Virale hepatitis D-infectie: Ontstoken lever door virus
Virale hepatitis D is een infectieziekte waarbij de lever ontstoken en gezwollen is door het hepatitis D-virus (HDV). Deze ontsteking kan alleen optreden bij mensen die al besmet zijn met het hepatitis B-virus (HBV). De symptomen kunnen acuut of chronisch zijn en omvatten geelzucht, donkere urine, lichte ontlasting, zwakte, vermoeidheid en een gezwollen buik. Chronische leverontsteking kan leiden tot levercirrose, leverfalen of zelfs leverkanker. Behandelingen voor hepatitis D omvatten medicatie, medische behandelingen en in sommige gevallen een levertransplantatie. De prognose is uitstekend als het virus volledig uit het lichaam kan worden verwijderd, maar de vooruitzichten zijn afhankelijk van verschillende factoren.
Synoniem hepatitis D-infectie
Een hepatitis D-infectie wordt door artsen soms aangeduid als een ‘hepatitis-deltavirusinfectie’.
Epidemiologie
De epidemiologie van virale hepatitis D (HDV) heeft betrekking op de verspreiding, frequentie en demografische kenmerken van infecties wereldwijd, evenals de impact van deze ziekte op verschillende bevolkingsgroepen.
Prevalentie van virale hepatitis D
Virale hepatitis D is een zeldzame en ernstige virale infectie die alleen kan optreden bij patiënten die al besmet zijn met hepatitis B (HBV). Wereldwijd wordt het geschat dat ongeveer 5% van de mensen met chronische hepatitis B ook geïnfecteerd is met hepatitis D. HDV komt voornamelijk voor in gebieden met een hoge prevalentie van hepatitis B, zoals Sub-Sahara Afrika, Oost-Azië en delen van Zuid-Amerika.
Geografische spreiding
De prevalentie van hepatitis D is het hoogst in ontwikkelingslanden, waar hepatitis B vaker voorkomt. In westerse landen is het aantal gevallen van hepatitis D lager, hoewel migranten uit endemische regio’s een hoger risico lopen. De infectie komt ook vaker voor bij injecterende druggebruikers, vooral bij mensen die geen toegang hebben tot preventieve zorg of behandeling voor hepatitis B.
Leeftijd en geslacht
Hoewel hepatitis D op elke leeftijd kan optreden, komt het vaker voor bij volwassenen, met een piek in de vroege volwassenheid. De infectie heeft geen sterke voorkeur voor geslacht, hoewel sommige studies een licht verhoogd risico bij mannen aantonen, mogelijk vanwege gedragingen die het risico op infectie vergroten, zoals intraveneus drugsgebruik.
Mechanisme
Het mechanisme van virale hepatitis D-infectie betreft de interactie van het hepatitis D-virus (HDV) met het hepatitis B-virus (HBV) en de pathofysiologie van de infectie.
Structurele eigenschappen van hepatitis D-virus
Het hepatitis D-virus is een defect virus dat alleen kan repliceren in de aanwezigheid van hepatitis B. HDV is een enkelstrengs RNA-virus dat zich omhulst in een HBsAg-deeltje (hepatitis B surface antigen). Het virus is afhankelijk van het hepatitis B-virus voor zijn replicatie, omdat het de HBV-surface antigenen nodig heeft om zich in de levercellen te verankeren.
Replicatie van hepatitis D-virus
De replicatie van HDV is volledig afhankelijk van de aanwezigheid van hepatitis B. Wanneer het hepatitis D-virus een levercel infecteert, gebruikt het de virale enzymen van hepatitis B om zijn eigen RNA te repliceren. Dit maakt de infectie meer virulent, omdat het de lever ernstig kan beschadigen door de combinatie van hepatitis B en hepatitis D-infectie.
Immuunrespons en leverbeschadiging
De leverbeschadiging door hepatitis D wordt voornamelijk veroorzaakt door de immuunrespons tegen geïnfecteerde levercellen. Dit leidt tot chronische ontsteking, leverfibrose, cirrose en in sommige gevallen leverkanker. De co-infectie van hepatitis B en D kan de progressie naar een ernstiger klinisch beeld versnellen.
Oorzaken: Door hepatitis D-virus én hepatitis B-virus
Hepatitis D-virus én hepatitis B-virus
Hepatitis D is een virale infectie veroorzaakt door het hepatitis D-virus (HDV). Dit virus, oorspronkelijk bekend als ‘deltavirus’ (delta-agens), werd in 1977 ontdekt door Rizzetto et al. Het is een enkelstrengig RNA-virus dat behoort tot de familie Flaviviridae. HDV is een onvolledig RNA-virus met een diameter van 40-50 nm en maakt gebruik van de mantel van het hepatitis B-virus (HBV). Het virus bevat in de kern een eigen hepatitis D-antigeen (HDAg), ook bekend als het ‘delta-antigeen’. Voor vermenigvuldiging heeft het hepatitis D-virus de aanwezigheid van hepatitis B-virus nodig, wat betekent dat een co-infectie (gelijktijdige infectie met HBV) of een superinfectie (HDV-infectie bij een reeds bestaande HBV-infectie) noodzakelijk is. HDV kan de ernst van leverziekten bij patiënten met acute of chronische hepatitis B-infectie verergeren en kan ook symptomen veroorzaken bij HBV-dragers zonder eerdere symptomen.
Andere virussen
Andere virussen die hepatitis D kunnen veroorzaken zijn onder meer:
Overdracht
De overdracht van hepatitis D gebeurt via bloed en
bloedproducten (zoals
bloedtransfusies, intraveneus
drugsgebruik, prikincidenten, of contact met beschadigde huid). Besmetting kan ook plaatsvinden via seksueel contact, maar enkel als zowel HDV als HBV tegelijkertijd worden overgedragen.
Risicofactoren
Hepatitis D komt alleen voor bij personen die al besmet zijn met hepatitis B. Risicofactoren voor hepatitis D-infectie zijn onder andere:
- zwangerschap van een geïnfecteerde moeder (zij kan het virus aan de baby doorgeven)
- dragen van het hepatitis B-virus
- mannen die seks hebben met andere mannen
- misbruik van intraveneuze of injectiegeneesmiddelen
- ontvangen van veel bloedtransfusies
- wonen in regio's waar hepatitis D meer voorkomt
Blootstelling aan hepatitis B
Omdat HDV alleen kan repliceren in de aanwezigheid van hepatitis B, zijn mensen die al besmet zijn met hepatitis B de primaire risicogroep voor hepatitis D. Dit geldt voor mensen met chronische hepatitis B of degenen die recentelijk met het hepatitis B-virus in contact zijn gekomen.
Intraveneus drugsgebruik
Injecterende druggebruikers lopen een significant verhoogd risico op hepatitis D, vooral wanneer zij onveilige injectiepraktijken toepassen, zoals het delen van naalden. HDV verspreidt zich vaak via bloedcontact, wat het risico voor deze groep aanzienlijk verhoogt.
Onbeschermde seks en risicogedrag
Onbeschermde seksuele contacten, vooral met meerdere partners of bij mannen die seks hebben met mannen, kunnen ook het risico op hepatitis D verhogen, aangezien HDV vaak wordt overgedragen via bloed en lichaamsvloeistoffen.
Risicogroepen
Bepaalde bevolkingsgroepen hebben een hoger risico op infectie met hepatitis D, afhankelijk van zowel genetische als omgevingsfactoren.
Patiënten met chronische hepatitis B
De grootste risicogroep voor hepatitis D zijn patiënten die al besmet zijn met hepatitis B. Zonder de aanwezigheid van hepatitis B is hepatitis D niet mogelijk. Deze groep vereist bijzondere aandacht voor het controleren van co-infectie.
Injecterende druggebruikers
Injecterende druggebruikers, vooral diegenen die naalden delen, vormen een andere risicogroep. Door de verspreiding van bloed bij het delen van naalden neemt het risico op infectie met hepatitis D aanzienlijk toe.
Mensen met een hoog risico op bloedtransfusies
Mensen die regelmatig bloedtransfusies ontvangen, bijvoorbeeld patiënten met hemofilie of andere bloedziekten, lopen mogelijk een verhoogd risico op hepatitis D als de transfusies niet goed gecontroleerd zijn op virale infecties.
Symptomen van acute en chronische infectie
De incubatietijd (de periode tussen blootstelling aan het virus en het optreden van symptomen) bedraagt meestal twee weken tot drie maanden. Symptomen kunnen acuut, subacuut of chronisch zijn.
Acute infectie
Patiënten met acute hepatitis D vertonen vaak symptomen zoals:
Chronische infectie
Chronische hepatitis D kan vaak minder merkbare symptomen hebben, maar leidt sneller tot ernstige complicaties. Symptomen kunnen zijn:
Alarmsymptomen
De symptomen van virale hepatitis D zijn vaak geassocieerd met die van hepatitis B, maar kunnen ernstiger zijn vanwege de co-infectie.
Acute hepatitis D-symptomen
In het geval van acute hepatitis D-infectie kunnen patiënten symptomen ervaren zoals vermoeidheid, geelzucht (gele huid of ogen), buikpijn, en donkergekleurde urine. Deze symptomen zijn vergelijkbaar met die van hepatitis B, maar kunnen intensiever zijn door de co-infectie.
Chronische hepatitis D-symptomen
In chronische gevallen kan de infectie leiden tot langdurige leverbeschadiging, wat resulteert in symptomen zoals buikpijn, gewichtsverlies, bloedingen, zwelling van de buik (ascites) en verwarring als gevolg van leverfalen. Hepatitis D kan de progressie van leverziekten versnellen, wat kan leiden tot cirrose of leverkanker.
Verergering van symptomen bij co-infectie
Bij co-infectie met hepatitis B en D kunnen de symptomen ernstiger zijn en kan de ziekte sneller vorderen, met verhoogde kans op levercirrose en hepatocellulair carcinoom (leverkanker).

Een bloedonderzoek is nodig /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
De diagnose van hepatitis D wordt gesteld op basis van de
medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek en
bloedonderzoek. Tijdens het lichamelijk onderzoek let de arts op huidskleur, zwelling van de benen, zwelling van de voeten of enkels en gevoeligheid of zwelling van de buik. Soms is een
echografie van de lever nodig om de stijfheid van de lever te meten, wat bekend staat als
elastografie. Een leverbiopsie kan ook nodig zijn om weefselmonsters te verkrijgen voor microscopisch onderzoek, vooral als andere tests onvoldoende informatie bieden over de leverbeschadiging of ziekte.
Behandeling van virale infectie
Bij chronische hepatitis D die leidt tot
cirrose kunnen medicijnen, chirurgie en andere medische ingrepen nodig zijn. Als acute hepatitis D leidt tot acuut
leverfalen, of als chronische hepatitis D leidt tot leverfalen of
leverkanker, kan een
levertransplantatie noodzakelijk zijn.
Prognose HDV-infectie
De prognose van virale hepatitis D-infectie hangt af van de ernst van de infectie, de reactie op antivirale behandeling en de aanwezigheid van bijkomende leverschade.
Verloop bij acute infectie
Bij acute hepatitis D-infectie kunnen de meeste patiënten herstellen met ondersteuning en antivirale therapieën. Echter, bij mensen met chronische hepatitis B kan de infectie ernstige leverschade veroorzaken, wat de prognose verslechtert.
Chronische infectie en levercomplicaties
Chronische hepatitis D-infectie kan leiden tot ernstige levercomplicaties, zoals cirrose en hepatocellulair carcinoom. Zonder adequate behandeling kan de overleving ernstig worden beïnvloed.
Invloed van antivirale therapie
Behandeling van hepatitis D met antivirale middelen zoals interferon kan helpen de infectie onder controle te houden, maar het is niet altijd curatief. De effectiviteit van antivirale therapie is afhankelijk van het stadium van de ziekte en de algehele gezondheid van de patiënt.
Complicaties van leverontsteking
Acute hepatitis D
Acute hepatitis D kan in zeldzame gevallen leiden tot acuut leverfalen, waarbij de lever plotseling stopt met functioneren. Dit komt zelden voor, maar leverfalen komt vaker voor bij patiënten met zowel hepatitis D- als hepatitis B-infecties dan bij patiënten met alleen hepatitis D.
Chronische hepatitis D
Chronische hepatitis D kan leiden tot levercirrose, leverfalen en leverkanker. Patiënten met zowel chronische hepatitis B als hepatitis D hebben een hogere kans op deze complicaties dan mensen met alleen chronische hepatitis B. Vroege diagnose en behandeling van chronische hepatitis B en D kunnen de kans op ernstige gezondheidsproblemen verminderen.
Cirrose
Cirrose is een aandoening waarbij gezond leverweefsel langzaam wordt vervangen door littekenweefsel, wat de bloedstroom door de lever belemmert. In de vroege stadia van cirrose blijft de lever nog functioneren, maar naarmate de cirrose verergert, kan leverfalen optreden.
Leverfalen
Leverfalen ontwikkelt zich meestal over maanden of jaren, waarbij de lever zijn functie niet meer kan vervullen of beschadigde cellen niet kan vervangen.
Leverkanker
Patiënten met zowel chronische hepatitis B als hepatitis D hebben een verhoogd risico op leverkanker. Het is daarom aanbevolen om minimaal twee keer per jaar een echografie of ander beeldvormend onderzoek van de lever te ondergaan om tijdig kanker te detecteren, zodat een
behandeling kan worden gestart.

Het is belangrijk om geen persoonlijke voorwerpen te delen /
Bron: Pexels, PixabayPreventie van hepatitis D
Preventiemaatregelen voor hepatitis B zijn ook effectief tegen hepatitis D. Dit omvat het vermijden van het delen van naalden en persoonlijke voorwerpen. Handschoenen moeten worden gedragen bij contact met bloed of open
huidzweren van anderen. Hoewel er geen vaccin voor hepatitis D beschikbaar is, kan een vaccin tegen hepatitis B helpen om hepatitis D te voorkomen.
Vaccinatie tegen hepatitis B
Omdat hepatitis D alleen voorkomt bij mensen die al besmet zijn met hepatitis B, is de vaccinatie tegen hepatitis B de belangrijkste preventieve maatregel. Vaccinatie tegen hepatitis B voorkomt niet alleen hepatitis B, maar ook hepatitis D, omdat de twee infecties nauw met elkaar verbonden zijn.
Veilig bloedgebruik en injecties
Het vermijden van onveilige injectiepraktijken en het gebruik van schone naalden is essentieel om de verspreiding van hepatitis D te voorkomen. Gezondheidszorginstellingen moeten strikte hygiënische protocollen volgen bij bloedtransfusies en medische ingrepen.
Veilig seksueel gedrag
Veilig seksueel gedrag, zoals het gebruik van condooms, kan helpen de overdracht van hepatitis D te verminderen, vooral bij risicogroepen zoals mannen die seks hebben met mannen en mensen met meerdere seksuele partners.
Praktische tips voor het leven met virale hepatitis D-infectie
Virale hepatitis D is een zeldzame maar ernstige leveraandoening die alleen voorkomt bij mensen die ook besmet zijn met het hepatitis B-virus. Het kan leiden tot ontsteking van de lever, vermoeidheid, pijn en andere gezondheidsproblemen. Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en samen met je arts een behandelplan te maken. Hier zijn enkele praktische tips om te leven met een virale hepatitis D-infectie.
Volg een regelmatig controleplan
Als je gediagnosticeerd bent met hepatitis D, is het belangrijk om regelmatig je arts te raadplegen voor controleafspraken. Door regelmatig bloedonderzoeken te laten uitvoeren, kan je arts de voortgang van de infectie monitoren en tijdig ingrijpen als dat nodig is. Dit helpt complicaties te voorkomen en zorgt ervoor dat je behandeling op koers blijft. Houd je strikt aan de
bloedonderzoeken en bespreek je zorgen met je arts.
Bescherm je levergezondheid
Je lever speelt een cruciale rol in je gezondheid, vooral als je te maken hebt met een infectie zoals hepatitis D. Het is essentieel om alles te doen wat je kunt om de belasting van je lever te verminderen. Vermijd het gebruik van schadelijke stoffen zoals alcohol, die de lever kunnen beschadigen en de infectie kunnen verergeren. Daarnaast is het belangrijk om medicijnen alleen in overleg met je arts in te nemen, aangezien sommige geneesmiddelen schadelijk kunnen zijn voor je lever. Zorg voor een
gezond voedingspatroon dat rijk is aan vitaminen en mineralen om je lever te ondersteunen in zijn herstel.
Let goed op je energielevels
Een veelvoorkomend symptoom van hepatitis D is vermoeidheid. Het kan zijn dat je je vaak moe voelt, zelfs na een goede nachtrust. Het is belangrijk om je energie goed te beheren en te luisteren naar je lichaam. Zorg ervoor dat je voldoende rust krijgt en vermijd overmatige fysieke belasting. Als je merkt dat je te moe wordt, neem dan een pauze en herstel voordat je weer actief wordt. Het kan ook nuttig zijn om samen met je arts te kijken naar manieren om je energieniveau te verbeteren, bijvoorbeeld door een aangepast beweegprogramma of specifieke
vitaminen aan te vullen.
Bescherm je gezondheid tegen verdere infecties
Mensen met hepatitis D zijn kwetsbaarder voor andere infecties, dus het is belangrijk om extra voorzichtig te zijn. Zorg voor een goede hygiëne door regelmatig je handen te wassen, vooral voor het eten en na het gebruik van het toilet. Als je andere medische behandelingen ondergaat, informeer dan altijd je zorgverleners over je hepatitis D-status, zodat zij de nodige voorzorgsmaatregelen kunnen nemen. Ook het vermijden van onveilige sekspraktijken kan helpen om het risico op andere infecties te verlagen. Dit alles helpt om je gezondheid te beschermen en de kans op verdere complicaties te verminderen.
Zorg goed voor je mentale gezondheid
Het omgaan met een chronische infectie zoals hepatitis D kan emotioneel belastend zijn. Het is normaal om je af en toe gestrest of overweldigd te voelen. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan je
mentale gezondheid en de nodige stappen te ondernemen om stress te verminderen. Praat met een vertrouwenspersoon, of overweeg therapie om je gevoelens te verwerken. Het onderhouden van sociale contacten kan je helpen om je gemoedstoestand positief te houden en je mentale welzijn te verbeteren.
Misvattingen rond virale hepatitis D-infectie
Virale hepatitis D (HDV) is een ernstige vorm van leverontsteking die alleen voorkomt bij patiënten die al besmet zijn met het hepatitis B-virus (HBV). Dit maakt hepatitis D uniek onder de virale hepatitisinfecties, omdat het afhankelijk is van HBV om zich te vermenigvuldigen. Ondanks de ernst van de ziekte bestaan er veel misvattingen over de manier waarop het virus zich verspreidt, de symptomen en de behandelingsmogelijkheden.
Hepatitis D kan zich zelfstandig verspreiden zonder hepatitis B
Een van de grootste misvattingen over hepatitis D is dat het een op zichzelf staande infectie zou zijn. In werkelijkheid kan het HDV-virus alleen een infectie veroorzaken bij patiënten die al drager zijn van hepatitis B. Dit komt doordat HDV gebruik maakt van het hepatitis B-oppervlakte-eiwit om levercellen te infecteren. Patiënten die niet besmet zijn met HBV, kunnen dus geen hepatitis D krijgen.
Hepatitis D komt nauwelijks voor en is niet ernstig
Hoewel hepatitis D minder bekend is dan hepatitis B en C, komt de infectie wereldwijd voor en wordt geschat dat miljoenen mensen ermee besmet zijn. Het virus is bijzonder agressief en leidt vaak sneller tot ernstige
leverschade, zoals cirrose en leverfalen, vergeleken met een HBV-monoinfectie. Dit maakt hepatitis D een van de ernstigste vormen van virale hepatitis.
Alcoholgebruik heeft geen invloed op het verloop van hepatitis D
Sommige patiënten denken dat het vermijden van
alcohol geen invloed heeft op hun levergezondheid als ze hepatitis D hebben. In werkelijkheid kan alcoholgebruik het ziekteverloop aanzienlijk verergeren door extra schade aan de lever te veroorzaken. Patiënten met HDV lopen al een verhoogd risico op cirrose en leverfalen, en alcohol versnelt dit proces aanzienlijk.
Hepatitis D kan niet worden opgespoord met standaard bloedonderzoek
Veel mensen gaan ervan uit dat hepatitis D moeilijk te diagnosticeren is of dat er geen betrouwbare tests voor bestaan. In werkelijkheid kan HDV worden aangetoond via specifieke
bloedonderzoeken die zoeken naar HDV-antistoffen en viraal RNA. Dit is vooral belangrijk bij patiënten met chronische hepatitis B en onverklaarde leveraandoeningen.
Er is een doeltreffende behandeling beschikbaar voor hepatitis D
Hoewel er behandelingsopties zijn, is er geen universeel effectieve antivirale therapie voor hepatitis D. De standaardbehandeling bestaat vaak uit peginterferon-alfa, maar deze therapie heeft wisselend succes en kan bijwerkingen veroorzaken. Nieuwere behandelingen, zoals bulevirtide, laten veelbelovende resultaten zien, maar zijn nog niet overal breed beschikbaar.
Patiënten die zowel hepatitis B als D hebben, ontwikkelen veel sneller ernstige
levercomplicaties dan patiënten met alleen HBV. De combinatie van deze twee virussen verhoogt het risico op cirrose, leverfalen en hepatocellulair carcinoom aanzienlijk. Dit maakt hepatitis D een agressieve co-infectie die speciale aandacht en monitoring vereist.
Vaccinatie tegen hepatitis B beschermt niet tegen hepatitis D
Sommige mensen denken dat hepatitis B-vaccinatie hen niet beschermt tegen hepatitis D. Hoewel er geen specifiek vaccin tegen HDV bestaat, voorkomt het hepatitis B-vaccin indirect een HDV-infectie, omdat hepatitis D alleen kan optreden bij patiënten die al met HBV besmet zijn. Het vaccineren tegen hepatitis B is daarom een effectieve preventiestrategie tegen hepatitis D.
Lees verder