Virale hepatitis E-infectie HEV: Leverontsteking door virus

Virale hepatitis E is een infectieziekte die ontsteking en irritatie van de lever veroorzaakt. Het hepatitis E-virus (HEV) is verantwoordelijk voor deze aandoening. Hoewel hepatitis E vooral in ontwikkelingslanden voorkomt, komt de ziekte ook steeds vaker voor in geïndustrialiseerde landen. Vaak ervaren patiënten geen of slechts milde symptomen zoals zwakte, vermoeidheid, geelzucht en klei-achtige ontlasting. Bij kwetsbare patiënten, zoals zwangere vrouwen, kan de ziekte echter chronisch worden, wat kan leiden tot levercirrose en leverfalen. De behandeling omvat antivirale geneesmiddelen, maar zelfzorgmaatregelen kunnen ook bijdragen aan een sneller herstel. De prognose is doorgaans goed bij een HEV-infectie, maar bij verzwakte patiënten kunnen levensbedreigende complicaties optreden.

• Epidemiologie hepatitis E
• Oorzaken HEV: Door virus
• Symptomen van ontstoken lever
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ontsteking van lever
• Prognose infectie
• Complicaties van leverontsteking
• Preventie virale infectieziekte

Epidemiologie hepatitis E

De jaarlijkse incidentie van hepatitis E in de tropen bedraagt ongeveer twintig miljoen gevallen, waarvan naar schatting 3,3 miljoen mensen symptomen ervaren. Hepatitis E komt voornamelijk voor in Noord-Afrika, Pakistan, India, China en Mexico, waar het vaak epidemieën veroorzaakt, waarschijnlijk door waterverontreiniging. In geïndustrialiseerde landen komt de ziekte steeds vaker voor, hoewel de incidentie lager is.

Oorzaken HEV: Door virus

Hepatitis E-virus

Het hepatitis E-virus (HEV) is de veroorzaker van hepatitis E. Dit kleine, enkelstrengige RNA-virus heeft een grootte van ongeveer 27 nm en is het enige lid van het geslacht Hepevirus, behorend tot de familie Hepeviridae. Het virus werd voor het eerst geïdentificeerd na een uitbraak in de Kashmirvallei in India in 1978, waarbij 52.000 mensen geelzucht ontwikkelden en 1.700 mensen overleden.

Genotypen virus

HEV kent acht genotypen. Genotype 1 en 2 zijn endemisch in tropische gebieden en worden voornamelijk overgedragen via de fecaal-orale route, vaak door verontreinigd water. In Europese geïndustrialiseerde landen komt voornamelijk genotype 3 voor, terwijl genotype 4 gebruikelijk is in Aziatische landen en ook in Europa is aangetroffen. Genotype 5 en 6 zijn gelokaliseerd in Japan, vaak bij wilde zwijnen, terwijl genotype 7 in het Midden-Oosten voorkomt, met dromedarissen als reservoir. Genotype 8 is ook in het Midden-Oosten aangetroffen, bij bactrische kamelen. De relevantie van genotypen 5, 6 en 8 voor mensen is nog niet volledig duidelijk.

Overdracht

De overdracht van de infectie gebeurt via de fecaal-orale route, vergelijkbaar met virale hepatitis A. Het virus verspreidt zich vaak via verontreinigd water. Daarnaast kan de overdracht plaatsvinden via bloedproducten en besmette groenten en fruit. Ongeveer 30% van de honden, varkens, wilde zwijnen, herten, kamelen, konijnen, kippen, ratten en vleermuizen kunnen het virus dragen en mensen infecteren, meestal door slecht gekookt of rauw vlees. Deze dieren vertonen vaak geen klinische symptomen.

Hepatitis E kan ook veroorzaakt worden door andere virussen zoals:

• het coxsackievirus
• het cytomegalovirus
• het Epstein-Barrvirus (veroorzaakt klierkoorts)
• het herpes simplex-virus
• andere arbovirussen, zoals die welke influenza (griep) of gele koorts veroorzaken

Symptomen van ontstoken lever

Hepatitis E veroorzaakt een acute ontsteking van de lever, die kan overgaan in een chronische vorm. De symptomen zijn vergelijkbaar met die van hepatitis A. De meeste patiënten zijn asymptomatisch. De incubatietijd bedraagt twee tot tien weken.

Wanneer symptomen optreden, kunnen ze gemiddeld één tot zes weken aanhouden en omvatten ze:

• Milde koorts
• Verlies van eetlust
• Buikpijn
• Gewrichtspijn
• Huiduitslag
• Donkere urine
• Bleke ontlasting
• Geelzucht
• Vergrote en zachte lever (hepatomegalie)

Deze symptomen zijn niet uniek voor hepatitis E en kunnen ook bij andere leverziekten voorkomen.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van hepatitis E wordt gesteld door middel van bloedonderzoek en/of ontlastingsonderzoek om antilichamen tegen HEV (IgM en IgG), HEV-antigeen of HEV RNA op te sporen.

Behandeling van ontsteking van lever

Bij patiënten met een gezond immuunsysteem is behandeling meestal niet nodig, aangezien de meeste mensen spontaan herstellen binnen één tot zes weken. Het is belangrijk dat patiënten voldoende water drinken om uitdroging te voorkomen, gezond en gevarieerd eten en geen drugs of alcohol gebruiken om de lever niet te overbelasten. Bij patiënten met chronische hepatitis E kunnen antivirale medicijnen worden overwogen.

Prognose infectie

De prognose voor patiënten met een goed functionerend immuunsysteem is meestal uitstekend. De meeste patiënten herstellen zonder medische interventie. Ongeveer 1-2% van de patiënten met hepatitis E sterft aan de ziekte, wat neerkomt op ongeveer 56.000 sterfgevallen per jaar. Dit gebeurt vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals na orgaantransplantaties of bij bloedziekten. Bij zwangere vrouwen kan de sterfte tot 20% oplopen.

Complicaties van leverontsteking

Hepatitis E kan leiden tot ernstige complicaties, vooral bij kwetsbare groepen. Mogelijke complicaties zijn onder andere:

• Chronische leverziekte: Chronische hepatitis E kan leiden tot levercirrose en uiteindelijk leverfalen. Dit komt vaker voor bij patiënten na een orgaantransplantatie of bij zwangere vrouwen. Zwangere vrouwen met genotype 3 en 4 kunnen ook een verhoogd risico op het verlies van de foetus hebben. Dit risico is niet gerapporteerd bij genotypen 1 en 2 (anno augustus 2024).
• Bloedziekten: Bloedziekten, zoals bloedarmoede en trombocytopenie, kunnen geassocieerd zijn met genotypen 1 en 3.
• Cryoglobulinemie: Cryoglobulinemie kan symptomen vertonen zoals huiduitslag, nierproblemen en neurologische symptomen, vooral bij genotype 3.
• Hersenvliesontsteking: Hersenvliesontsteking kan optreden, voornamelijk bij genotype 3.
• Glomerulonefritis: Glomerulonefritis, een ontsteking van de nierfilteren, kan optreden en is vooral geassocieerd met genotype 3.
• Guillain-Barré syndroom: Guillain-Barré syndroom, een aandoening die leidt tot spierzwakte en verlamming door zenuwbeschadiging, kan worden geassocieerd met genotype 3.
• Neuralgische amyotrofie: Deze aandoening, die pijn en zwakte in de zenuwen veroorzaakt, kan worden gezien bij genotype 3.
• Pancreatitis: Pancreatitis kan optreden, vooral bij genotype 1.

Preventie virale infectieziekte

Om hepatitis E te voorkomen, zijn goede sanitaire voorzieningen essentieel. In risicogebieden is het belangrijk om groenten en fruit goed te schillen en te koken, en om vlees volledig door te bakken. Kinderen moeten worden aangespoord om geen voorwerpen in de mond te stoppen om de kans op infectie te verminderen.

Lees verder

• Virale hepatitis A-infectie: Ontsteking van lever door virus
• Icterus (geelzucht) en hepatitis (leverontsteking)
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie