Virale hepatitis C-infectie: Ontsteking van lever door virus

Virale hepatitis C is een besmettelijke, virale infectieziekte waarbij de lever ontstoken en geïrriteerd is. Een virus, meer bepaald het hepatitis C-virus (HCV) is de oorzaak van de leveraandoening. De ziekte verspreidt zich door bloed-tot-bloedcontact, en vooral door gebruik te maken van injecteerbare geneesmiddelen. Milde, griepachtige symptomen in combinatie met geelzucht zijn de bekendste symptomen van de ziekte. Een acute infectie mondt echter bij een groot deel van de patiënten uit in een chronische infectie, met mogelijk ernstige gezondheidsproblemen als gevolg. Een behandeling voor virale hepatitis C gebeurt met zeer krachtige medicijnen om het virus volledig uit het lichaam te elimineren. Een vaccin is niet voorhanden voor de virale infectie.

• Epidemiologie hepatitis C
• Oorzaken HCV: Infectie door virus
• Symptomen van acute en chronische
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van virale infectie
• Prognose
• Complicaties van ziekte aan lever
• Preventie van leverontsteking

Epidemiologie hepatitis C

HCV komt wereldwijd voor. Naar schatting zijn zo’n 250 miljoen mensen besmet met dit virus. De prevalentie van een infectie bij gezonde bloeddonoren bedraagt ongeveer 0,02% in Noord-Europa, 1-3% in Zuid-Europa (mogelijk gekoppeld aan intramusculaire injecties (injecties in een spier) van vaccins of andere geneesmiddelen) en 6% in Afrika, met een prevalentie tot 19% in Egypte. In Nederland is 1 per 2500 bloeddonors besmet met HCV.

Oorzaken HCV: Infectie door virus

Virussen

Het hepatitis C-virus (HCV) is verantwoordelijk voor hepatitis C. Dit virus is ontdekt in 1988 in de Verenigde Staten. Het RNA-virus is 36 nm groot. De belangrijkste oorzaak van de infectieoverdracht is door middel van bloed en bloedproducten, zoals bloedtransfusies, hemodialyse, intraveneus druggebruik en tatoeages. Vrijwel alle vormen van posttransfusie-hepatitis zijn te wijten aan besmetting met HCV. Wanneer een patiënt door een bloedtransfusie met HCV is besmet, heeft hij een kans van 80% dat de infectie zich ontwikkelt naar een chronische HCV-infectie, die mogelijke vele jaren aanhoudt. De bloedbanken in Nederland hebben in 1991 de screeningstest voor hepatitis C ingevoerd. Ook in België is de screeningstest voor bloeddonoren zeer streng. Een verticale overdracht van een gezonde moeder tot een kind is mogelijk, maar is zeer zeldzaam (2%). Ook is een overdracht van de infectie mogelijk via nauw contact, maar dit gebeurt slechts zeer sporadisch. Naast het hepatitis C-virus is de infectie mogelijk het resultaat van een besmetting van andere virussen zoals:

• het coxsackievirus
• het cytomegalovirus
• het Epstein-barrvirus (veroorzaakt klierkoorts)
• het herpes simplex-virus
• andere arbovirussen, die bijvoorbeeld influenza (griep) of gele koorts veroorzaken

Het virus dringt de levercellen binnen, veroorzaakt een zwelling van de lever (hepatomegalie) en beschadigt de leverfunctie.

Symptomen van acute en chronische

Acute infectie

De patiënt kampt met een acute, subacute of chronische leverontsteking. De incubatietijd van HCV bedraagt ongeveer twee weken tot zes maanden; pas na deze periode komen de ziektesymptomen tot uiting. De klinische presentatie van de ziekte is gelijkaardig aan deze van hepatitis B. De meeste acute infecties zijn echter asymptomatisch, waardoor acute hepatitis C ook gekend als de 'stille epidemie'. Ongeveer 10% van de patiënten krijgt te maken met een milde griepachtige ziekte in combinatie met geelzucht en een stijging van serumaminotransferasen. De niet-specifieke symptomen omvatten buikpijn, een verminderde eetlust, misselijkheid, koorts, gewrichtspijn, vermoeidheid, een gedeprimeerd gevoel en soms ook een kleigekleurde ontlasting of een maculopapulaire uitslag (huiduitslag met vlekken en bultjes).

Chronische infectie

Wanneer het virus zes maanden na de acute infectieperiode (die meestal asymptomatisch verloopt) nog in het bloed aanwezig is, is sprake van een chronische infectie. Dit gebeurt bij zo'n 80% van de geïnfecteerde patiënten. De meeste mensen ervaren geen symptomen bij een chronische HCV-infectie. Sommigen ervaren wel episodes van buikpijn, aanhoudende vermoeidheid en pijnlijke gewrichten. Na 25 tot 30 jaar leidt deze chronische infectie echter mogelijk tot significante littekens of fibrose van de lever. Levercirrose, leverfalen en soms zelfs leverkanker komen ook voor. Symptomen die veroorzaakt zijn van lichaamsstructuren buiten de lever behoren ook tot de mogelijkheden, zoals artritis (gewrichtsontsteking), vasculitis (ontsteking van een bloedvat), glomerulonefritis (nierfilterontsteking: ontsteking van de vaatkluwens in de nierschors, vorm van een nierontsteking) geassocieerd met cryoglobulinemie (symptomen aan huid, nieren en zenuwen) en porfyri cutanea tarda.

Diagnose en onderzoeken

De meeste patiënten krijgen slechts per toeval de diagnose van een acute hepatitis C-infectie bij een standaard bloedonderzoek.

Behandeling van virale infectie

Antivirale geneesmiddelen zijn inzetbaar voor de behandeling van HCV. Verder moet de arts prikaccidenten opvolgen en behandelen indien er aanwijzingen zijn voor HCV. De arts onderzoekt het bloed voorts opnieuw na vier weken om te kijken of het virus nog steeds in grote getallen aanwezig is in de lever.

Prognose

Als het virus niet binnen zes maanden uit het lichaam verdwijnt, ontstaat een chronische leverontsteking. Dit gebeurt bij 80% van de patiënten met een acute leverontsteking. Deze chronische ontsteking van de lever leidt mogelijk tot diverse complicaties. Wel is een chronische leverontsteking met medicatie te genezen. De prognose is slechter bij een co-infectie met HBV en / of een hiv-infectie. Ook patiënten die overmatig alcohol gebruiken in combinatie met hepatitis C, hebben slechtere vooruitzichten.

Complicaties van ziekte aan lever

HCV leidt mogelijk tot littekens of cirrose. Circa 7-15% van de patiënten met levercirrose ontwikkelt leverkanker. Dit leidt in sommige gevallen tot de dood.

Verder is de ziekte geassocieerd met een hogere incidentie van:

• diabetes mellitus
• een non-Hodgkin lymfoom
• het sicca syndroom
• lichen planus (aandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)

Preventie van leverontsteking

HCV valt te voorkomen door middel van het beoefenen van veilige geslachtsgemeenchap en het vermijden van injecteerbare medicijnen.
Zwaarlijvigheid, roken, diabetes mellitus (suikerziekte) en alcoholgebruik versnellen de leverklachten. Het is belangrijk dat alle patiënten met een HCV-infectie een goede gezondheid behouden. Daarom moeten ze:

• alle andere medische aandoeningen laten behandelen
• een ideaal gewicht behouden
• stoppen met het gebruik van alcohol
• stoppen met roken

Lees verder

• Icterus (geelzucht) en hepatitis (leverontsteking)
• Geelzucht (icterus): Soorten, oorzaken en symptomen
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie