Krakende knie: oorzaken van krakende en knikkende knieën

Last van een knikkende knie of krakende knie bij traplopen of bukken? Een knisperende, knarsende of knakkende knie is iets wat iedereen wel eens meemaakt bij het buigen of strekken van de knie. Je kan het in beide knieën hebben. Net als bijna alle gewrichten in je lichaam is het kniegewricht bedekt met een beschermend membraan dat synoviale vloeistof of gewrichtsvloeistof bevat. Deze vloeistof is een stroperige, heldere vloeistof die zich in gewrichtsholtes bevindt. Deze vloeistof smeert het gewricht, waardoor het vlot en gemakkelijk beweegt. Soms worden kleine gasbellen in deze vloeistof opgebouwd. Als het gewricht beweegt, worden de bellen vrijgegeven, waardoor de nabijgelegen ligamenten een snappend of plopgeluid uitzenden. De technische term voor dit fenomeen is crepitus.

• Krakende knie
• Een kijkje in de knie
• Oorzaken van krakende en knikkende knieën
• Verdampen van gewrichtsvloeistof
• Pezen die terugschieten
• Artrose
• Trauma
• Huisarts raadplegen
• Krakende knie door artrose
• Reumatische aandoening
• Symptomen
• Andere oorzaken knikkende knieën
• Meniscusklachten
• Patellofemoraal pijnsyndroom
• Overige
• Behandeling
• Tips voor gezonde knieën
• Warming-up
• Blijf in beweging
• Activiteiten met weinig impact
• Maak je spieren sterker
• Versterk je rompspieren
• Afvallen bij overgewicht
• Ken je grenzen
• Eet vette vis
• Houd je botten sterk
• Verbeter je houding
• Gewrichtsblessures behandelen

Krakende knie

Het af en toe horen van krakende, knakkende, knarsende, knikkende, knisperende of ploffende geluiden in één knie of in beide knieën, betekent niet meteen dat er sprake is van artrose. Andere gewrichten kunnen deze geluiden ook van tijd tot tijd ook maken. Zo kan je bijvoorbeeld van tijd tot tijd een krakende nek hebben. Artsen noemen dit geluid 'crepitus'. Deze term verwijst meestal naar de gewrichten, maar kan ook worden gebruikt om longgeluiden te beschrijven.

Een kijkje in de knie

De knie werkt als een groot scharnier. Het kniegewricht heeft de vorm van een scharnierverbinding. De knie verbindt het scheenbeen en kuitbeen met het dijbeen. Aan de voorkant wordt de knie beschermd door een kniebeschermer, de patella (knieschijf). De bewegingen van de knie verlopen soepel door het dunne elastische weefsel dat 'kraakbeen' wordt genoemd. Kraakbeen in de knie kan in de loop der jaren in kwaliteit achteruitgaan, maar heeft wel het vermogen zichzelf te herstellen. Het kapsel van de knie is een dun vlies (synovia). Dit vlies ligt als een soort ballon rond de beenderen van de knie ligt en is gevuld met een kleine hoeveelheid gewrichtsvocht. Dit is een visceuze (dikke) vloeistof. Vier ligamenten – taaie, flexibele banden die zich uitstrekken over het ongelijke oppervlak van het gewricht – verbinden de botten met elkaar.

Oorzaken van krakende en knikkende knieën

Verdampen van gewrichtsvloeistof

In de loop van de tijd kan zich gas opbouwen in de gebieden rondom de gewrichten, die kleine bubbels vormen in de synoviale vloeistof of gewrichtsvloeistof, welke bestaan uit zuurstof, stikstof en kooldioxide. Wanneer je je knie buigt, kunnen sommige van deze gasbelletjes worden vrijgegeven en knappen, waardoor de nabijgelegen ligamenten een knappend of plopgeluid uitzenden, een soort mini-explosie. Dit is normaal en gebeurt van tijd tot tijd bij iedereen.

Pezen die terugschieten

Als je bepaalde oefeningen doet of je bent aan het squatten (oefeningen voor sterke benen en een strakke bilpartij), dan kunnen je knieën een knikkend of krakend geluid maken als je pezen weer op hun plek schieten nadat ze voor korte tijd even uit hun oorspronkelijke positie worden getrokken. Als het krakende geluid gepaard gaat met pijn, dan kan dit wijzen op een een verkeerde uitvoering van het squatten doordat je bijvoorbeeld de knieën aan het begin van het tillen te ver naar voren steekt. Hierdoor komt er te veel gewicht op het kniegewricht te staan.

Artrose

Bij artrose gaat het kraakbeen in kwaliteit achteruit, wat klachten geeft als stijfheid en gewrichtspijn. Het laagje kraakbeen aan de uiteinden van de botten is dan dun en onregelmatig en het bot wordt aan de randen breder en het gewricht wordt dikker. Kraakbeen hoort normaal glad te zijn, zodat je je knie gemakkelijk kan buigen, draaien of strekken. Bij artrose is ook het slijmvlies aan de binnenkant van het gewricht chronisch ontstoken. Het beschadigde kniegewricht kan bij beweging kraken.

Trauma

Crepitus kan ook een gevolg zijn van een verwonding of trauma.

Huisarts raadplegen

Crepitus in de knie is vaak pijnloos. Je hoeft je er dan geen zorgen over te maken. Als krakende en knikkende knieën gepaard gaan met pijn, kan dit echter een probleem aanduiden. Een krakend geluid in de knie is één van de algemene symptomen van knieartrose. Het kan ook een van de symptomen zijn van reumatoïde artritis of infectieuze artritis, en pijn kan optreden bij verschillende soorten knieblessures. Raadpleeg je huisarts als je knie kraakt en pijn doet.

Krakende knie door artrose

Reumatische aandoening

Artrose is de meest voorkomende reumatische aandoening aan het bewegingsapparaat en treedt vaker op bij vrouwen dan bij mannen. Het komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar. Artrose kan echter ook bij jonge mensen voorkomen. Bij artrose wordt de kwaliteit van het kraakbeen minder. Artrose is een chronische-progressieve aandoening. Artrose kan onder meer ontstaan na forse belasting. Bekend is artrose in de knie bij meniscusproblemen door voetballen. Mechanische stress of biochemische veranderingen breken langzaam het kraakbeen af, waardoor ontsteking en pijn ontstaan. Na verloop van tijd wordt het kraakbeen vernietigd en slijpen de botten langs elkaar. Wanneer crepitus gepaard gaat met pijn, wordt het meestal veroorzaakt door artrose.

Symptomen

Door de oneffenheid van de gewrichtsoppervlakken kan een krakend geluid in de knie ontstaan bij het belasten. Dit geluid wordt door sommige mensen beschreven als een knisperend geluid; als het lopen door verse sneeuw of als het lopen over een grindpad. Andere klachten die kunnen optreden zijn:

• Pijn in de knie en knieholte, soms met uitstraling naar het onder- en bovenbeen;
• Stijfheid van de knie, vooral aanwezig bij het opstaan uit bed (de zogenaamde 'ochtendstijfheid'), na lang zitten en bij het instappen in een auto;
• Zwelling van de knie (vocht in de knie);
• Instabiliteitsklachten; en
• Bewegingsbeperking.

Andere oorzaken knikkende knieën

Meniscusklachten

Andere medische oorzaken van crepitus zijn de volgende. Krakende en knikkende knieën kunnen worden veroorzaakt door kniebeschadigingen zoals meniscusklachten. Het eerste wat je hoort bij meniscusklachten is een knak of krakend geluid op het moment dat de pijn ontstond. Dit duidt op het scheuren van de meniscus. Deze klachten komen relatief vaak voor bij mensen die sporten, joggen of hardlopen.

Patellofemoraal pijnsyndroom

Het patellofemoraal pijnsyndroom staat ook wel bekend als het 'knieschijfpijnsyndroom'. Deze aandoening duidt op klachten die waargenomen worden in en rond de knieschijf en komt vooral voor bij tieners en jongvolwassenen. Bij dit syndroom heb je pijn in je knie en dit wordt erger als je hurkt, knielt, lang zit met gebogen knieën, of als je traploopt. Je kan ook last krijgen van een krakend, knisperend of knappend geluid bij het bewegen. De oorzaak van dit pijnsyndroom is onduidelijk.

Overige

Andere kniebeschadigingen en soorten artritis kunnen ook crepitaties veroorzaken.

Behandeling

Een krakende knie is onschadelijk en behoeft geen behandeling als het pijnloos is en niet wordt veroorzaakt door een aandoening of letsel. Maar als krakende en knikkende knieën gepaard gaan met pijn, zal de behandeling afhangen van de onderliggende oorzaak. Bij knieartrose is het belangrijk om elke dag te bewegen en oefeningen te doen en af te vallen bij overgewicht. Voedingssupplementen zoals glucosamine en chondroïtine worden niet aanbevolen, aangezien er onvoldoende bewijs is dat ze helpen. Behandeling van het patellofemorale pijnsyndroom bestaat uit pijnbestrijding, versterking van de grote dijspier door oefeningen, het aanbrengen van een ice-pack en de knie minder belasten.

Tips voor gezonde knieën

Warming-up

Een goede warming up wordt vaak vergeten, maar is erg belangrijk om blessures te voorkomen. Doe eerst een lichte warming-up, zoals 10 minuten lopen, om de gewrichten, ligamenten en pezen eromheen los te maken.

Blijf in beweging

Het is de gouden regel voor de gezondheid van je gewrichten: hoe meer je beweegt, hoe minder last van stijfheid je zult hebben. Of je nu leest, werkt of tv kijkt, verander vaak van positie. Neem regelmatig pauzes bij bureauwerk of sta geregeld op uit je stoel en word actief.

Activiteiten met weinig impact

Welke activiteiten zijn goed? De beste keuzes zijn activiteiten waarbij je je gewrichten niet overbelast, zoals wandelen, fietsen, zwemmen en krachttraining.

Maak je spieren sterker

Versterk je spieren om je gewrichten betere ondersteuning te geven. Zelfs een beetje meer kracht maakt een verschil. Een fysiotherapeut kan je laten zien welke bewegingen je moet doen en hoe je ze kunt doen. Als je gewrichtsproblemen hebt, vermijd dan snelle, repetitieve bewegingen.

Versterk je rompspieren

Sterkere buikspieren en rugspieren zijn goed voor je balans. Dat betekent dat je minder snel valt of gewond raakt. Voeg kern (buik, rug en heup) versterkende oefeningen toe aan je dagelijkse routine. Wil je een sterk en soepel lichaam zonder het te zwaar te belasten? Dan is pilates iets voor jou. Pilates geeft je vitaliteit, kracht en lenigheid.

Afvallen bij overgewicht

Je gewicht is van invloed op de belasting op je heupen, knieën en rug. Zelfs een beetje gewichtsverlies bij overgewicht kan helpen. Elk pondje dat je verliest, neemt 4 pond druk van de knieën af.

Ken je grenzen

Het is normaal om wat spierpijn te hebben na het sporten. Maar als je langer dan 48 uur pijn hebt, dan heb je het misschien overdreven. Doe de volgende keer wat rustiger aan. Over je grenzen gaan kan leiden tot letsel of schade.

Eet vette vis

Als je gewrichtspijn hebt door bijvoorbeeld reumatoïde artritis (RA), kan een visschotel helpen. Vette vis zoals zalm, makreel rn sardines zijn goede bronnen van omega-3-vetzuren, die ervoor zorgen dat gewrichten gezond blijven. Ze verlagen ook de ontsteking, wat gewrichtspijn en gevoeligheid veroorzaakt bij mensen met RA.

Houd je botten sterk

Calcium en vitamine D kunnen helpen. Goede plantaardige bronnen van calcium zijn groene bladgroenten zoals broccoli en boerenkool. Amandelen, paranoten, hazelnoten, chiazaad, hennepzaad en sesamzaad zijn stuk voor stuk schitterende bronnen van calcium. Bonen en linzen zijn ook een goede bron van calcium.

Verbeter je houding

Ga rechtop zitten en staan om gewrichten te beschermen van je nek tot aan je knieën. Een wandeling kan ook je houding verbeteren. Hoe sneller je gaat, hoe harder je spieren werken om je rechtop te houden. Zwemmen kan ook helpen.

Gewrichtsblessures behandelen

Gewrichtsblessures kunnen bijdragen aan de afbraak van kraakbeen in je gewrichten. Als je geblesseerd raakt, raadpleeg dan onmiddellijk je arts voor behandeling. Neem vervolgens maatregelen om meer schade te voorkomen.

Lees verder

• Pijn aan de knie: stekende, brandende of zeurende kniepijn
• Kniepijn of pijnlijke knie: pijn binnenkant of buitenkant
• Kniekuilcyste of Bakerse cyste: symptomen en behandeling