Lage bloeddruk: symptomen, oorzaken & behandeling hypotensie
Lage bloeddruk, oftewel hypotensie, klinkt misschien onschuldig, maar kan je lichaam flink in de war schoppen. Waar een hoge bloeddruk bekendstaat als de sluipmoordenaar, is een te lage bloeddruk soms een stille saboteur. Het kan ontstaan door een hart dat niet krachtig genoeg pompt, een tekort aan bloedvolume of bloedvaten die te veel verslappen. Meestal is het geen ramp en helpen vocht en wat extra zout al om je weer op de been te krijgen. Maar als je bloeddruk té laag zakt, kan het gevaarlijk worden—vooral bij groot bloedverlies. In dat geval is snel ingrijpen nodig, want zonder voldoende druk stort het hele systeem in. Duizeligheid, een bleke huid en een flauw gevoel kunnen de eerste alarmsignalen zijn. Voel je je plots slap en zie je zwarte vlekken? Dan kan het tijd zijn om even te gaan zitten en wat te drinken. Als het aanhoudt of steeds erger wordt, is een bezoek aan de dokter geen overbodige luxe.- Wat is lage bloeddruk?
- FAQ lage bloeddruk: alles wat je moet weten over een (te) lage bloeddruk
- Bloeddruk
- Overzicht normale bloeddrukwaarden
- Wanneer is er sprake van lage bloeddruk?
- Tabel lage bloeddruk: van ‘niets aan de hand’ tot serieuze noodsituatie
- Oorzaken van lage bloeddruk
- Een afname van de pompkracht van het hart of het hartminuutvolume
- Een sterke daling van het bloedvolume
- Een verwijding van de slagaders en/of het perifere vaatbed
- Orthostatische hypotensie
- Lage bloeddruk door aandoeningen
- Zwangerschap
- Hartproblemen
- Hormonale stoornissen
- Uitdroging
- Bloedverlies
- Ernstige infectie (bloedvergiftiging)
- Ernstige allergische reactie (anafylaxie)
- Gebrek aan voedingsstoffen
- Hypotensie door medicijnen
- Risicofactoren
- Complicatie: shock
- Symptomen van lage bloeddruk
- Verschijnselen
- Shock
- Toelichting
- Behandeling van lage bloeddruk
- Leefstijlveranderingen
- Praktische tips bij lage bloeddruk
- Drink meer water – want zonder vocht geen druk!
- Eet iets zoutigs – je lijf heeft af en toe een hartige oppepper nodig
- Draag compressiekousen – geen modehit, wel een lifesaver
- Sta langzaam op – geen haast, geen gedoe
- Kleine, frequente maaltijden – zeg vaarwel tegen die post-lunch inkakker
- Slaap met je hoofd iets hoger – laat de zwaartekracht het werk doen
- Drink af en toe cafeïne – maar met mate!
- Stimuleer je beenspieren – een mini-workout voor je bloedsomloop
- Hydratatie met elektrolyten – vocht alleen is niet genoeg!
- Check je medicatie – soms ligt de oorzaak in een klein pilletje
- Probeer een koel-warm wisseldouche – schrik je bloedvaten wakker
Wat is lage bloeddruk?
Saskia stond op uit bed en boem—de hele kamer draaide. Ze greep zich vast aan de deurpost en moest even diep ademhalen voordat ze weer helder kon zien. ‘Wat ís dit nou weer?’ dacht ze. Even later, tijdens het ontbijt, voelde ze zich nog steeds slapjes en kon ze zich amper concentreren. ‘Misschien te weinig geslapen? Of te weinig gegeten?’ Maar nee, dit gebeurde steeds vaker. Een snelle check bij de huisarts leverde het antwoord op: lage bloeddruk. “Geen zorgen, dat is op zich gezond,” zei de arts. Maar als het zo gezond is, waarom voelde Saskia zich dan als een uitgewrongen vaatdoek?
Bloeddrukmeting door een arts / Bron: Kurhan/ShutterstockHet gekke is: lage bloeddruk is geen ‘one-size-fits-all’ verhaal. Voor de één is 90/60 mmHg doodnormaal en voelen ze zich top, terwijl de ander bij dezelfde waardes amper overeind blijft. Jong, oud, sportief, zwanger—lage bloeddruk heeft allerlei gezichten en oorzaken. Misschien is het een simpele uitdrogingskwestie, misschien speelt je schildklier op, of misschien is het je medicatie. Hoe dan ook, als je lichaam protesteert, is het tijd om op onderzoek uit te gaan. Want duizelig door het leven wankelen is ook weer zo wat.
FAQ lage bloeddruk: alles wat je moet weten over een (te) lage bloeddruk
Soms sta je op en bam—alles draait, je voelt je licht in je hoofd en je moet even ergens steun zoeken. Herkenbaar? Dan zou het zomaar kunnen dat je bloeddruk aan de lage kant is. Lage bloeddruk, oftewel hypotensie, is een onderwerp dat vaak in de schaduw staat van zijn beruchte tegenhanger: hoge bloeddruk. Toch kan een te lage bloeddruk ook voor vervelende klachten zorgen. Niet iedereen met lage bloeddruk merkt er iets van, maar voor sommigen voelt het als een energiezuigende sluipmoordenaar die je moe, duizelig en futloos maakt.Maar laten we even een misverstand uit de wereld helpen: lage bloeddruk is niet altijd slecht. Sterker nog, veel mensen hebben van nature een lage bloeddruk zonder daar ooit last van te krijgen. Geen verhoogd risico op hart- en vaatziekten, geen stress over hoge waarden—lekker toch? Alleen als je bloeddruk te laag wordt en je begint te stuiteren van de duizeligheid, of als je zelfs flauwvalt, wordt het een ander verhaal. En dat is precies waar deze FAQ om de hoek komt kijken.
Wat veroorzaakt lage bloeddruk? Wat kun je ertegen doen? En is het nou echt een reden tot paniek of juist een luxeprobleem? Er zijn een hoop vragen rondom dit onderwerp, en gelukkig ook een hoop antwoorden. Van simpele tips zoals een zoutig hapje nemen tot medische oorzaken die je beter niet negeert—alles komt aan bod. En omdat lage bloeddruk soms nogal grillig kan zijn, hebben we ook de meest voorkomende situaties en symptomen op een rijtje gezet.
Dus, herken je jezelf in die duizelige momenten of vraag je je gewoon af of jij ook zo’n ‘luie’ bloeddruk hebt? Scroll dan verder en ontdek alles wat je moet weten. Want een bloeddruk die net even te laag hangt, kan een kleine irritatie zijn, maar ook een signaal dat er iets anders speelt. Tijd om de feiten op een rij te zetten!
| Vraag | Antwoord |
|---|---|
| Wat is lage bloeddruk eigenlijk? | Lage bloeddruk, ook wel hypotensie genoemd, betekent simpelweg dat je bloeddruk lager is dan normaal. Meestal geeft dat geen klachten, maar als je duizelig wordt of flauwvalt, kan het wél vervelend zijn. |
| Vanaf welke waarde spreek je van lage bloeddruk? | Officieel wordt een bovendruk (systolisch) onder de 90 mmHg en een onderdruk (diastolisch) onder de 60 mmHg als ‘laag’ beschouwd. Maar ja, niet iedereen met deze waarden voelt zich slecht. Het hangt af van je lichaam en hoe je je erbij voelt. |
| Is lage bloeddruk gevaarlijk? | Meestal niet, maar als je vaak duizelig bent, flauwvalt of wazig ziet, kan het wel een probleem zijn. Zeker als het plotseling gebeurt of als het komt door een onderliggende aandoening, zoals hartproblemen of uitdroging. |
| Welke symptomen horen bij lage bloeddruk? | Draaierig gevoel, plotselinge duizeligheid bij opstaan, wazig zien, flauwvallen, vermoeidheid, misselijkheid en een bleek gezicht. Soms voelen mensen zich ook slap of hebben ze last van hartkloppingen. |
| Kan lage bloeddruk door stress komen? | Gek genoeg kan stress zowel een hoge als een lage bloeddruk geven. Bij extreme vermoeidheid of een burn-out kan je bloeddruk dalen omdat je lichaam uitgeput raakt. Een soort ‘ik trek het niet meer’-modus van je lijf. |
| Wat moet je doen als je duizelig wordt door lage bloeddruk? | Ga even zitten of liggen, en als het kan: voeten omhoog. Drink een glas water en eet iets zoutigs, zoals een cracker met pindakaas of een handje chips. Het helpt je bloeddruk snel een beetje op te krikken. |
| Kan uitdroging lage bloeddruk veroorzaken? | Ja, absoluut! Als je te weinig vocht binnenkrijgt, heeft je lichaam minder bloedvolume en daardoor kan je bloeddruk dalen. Drink genoeg water, vooral als je veel zweet of ziek bent. |
| Welke voeding helpt bij lage bloeddruk? | Zout kan helpen om je bloeddruk wat te verhogen, dus af en toe een zoute snack is geen ramp. Verder zijn voldoende eiwitten, ijzerrijke voeding en een gebalanceerd dieet belangrijk om je bloedsomloop op peil te houden. |
| Moet ik me zorgen maken over lage bloeddruk? | Als je nergens last van hebt? Nee. Als je vaak duizelig bent, flauwvalt of moeite hebt met concentreren? Dan is het goed om even naar de huisarts te gaan. Zeker als je bloeddruk ineens veel lager is dan normaal. |
| Kan lage bloeddruk gevaarlijk zijn tijdens het sporten? | Soms wel, vooral als je duizelig wordt of snel uitgeput raakt. Zorg dat je genoeg drinkt en eet voor je gaat sporten. Als je vaak flauwvalt of merkt dat je minder energie hebt dan normaal, laat het dan checken. |
| Waarom word ik duizelig als ik opsta? | Dat heet orthostatische hypotensie. Je bloed zakt even weg naar je benen als je opstaat en je lichaam reageert daar te traag op. Tip: sta rustiger op en span je beenspieren aan voordat je overeind komt. |
| Welke medicijnen kunnen lage bloeddruk veroorzaken? | Bètablokkers, antidepressiva, plaspillen en sommige hartmedicijnen kunnen ervoor zorgen dat je bloeddruk lager wordt. Als je klachten hebt, overleg dan met je arts of er iets aan te doen is. |
| Kan je bloeddruk te laag worden door bloedverlies? | Zeker weten. Bij veel bloedverlies, bijvoorbeeld na een ongeluk of een operatie, kan je bloeddruk kelderen. Dit kan gevaarlijk zijn en vraagt om medische hulp. |
| Hoe kan ik mijn bloeddruk op een natuurlijke manier verhogen? | Meer water drinken, wat extra zout in je eten, niet te lang stilzitten en regelmatig bewegen. Compressiekousen kunnen helpen als je last hebt van flauwvallen door lage bloeddruk. |
| Kan koffie helpen bij lage bloeddruk? | Ja, tijdelijk! Cafeïne vernauwt je bloedvaten en kan je bloeddruk een klein beetje laten stijgen. Maar als je vaak koffie drinkt, raakt je lichaam eraan gewend en verdwijnt dat effect. |
| Kan lage bloeddruk iets met de schildklier te maken hebben? | Zeker. Een traag werkende schildklier kan je bloeddruk verlagen, omdat je stofwisseling vertraagt en je bloedvaten minder goed reageren. Twijfel je? Laat je schildklierwaarden eens testen. |
| Hoe meet ik mijn bloeddruk het beste? | Ga vijf minuten rustig zitten, zet je voeten plat op de grond en leg je arm op tafel. Gebruik een goede bloeddrukmeter en meet bij voorkeur ‘s ochtends en ‘s avonds. Niet direct na het eten of sporten! |
| Kan lage bloeddruk leiden tot flauwvallen? | Ja, vooral als het plotseling daalt. Je hersenen krijgen dan even te weinig zuurstof en dat kan resulteren in een blackout. Zorg dat je snel gaat zitten of liggen als je het voelt aankomen. |
| Kan alcohol je bloeddruk verlagen? | Ja, alcohol ontspant je bloedvaten en kan daardoor je bloeddruk laten zakken. Maar als je te veel drinkt, kan het effect onvoorspelbaar worden. Matiging is dus het beste. |
| Helpt meer zout eten echt? | Voor sommige mensen wel, maar overdrijf niet. Een beetje extra zout kan helpen, vooral als je veel last hebt van lage bloeddruk. Maar als je al genoeg binnenkrijgt, heeft het weinig effect. |
| Wanneer moet ik naar de dokter met lage bloeddruk? | Als je vaak flauwvalt, extreme vermoeidheid hebt, wazig ziet of als je bloeddruk plotseling heel laag wordt zonder duidelijke reden. Twijfel je? Overleg altijd even met je huisarts. |
Bloeddruk
De gemiddelde bloeddruk van jonge mensen is 120/80 mmHg (millimeter kwikdruk). De laagste druk in de rust- of ontspanningsfase van het hart wordt diastolische druk genoemd en de hoogste druk tijdens de pompfase (wanneer het hart samentrekt) wordt systolische druk genoemd. Ze worden ook wel onderdruk respectievelijk bovendruk genoemd. De onderdruk is redelijk constant en de bovendruk kan vrij sterk wisselen, afhankelijk van emoties en inspanning. Er kunnen twee afwijkingen in de bloeddruk optreden:- een te hoge bloeddruk, hypertensie genaamd; en
- een te lage bloeddruk, hypotensie genaamd.
Overzicht normale bloeddrukwaarden
De bloeddruk kan gemeten worden met een zogenaamde bloeddrukmeter. De bloeddruk van ouderen kan iets hoger zijn dan bij jongeren. Hieronder geven we een overzicht van normale bloeddrukwaarden.| Leeftijd | Systolisch | Diastolisch |
|---|---|---|
| 15-20 jr. | 90-120 | 60-80 |
| 20-30 jr. | 100-130 | 70-90 |
| 30-50 jr. | 110-140 | 70-90 |
| >50 jr. | 120-150 | 70-90 |
Wanneer is er sprake van lage bloeddruk?
Van lage bloeddruk is sprake als de bloeddruk zo laag is dat het lichaam niet in staat is optimaal te functioneren, hetgeen symptomen kan veroorzaken zoals duizeligheid en flauwvallen. In de meeste gevallen ligt de druk dan onder 90/60. Lage bloeddruk kan iedereen op elke leeftijd treffen.Tabel lage bloeddruk: van ‘niets aan de hand’ tot serieuze noodsituatie
Lage bloeddruk—voor sommigen een teken van een gezond, ontspannen lichaam, voor anderen een bron van constante duizeligheid en flauwvallende toestanden. Niet iedereen met een lage bloeddruk merkt er iets van, maar als je geregeld zwart voor je ogen ziet bij het opstaan of het gevoel hebt dat je hoofd niet helemaal ‘aan’ staat, dan is het goed om te weten waar jouw bloeddruk zich bevindt op de schaal van mild tot zorgwekkend.De ene lage bloeddruk is de andere niet. Sommige mensen hebben van nature een lage bloeddruk en kunnen daar prima mee leven. Anderen voelen zich bij dezelfde waardes alsof ze elk moment om kunnen vallen. Dit komt doordat bloeddruk niet alleen afhangt van een getalletje, maar ook van hoe goed je lichaam erin slaagt om het bloed op de juiste plekken te krijgen. Het ene lichaam past zich soepel aan, terwijl het andere moeite heeft om de boel rond te pompen.
In deze uitgebreide tabel krijg je een helder overzicht van de verschillende gradaties van lage bloeddruk. Niet alleen de cijfers worden besproken, maar ook hoe het voelt, wat de mogelijke oorzaken zijn en wie er het meeste last van kunnen hebben. Van milde duizeligheid na een lange werkdag tot bloeddrukdalingen die een medisch spoedgeval zijn—alles komt aan bod.
Misschien vraag je je af: ‘Is mijn bloeddruk laag en moet ik daar iets mee?’ Deze tabel helpt je om in te schatten of je bloeddruk binnen de normale variaties valt, of dat je misschien eens langs een dokter moet voor een check-up. En natuurlijk krijg je meteen wat inzicht in waarom bepaalde groepen, zoals ouderen, zwangere vrouwen of sporters, vatbaarder zijn voor een lage bloeddruk.
Dus, of je nou alleen wat last hebt van koude handen en voeten of geregeld half flauwvalt na een snelle beweging—hier vind je een duidelijk overzicht van wat er speelt en wanneer je bloeddruk écht te laag is. Scroll verder en ontdek waar jij op de schaal staat!
| Gradatie | Kenmerken en symptomen | Wie loopt risico? |
|---|---|---|
| Normale lage bloeddruk (90/60 mmHg – 110/70 mmHg) | Voor veel mensen is dit gewoon hun standaard bloeddruk. Geen klachten, geen problemen, gewoon een ontspannen circulatiesysteem. Soms wat koude handen en voeten, maar verder niks aan de hand. | Jonge vrouwen, slanke mensen, sporters en mensen die genetisch een lage bloeddruk hebben. |
| Milde lage bloeddruk (85/55 mmHg – 90/60 mmHg) | Hier en daar een beetje duizelig als je opstaat, vooral als je lang hebt gezeten of net uit bed komt. Je voelt je soms slap, vooral als je weinig hebt gegeten of gedronken. Maar geen paniek, meestal is het onschuldig. | Tieners in de groeispurt, vrouwen rond de menstruatie, mensen met een trage schildklier, vegetariërs die te weinig zout binnenkrijgen. |
| Matig lage bloeddruk (75/50 mmHg – 85/55 mmHg) | Nu wordt het merkbaar. Duizeligheid, snel moe, misselijk na lang staan, soms even zwart voor je ogen bij het opstaan. Flauwvallen is een mogelijkheid als je te snel beweegt of niet genoeg vocht binnenkrijgt. | Ouderen, mensen met bloedarmoede, mensen die plaspillen gebruiken, zwangere vrouwen, mensen die snel uitdrogen door bijvoorbeeld diarree of overgeven. |
| Ernstige lage bloeddruk (60/40 mmHg – 75/50 mmHg) | Hier gaat je lichaam echt protesteren. Duizeligheid is constant aanwezig, je voelt je slap en hebt moeite om lang rechtop te blijven staan. Flauwvallen gebeurt sneller en je concentratie gaat achteruit. Handen en voeten worden ijskoud. | Mensen met hartproblemen, mensen met ernstige infecties, mensen met hormonale aandoeningen zoals Addison, mensen die heftig bloeden door een ongeluk of operatie. |
| Levensbedreigend lage bloeddruk (lager dan 60/40 mmHg) | Dit is code rood. Je lichaam krijgt te weinig bloed en zuurstof. Je voelt je extreem zwak, je kunt niet meer op je benen staan, je bent verward of zelfs buiten bewustzijn. Dit is een medische noodsituatie! | Patiënten in shock (door bloedverlies, hartfalen, allergische reacties, sepsis), mensen met ernstige uitdroging, mensen met een hartstilstand. |
| Lage bloeddruk bij opstaan (orthostatische hypotensie) | Je staat op en voelt je meteen duizelig of licht in je hoofd. Soms krijg je een zwart scherm voor je ogen of moet je even ergens aan vasthouden. Dit duurt een paar seconden tot een minuut, en dan stabiliseert het weer. | Ouderen, mensen met uitdroging, mensen met suikerziekte, mensen die bloeddrukverlagers gebruiken, mensen met een zwakke bloedsomloop. |
| Lage bloeddruk door inspanning | Na een zware training of lang staan, voel je je ineens slap, duizelig of extreem moe. Soms krijg je spiertrillingen of koude rillingen. Even zitten of liggen helpt vaak meteen. | Sporters, mensen die veel zweten en weinig zout eten, mensen die te snel overeind komen na een workout. |
| Lage bloeddruk door uitdroging | Dorstig, duizelig, droge mond, snelle hartslag en een slappe huid. Als je blijft staan, lijkt het alsof je lichaam het opgeeft. Flauwvallen kan gebeuren als je niet snel genoeg water en elektrolyten aanvult. | Mensen die braken of diarree hebben, mensen die overmatig zweten, ouderen die weinig drinken, mensen die vasten zonder goed te hydrateren. |
| Lage bloeddruk bij kinderen | Kinderen met een lage bloeddruk klagen vaak over moeheid, hoofdpijn of hebben moeite met lang staan. Soms worden ze bleek en willen ze liever zitten of liggen. | Kinderen in de puberteit, kinderen met bloedarmoede, kinderen met ondergewicht, kinderen die snel groeien. |
| Lage bloeddruk bij zwangeren | Duizeligheid, moeheid, sneller flauwvallen en een algemeen slap gevoel. De bloeddruk daalt vaak in het tweede trimester en stijgt daarna langzaam weer. Goed drinken en regelmatig eten helpt. | Vrouwen in het tweede trimester van de zwangerschap, vrouwen met ijzertekort, vrouwen die veel misselijk zijn en weinig eten. |
| Lage bloeddruk door medicatie | Voel je je slapper of duizeliger nadat je met nieuwe medicatie bent begonnen? Dit kan een bijwerking zijn van bloeddrukverlagers, antidepressiva of plaspillen. Soms trekt het weg, maar soms is een aanpassing nodig. | Mensen die medicijnen gebruiken voor hoge bloeddruk, mensen die antidepressiva slikken, mensen met hartmedicatie. |
| Lage bloeddruk door een allergische reactie (anafylaxie) | Plotselinge daling van de bloeddruk, zweten, benauwdheid en een snelle pols. Dit kan levensbedreigend zijn en moet onmiddellijk behandeld worden met adrenaline. | Mensen met ernstige allergieën (bijvoorbeeld voor pinda’s, insectensteken, medicijnen), mensen met astma of een allergische aanleg. |
| Lage bloeddruk door een trage schildklier | Vaak moe, futloos, koud hebben, trage hartslag en soms duizeligheid. Dit komt doordat de stofwisseling vertraagt en het lichaam minder snel reageert op bloeddrukveranderingen. | Mensen met hypothyreoïdie, vrouwen boven de 50, mensen met jodiumtekort. |
| Lage bloeddruk door een infectie (sepsis) | Koorts, rillingen, snelle hartslag en een lage bloeddruk die niet vanzelf herstelt. Dit is een medisch spoedgeval en vereist direct antibiotica en vochttoediening. | Mensen met een zwak immuunsysteem, ouderen, mensen met ernstige wonden of infecties. |
| Lage bloeddruk door hartproblemen | Lage bloeddruk in combinatie met kortademigheid, extreme vermoeidheid en een snelle of onregelmatige hartslag kan een teken zijn van hartfalen of hartritmestoornissen. | Ouderen, mensen met hartfalen, mensen met hartritmestoornissen, mensen die een hartaanval hebben gehad. |
| Lage bloeddruk na bloedverlies | Bleek, zwak, duizelig en klamme huid. Dit komt doordat er te weinig bloed in omloop is, waardoor de druk in de vaten zakt. Dit kan levensgevaarlijk zijn. | Mensen die een ongeluk hebben gehad, vrouwen met zeer heftige menstruatie, mensen na een operatie. |
Oorzaken van lage bloeddruk
De belangrijkste oorzaken van hypotensie zijn:
Onder: een door aderverkalking aangetaste slagader / Bron: Teguh Mujiono/ShutterstockEen afname van de pompkracht van het hart of het hartminuutvolume
Dit wil zeggen de hoeveelheid bloed die het hart per minuut uitpompt. In rust is dan ongeveer 5 liter per minuut en bij inspanning of koorts kan dat wel 25 liter per minuut zijn. De pompkracht van het hart kan aangetast zijn door bijvoorbeeld een hartblok (atrioventriculair blok). Een hartblok is een storing in de prikkelgeleiding van het hart, met als gevolg een onregelmatige hartslag en het overslaan van hartslagen. De oorzaak van een hartblok kan een ouderdomsaandoening zijn, reumatische hartontsteking, hartaanval, geslachtsziekte, aderverkalking of een aangeboren hartafwijking.Bij hartinsufficiëntie schiet de pompfunctie van het hart tekort, waardoor het niet in staat is te voldoen aan de energie- en zuurstofbehoeften van het lichaam. Hartinsufficiëntie is geen ziekte, maar een complex syndroom dat veelal wordt veroorzaakt door hoge bloeddruk (hypertensie) en coronaire hartziekten, dat zijn ziekten van de kransslagader - de meest belangrijke slagader die de hartspier zelf van bloed en daarmee van zuurstof en voedingsstoffen voorziet.
Een sterke daling van het bloedvolume
Een sterke daling van het bloedvolume is een tweede mogelijke oorzaak van hypotensie. Met bloedvolume wordt bedoeld de totale hoeveelheid bloed die door het lichaam stroomt en dat is normaal gesproken ongeveer 8% van het lichaamsgewicht, of anders uitgedrukt: normale bloedvolumewaarden zijn: 85 tot 91 ml per kg lichaamsgewicht. Zo heeft een man van 80 kg een normaal bloedvolume van 6,8 tot 7,3 liter en een vrouw van 60 kg heeft een normaal bloedvolume van 5,1 tot 5,5 liter. De bloedvolume kan sterk dalen bij veel bloedverlies als gevolg van een ernstige bloeding, of bij ernstig zout- en vochtverlies bij brandwonden, uitdroging, diarree of langdurige hoge koorts. Bij een daling van het bloedvolume treden verschillende mechanismen in werking ten einde de vitale organen, zoals de hersenen en het hart, van voldoende bloed en daarmee van zuurstof en voedingsstoffen te blijven voorzien.Een verwijding van de slagaders en/of het perifere vaatbed
Dit kan ook voor lage bloeddruk zorgen. Dit kan optreden door sepsis (bloedvergiftiging), als gevolg van een allergische reactie of bepaalde geneesmiddelen, door een warme, snikhete en benauwde omgeving of door een schrikreactie.
Duizeligheid en vallen bij opstaan door een lage bloeddruk / Bron: Andrey_Popov/Shutterstock.comOrthostatische hypotensie
Een typische vorm van lage bloeddruk, is de orthostatische hypotensie, die optreedt bij een plotselinge bloeddrukdaling. Wanneer een persoon van een liggende houding opeens gaat staan, zakt door de zwaartekracht het bloed naar beneden. Hierdoor kan iemand flauwvallen doordat de hersenen even een tekort aan bloed hebben. We zien dit vooral optreden bij bedlegerige mensen, ouderen en bij mensen die bepaalde medicijnen gebruiken.Lage bloeddruk door aandoeningen
Aandoeningen en condities die een lage bloeddruk kunnen veroorzaken, zijn onder meer:Zwangerschap
Omdat de bloedsomloop snel expandeert tijdens de zwangerschap, zal de bloeddruk waarschijnlijk dalen. Dit is normaal en de bloeddruk keert meestal terug naar het niveau van vóór de zwangerschap na de bevalling.Hartproblemen
Sommige hartaandoeningen die kunnen leiden tot lage bloeddruk zijn een extreem lage hartslag (bradycardie), problemen met de hartklep, een hartaanval en hartfalen.
Lage bloeddruk als gevolg van zwangerschap / Bron: Zerocool, PixabayHormonale stoornissen
Endocriene problemen kunnen ook leiden tot een lage bloeddruk. Schildklieraandoeningen zoals bijschildklierziekte, bijnierinsufficiëntie (ziekte van Addison), laag bloedsuikergehalte (hypoglykemie) en sommige gevallen diabetes kunnen leiden tot lage bloeddruk.Uitdroging
Wanneer je lichaam meer water verliest dan het binnenkrijgt, kan het zwakte, duizeligheid en vermoeidheid veroorzaken. Koorts, braken, ernstige diarree, overmatig gebruik van diuretica (plaspillen)en inspannende sportbeoefening kunnen leiden tot uitdroging.Bloedverlies
Veel bloed verliezen, zoals door een ernstige verwonding of inwendige bloedingen, vermindert de hoeveelheid bloed in je lichaam, wat leidt tot een ernstige daling van de bloeddruk.Ernstige infectie (bloedvergiftiging)
Wanneer een infectie in het lichaam de bloedbaan binnengaat, kan dit leiden tot een levensbedreigende daling van de bloeddruk die septische shock wordt genoemd.Ernstige allergische reactie (anafylaxie)
Veel voorkomende triggers van deze ernstige en mogelijk levensbedreigende reactie omvatten voedingsmiddelen, bepaalde medicijnen, insectengif en latex. Anafylaxie kan ademhalingsproblemen, galbulten, jeuk, een gezwollen keel en een gevaarlijke daling van de bloeddruk veroorzaken.Gebrek aan voedingsstoffen
Een tekort aan vitamine B12 en foliumzuur kan ervoor zorgen dat je lichaam niet voldoende rode bloedcellen (bloedarmoede) produceert, waardoor een lage bloeddruk ontstaat.
Sommige medicijnen veroorzaken lage bloeddruk / Bron: Stevepb, PixabayHypotensie door medicijnen
Sommige medicijnen kunnen een lage bloeddruk veroorzaken, waaronder:- plaspillen (diuretica)
- alfablokkers
- bètablokkers
- Geneesmiddelen voor de ziekte van Parkinson, zoals pramipexol of geneesmiddelen die levodopa bevatten
- bepaalde soorten antidepressiva (tricyclische antidepressiva)
- geneesmiddelen voor erectiestoornissen, waaronder sildenafil (Revatio, Viagra) of tadalafil (Adcirca, Cialis), in het bijzonder wanneer het wordt ingenomen met het hartmedicijn nitroglycerine
Risicofactoren
Lage bloeddruk kan bij iedereen voorkomen, hoewel bepaalde typen lage bloeddruk vaker voorkomen, afhankelijk van je leeftijd of andere factoren:- Leeftijd. Lage bloeddruk bij staan of na het eten komen voornamelijk voor bij volwassenen ouder dan 65 jaar. Neuraal gemedieerde hypotensie treft voornamelijk kinderen en jongvolwassenen.
- Medicijnen. Mensen die bepaalde medicijnen nemen, bijvoorbeeld medicijnen voor een hoge bloeddruk, zoals alfablokkers, hebben een groter risico op een lage bloeddruk.
- Bepaalde ziekten. De ziekte van Parkinson, diabetes en sommige hartaandoeningen vergroten het risico om een lage bloeddruk te ontwikkelen.
Complicatie: shock
Bij een ernstige daling van de bloeddruk worden de organen en vitale weefsels zoals hersenen, hart en nieren, van te weinig bloed en daarmee van te weinig zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Dit ernstige tekort aan bloed in de bloedsomloop noemen we shock. Een shock kan levensbedreigend zijn, aangezien de vitale organen zoals de hersenen een constante en adequate toevoer van zuurstofrijk bloed nodig hebben om te (blijven) functioneren.
Wazig zien door lage bloeddruk / Bron: Martin SulmanSymptomen van lage bloeddruk
Verschijnselen
Lage bloeddruk kan gepaard gaan met de volgende symptomen:- duizeligheid
- flauwvallen (syncope)
- wazig zien
- misselijkheid
- vermoeidheid
- gebrek aan concentratie
Shock
Extreme hypotensie kan leiden tot levensbedreigende shock, met de volgende symptomen:- verwardheid, vooral bij oudere mensen
- koude, klamme, bleke huid
- snelle, oppervlakkige ademhaling
- zwakke en snelle pols
Gapen of geeuwen door te lage bloeddruk / Bron: Stokkete/ShutterstockToelichting
In veel gevallen leidt lage bloeddruk niet tot klachten. Wanneer de bloeddruk echter veel te laag is, krijgen de hersenen te weinig zuurstof en treden er vaak als eerste storingen in de hersenen op. Dit komt omdat de hersenen zich bovenin het lichaam bevinden en het bloed moet tegen de zwaartekracht in om de hersenen te bereiken. Bijgevolg worden de meeste mensen met een lage bloeddruk duizelig of licht in het hoofd, zwarte vlekken of sterretjes zien en sommigen kunnen zelfs flauwvallen. Bij mensen die flauwvallen en op de grond terecht komen, komt meestal de hersenen op het niveau van het hart te liggen. Als gevolg daarvan kan de bloedtoevoer naar de hersenen verhoogt worden, het bloed hoeft niet meer tegen de zwaartekracht in te stromen. In feite beschermt het flauwvallen tegen verdere schade. Echter, als de bloeddruk laag genoeg is, kan zonder medische interventie alsnog schade aan de hersenen optreden. Vaak gaan de volgende symptomen aan het flauwvallen (collaps) vooraf: plotseling bleek worden, iemand klaagt dat hij zwart voor de ogen ziet, hij wordt duizelig en begint te geeuwen. Koud zweet is ook mogelijk.Lage bloeddruk veroorzaakt soms kortademigheid of pijn op de borst (angina pectoris) als gevolg van een onvoldoende bloedtoevoer naar de hartspier.
Behandeling van lage bloeddruk
Bij shock, is er sprake van een medische noodsituatie en is het een vereiste dat er direct medische bijstand wordt verleend. Bij duizeligheid en flauwvallen, is het van essentieel belang dat er weer voldoende bloed naar de hersenen stroomt. Laat de persoon met lage bloeddruk gaan liggen en leg zijn benen omhoog. Op die manier kan het bloed naar de hersenen stromen. Ernstige hypotensie is dikwijls levensbedreigend en met spoed worden behandeld met een transfusie. Tenzij er belangrijk bloedverlies is geweest, zijn vocht als zoutoplossingen of plasmavervangers voldoende.
Alcohol vermijden / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.comLeefstijlveranderingen
De volgende leefstijlveranderingen kunnen helpen lage bloeddruk te bestrijden:- Drink meer water en minder alcohol. Alcohol drijft vocht af en kan de bloeddruk verlagen, zelfs als je met mate drinkt. Water, aan de andere kant, bestrijdt uitdroging en verhoogt het bloedvolume.
- Eet gezond en gevarieerd. Krijg alle voedingsstoffen die je nodig hebt voor een goede gezondheid door je te richten op een verscheidenheid aan voedingsmiddelen, waaronder volle granen, fruit, groenten, peulvruchten en noten en zaden.
- Als je arts voorstelt meer zout te gebruiken, maar je houdt niet van veel zout op je eten, probeer dan natuurlijke sojasaus of eet af en toe een dropje.
- Besteed aandacht aan je lichaamsposities. Verplaats je voorzichtig vanuit een gebogen of hurkende houding naar een staande positie. Ga niet met je benen over elkaar zitten.
- Voordat je 's ochtends opstaat, moet je eerst een paar minuten diep ademhalen en dan langzaam rechtop gaan zitten voordat je gaat staan.
- Eet kleine, koolhydraatarme maaltijden. Om te voorkomen dat de bloeddruk sterk daalt na de maaltijd, eet je het beste meerdere keren per dag kleine porties en beperk je koolhydraatrijke voedingsmiddelen zoals aardappelen, rijst, pasta en brood.
Praktische tips bij lage bloeddruk
Je kent het wel: je staat op, en ineens voelt het alsof de wereld kantelt. Je grijpt je vast aan de tafel, wacht een paar tellen en alles trekt langzaam weer bij. Lage bloeddruk kan soms een onschuldig ongemak zijn, maar als het vaker voorkomt, wordt het een vervelende spelbreker. Niemand zit te wachten op duizeligheid bij het opstaan of een plotselinge ‘uitcheck’-momentje in de supermarkt. Gelukkig zijn er genoeg manieren om je bloeddruk een handje te helpen zonder dat je meteen in de medische molen belandt.Laten we eerlijk zijn: niet iedereen met een lage bloeddruk heeft standaard zin om zoutwater te drinken of zich als een mummie in compressiekousen te wikkelen. Maar er zijn verrassend veel simpele trucs om je bloedsomloop een boost te geven en die vervelende duizeligheid te voorkomen. Van slimme voedingskeuzes tot kleine aanpassingen in je dagelijkse routine—je hoeft geen grootse maatregelen te nemen om je beter te voelen.
Zelfzorg is hier het sleutelwoord. Door je lichaam nét iets beter te ondersteunen, kun je voorkomen dat lage bloeddruk je dag verpest. Het gaat niet alleen om voldoende drinken en genoeg zout binnenkrijgen, maar ook om minder bekende technieken, zoals het slim inzetten van temperatuurverschillen of kleine spierbewegingen om je bloedcirculatie te stimuleren. Soms zit het verschil in iets simpels als je slaaphouding aanpassen of je kuitspieren activeren op de juiste momenten.
Voel je je regelmatig slap, licht in je hoofd of heb je zelfs neiging tot flauwvallen? Dan is het tijd om actie te ondernemen. De volgende maatregelen kunnen helpen om je bloeddruk stabieler te houden, zonder dat je direct afhankelijk wordt van medicatie. En onthoud: als de klachten aanhouden of steeds erger worden, is een bezoek aan de huisarts geen overbodige luxe. Tijd om die duizeligheid een stap voor te zijn!
Dagelijks voldoende drinken / Bron: Luminast/Shutterstock.comDrink meer water – want zonder vocht geen druk!
Kevin, een fanatieke fietser, dacht altijd dat zijn duizeligheid na lange ritten gewoon ‘normaal’ was. Tot hij een keer bijna van zijn fiets kukelde en besefte dat zijn lichaam schreeuwde om vocht. Lage bloeddruk en uitdroging zijn als een slecht duo op een feestje—ze versterken elkaars negatieve effecten. Je bloedvolume neemt af, je hart moet harder pompen en bam, daar komt die duizeligheid. Water is simpel, gratis en effectief. Niet alleen zorgt het ervoor dat je bloeddruk niet te veel daalt, maar het helpt ook om essentiële elektrolyten in balans te houden. Wil je een extra boost? Voeg een snufje zout en een kneepje citroen toe voor een homemade sportdrankje dat je bloedsomloop een zetje geeft.Eet iets zoutigs – je lijf heeft af en toe een hartige oppepper nodig
Zout heeft een slechte reputatie, maar voor mensen met lage bloeddruk kan het juist een redder in nood zijn. Denk aan een paar olijven, een handje noten of zelfs een simpele bouillon. Zo versterk je niet alleen je bloedvolume, maar geef je je lichaam de nodige mineralen om alles weer op peil te brengen. Neem bijvoorbeeld Eva, een verpleegkundige die lange diensten draait. Ze merkte dat ze na een paar uur werken slap werd en hoofdpijn kreeg. Haar dokter gaf haar de tip om wat zoute snacks bij zich te houden, en sindsdien voelt ze zich veel stabieler tijdens haar shifts. Het draait allemaal om balans—geen excuus om een hele zak chips leeg te eten, maar een beetje extra natrium kan geen kwaad als je bloeddruk te laag is.
Compressiekousen / Bron: DinoDerm, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Draag compressiekousen – geen modehit, wel een lifesaver
Niet sexy, wel effectief. Compressiekousen helpen om het bloed dat zich in je benen ophoopt sneller terug te duwen naar je hart. Vooral handig als je lang moet staan, zoals stewardess Lisa, die regelmatig duizelig werd tijdens lange vluchten. Sinds ze compressiekousen draagt, merkt ze dat haar benen minder zwaar aanvoelen en dat haar hoofd frisser blijft. Dit trucje is vooral nuttig voor mensen die vaak last hebben van orthostatische hypotensie—die vervelende duizeligheid bij het opstaan. Het werkt simpel: minder bloed zakt naar je voeten, meer blijft beschikbaar voor je hersenen. En zeg nou zelf, wie wil er nou niet gewoon stevig op de benen blijven staan zonder die draaierigheid?Sta langzaam op – geen haast, geen gedoe
Als je ooit uit bed bent gesprongen en direct sterretjes zag, weet je hoe verraderlijk lage bloeddruk kan zijn. Dit heeft alles te maken met een traag reagerend zenuwstelsel dat niet snel genoeg het bloed omhoog pompt. Sta je te snel op, dan blijft er even te weinig bloed in je hoofd en krijg je dat moment van ‘oef, ik moet even zitten’. De truc? Eerst even rechtop in bed zitten, benen bewegen, misschien een slokje water nemen en dán pas opstaan. Neem bijvoorbeeld Jan, een man van in de vijftig die altijd haast had in de ochtend. Sinds hij zichzelf dwingt om rustiger op te staan, heeft hij geen last meer van die duizelige ochtenden. En laten we eerlijk zijn, het kost je letterlijk een paar seconden extra. Kleine moeite, groot effect.Kleine, frequente maaltijden – zeg vaarwel tegen die post-lunch inkakker
Ken je dat gevoel na een zware maaltijd, alsof je hersenen op vliegtuigstand gaan en je het liefst een dutje doet? Voor mensen met een lage bloeddruk is dat effect nog heftiger. Na het eten stroomt er veel bloed naar je spijsvertering, waardoor je hersenen en spieren eventjes wat minder krijgen. En dat kan dus zorgen voor die plotselinge duizeligheid of zelfs flauwvallen.Neem nou Anja, een docent die elke dag met een broodtrommel vol boterhammen de lunchpauze inging. Na de pauze voelde ze zich echter altijd duizelig en had ze moeite om haar leerlingen bij de les te houden. Tot ze overstapte op meerdere kleine maaltijden verspreid over de dag. Nu eet ze een handvol amandelen in de ochtend, een lichte salade als lunch en een yoghurtje in de middag. Het resultaat? Geen middagdips meer en geen duizelige momenten in de klas. Kleine aanpassingen, groot verschil!
Slaap met je hoofd iets hoger – laat de zwaartekracht het werk doen
Slapen met je hoofd plat op het matras klinkt logisch, maar wist je dat een iets hogere hoofdhouding kan helpen bij lage bloeddruk? Als je hoofd lager ligt, kan je bloeddruk 's ochtends extra laag zijn, waardoor je bij het opstaan meteen wankel op je benen staat.Mark, een enthousiaste hobbykok, stond elke ochtend op en moest zich aan de badkamerdeur vasthouden om niet om te kieperen. Zijn huisarts gaf hem de simpele tip om zijn hoofdeinde iets omhoog te zetten—gewoon een extra kussen of een verstelbaar bedframe. Binnen een paar dagen merkte hij al verschil: minder duizeligheid, minder slap gevoel en hij kon direct fris en fruitig naar de keuken om zijn eerste espresso te zetten. Soms zit de oplossing in een klein detail dat je net even over het hoofd ziet.
Cafeïne zit onder meer in koffie en is een stimulerend middel / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanDrink af en toe cafeïne – maar met mate!
Ah, koffie. De heilige graal voor velen, maar ook een verrassende bondgenoot voor mensen met een lage bloeddruk. Cafeïne stimuleert de bloedvaten en zorgt ervoor dat je bloeddruk tijdelijk iets stijgt. Handig als je merkt dat je in een dipje zit en even een snelle boost nodig hebt.Sophie, een freelance schrijver, kreeg elke middag last van een duizelig momentje. Ze probeerde eerst suikers, maar dat hielp maar even en zorgde later weer voor een crash. Toen stapte ze over op een kopje sterke groene thee, en dat bleek de perfecte middenweg: net genoeg cafeïne om haar bloeddruk een subtiel zetje te geven, maar zonder de jitterige bijwerkingen van espresso. Belangrijk detail: overdrijf niet. Te veel cafeïne kan uitdrogend werken, en dat helpt dan weer niet. Dus houd het bij één of twee kopjes per dag, en combineer het met genoeg water.
Stimuleer je beenspieren – een mini-workout voor je bloedsomloop
Geen tijd voor een volledige workout? Geen probleem. Iets simpels als je kuitspieren aanspannen of je tenen bewegen kan al helpen om duizeligheid te voorkomen. Wanneer je zit of lang staat, zakt bloed naar je benen. Door je spieren even aan het werk te zetten, pomp je het bloed weer terug omhoog richting je hart en hersenen.Neem Tim, een student die vaak uren achter elkaar achter zijn laptop zat. Wanneer hij opstond, moest hij altijd even op adem komen door de plotselinge duizeligheid. Sinds hij elke 30 minuten even zijn voeten op en neer beweegt en zijn kuiten aanspant, heeft hij daar geen last meer van. Zelfs een korte wandeling naar de koffieautomaat of even rekken en strekken kan al een wereld van verschil maken. En bonus: het helpt ook nog eens tegen koude voeten!
Bewegen is gezond / Bron: Halfpoint/Shutterstock.comHydratatie met elektrolyten – vocht alleen is niet genoeg!
Water drinken is stap één, maar wist je dat je lichaam méér nodig heeft dan alleen H₂O? Elektrolyten zoals natrium, kalium en magnesium zorgen ervoor dat je vochtbalans en bloeddruk stabiel blijven. Zonder deze mineralen kan je nog steeds uitgedroogd raken, zelfs als je genoeg drinkt!Neem nou Julia, een fanatieke hardloopster die dacht dat ze goed bezig was door liters water te drinken. Toch voelde ze zich na een lange training vaak slap en duizelig. Pas toen ze een mix van water met een snufje zout, een kneepje citroen en een paar druppels honing probeerde, verdwenen haar klachten als sneeuw voor de zon. Dit simpele huis-tuin-en-keuken drankje werkt als een natuurlijke sportdrank en houdt je bloeddruk op peil zonder onnodige suikers of kunstmatige toevoegingen.
Check je medicatie / Bron: Joe Besure/Shutterstock.comCheck je medicatie – soms ligt de oorzaak in een klein pilletje
Je slikt iets tegen hooikoorts, een bètablokker voor je hart of een antidepressivum en opeens voel je je regelmatig licht in je hoofd? Ja, het zou zomaar kunnen dat je medicatie een handje meehelpt bij je lage bloeddruk. Bepaalde medicijnen, zoals plaspillen of bloeddrukverlagers, kunnen ervoor zorgen dat je bloeddruk te ver daalt, vooral als je lichaam er extra gevoelig voor is.Neem Tom, een man die al jaren zonder problemen zijn medicijnen slikte, maar plots merkte dat hij steeds vaker duizelig werd. Een simpel bloedonderzoek bij de huisarts wees uit dat zijn bloeddruk veel lager was dan voorheen. Zijn arts paste de dosering aan en voilà, de duizeligheid verdween. Conclusie: als je bloeddruk ineens een duikvlucht neemt, check dan eerst je medicatielijst voordat je in paniek raakt. Een aanpassing kan al het verschil maken!
Probeer een koel-warm wisseldouche – schrik je bloedvaten wakker
Koud douchen klinkt als een marteling, maar voor je bloedvaten is het pure fitness. Een wisseldouche – waarbij je afwisselt tussen warm en koud water – stimuleert de bloedsomloop en helpt je bloeddruk te stabiliseren. De plotselinge kou vernauwt de bloedvaten, terwijl de warmte ze daarna weer laat verwijden.Mila, een fervent wellness-liefhebber, zwoer altijd bij haar hete douches. Maar na een paar keer bijna omvallen bij het afdrogen, besloot ze iets nieuws te proberen: een wisseldouche. Eerst een minuutje warm water, dan 30 seconden koud, en dat een paar keer herhalen. Na een week merkte ze al dat ze zich overdag energieker voelde en minder last had van duizeligheid. En nee, je hoeft niet meteen een ijskoud bad te nemen – een paar seconden koud water aan het eind van je douche is al een goed begin.
[
Tijdig je huisarts raadplegen / Bron: Michaeljung/Shutterstock.comSoms kun je alles proberen – water drinken, zout eten, wisseldouches, compressiekousen – en toch blijven de klachten aanhouden. Als je regelmatig flauwvalt, extreem moe bent of merkt dat je concentratie achteruitgaat, dan is het tijd om medische hulp in te schakelen.
Daan, een drukbezette consultant, negeerde zijn klachten maandenlang. ‘Gewoon te weinig geslapen,’ dacht hij steeds. Tot hij op een dag in een drukke trein flauwviel en in het ziekenhuis belandde. Daar bleek dat hij een ernstig tekort had aan ijzer, wat zijn bloeddruk en energielevel volledig onderuit haalde. Had hij eerder aan de bel getrokken, dan had hij zichzelf veel ellende bespaard. Dus: voel je je structureel niet goed, ga naar de huisarts en laat je bloeddruk en waardes checken. Soms is er een simpele oplossing, maar je moet het wel laten onderzoeken!
