Virale hepatitis E-infectie HEV: Leverontsteking door virus

Virale hepatitis E is een infectieziekte waarbij de lever ontstoken en geïrriteerd is. Het hepatitis E-virus (HEV) ligt aan de basis van deze ziekte. Dit type virus veroorzaakt vooral in ontwikkelingslanden klachten, maar de ziekte is ook mogelijk in geïndustrialiseerde landen. Veelal ervaren patiënten geen of anders milde symptomen zoals onder andere zwakte, vermoeidheid, geelzucht en een kleigekleurde ontlasting. Zwakkere patiënten en zwangere vrouwen krijgen echter sneller te maken met de chronische vorm van de ziekte, waarbij levercirrose en leverfalen tot uiting komen. De behandeling verloopt met antivirale geneesmiddelen, al helpen enkele zelfzorgmaatregelen eveneens om sneller te herstellen. De prognose is in de meeste gevallen zeer goed bij een HEV-infectie, maar bij zwakkere patiënten treden mogelijk levensbedreigende complicaties op.

• Epidemiologie hepatitis E
• Oorzaken HEV: Door virus
• Symptomen van ontstoken lever
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ontsteking van lever
• Complicaties van leverontsteking
• Prognose infectie
• Preventie virale infectieziekte

Epidemiologie hepatitis E

De jaarlijkse incidentie van een hepatitis E-infectie in de tropen bedraagt circa twintig miljoen patiënten. Hiervan krijgen zo’n 3,3 miljoen mensen te maken met symptomen. Hepatitis E komt voornamelijk voor in Noord-Afrika, Pakistan, India, China en Mexico en veroorzaakt daar epidemieën, waarschijnlijk door waterverontreiniging. De ziekte komt echter ook steeds meer voor in geïndustrialiseerde landen.

Oorzaken HEV: Door virus

Hepatitis E-virus

Het hepatitis E-virus veroorzaakt een hepatitis E-infectie (HEV). Het klein en enkelstrengig RNA-virus dat hepatitis E veroorzaakt, is circa 27 nm groot. Het is het enige lid van het genus Hepevirus, van de familie van Hepeviridae. Het virus werd voor het eerst beschreven na een uitbraak in het Kashmirvallei van India in 1978. Bij deze uitbraak kregen 52.000 patiënten te maken met geelzucht en kwamen uiteindelijk 1.700 mensen te overlijden.

Genotypen virus

Het virus kent acht genotypen. Genotype 1 en 2 zijn endemisch in een aantal tropische landen met veel voorkomende waterbesmettingen en worden overgedragen via de fecaal-orale route. In de Europese geïndustrialiseerde landen is genotype 3 het meest voorkomend. Genotype 4 is gebruikelijk in geïndustrialiseerde Aziatische landen, maar is ook reeds beschreven in Europese landen. De relevantie van genotypen 5, 6 en 8 zijn onduidelijk voor mensen anno oktober 2020. Genotype 5 en 6 bevinden zich in Japan en zijn gelokaliseerd bij wilde zwijnen. Genotype 7 is aanwezig in het Midden-Oosten en het reservoir (besmettingsbron) hiervan zijn dromederiskamelen. Een chronische infectie bij mensen is mogelijk wanneer een levertransplantatieontvanger regelmatig besmet kameelvlees en besmette kamelenmelk verbruikt heeft. Ook genotype 8 van het virus is gelokaliseerd in het Midden-Oosten en dan bij een ander type tweekampige kamelen (bactrische kamelen).

Overdracht

De overdracht van de infectie is gelijkaardig aan deze van virale hepatitis A. Het virus verspreidt zich via de fecaal-orale route (via de menselijke ontlasting naar de mond). Besmet water is vaak de oorzaak van de verspreiding van het virus. Bovendien valt het virus te verspreiden via bloedproducten of besmette groenten en fruit. Circa 30% van de honden, varkens, wilde zwijnen, herten, kamelen, konijnen, kippen, ratten en vleermuizen zijn reservoir van het virus. Deze dieren zijn in staat om mensen te infecteren. Dit gebeurt bijvoorbeeld door slecht gebakken of rauw vlees. De reservoirdieren worden geïnfecteerd met HEV zonder klinische symptomen te vertonen.

Het hepatitis E-virus (HEV) veroorzaakt hepatitis E. Hepatitis E is echter mogelijk ook het gevolg van de volgende virussen:

• het coxsackievirus
• het cytomegalovirus
• het Epstein-barrvirus (veroorzaakt klierkoorts)
• het herpes simplex-virus
• andere arbovirussen, die bijvoorbeeld influenza (griep) of gele koorts veroorzaken

Symptomen van ontstoken lever

Hepatitis E is een besmettelijke ziekte die een acute en soms een chronische ontsteking van de lever veroorzaakt. De symptomen zijn zeer vergelijkbaar met een hepatitis A-infectie. De meeste patiënten met een HEV-infectie zijn asymptomatisch. De incubatieperiode (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de klachten) bedraagt twee tot tien weken.

Meestal is een patiënt asymptomatisch maar wanneer toch symptomen ontstaan, houden deze gemiddeld één tot zes weken aan. Deze omvatten milde koorts, een verlies van eetlust, buikpijn, gewrichtspijn, een huiduitslag, donkere urine, een bleke ontlasting, geelzucht en een vergrote en zachte lever (hepatomegalie). Deze symptomen zijn niet te onderscheiden van die van andere leverziekten.

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek en/of ontlastingsonderzoek is nodig om antilichamen tegen HEV (IgM en IgG), HEV-antigeen of HEV RNA op te sporen.

Behandeling van ontsteking van lever

Mensen met een gezond werkend immuunsysteem die lijden aan een HEV-infectie, hebben geen behandeling nodig omdat ze spontaan herstellen binnen één tot zes weken. Gezonde patiënten zieken daarom het beste uit, drinken voldoende water (om uitdroging te voorkomen), eten gezond en gevarieerd en gebruiken geen drugs en alcohol om de lever niet te overbelasten. Verschillende medicijnen zijn tot slot mogelijk bij patiënten met chronische hepatitis E.

Complicaties van leverontsteking

Een chronisch verloop van de ziekte is ook mogelijk, waarbij levercirrose en uiteindelijk leverfalen optreedt. Dit gebeurt sneller bij patiënten die een transplantatie ontvangen hebben of bij zwangere vrouwen. Zwangere vrouwen lopen het risico op het verlies van de foetus. Dit gebeurt wel enkel bij patiënten met het genotype 3 en 4 en niet is in april 2017 niet gerapporteerd bij patiënten met genotype 1 of 2.

Enkele complicaties buiten de lever zijn eveneens geassocieerd met HEV, zoals onder andere:

• bloedziekten, mogelijke complicatie (geassocieerd met GT's 1 en 3)
• cryoglobulinemie (ziekte met symptomen aan huid, nieren en zenuwen), mogelijke complicatie (geassocieerd met GT 3)
• een hersenvliesontsteking, mogelijke complicatie (geassocieerd met GT 3)
• glomerulonefritis (nierfilterontsteking: ontsteking van de vaatkluwens in de nierschors, vorm van een nierontsteking), waarschijnlijke complicatie (geassocieerd met GT 3)
• het Guillain-Barré syndroom (zwakte en pijn door zenuwschade), waarschijnlijke complicatie (geassocieerd met GT 3)
• neuralgische amyotrofie, waarschijnlijke complicatie (geassocieerd met GT 3)
• pancreatitis (alvleesklierontsteking), waarschijnlijke complicatie (geassocieerd met GT 1)

Prognose infectie

Bij patiënten met een goed werkend immuunsysteem is de prognose zeer goed. Zij herstellen normaal gezien spontaan van de ziekte zonder dat hiervoor een medische behandeling nodig is. Circa 1-2% van de patiënten met een hepatitis E-infectie komt hieraan te overlijden. Dit komt neer op circa 56.000 sterfgevallen per jaar. Dit betreft dan vaak patiënten met een zwakker afweersysteem, patiënten die een orgaantransplantatie ondergaan hebben of patiënten met een bloedziekte. Bij geïnfecteerde zwangere vrouwen stijgt het sterftecijfer tot 20%.

Preventie virale infectieziekte

Goede sanitaire voorzieningen zijn nodig om de hepatitis E-infectie te voorkomen. Daarnaast is het verstandig om groenten en fruit goed te schillen en te koken in risicogebieden. Voorts is het essentieel om het vlees van alle dieren goed door te bakken. Het is tot slot voor kinderen belangrijk om geen voorwerpen in de mond te stoppen.

Lees verder

• Virale hepatitis A-infectie: Ontsteking van lever door virus
• Icterus (geelzucht) en hepatitis (leverontsteking)
• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie