Virale hepatitis C-infectie: Ontsteking van lever door virus

Virale hepatitis C is een besmettelijke, virale infectieziekte waarbij de lever ontstoken en geïrriteerd raakt. Het hepatitis C-virus (HCV) is de oorzaak van deze leveraandoening. De ziekte verspreidt zich voornamelijk door bloed-tot-bloedcontact, vaak door het gebruik van injecteerbare middelen. Milde, griepachtige symptomen in combinatie met geelzucht zijn de meest kenmerkende symptomen van deze ziekte. Een acute infectie kan bij een groot deel van de patiënten overgaan in een chronische infectie, wat kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. De behandeling voor virale hepatitis C bestaat uit krachtige antivirale medicijnen om het virus volledig uit het lichaam te elimineren. Een vaccin voor hepatitis C is momenteel niet beschikbaar.

• Epidemiologie van hepatitis C
• Oorzaken van HCV: Infectie door het virus
• Symptomen van acute en chronische hepatitis C
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van virale hepatitis C
• Ondersteunende therapieën en aanvullend onderzoek
• Prognose
• Complicaties van hepatitis C
• Preventie van hepatitis C
• Levensstijl en dieetadvies

Epidemiologie van hepatitis C

HCV komt wereldwijd voor. Naar schatting zijn ongeveer 250 miljoen mensen besmet met dit virus. De prevalentie van HCV-infectie onder gezonde bloeddonoren bedraagt ongeveer 0,02% in Noord-Europa, 1-3% in Zuid-Europa (mogelijk door intramusculaire injecties van vaccins of andere geneesmiddelen), en tot 6% in Afrika, met een prevalentie tot 19% in Egypte. In Nederland is 1 op de 2500 bloeddonoren besmet met HCV.

Oorzaken van HCV: Infectie door het virus

Virussen

Het hepatitis C-virus (HCV) veroorzaakt hepatitis C. Dit virus werd ontdekt in 1988 in de Verenigde Staten. Het RNA-virus is ongeveer 36 nm groot. De belangrijkste manier van infectieoverdracht is via bloed en bloedproducten, zoals bloedtransfusies, hemodialyse, intraveneus druggebruik en tatoeages. Vrijwel alle gevallen van posttransfusie-hepatitis zijn te wijten aan besmetting met HCV. Wanneer een patiënt via een bloedtransfusie met HCV is besmet, heeft hij een kans van 80% dat de infectie uitmondt in een chronische HCV-infectie, die jarenlang kan aanhouden. In Nederland werd in 1991 een screeningstest voor hepatitis C ingevoerd voor bloeddonoren. Ook in België zijn de screeningseisen voor bloeddonoren zeer streng. Verticale overdracht van een moeder op haar kind is mogelijk, maar uiterst zeldzaam (2%). Overdracht via nauw contact komt sporadisch voor. Naast het hepatitis C-virus kan de infectie ook veroorzaakt worden door andere virussen zoals:

• Het coxsackievirus
• Het cytomegalovirus
• Het Epstein-Barrvirus (veroorzaakt klierkoorts)
• Het herpes simplex-virus
• Andere arbovirussen, die bijvoorbeeld influenza (griep) of gele koorts veroorzaken

Het HCV dringt de levercellen binnen, veroorzaakt zwelling van de lever (hepatomegalie) en beschadigt de leverfunctie.

Symptomen van acute en chronische hepatitis C

Acute infectie

De patiënt kan een acute, subacute of chronische leverontsteking ervaren. De incubatietijd van HCV varieert van ongeveer twee weken tot zes maanden; symptomen verschijnen pas na deze periode. De klinische presentatie van hepatitis C lijkt op die van hepatitis B. De meeste acute infecties zijn echter asymptomatisch, wat leidt tot de bijnaam 'stille epidemie'. Ongeveer 10% van de patiënten ervaart milde, griepachtige symptomen samen met geelzucht en een verhoogde serumaminotransferase-waarden. Niet-specifieke symptomen kunnen buikpijn, een verminderde eetlust, misselijkheid, koorts, gewrichtspijn, vermoeidheid, een algemeen gedeprimeerd gevoel en soms ook kleigekleurde ontlasting of een maculopapulaire uitslag (huiduitslag met vlekken en bultjes) omvatten.

Chronische infectie

Wanneer HCV zes maanden na de acute infectieperiode (die vaak asymptomatisch is) nog steeds in het bloed aanwezig is, spreken we van een chronische infectie. Dit gebeurt bij ongeveer 80% van de geïnfecteerde patiënten. De meeste mensen ervaren geen symptomen bij een chronische HCV-infectie. Sommigen kunnen echter last hebben van buikpijn, aanhoudende vermoeidheid en pijnlijke gewrichten. Na 25 tot 30 jaar kan deze chronische infectie leiden tot aanzienlijke littekens of fibrose van de lever. Levercirrose, leverfalen, en soms zelfs leverkanker kunnen ook optreden. Symptomen buiten de lever kunnen artritis (gewrichtsontsteking), vasculitis (ontsteking van bloedvaten), glomerulonefritis (ontsteking van de nierfiltereenheden, een vorm van nierontsteking) geassocieerd met cryoglobulinemie (symptomen aan huid, nieren en zenuwen), en porfyrie cutanea tarda omvatten.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van acute hepatitis C wordt vaak per toeval gesteld tijdens een standaard bloedonderzoek. Artsen kunnen aanvullende tests uitvoeren, zoals een HCV-RNA-test en een leverbiopsie, om de diagnose te bevestigen en de mate van leverbeschadiging te beoordelen.

Behandeling van virale hepatitis C

Antivirale geneesmiddelen worden gebruikt voor de behandeling van HCV-infecties. De arts zal het bloed na vier weken opnieuw onderzoeken om te bepalen of het virus nog steeds aanwezig is. Bij prikaccidenten of andere blootstelling aan HCV zal de arts ook aanvullende behandelingen en opvolging overwegen.

Ondersteunende therapieën en aanvullend onderzoek

Naast antivirale medicatie kunnen ondersteunende therapieën nuttig zijn voor patiënten met hepatitis C:

• Spijsverteringsenzymen kunnen helpen bij het verbeteren van de spijsvertering.
• Voedingstherapie kan helpen bij het aanpassen van het dieet om de leverfunctie te ondersteunen.
• Regelmatige levercontroles zijn belangrijk om de voortgang van de ziekte te volgen en eventuele complicaties tijdig op te sporen.

Prognose

Als het virus niet binnen zes maanden uit het lichaam wordt verwijderd, ontwikkelt de patiënt een chronische leverontsteking, wat bij 80% van de patiënten met een acute infectie het geval is. Deze chronische infectie kan leiden tot ernstige complicaties zoals levercirrose en leverkanker. Hoewel een chronische HCV-infectie met de juiste medicatie behandelbaar is, is de prognose slechter bij co-infecties met hepatitis B en/of HIV. Patiënten die ook overmatig alcohol gebruiken, hebben eveneens een slechtere prognose.

Complicaties van hepatitis C

HCV kan leiden tot littekens of cirrose. Ongeveer 7-15% van de patiënten met levercirrose ontwikkelt leverkanker, wat in sommige gevallen tot de dood kan leiden. De ziekte wordt ook geassocieerd met een verhoogde incidentie van:

• Diabetes mellitus
• Een non-Hodgkinlymfoom
• Het sicca-syndroom
• Lichen planus (aandoening met symptomen in mond, huid en geslachtsorganen)

Preventie van hepatitis C

Het risico op hepatitis C kan verminderd worden door veilige geslachtsgemeenschap en het vermijden van injecteerbare medicijnen. Obesitas, roken, diabetes mellitus en alcoholgebruik versnellen leverproblemen. Het is cruciaal dat patiënten met HCV hun algehele gezondheid behouden door:

• Het behandelen van alle andere medische aandoeningen
• Het behouden van een gezond gewicht
• Het stoppen met alcoholgebruik
• Het stoppen met roken

Levensstijl en dieetadvies

Een gezonde levensstijl en dieet kunnen bijdragen aan het beheersen van hepatitis C en het verminderen van de kans op complicaties:

• Eet een uitgebalanceerd dieet rijk aan groenten, fruit, en vezels.
• Beperk de inname van vetrijke en bewerkte voedingsmiddelen.
• Drink voldoende water en vermijd suikerhoudende dranken.
• Voorkom infecties door goede hygiënepraktijken te volgen.

Lees verder

• Icterus (geelzucht) en hepatitis (leverontsteking)
• Geelzucht (icterus): Soorten, oorzaken en symptomen
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie