Epistaxis (neusbloeding): Oorzaken & behandeling bloedneus

Een bloedneus, of epistaxis in medische termen, is een vervelend symptoom dat vaak wordt veroorzaakt door trauma of neuspeuteren. Ook het gebruik van cocaïne en het lijden aan bepaalde aandoeningen kunnen risicofactoren zijn voor een neusbloeding. Meestal stopt een bloedneus vanzelf binnen een halfuur, maar als de bloeding aanhoudt of ernstig is, is medisch advies noodzakelijk. Naast het directe beheer van de neusbloeding moet een arts de onderliggende oorzaak vaststellen door middel van onderzoeken en een passende behandeling inzetten. Hoewel de meeste gevallen na medische interventie verbeteren, kunnen de symptomen af en toe terugkomen.

• Epidemiologie van neusbloedingen
• Mechanisme
• Oorzaken van epistaxis
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen van neusbloedingen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van neusbloedingen
• Prognose van neusbloedingen
• Complicaties van neusbloedingen
• Preventie van neusbloedingen
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met epistaxis (neusbloeding)
• Zorg voor een schone en droge omgeving
• Gebruik de juiste techniek om een bloedneus te stoppen
• Vermijd het inbrengen van objecten in je neus
• Gebruik een zoutoplossing om je neus te verzachten
• Zorg voor een goede hydratatie
• Misvattingen rond neusbloeding
• Een neusbloeding is altijd een teken van een ernstige aandoening
• Achterover leunen helpt om het bloeden te stoppen
• Een neusbloeding komt altijd uit beide neusgaten
• Het is beter om direct na een neusbloeding de neus te snuiten
• Droge lucht heeft geen invloed op het ontstaan van neusbloedingen
• Een neusbloeding stopt altijd vanzelf
• Neusbloedingen kunnen niet worden voorkomen

Epidemiologie van neusbloedingen

Epistaxis komt vaak voor en wordt wereldwijd gezien bij zowel kinderen als volwassenen. De frequentie van neusbloedingen varieert afhankelijk van leeftijd, omgevingsfactoren en gezondheidstoestand. Ongeveer 60% van de mensen heeft minstens één keer in hun leven te maken met een neusbloeding, maar slechts een klein percentage vereist medische behandeling.

Incidentie en prevalentie
Epistaxis komt vaker voor in bepaalde klimaten, zoals droge of koude omgevingen, waar de luchtvochtigheid laag is. Bij kinderen komt epistaxis meestal voor tussen de 2 en 10 jaar, terwijl volwassenen vaak na 40 jaar meer vatbaar zijn, vooral als ze roken of in een droge omgeving wonen.

Seizoensgebonden trends
De incidentie van epistaxis neemt vaak toe tijdens de wintermaanden, wanneer de lucht in veel regio's droger is, en kan ook verergeren door de verhoogde verwarming binnenshuis. Luchtvervuiling en infecties kunnen ook bijdragen aan een hogere incidentie.

Mechanisme

Epistaxis ontstaat door schade aan de bloedvaten in de neusslijmvliezen, meestal als gevolg van trauma, ontsteking of andere onderliggende aandoeningen. Het bloed stroomt uit de bloedvaten in de neusholtes, wat resulteert in een neusbloeding.

Vaatbeschadiging door trauma
Een van de meest voorkomende oorzaken van epistaxis is mechanisch trauma aan de neus, zoals bij het snuiten van de neus of het verkrijgen van een fysieke verwonding. Dit kan leiden tot scheuren of barsten van de bloedvaten in het neusslijmvlies, wat resulteert in bloeding.

Infecties en ontstekingen
Virale infecties, zoals verkoudheid, kunnen de bloedvaten in de neusslijmvliezen verzwakken, waardoor ze gemakkelijker kunnen barsten. Chronische ontstekingen door allergieën of sinusitis kunnen ook bijdragen aan het risico op epistaxis.

Oorzaken van epistaxis

De oorzaken van een neusbloeding kunnen variëren en zijn vaak gerelateerd aan zowel aandoeningen als omgevingsfactoren.

Aandoeningen
Enkele aandoeningen die neusbloedingen kunnen veroorzaken zijn:

• bloedstollingsstoornissen
• een afwijkend neustussenschot of een doorboord neustussenschot
• leverziekten
• nierziekten
• operaties aan de neus (neuschirurgie)
• trauma zoals een vreemd voorwerp in de neus, neuspeuteren of een gebroken neus (nasale fractuur)
• verhoogde bloeddruk (hypertensie)
• het Osler-Weber-Rendu syndroom (familiale hemorragische telangiectasie = bloedvataandoening)
• neus- of sinuskanker (tumoren in de neus of neusbijholten)
• rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies) wat kan leiden tot een verstopte neus
• sinusitis (ontsteking van de neusbijholten)
• uremie (verhoogd ureumgehalte in het bloed)
• zwangerschapscomplicaties

Omgevingsfactoren
Alcohol
Chronisch alcoholmisbruik kan bijdragen aan het ontstaan van neusbloedingen.

Cocaïne
Het gebruik van cocaïne kan neusbloedingen veroorzaken, vooral bij nasale toediening.

Lucht
Langdurige blootstelling aan droge of warme lucht kan het neusslijmvlies uitdrogen en het risico op neusbloedingen verhogen.

Medicatie
Sommige medicijnen kunnen neusbloedingen veroorzaken. Anticoagulantia (bloedverdunners) zoals Warfarine (Coumadin), niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en aspirine worden vaak in verband gebracht met epistaxis. Ook intranasale steroïden (krachtige ontstekingsremmers in de vorm van een neusspray) en intranasale antihistaminica (geneesmiddelen tegen allergische reacties) kunnen bijdragen aan neusbloedingen. Onjuist gebruik van neussprays, zoals het richten op het neusseptum (neustussenschot), kan eveneens een bloedneus veroorzaken.

Neus snuiten
Krachtig neus snuiten kan soms ook leiden tot een neusbloeding.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op epistaxis verhogen. Deze omvatten zowel omgevingsfactoren als onderliggende medische aandoeningen die de bloedvaten in de neus kunnen verzwakken of beschadigen.

Droge lucht en omgevingsfactoren
Droge lucht is een belangrijke risicofactor voor epistaxis, omdat het de slijmvliezen in de neus uitdroogt en de bloedvaten kwetsbaar maakt. Mensen die in gebieden met lage luchtvochtigheid wonen of die veel tijd in verwarmde binnenomgevingen doorbrengen, lopen een hoger risico op neusbloedingen.

Medische aandoeningen en medicijnen
Ziekten zoals hypertensie, bloedstoornissen (zoals hemofilie) en nierziekten kunnen de kans op epistaxis vergroten. Ook het gebruik van bloedverdunners of ontstekingsremmers kan het risico verhogen doordat ze de bloedstolling beïnvloeden.

Anatomische afwijkingen
Anatomische afwijkingen in de neus, zoals een afwijkend neustussenschot of neuspoliepen, kunnen de bloedvaten in de neus kwetsbaarder maken en bijdragen aan het risico op epistaxis.

Risicogroepen

Sommige groepen mensen hebben een verhoogd risico op het ervaren van epistaxis, vaak door onderliggende gezondheidsproblemen of specifieke levensomstandigheden.

Kinderen en oudere volwassenen
Kinderen zijn vaak vatbaarder voor epistaxis door trauma, zoals bij het snuiten van de neus of een ongelukje tijdens het spelen. Ouderen kunnen vanwege slijmvliesatrofie (afname van slijmvliezen) of het gebruik van bloedverdunners vaker epistaxis ervaren.

Mensen met bloedingsstoornissen
Mensen met bloedingsstoornissen, zoals hemofilie of trombocytopathieën, lopen een hoger risico op spontane epistaxis. Het gebruik van anticoagulantia of aspirine kan dit risico verder verhogen.

Symptomen van neusbloedingen

Neusbloedingen variëren in ernst van mild tot levensbedreigend. Vaak komt bloed plotseling uit één of beide neusgaten. Gewoonlijk betreft het een unilaterale (één-neusgat) bloeding, maar in sommige gevallen vloeit bloed uit beide neusgaten, bijvoorbeeld bij trauma of stollingsstoornissen. Een neusbloeding in de voorkant van de neus wordt 'anterieure epistaxis' genoemd, terwijl een bloeding aan de achterkant van de neus 'posterieure epistaxis' wordt genoemd. Meestal komt een neusbloeding uit de voorste gedeelte van de neus, vaak uit het gebied van Little, ook wel 'plexus van Kiesselbach' genoemd (een vaatkluwen op het neustussenschot). De bloeding kan gepaard gaan met bloed ophoesten, wanneer bloed vanuit de neusholten in de keel terechtkomt. De nasofarynx (neus-keelholte) kan dan overvol raken.

Alarmsymptomen

Hoewel epistaxis vaak zelfbeperkend is, kunnen er bepaalde alarmsymptomen zijn die wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening of het risico op complicaties.

Bloedverlies in grote hoeveelheden
Bij ernstige gevallen van epistaxis kan er aanzienlijke hoeveelheden bloed verloren gaan, wat kan leiden tot hypotensie of shock. Dit is een medisch noodgeval en vereist onmiddellijke interventie.

Verlies van bloed door beide neusgaten
Als er bloed uit beide neusgaten komt, kan dit wijzen op een meer ernstige bloeding die verder onderzoek vereist om de oorzaak vast te stellen.

Bloeding die niet stopt
Als een neusbloeding langer dan 20 minuten aanhoudt ondanks pogingen om het bloeden te stoppen, moet medische hulp worden ingeroepen. Dit kan duiden op een ernstigere bloeding of een onderliggende aandoening.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Een neusbloeding kan vaak visueel worden vastgesteld, maar om de exacte locatie en oorzaak van de bloeding te bepalen, zijn verdere onderzoeken nodig.

Diagnostisch onderzoek
De arts gebruikt een neusspeculum (een buisvormig instrument met een spiegel) om de neusholte te openen. Dit stelt hem in staat om een neusbloeding aan de voorkant van de neus te identificeren. Als het bloedverlies aanhoudt, kan de arts een watje met een verdovende werking inbrengen om de bloedvaten tijdelijk te laten samentrekken. Dit helpt de arts om een beter zicht te krijgen op de neus en om het neusslijmvlies te verdoven. De arts onderzoekt ook de keel om te beoordelen of het bloed vanuit de neus in de keelholte terechtkomt. Dit kan wijzen op een ernstige anterieure of posterieure epistaxis. Indien nodig kan een neusendoscoop worden ingezet om het bloedinggebied te inspecteren en om eventuele gezwellen te identificeren die de oorzaak van de bloeding kunnen zijn.

Behandeling van neusbloedingen

Zelfzorg
Bij een neusbloeding moet onmiddellijk eerste hulp worden verleend. Voor kinderen met een vreemd voorwerp in de neus zijn speciale EHBO-richtlijnen beschikbaar. De patiënt leunt voorover en ademt door de mond. Vervolgens moet de patiënt of begeleider minstens vijf minuten druk uitoefenen op de neusvleugels onder het benige septum. Dit helpt bij het stoppen van de bloeding. Vasoconstrictie kan worden bevorderd door ijsverpakkingen toe te passen. Indien nodig kan de patiënt de neus zelf vullen met watjes gedrenkt in xylomethazoline, wat helpt de bloedvaten te vernauwen.

Professionele medische hulp
Als de bloeding aanhoudt, is professionele medische hulp vereist. De arts zal na de onderzoeken de ernst en locatie van de bloeding bepalen en een passende behandeling voorstellen. Indien nodig kan de arts het bloedvat dichtbranden (intranasale cauterisatie) met een zilvernitraatstokje of een bipolair pincet. Ook kunnen speciale middelen worden ingezet om de bloeding te stoppen, zoals een tamponade met neuswieken of mousse, een ballontamponade (voor ernstige neusbloedingen), of een Bellocktamponade (voor aanhoudende bloedingen; geplaatst onder sedatie of volledige anesthesie). Indien deze behandelingen niet effectief zijn, kunnen chirurgische ingrepen noodzakelijk zijn. Bij aanhoudende bloedingen kan intraveneuze toegang (via een ader in de arm) noodzakelijk zijn voor de toediening van vocht, bloed of zuurstof.

Prognose van neusbloedingen

In de meeste gevallen is de prognose voor epistaxis goed, met een snelle genezing en geen langdurige gevolgen. Het herstel is echter afhankelijk van de oorzaak van de bloeding en de behandelingsmaatregelen die worden genomen.

Herstel bij milde gevallen
In gevallen van milde epistaxis, die vaak het gevolg zijn van droogte of lichte trauma, stoppen de bloedingen vaak vanzelf binnen enkele minuten. Dit wordt vaak behandeld met eenvoudige maatregelen, zoals het aanbrengen van een vochtinbrengende zalf in de neus of het vermijden van irritatie.

Ernstige gevallen en complicaties
Bij ernstigere gevallen van epistaxis, zoals wanneer er een onderliggende aandoening is (bijvoorbeeld een bloedingsstoornis), kunnen complicaties optreden, zoals ademhalingsmoeilijkheden door het bloed dat in de keel terechtkomt of een gevaar voor ernstige bloedarmoede door aanhoudend bloedverlies.

Complicaties van neusbloedingen

Ernstig bloedverlies kan leiden tot een tekort aan bloed in vitale organen. Mogelijke complicaties zijn onder andere:

• beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen)
• aangezichtsverlamming (schade aan de gezichtszenuw of hersengebied)
• blindheid (soms door ernstige bloedingen in nabijgelegen structuren)

Preventie van neusbloedingen

Het voorkomen van neusbloedingen kan vaak door eenvoudige maatregelen worden bereikt. Hier zijn enkele belangrijke preventieve tips:

Vermijd trauma
Voorkom situaties die kunnen leiden tot letsel aan de neus. Dit omvat het vermijden van directe impact, zoals bij sportactiviteiten zonder passende bescherming, en voorzichtig zijn bij het schoonmaken of het uit de neus halen van vreemde voorwerpen.

Beperk neuspeuteren
Neuspeuteren kan het neusslijmvlies beschadigen en het risico op neusbloedingen verhogen. Leer kinderen om dit gedrag te vermijden en gebruik indien nodig een zachte neusspoeling om het neusslijmvlies schoon te maken.

Gebruik luchtbevochtigers
Langdurige blootstelling aan droge lucht kan het neusslijmvlies uitdrogen en gevoelig maken voor bloedingen. Het gebruik van een luchtbevochtiger in droge omgevingen kan helpen om het neusslijmvlies vochtig te houden.

Beperk het gebruik van bloedverdunners
Als je bloedverdunners zoals Warfarine of aspirine gebruikt, volg dan strikt de aanwijzingen van je arts om onnodige neusbloedingen te voorkomen. Informeer je arts als je vaak last hebt van neusbloedingen.

Wees voorzichtig met neussprays
Gebruik intranasale steroïden en antihistaminica volgens de instructies om schade aan het neusslijmvlies te voorkomen. Overmatig of onjuist gebruik kan het risico op neusbloedingen verhogen.

Voorkom alcohol- en cocaïnegebruik
Chronisch alcoholmisbruik en het gebruik van cocaïne kunnen het neusslijmvlies irriteren en het risico op neusbloedingen verhogen. Het vermijden van deze stoffen helpt bij de preventie van neusbloedingen.

Regelmatige controle bij aandoeningen
Als je lijdt aan aandoeningen zoals bloedstollingsstoornissen of het Osler-Weber-Rendu syndroom, zorg dan voor regelmatige medische controles en volg de behandelingsadviezen van je arts om neusbloedingen te voorkomen.

Vermijd krachtig neus snuiten
Krachtig neus snuiten kan het risico op neusbloedingen verhogen. Als je verkouden bent of last hebt van allergieën, probeer dan je neus voorzichtig te snuiten en gebruik indien nodig een zachte tissue.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met epistaxis (neusbloeding)

Neusbloedingen, of epistaxis, komen vaak voor en kunnen variëren van mild tot ernstig. Ze ontstaan meestal door het beschadigen van de kleine bloedvaten in de neusholtes. Hoewel epistaxis meestal geen ernstige medische aandoening is, kan het ongemakkelijk zijn en herhaaldelijk optreden. Het is belangrijk om te weten hoe je moet reageren bij een bloedneus en hoe je je omgeving kunt aanpassen om het risico te verminderen. Hier zijn enkele praktische tips om met epistaxis om te gaan.

Zorg voor een schone en droge omgeving

Het is belangrijk om je neus en de omgeving waarin je leeft schoon en goed onderhouden te houden. Een droge omgeving, zoals een te droge lucht in de wintermaanden, kan bijdragen aan neusbloedingen. Overweeg het gebruik van een luchtbevochtiger in je huis om de luchtvochtigheid op peil te houden, vooral in de winter wanneer de verwarming de lucht binnenshuis uitgedroogd maakt. Het bevochtigen van je neusholtes met een neusspray of een zoutoplossing kan ook helpen om te voorkomen dat de neusslijmvliezen uitdrogen en barsten.

Gebruik de juiste techniek om een bloedneus te stoppen

Als je een bloedneus hebt, is het belangrijk om rustig te blijven en de juiste stappen te volgen om het bloeden te stoppen. Zit rechtop en leun lichtjes voorover. Dit voorkomt dat het bloed in je keel loopt, wat misselijkheid of hoesten kan veroorzaken. Knijp zachtjes je neus dicht, net onder de botten van je neus, en houd dit minimaal vijf tot tien minuten vast. Adem door je mond terwijl je dit doet. Als het bloeden na tien minuten niet stopt, herhaal dan de procedure of zoek medische hulp.

Vermijd het inbrengen van objecten in je neus

Het inbrengen van objecten zoals wattenstaafjes of vingers in je neus kan de neusslijmvliezen irriteren en zelfs leiden tot een bloedneus. Probeer je neus alleen voorzichtig te snuiten als dat absoluut nodig is. Overmatig snuiten van de neus kan de bloedvaten in de neusholtes beschadigen, wat kan leiden tot bloedingen. Als je last hebt van een verstopte neus, gebruik dan een zoutoplossing of een neusspray in plaats van agressief te snuiten.

Gebruik een zoutoplossing om je neus te verzachten

Als je vaak last hebt van een droge of geïrriteerde neus, kan het gebruik van een zoutoplossing of een neusspray helpen om je neusslijmvliezen te hydrateren en te verzachten. Dit kan helpen om neusbloedingen te voorkomen. Een zoutoplossing is mild en veilig voor dagelijks gebruik, maar overleg met een arts als je langdurig neussprays of andere producten nodig hebt.

Zorg voor een goede hydratatie

Een van de eenvoudigste manieren om neusbloedingen te voorkomen, is door goed gehydrateerd te blijven. Het drinken van voldoende water helpt om de slijmvliezen in je neus vochtig te houden. In droge omgevingen, zoals tijdens de winter of in airconditioned ruimtes, kan hydratatie helpen om de droogte die bloedneuzen veroorzaakt te verminderen.

Misvattingen rond neusbloeding

Een neusbloeding kan plotseling optreden en varieert van een lichte bloeding tot een ernstigere en langdurige bloeding die medische aandacht vereist. Hoewel het vaak onschuldig is, bestaan er veel misvattingen over de oorzaken, behandelingen en ernst van neusbloedingen. Hierdoor weten veel patiënten niet goed hoe ze moeten handelen bij een bloeding of hoe ze het kunnen voorkomen.

Een neusbloeding is altijd een teken van een ernstige aandoening

Hoewel een neusbloeding in sommige gevallen kan wijzen op een onderliggende medische aandoening, zoals een stollingsstoornis of hoge bloeddruk, is dit meestal niet het geval. De meeste neusbloedingen ontstaan door een droge neus, irritatie van het neusslijmvlies, allergieën of kleine beschadigingen door neuspeuteren. Alleen bij zeer frequente of langdurige bloedingen is verder onderzoek door een arts nodig.

Achterover leunen helpt om het bloeden te stoppen

Veel patiënten denken dat achterover leunen helpt bij een neusbloeding, maar dit is een misvatting. Achterover leunen zorgt ervoor dat het bloed naar de keel loopt, wat misselijkheid en zelfs braken kan veroorzaken. De juiste aanpak is om licht voorover te buigen en de neus zachtjes dicht te knijpen net onder het neusbeen, terwijl je rustig door de mond ademt.

Een neusbloeding komt altijd uit beide neusgaten

In de meeste gevallen komt een neusbloeding uit slechts één neusgat. Dit komt doordat de bloeding vaak ontstaat in het voorste deel van het neustussenschot, waar veel kleine bloedvaatjes dicht bij het oppervlak liggen. Slechts bij ernstige bloedingen of specifieke medische aandoeningen kan het bloed uit beide neusgaten stromen.

Het is beter om direct na een neusbloeding de neus te snuiten

Na een neusbloeding kan er een korstje in de neus ontstaan dat helpt om het bloeden te stoppen. Als je direct na de bloeding je neus snuit, kun je dit korstje losmaken en opnieuw bloeden veroorzaken. Het is daarom beter om minstens enkele uren te wachten voordat je voorzichtig je neus snuit of neusdruppels gebruikt.

Droge lucht heeft geen invloed op het ontstaan van neusbloedingen

Droge lucht is juist een van de meest voorkomende oorzaken van neusbloedingen. In de winter, wanneer verwarmde lucht binnenshuis de luchtvochtigheid verlaagt, kunnen de bloedvaatjes in de neus sneller barsten. Het gebruik van een luchtbevochtiger of een beetje vaseline aan de binnenkant van de neus kan helpen om het neusslijmvlies vochtig te houden en bloedingen te voorkomen.

Een neusbloeding stopt altijd vanzelf

Hoewel de meeste neusbloedingen binnen enkele minuten stoppen, zijn er situaties waarin medische hulp nodig is. Als de bloeding langer dan 20 minuten aanhoudt, zeer hevig is of optreedt na een hoofdletsel, kan dit wijzen op een ernstiger probleem. In sommige gevallen kan een arts de bloeding stoppen door middel van een tamponade of cauterisatie van het bloedvat.

Neusbloedingen kunnen niet worden voorkomen

Veel patiënten denken dat neusbloedingen onvermijdelijk zijn, maar er zijn manieren om ze te voorkomen. Het vermijden van neuspeuteren, het gebruik van een luchtbevochtiger in droge omgevingen en het voorzichtig gebruik van neussprays kunnen het risico op neusbloedingen verminderen. Daarnaast kunnen patiënten met terugkerende bloedingen baat hebben bij een medische beoordeling om onderliggende oorzaken, zoals bloedstollingsstoornissen of medicijngebruik, uit te sluiten.

Lees verder

• Neuspijn: Oorzaken van pijn op of in neus (pijnlijke neus)
• Neusendoscopie: Onderzoek van neus- en sinusholtes
• Neuskanker: Kwaadaardige tumor in neus en neusbijholten
• Neuspeuteren: Oorzaken, problemen en tips bij neuspulken
• EHBO bij vreemd voorwerp in de neus bij kinderen