Virale hepatitis B-infectie: Leverontsteking door virus

Virale hepatitis B is een infectieziekte waarbij de lever geïrriteerd en gezwollen is door een virus, meer bepaald het hepatitis B-virus. Dit virus bevindt zich in bloed en lichaamsvloeistoffen en is dan ook op vele manieren te verspreiden, zelfs van een moeder op haar kind. De ziekte is bij de meeste patiënten acuut en verdwijnt spontaan. Hierbij ontstaan meestal milde klachten zoals koorts, gewichtsverlies, buikpijn en geelzucht. Sommige patiënten ervaren echter chronische klachten, waardoor ze te maken krijgen met levercirrose of leverkanker. De behandeling van de infectie zelf verloopt ondersteunend. Voor hepatitis B is een vaccin voorhanden waardoor mensen beschermd zijn tegen de ziekte.

• Synoniemen hepatitis B-infectie
• Epidemiologie virale hepatitis B
• Oorzaken HBV: Infectie door virus
• Symptomen: Algemene klachten en geelzucht
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Complicaties van hepatitis B
• Prognose van hepatitis B
• Complicaties
• Preventie van hepatitis B

Synoniemen hepatitis B-infectie

Een andere veelgebruikte term voor een hepatitis B-infectie is serumhepatitis. De afkorting die vaak wordt gebruikt is 'HBV-infectie' (hepatitis B-virusinfectie).

Epidemiologie virale hepatitis B

Het hepatitis B-virus (HBV) is wereldwijd verspreid, met een geschatte 296 miljoen chronische dragers volgens recente schattingen. In ontwikkelde landen ligt de prevalentie laag (ongeveer 0,5-2%), maar kan oplopen tot 10-20% in bepaalde regio's van Afrika, Azië en het Midden-Oosten. Hepatitis B kan zowel aangeboren zijn (bijvoorbeeld door verticale transmissie van moeder op kind) als verworven via contact met besmette lichaamsvloeistoffen bij volwassenen. Jaarlijks sterven ongeveer 800.000 mensen aan complicaties van hepatitis B, zoals levercirrose en leverkanker.

Oorzaken HBV: Infectie door virus

Virussen

Het hepatitis B-virus (HBV), voorheen bekend als ‘dane-partikel’, is de oorzaak van hepatitis B. Het is een kubusvormig DNA-virus met een diameter van ongeveer 42 nm, bestaande uit een omhulsel (mantel) en een kern (core). Naast hepatitis B kan HBV ook leiden tot levercarcinoom (leverkanker) en immuuncomplexziekten. Andere virussen kunnen ook hepatitisachtige symptomen veroorzaken, maar enkel HBV is verantwoordelijk voor hepatitis B. Andere virussen die hepatitisachtige infecties kunnen veroorzaken zijn:

• het coxsackievirus
• het cytomegalovirus
• het Epstein-Barrvirus (veroorzaakt klierkoorts)
• het herpes simplex-virus
• andere arbovirussen

Overdracht

Het hepatitis B-virus bevindt zich in bloed en lichaamsvloeistoffen zoals sperma. De besmetting met HBV kan plaatsvinden via bloedtransfusies, intraveneus druggebruik, tatoeages, hemodialyse, en seksueel contact. Verticale overdracht van moeder naar kind tijdens de zwangerschap, bevalling of kort na de geboorte is ook gebruikelijk. Het virus wordt niet via borstvoeding overgedragen. HBV kan tot zeven dagen op oppervlakken zoals speelgoed en tandenborstels overleven, wat betekent dat ook deze indirecte overdracht mogelijk is. Het bloed is infectieus een tot twee weken vóór het optreden van klinische symptomen, wat betekent dat de patiënt in deze periode besmettelijk is.

Symptomen: Algemene klachten en geelzucht

De incubatietijd van HBV varieert van vier tot zes weken tot zes maanden. Hepatitis B kan zich manifesteren als acute, subacute of chronische leverontsteking. Bij veel patiënten blijven de symptomen mild of onopgemerkt. Acute hepatitis B verdwijnt bij ongeveer 99% van de patiënten spontaan zonder ernstige gevolgen. Symptomen van een acute HBV-infectie kunnen zijn:

• koorts
• gewrichtspijn
• vermoeidheid
• misselijkheid
• braken
• verlies van eetlust
• buikpijn
• donkere urine
• een kleigekleurde ontlasting
• geelzucht (vergeling van huid, slijmvliezen en ogen)

Sommige patiënten kunnen ook huiduitslag ervaren, zoals netelroos of een maculopapulaire uitslag, en polyartritis (ontsteking van meerdere gewrichten). Andere zeldzame symptomen zijn arteritis en glomerulonefritis (ontsteking van de niervaatjes).

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van hepatitis B wordt gesteld door middel van specifiek bloedonderzoek. Het hepatitis B surface-antigeen (HBsAg) en het hepatitis B core-antigeen (HBcAg) worden gemeten in het bloed. HBsAg is een eiwit op het oppervlak van het HBV-deeltje en wordt gevonden bij geïnfecteerde patiënten. Het HBeAg is een ander antigeen dat afgeleid is van het HBcAg. Aanwezigheid van HBsAg en HBeAg in het bloed wijst op een actieve HBV-infectie. Serologische testen en PCR (polymerase chain reaction) kunnen ook worden uitgevoerd om de virale load en de aanwezigheid van specifieke antistoffen te bepalen.

Behandeling

De behandeling van acute hepatitis B is voornamelijk symptomatisch. Antivirale medicijnen zoals lamivudine kunnen worden voorgeschreven aan ernstig zieke patiënten, hoewel ze niet altijd effectief zijn. De behandeling richt zich op het verlichten van symptomen en het ondersteunen van de leverfunctie.

Vermoedelijke blootstelling

Mensen die mogelijk zijn blootgesteld aan besmette bloed- of lichaamsvloeistoffen moeten idealiter binnen een week na blootstelling een hepatitis B-vaccinatie krijgen om de infectie te voorkomen of de ernst ervan te verminderen.

Chronische HBV-infectie

Bij patiënten met chronische HBV-infectie kunnen antivirale medicijnen zoals tenofovir of entecavir worden gebruikt om de virusreplicatie te onderdrukken en complicaties te voorkomen. Regelmatige controle door een arts, inclusief echografie van de lever en bloedonderzoek, is noodzakelijk om de voortgang van de ziekte en eventuele leverschade te monitoren.

Complicaties van hepatitis B

Hoewel veel volwassenen volledig herstellen van een acute hepatitis B-infectie, kan 2 tot 6 procent van de geïnfecteerde volwassenen een chronische infectie ontwikkelen, die kan leiden tot levercirrose en leverkanker. Bij ongeveer 90% van de zuigelingen die met HBV zijn geïnfecteerd, ontwikkelt zich een chronische infectie. Chronische hepatitis B kan gepaard gaan met aanhoudende vermoeidheid, buikpijn en gewrichtspijn. Langdurige infectie kan leiden tot ernstige levercomplicaties zoals cirrose en hepatocellulair carcinoom.

Prognose van hepatitis B

Het klinische verloop van hepatitis B is variabel. De meerderheid van de patiënten herstelt volledig binnen enkele weken tot maanden. Ongeveer 1% van de patiënten ontwikkelt fulminante hepatitis, die zeer ernstig kan zijn. Chronische hepatitis kan leiden tot levercirrose of leverkanker, vooral bij patiënten met een langdurige infectie. De prognose hangt af van verschillende factoren, waaronder de virulentie van het virus, de reactie van het immuunsysteem en de algemene gezondheid van de patiënt.

Complicaties

• Levercirrose: Langdurige ontsteking door hepatitis B kan leiden tot littekenvorming in de lever, bekend als levercirrose. Dit vermindert de leverfunctie en kan uiteindelijk leiden tot leverfalen.
• Leverkanker: Chronische hepatitis B verhoogt het risico op het ontwikkelen van leverkanker (hepatocellulair carcinoom). Dit risico neemt toe bij aanwezigheid van levercirrose.
• Acuut leverfalen: In zeldzame gevallen kan acute hepatitis B leiden tot een ernstige en plotselinge afname van de leverfunctie, wat resulteert in acute leverfalen.
• Chronische hepatitis B: Sommige mensen ontwikkelen een chronische vorm van hepatitis B, die langdurige ontsteking en voortdurende schade aan de lever kan veroorzaken.
• Verhoogd risico op andere infecties: Mensen met chronische hepatitis B kunnen een verhoogd risico hebben op andere infecties door een verzwakt immuunsysteem of door de invloed van de leverziekte op het immuunsysteem.
• Nierproblemen: In sommige gevallen kan hepatitis B leiden tot nierproblemen, waaronder glomerulonefritis (ontsteking van de nierfilters).
• Extrahepatische klachten: Hepatitis B kan ook leiden tot symptomen buiten de lever, zoals artritis, huiduitslag en vasculitis (ontsteking van bloedvaten).

Preventie van hepatitis B

Hepatitis B kan worden voorkomen door middel van een vaccin dat sinds 1982 beschikbaar is. Het vaccin bestaat uit een serie van drie injecties: de eerste bij de geboorte, de tweede minimaal één maand later, en de derde minimaal acht weken na de tweede. Het vaccin biedt effectieve bescherming tegen hepatitis B. Daarnaast moeten risicofactoren worden vermeden, zoals het delen van naalden en het niet veilig uitoefenen van seks. Strenge hygiënische maatregelen in medische omgevingen, zoals het correct gebruik van steriele apparatuur en de zorgvuldige behandeling van bloed en lichaamsvloeistoffen, zijn essentieel om besmetting te voorkomen.

Lees verder

• Icterus (geelzucht) en hepatitis (leverontsteking)
• Geelzucht (icterus): Soorten, oorzaken en symptomen
• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Leverkanker: Kanker in lever met geelzucht en buikpijn
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie