaatsvindt, zoals in de maag of slokdarm, ondergaat het bloed chemische veranderingen door de zuren en enzymen. Hierdoor ontstaat melena, de typische zwarte, teerachtige ontlasting. Maar als het bloed helder rood is, wijst dat vaak op een bloeding in de lagere delen, zoals het rectum of de anus. Hierdoor kan bijvoorbeeld een aambei, kloofje, of poliep het bloed helderrood kleuren – een signaal dat het bloed niet lang onderweg was.

De rol van druk en inspanning: een delicate balans
Niet alleen schade aan de slijmlaag kan tot bloed leiden; ook verhoogde druk in het spijsverteringskanaal speelt een rol. Denk aan hard persen bij constipatie, wat bloedvaatjes kan laten barsten, met als resultaat kleine hoeveelheden bloed op het toiletpapier. Aambeien zijn een ander klassiek voorbeeld: dit zijn gezwollen bloedvaten die door druk en inspanning geïrriteerd raken en kunnen bloeden. De balans tussen ontspanning en druk is hier cruciaal om bloedverlies te voorkomen.

Verstoring van het immuunsysteem: ontsteking als bron van bloed
Bij sommige chronische darmziekten, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, is het immuunsysteem constant actief en veroorzaakt het ontsteking in de darmwand. Dit zorgt voor schade aan het weefsel, wat bloeden kan veroorzaken. Hier ontstaat de bloeding niet door een enkele beschadiging, maar door een aanhoudende aanval van het lichaam op de eigen darmcellen. Het bloedverlies kan zichtbaar zijn, maar ook vaak ‘occult’, ofwel onzichtbaar voor het blote oog, en alleen via laboratoriumtests vast te stellen.

Tumoren en poliepen: zwellende weefsels met risico’s
Als zich gezwellen vormen, zoals poliepen of tumoren, kan dit de normale darmstructuur verstoren en bloedingen veroorzaken. Tumoren kunnen weefsels binnendringen, bloedvaten beschadigen, en zelfs bloeden wanneer ze groter worden. Het lichaam raakt door tumoren gedwongen om de bloeding vaak zelf op te vangen en af te breken, maar als deze te groot of diep zijn, kan het bloed uiteindelijk in de ontlasting zichtbaar worden.

Symptomen bloed in poep

Hoe ziet bloed in ontlasting eruit?

Het belangrijkste teken of symptoom van bloed in ontlasting is precies dat: je ziet bloed in of op je drol. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, kan bloed in de ontlasting gepaard gaan met andere symptomen zoals:

• buikpijn of buikkrampen
• pijn bij het poepen
• stinkende scheten
• gevoel van zwakte
• slijm bij de ontlasting
• ademhalingsproblemen
• kortademigheid
• misselijkheid
• misselijk na het eten
• braken
• hartkloppingen
  Buikpijn en bloed bij de ontlasting / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.com
• diarree
• bloederige diarree
• gewichtsverlies
• agitatie (rusteloosheid)
• bleekheid
• lage bloeddruk (hypotensie)
• flauwvallen
• koorts
• minder urineren
• slaperigheid door slaaptekort
• verwardheid

Bloed en slijm in ontlasting

Hoe zit het met slijm bij je ontlasting? Het is volkomen normaal dat je ontlasting een kleine hoeveelheid slijm bevat. Als je echter meer slijm ziet in je ontlasting, of waarneemt dat je stoelgang verandert of je ziet ook bloed in de ontlasting, dan is het verstandig je huisarts te raadplegen.

Oorzaken van bloed bij de ontlasting

Bloed bij de ontlasting betekent dat er een bloeding ergens in je spijsverteringskanaal aanwezig is.

Streep bloed op ontlasting

Helder bloed op de ontlasting, vaak zichtbaar als een streep (of op het toiletpapier), is meestal afkomstig van aambeien of kleine wondjes in het laatste deel van het maag-darmkanaal, het rectum, of de anus.

Zwarte poep

Wanneer bloed uit hoger gelegen delen van het maag-darmkanaal afkomstig is, wordt het steeds donkerder en soms zelfs zwart, omdat het wordt verteerd. Overigens kunnen voedingsmiddelen en andere stoffen die donkerblauw, zwart of groen gekleurd zijn, ook leiden tot zwarte, teerachtige ontlasting. Voorbeelden hiervan zijn drop, ijzersupplementen, koolstoftabletten en rode wijn.

Occult bloed in de ontlasting

Er kan ook sprake zijn van niet-zichtbaar bloed in de ontlasting. Dat wordt occult bloed genoemd. Via ontlastingsonderzoek kan dit opgespoord worden. De ontlasting doe je in speciale potjes en deze worden in het laboratorium nagekeken.

Occult bloed in je poep

Bloedingsstoornissen

Bepaalde aandoeningen, zoals hemofilie, of het gebruik van bloedverdunners kunnen bloedingen in de darmen veroorzaken. Bij mensen met bloedingsstoornissen kan zelfs een kleine beschadiging in het darmkanaal leiden tot merkbaar bloedverlies. Dit bloed kan zichtbaar zijn in de ontlasting of in microscopische hoeveelheden. Een arts kan helpen om de juiste balans te vinden in de behandeling van bloedingsstoornissen, zodat bloedingen beperkt blijven.

Peutz-Jeghers-syndroom

Peutz-Jeghers-syndroom is een genetische aandoening die poliepen in het spijsverteringskanaal kan veroorzaken. Hoewel goedaardig, kunnen deze poliepen leiden tot bloedverlies en kunnen ze zich ontwikkelen tot darmkanker. Dit syndroom gaat vaak gepaard met opvallende donkere vlekjes rond de mond en op de lippen. Regelmatige screening helpt om poliepen tijdig op te sporen en verdere gezondheidsrisico’s te voorkomen.

Helder rood bloed bij de poep

Helder rood bloed bij de ontlasting en/of op het toiletpapier, kan wijzen op één van de volgende oorzaken:

Aambeien

Aambeien duiden op zwellichamen in het anale kanaal die gezwollen, geïrriteerd en ontstoken zijn. Symptomen van aambeien kunnen bestaan uit:

• bloeden tijdens de stoelgang (je zou kleine hoeveelheden helder rood bloed op het toiletpapier of in het toilet kunnen opmerken);
• jeuk of irritatie in in of rondom de anus;
• pijn of ongemak;
• zwelling rond je anus;
• een bultje in de buurt van je anus, die gevoelig of pijnlijk kan zijn (kan een trombose aambei zijn).

De symptomen hangen meestal af van de locatie van de aambei.

Kloofje of scheurtje in de anus

Een scheurtje of kloofje in de anus is een zwerend kloofje in de huid en/of het slijmvlies van het anale kanaal. Een anuskloofje wordt vaak veroorzaakt door obstipatie, wat veelal komt door het eten van vezelarme voeding. Andere oorzakelijke factoren zijn onder meer een voorafgaande periode van diarree of anale seksuele contacten. Anale kloofjes kunnen behoorlijk pijnlijk zijn, vooral tijdens het poepen.

Gesprongen adertje

Door hard te persen komen bloedvaatjes onder druk te staan en kan er een springen en een beetje bloeden, vaak in geringe mate. Soms zie je wat bloed op het toiletpapier, maar meer ook niet. Het is verstandig om persen te voorkomen bij het poepen. Voorkom obstipatie door vezelrijke voeding en voldoende te drinken.

Enderdarmontsteking

Een ontstoken endeldarm staat bekend als proctitis of endeldarmontsteking. Dit veroorzaak meestal bloed of slijm bij de ontlasting. Ook kun je moeite hebben met het ophouden van de ontlasting of juist extra aandrang voelen. Een endeldarmontsteking kan onderdeel deel zijn van een ontstekingsziekte van de darm, maar soms is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) de oorzaak en een enkele keer blijft de oorzaak onduidelijk.

Anale fistel

Een anale fistel, ook wel peri-anale fistel genoemd, is een tunnelachtige verbinding tussen het anale kanaal en de huid rond de anus. Vaak is een ontsteking of een abces de boosdoener, en het kan flink ongemak geven. Fistels kunnen leiden tot bloedingen, pijn, en afscheiding van pus. Herkenbaar is het door de aanwezigheid van een klein, open gaatje aan de huidzijde en soms voelbare zwelling. Deze aandoening vraagt om medische behandeling, waarbij vaak een chirurgische ingreep noodzakelijk is om de fistel te sluiten.

Gastro-enteritis (buikgriep)

Wat in de volksmond 'buikgriep' wordt genoemd, is vaak een verzamelnaam voor een scala aan klachten die meestal veroorzaakt worden door maag-darmontstekingen (gastro-enteritis). Gastro-enteritis, ofwel een darminfectie, ontstaat door virussen, bacteriën, of parasieten die via voedsel of water binnenkomen. Hoewel diarree de bekendste klacht is, kan gastro-enteritis ook bloedingen in de darmen veroorzaken, vooral bij hevige infecties. Het bloed is vaak gemengd met slijm, en er is soms sprake van krampen en koorts. Besmet voedsel of drinken is meestal de oorzaak, dus goede hygiëne is belangrijk om besmetting te voorkomen.

Rectum- of anuskanker

Naast darmkanker kunnen gezwellen in het rectum of rond de anus zelf ook voor bloed bij de ontlasting zorgen. Anuskanker, hoewel zeldzaam, en rectumkanker ofwel endeldarmkanker geven pas in een later stadium duidelijke klachten. Bloedverlies bij deze vormen van kanker kan zichtbaar of verborgen zijn. Letten op andere symptomen, zoals aanhoudende veranderingen in de stoelgang, gewichtsverlies, of pijn, is belangrijk, aangezien vroege herkenning een groot verschil maakt.

Donkerrood bloed in ontlasting

De aanwezigheid van donkerrood bloed bij de ontlasting wijst op een bloeding die iets hoger is gelegen in het spijsverteringskanaal. Mogelijke oorzaken zijn:

Divertikels

Divertikels zijn kleine, naar buiten uitpuilende zakjes of uitstulpingen van de darmwand in de buikholte. Divertikels zijn goedaardig. Ze veroorzaken veelal geen problemen, maar soms kunnen ze bloeden of geïnfecteerd raken.

Poliepen of kanker

Darmpoliepen zijn goedaardige gezwellen die kunnen groeien, bloeden, en ontaarden in darmkanker. Darmkanker is een veel voorkomende kanker in Nederland. Het veroorzaakt vaak bloedingen die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Afhankelijk van de plaats van de tumor in de darm variëren de klachten. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van blijvende veranderingen in de frequentie van de stoelgang of veranderingen in soort ontlasting. Buikpijn of andere aanhoudende ongemakken in de buik, zoals krampen en een opgeblazen gevoel, kunnen ook voorkomen, evenals vermoeidheid.

Darmontsteking

Darmontsteking kan zich zowel in de dikke darm als in de dunne darm voordoen. Er zijn verschillende soorten darmontsteking of colitis. Bacteriële darmontsteking wordt veroorzaakt door voedselvergiftiging, wat je kan oplopen na de inname van voedsel of water dat besmet is met bacteriën. Een virus of parasiet kan ook de boosdoener zijn. Een darmontsteking kan ook het gevolg zijn van het gebruik van sommige medicijnen, zoals ibuprofen en naproxen, illegale drugs, zoals cocaïne, en chronische darmziekten (zie onder).

Chronische darmontsteking

De twee belangrijkste vormen van inflammatoire darmziekten zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. De ziekte van Crohn tast het slijmvlies van de darmwand aan, soms ook de diepere lagen. Het is een chronische ontstekingsziekte van de darm. Colitis ulcerosa is een chronische darmontsteking, met name van het slijmvlies van de dikke darm.

Angiodysplasie

Angiodysplasie is een malformatie of misvorming van een bloedvat, vaak in de darmwand of de maag. Hierbij kunnen bloedvaatjes gaan bloeden. Als gevolg van het bloedverlies kan bloedarmoede ontstaan, wat klachten geeft zoals bleek zien, een slap gevoel, vermoeidheid en duizeligheid.

Ischemische colitis

Ischemische colitis is een ontsteking die ontstaat door een verminderde bloedtoevoer naar een deel van de dikke darm. Het komt vaker voor bij ouderen, vooral na periodes van uitdroging of lage bloeddruk. Deze aandoening kan pijn in de onderbuik veroorzaken, en soms zie je helder rood bloed in de ontlasting. Door de verminderde doorbloeding ontstaat schade aan de darmwand, en dat kan leiden tot bloedverlies. Ischemische colitis vraagt om een medische beoordeling en behandeling om complicaties te voorkomen.

Oorzaken van zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting

Zwarte, kleverige en teerachtige ontlasting met een kenmerkende geur, wordt 'melena' genoemd. Het wijst op de aanwezigheid van een bloeding in het bovenste daal van het spijsverteringsstelsel: de slokdarm, maag of de dunne darm.

Maagzweer

Donkere ontlasting kan worden veroorzaakt door een bloedende maagzweer, een zweertje in het slijmvlies van de maag of twaalfvingerige darm, het boveneinde van de dunne darm. Veel maagzweren worden veroorzaakt door infectie met de bacterie Helicobacter pylori (H. pylori). Bij langdurig gebruik of bij hogere doses anti-inflammatoire geneesmiddelen, zoals aspirine, ibuprofen en naproxen, kunnen ook zweren ontstaan.

Slokdarmspataderen

Voorts kunnen slokdarmspataderen, sterk uitgezette aderen in de slokdarm, melana veroorzaken. Uitgezette aders in de maag of slokdarm, ook wel varices genoemd, ontstaan vaak als gevolg van leveraandoeningen. Wanneer deze varices gaan bloeden, ontstaat een levensbedreigende situatie. Donkere, kleverige ontlasting, ook wel melena genoemd, wijst op een bloeding hoger in het spijsverteringskanaal. Melena heeft een kenmerkende geur en vraagt om acute medische hulp.

Ischemische colitis

Ischemische colitis is een ontsteking die ontstaat door een verminderde bloedtoevoer naar een deel van de dikke darm. Het komt vaker voor bij ouderen, vooral na periodes van uitdroging of lage bloeddruk. Deze aandoening kan pijn in de onderbuik veroorzaken, en soms zie je helder rood bloed in de ontlasting. Door de verminderde doorbloeding ontstaat schade aan de darmwand, en dat kan leiden tot bloedverlies. Ischemische colitis vraagt om een medische beoordeling en behandeling om complicaties te voorkomen.

Maagkanker

Maagkanker kan ook een oorzaak zijn van bloed in de ontlasting, hoewel het vaak subtiel begint en pas in latere stadia zichtbare symptomen geeft.

Hoe veroorzaakt maagkanker bloed in de ontlasting?
Maagkanker kan leiden tot bloedverlies wanneer het gezwel de maagwand beschadigt. Door de irritatie en ulceratie (zweervorming) kan bloed in de maag terechtkomen. Wanneer dit bloed zich vermengt met maagzuren en door het spijsverteringskanaal reist, verschijnt het vaak als donkere, teerachtige ontlasting (melena). Deze zwarte kleur ontstaat door de chemische verandering van bloed tijdens het verteren, wat een duidelijke indicator kan zijn van een bloeding hoog in het spijsverteringskanaal, zoals bij de maag.

Symptomen die vaak samengaan met bloedverlies door maagkanker
Naast melena kunnen ook andere symptomen aanwezig zijn, zoals een aanhoudend opgeblazen gevoel, verlies van eetlust, onverklaarbaar gewichtsverlies, en soms ook misselijkheid en braken, mogelijk met bloed (hematemesis). Deze symptomen treden echter vaak pas later op, wat maagkanker een ‘stille’ ziekte maakt. Regelmatige screening en aandacht voor deze signalen zijn cruciaal, vooral als er een familiegeschiedenis van maagkanker of risicofactoren zoals langdurig roken en overmatig alcoholgebruik zijn.

Risicogroepen en -factoren

Bloed in de ontlasting kan verschillende oorzaken hebben, en sommige groepen lopen een hoger risico dan anderen. Verschillende leefstijlfactoren, genetische invloeden, en zelfs leeftijd spelen een rol. Laten we eens kijken naar enkele risicogroepen en -factoren die vaker te maken krijgen met deze symptomen.

Leeftijd en de rol van de jaren: elke decennium telt
Naarmate we ouder worden, neemt de kans op bloed in de ontlasting toe. Dit komt omdat aandoeningen zoals divertikels en poliepen steeds vaker voorkomen naarmate de jaren verstrijken. Wist je dat ongeveer 50% van de mensen boven de 60 divertikels heeft? Deze kleine uitstulpingen kunnen bloeden en ongemak veroorzaken, vooral wanneer ze geïnfecteerd raken. Leeftijd kan je natuurlijk niet veranderen, maar een vezelrijk dieet kan de darmen gezond houden en de risico’s op complicaties verkleinen.

Mensen met een zittend beroep: zit je vaak stil? Let op!
Lang zitten kan druk uitoefenen op de aderen rond de anus, waardoor de kans op aambeien toeneemt. Mensen die de hele dag achter een bureau zitten of veel in de auto rijden, lopen dus meer risico. Studies wijzen uit dat mensen met een zittend beroep een 20% hogere kans hebben op aambeien en gerelateerde klachten. En hoewel het misschien onschuldig lijkt, kunnen aambeien bloeden en tot andere problemen leiden. Een korte wandeling tijdens de lunch kan dus niet alleen voor je humeur, maar ook voor je darmen wonderen doen.

Medicijngebruikers: pijnstillers en bloedverdunners onder de loep
Medicijnen zoals NSAID’s (bijvoorbeeld ibuprofen) en bloedverdunners zijn bekende boosdoeners als het gaat om bloed in de ontlasting. Pijnstillers kunnen de maagwand irriteren, wat kan leiden tot maagzweren en melena (zwarte, teerachtige ontlasting). Bloedverdunners zoals warfarine of heparine verhogen het risico op interne bloedingen. Ongeveer 10-15% van de gebruikers van NSAID’s ervaart maagirritatie, en in sommige gevallen leidt dit tot bloedverlies. Het is altijd slim om bij twijfel je medicatie met een arts te bespreken om onnodige risico’s te vermijden.

Chronische darmziekten: de ‘onzichtbare’ vechters
Mensen met aandoeningen zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa behoren tot de risicogroepen voor bloedverlies in de ontlasting. Deze ziekten veroorzaken chronische ontsteking in het spijsverteringskanaal, die bloedingen kan veroorzaken, zelfs als deze niet altijd zichtbaar zijn. Studies tonen aan dat ongeveer 40-60% van de mensen met colitis ulcerosa te maken krijgt met bloed in de ontlasting. Regelmatige controles zijn hier cruciaal, aangezien vroege herkenning van opvlammingen verdere complicaties kan helpen voorkomen.

Rokers en zware drinkers: een verhoogd risico door leefstijl
Roken en overmatig alcoholgebruik hebben invloed op de bloedvaten en slijmvliezen in het spijsverteringskanaal. Rokers hebben een verhoogde kans op maag- en darmzweren, terwijl alcoholgebruik kan leiden tot varices in de slokdarm – beide kunnen bloeden en leiden tot donkere ontlasting. Het risico op een maagzweer is zelfs twee keer zo hoog bij mensen die roken, vooral als dit gepaard gaat met NSAID-gebruik. Het verminderen of stoppen van roken en matiging van alcohol kunnen deze risico’s aanzienlijk verkleinen.

Onderzoek en diagnose

Bij bloed in de ontlasting, zal de huisarts vragen sinds wanneer je deze klacht hebt en of er nog bijkomende klachten zijn. de arts zal tevens je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen en lichamelijk onderzoek verrichten. Daarnaast kan vervolg onderzoek nodig zijn in de vorm van:

• Angiografie: een röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten (slagaders) zichtbaar worden gemaakt.
• Barium-sliktest: een reeks röntgenfoto's van de slokdarm nadat je een speciale vloeistof hebt ingeslikt.
• Bloedonderzoek: middels bloedonderzoek kunnen eventuele stollingsproblemen, bloedarmoede of de aanwezigheid van een Helicobacter pylori-infectie aan te tonen.
• Colonoscopie: darmonderzoek waarbij de MDL-arts de binnenbekleding/het slijmvlies van de dikke darm onderzoekt.
• Dubbelballon endoscopie: een kijkonderzoek van de dunne darm.
• Ontlastingsonderzoek: hierbij worden eventuele afwijkingen in de maag of in je darmen opgespoord, zoals bacteriën en parasieten die in sommige gevallen ziekmakend kunnen zijn.
• Videocapsule-endoscopie: een onderzoek waarbij de arts de binnenkant van het maagdarmkanaal kan bekijken.

Behandeling van bloed bij de ontlasting

Behandeling voor bloed in ontlasting betekent normaal gesproken het opsporen en behandelen van de onderliggende oorzaak. Afhankelijk van de oorzaak zijn er verschillende behandelingsopties om bloed in de ontlasting effectief aan te pakken. Hier zijn de belangrijkste, uitgebreid uitgewerkt:

Voeding en leefstijl aanpassingen

Vaak is een eenvoudige aanpassing in voeding en levensstijl voldoende om bloedverlies door constipatie of aambeien te verminderen. Vezelrijke voeding (25-30 gram per dag) kan bijvoorbeeld constipatie voorkomen door de stoelgang soepeler te maken. Extra hydratatie – minimaal 1,5 tot 2 liter water per dag – helpt om de ontlasting zacht te houden, wat het risico op scheurtjes in de anus of kloofjes vermindert. Ook regelmatige beweging kan de darmfunctie stimuleren en zo helpen voorkomen dat men te hard moet persen.

Medicatie en topische behandelingen

• Zalven en zetpillen voor aambeien en fissuren: Bij aambeien kunnen zetpillen en crèmes met hydrocortison verlichting bieden door ontsteking en zwelling te verminderen. Lidocaïne-gels kunnen tijdelijk verdoven bij pijnlijke scheurtjes.
• Protonpompremmers en maagbeschermers: Bij maagzweren zijn protonpompremmers zoals omeprazol vaak effectief om de maagzuurproductie te verminderen en de maagwand te beschermen. Dit kan het herstel van zweren bevorderen en bloedverlies voorkomen.
• Antibiotica voor infectieuze oorzaken: Bij bacteriële infecties die bloedingen veroorzaken, zoals bepaalde vormen van gastro-enteritis, kunnen antibiotica worden voorgeschreven om de infectie snel te elimineren.
• Ontstekingsremmers en immuunmodulerende therapieën: Voor chronische darmontstekingen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa worden vaak corticosteroïden of biologische medicijnen voorgeschreven om ontstekingen te verminderen en de symptomen onder controle te houden.

Endoscopische behandelingen

• Scleroserende injecties en bandligatie: Bij hardnekkige aambeien kan de arts kiezen voor sclerotherapie (een injectie om de aambei te verkleinen) of bandligatie (waarbij een rubberen bandje om de aambei wordt geplaatst om deze af te knellen).
• Verwijdering van poliepen: Poliepen kunnen worden verwijderd tijdens een coloscopie om het risico op kanker te verkleinen en om bloeden te stoppen.
• Endoscopische cauterisatie: Bij een actieve bloeding in de maag of darmen kan cauterisatie (verbranden van het bloedende weefsel) tijdens een endoscopie worden toegepast om het bloeden te stoppen.

Chirurgische ingrepen

Voor grotere bloedingen of complexe aandoeningen die niet op medicijnen of endoscopische behandelingen reageren, kunnen chirurgische ingrepen nodig zijn:

• Resectie van darmsegmenten: Bij ernstige divertikels, poliepen of tumoren kan een deel van de darm worden verwijderd om het bloeden permanent te stoppen.
• Behandeling van slokdarmvarices: Bij slokdarmvarices kan een bandligatie of injectie met scleroserende middelen worden uitgevoerd om deze te behandelen. In ernstige gevallen kan een transjugulaire intrahepatische portosystemische shunt (TIPS) worden geplaatst om de druk in de aderen te verminderen.

Preventieve behandeling en follow-up

Bij chronische aandoeningen, zoals darmontstekingen of een geschiedenis van poliepen, is follow-up cruciaal. Regelmatige controle en screeningen zoals een coloscopie helpen om complicaties te voorkomen en vroege tekenen van terugkerende poliepen of tumoren op te sporen. Ook patiënten die bloedverdunners gebruiken, moeten regelmatig worden gecontroleerd op bloedingsrisico’s.

Prognose

De prognose bij bloed in de ontlasting hangt volledig af van de onderliggende oorzaak – en gelukkig is die in veel gevallen goed. Kleine oorzaken zoals aambeien of anale kloofjes herstellen vaak snel met wat zorg en aanpassingen in levensstijl. Bij mensen die hun voedingspatroon en hydratatie verbeteren, zien we vaak binnen enkele weken al een duidelijke vermindering van klachten.

Voor meer complexe oorzaken, zoals maag- en darmzweren of chronische darmziekten, kan de prognose ook positief zijn, mits tijdig ingegrepen wordt. Medicatie en, indien nodig, endoscopische ingrepen kunnen bloeding en ontsteking effectief onder controle houden. Zelfs voor ernstige aandoeningen zoals darm- of maagkanker biedt vroege detectie goede behandelmogelijkheden, met een sterk verbeterde kans op herstel.

Het allerbelangrijkste is alert blijven en actie ondernemen zodra bloed in de ontlasting zich voordoet. Want hoe sneller je erbij bent, hoe gunstiger de prognose – voor de darmen en je algehele gezondheid.

Lees verder

• Bloed in poep of ontlasting: symptomen en mogelijke oorzaken
• Problemen stoelgang: zwarte, rode en groene ontlasting/poep
• Zwarte ontlasting: oorzaken kleverige en teerachtige poep
• Slijm bij ontlasting: oorzaken van een slijmerige stoelgang
• Bloederige diarree met slijm en bloed: oorzaken en symptomen