Leverfibrose: Littekens in lever door herhaalde verwonding

Leverfibrose is de vorming van een abnormaal grote hoeveelheid littekenweefsel in de lever. Dit komt meestal voor wanneer de lever probeert beschadigde cellen te repareren en te vervangen na een verwonding. Dit is bijvoorbeeld veroorzaakt door een chronische leverziekte zoals hepatitis. In de loop van de tijd leidt dit proces tot levercirrose en andere mogelijke complicaties. Af en toe ontstaat leverfibrose ook bij de geboorte. De littekens in de lever veroorzaken geen symptomen maar wanneer sprake is van levercirrose, kampt de patiënt wel met tekenen. De arts behandelt het onderliggend probleem dat leidt tot leverfibrose en soms is hij dan in staat om de leverziekte om te keren. In andere gevallen ontstaat permanente schade en ontwikkelt zich cirrose, hetgeen mogelijk leidt tot complicaties.

• Oorzaken: Meestal door herhaalde verwonding aan lever
• Verworven
• Aangeboren
• Risicofactoren van leverfibrose
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van littekenweefsel in lever
• Prognose van littekens in lever
• Genezing soms mogelijk
• Mogelijk permanente schade
• Complicaties: Levercirrose

Oorzaken: Meestal door herhaalde verwonding aan lever

Verworven

Fibrose ontwikkelt zich wanneer de lever herhaaldelijk of continu wordt beschadigd. Als de blessure herhaald of continu is (zoals bij chronische hepatitis), proberen de levercellen de schade te herstellen, maar de pogingen resulteren in littekenweefsel. Fibrose ontwikkelt zich sneller als het wordt veroorzaakt door een verstopping in de galkanalen. Het littekenweefsel vervangt de levercellen. Dit littekenweefsel remt de bloedtoevoer naar en in de lever, waardoor de bloedtoevoer naar de levercellen wordt beperkt. Zonder voldoende bloed sterven deze cellen en vormt zich nog meer littekenweefsel.

Aangeboren

Patiënten met congenitale leverfibrose hebben bij de geboorte afwijkende stroken bindweefsel die zich uitstrekken door het leverweefsel. Deze zeldzame leveraandoening is vaak autosomaal recessief overgeërfd, maar komt soms ook sporadisch tot stand. Het komt meestal voor in de kindertijd met hepatosplenomegalie (vergroting van milt en lever). Portale hypertensie komt vaak voor. De symptomen presenteren zich mogelijk pas later in het leven en dan plakt de arts mogelijk een verkeerde diagnose op de ziekte, namelijk cirrose in plaats van congenitale leverfibrose. Deze ziekte is vaak geassocieerd met een polycystische nierziekte (aanwezigheid van veel cysten in de nieren)

Risicofactoren van leverfibrose

In de meeste gevallen is leverfibrose het resultaat van een chronische leverziekte zoals: virale hepatitis (leverontsteking), overmatig alcoholgebruik, een leververvetting of een niet-alcoholische vetlever.

Symptomen

Het begin van leverfibrose is meestal sluipend. Fibrose van de lever veroorzaakt geen symptomen. Wel komen symptomen tot uiting door de ziekte die leidt tot leverfibrose. Ernstige littekens leiden mogelijk tot levercirrose, die ook symptomen tot stand brengt zoals onder andere een jeukende huid, een verlies van spiermassa, een verminderde eetlust, geelzucht, gewichtsverlies en vermoeidheid. Bij de meerderheid van de patiënten treedt de progressie naar cirrose op na een interval van vijftien à twintig jaar. Leverfibrose ontwikkelt zich wel snel tot cirrose in verschillende klinische omgevingen, waaronder bij herhaalde episodes van ernstige acute alcoholische hepatitis, subfulminante hepatitis en fibroserende cholestase (galstuwing door vernauwing van galwegen) bij patiënten met een virale hepatitis C-herinfectie na een levertransplantatie

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek is nodig om de leverfunctie te beoordelen. Een leverbiopsie (stukje weefsel van de lever wegnemen en microscopisch laten beoordelen) is soms nodig voor de beoordeling van leverfibrose. Een histologisch onderzoek is nuttig bij het identificeren van de onderliggende oorzaak van leverziekte en het beoordelen van de ontstekingsremmende graad en het stadium van fibrose. Leverfibrose is ook op te sporen met behulp van beeldvormende onderzoeken zoals een echografie, CT-scan en een MRI-scan.

Behandeling van littekenweefsel in lever

Er is geen standaardbehandeling voor leverfibrose anno oktober 2020. De arts behandelt de onderliggende oorzaak van de littekenvorming in de lever. Omdat een ontsteking voorafgaat aan en de progressie van leverfibrose, schrijft de arts soms ontstekingsremmende geneesmiddelen voor. Corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken) zijn echter alleen geïndiceerd voor de behandeling van leverfibrose bij patiënten met auto-immune hepatitis en acute alcoholische hepatitis. Bij patiënten met congenitale leverfibrose maakt de arts een verbinding tussen de leverader en poortader. Dit zorgt voor een snellere afvoer van bloed, waardoor minder druk ontstaat in de poortader en ook minder druk wordt uitgeoefend op mogelijke slokdarmspataderen.

Prognose van littekens in lever

Genezing soms mogelijk

Bij patiënten met leverfibrose ontstaat som een spontane genezing na een succesvolle behandeling van de onderliggende ziekte. Deze waarneming is beschreven bij patiënten met:

• auto-immune hepatitis (leverontsteking veroorzaakt door het eigen lichaam)
• chronische hepatitis C, B en D
• congenitale leverfibrose
• door alcohol geïnduceerde leverbeschadiging
• een niet-alcoholische vetlever
• hemochromatose (aandoening met ijzeropstapeling in het lichaam wat resulteert in orgaanschade)
• ijzer- en koperoverbelasting
• secundaire biliaire cirrose

Het duurt soms jaren voordat een significante omkeer van de symptomen is bereikt. De tijd is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de leveraandoening en de ernst hiervan.

Mogelijk permanente schade

Na maanden of jaren van herhaalde of voortdurende schade wordt fibrose echter permanent. Het littekenweefsel veroorzaakt mogelijk banden door de lever, waardoor de interne structuur van de lever wordt vernietigd. De lever kan zichzelf niet meer herstellen en functioneert niet meer goed. Dergelijke ernstige littekens staan bekend als cirrose.

Complicaties: Levercirrose

Geavanceerde leverfibrose resulteert in levercirrose, leverfalen en portale hypertensie. Voor patiënten met levercirrose en klinische complicaties is een levertransplantatie de enige genezende benadering. Een transplantatie verbetert zowel de overlevingskansen als de kwaliteit van leven. Bij patiënten met cirrose veroorzaakt door een virale hepatitis C-infectie komt leverfibrose echter na een transplantatie weer voor. Bij deze patiënten ontwikkelt zich agressieve chronische hepatitis hetgeen meestal resulteert in cirrose.

Lees verder

• Leverbiopsie: Procedure voor verwijderen van weefsel lever
• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Leverpijn: Oorzaken en behandeling van pijn aan lever
• Leverziekte: Symptomen leveraandoening / schade aan lever